piątek, 2 grudnia 2016 PLN i waluty regionu Lira nadal w defensywie str.2 Raport przygotowali: EUR Włochy i ECB to główne punkty na mapie ryzyka str.3 USD Szuka lokalnego szczytu str.5 JPY Nadal słaby str.6 CHF Silny frank jednak nie służy gospodarce str.6 Marek Rogalski Główny analityk walutowy m.rogalski@bossa.pl GBP Rynek liczy na łagodny proces Brexitu str.7 Waluty surowcowe CAD zyskał dzięki ropie str.8 Waluty skandynawskie ECB będzie ważny dla SEK str.8 Surowce energetyczne Porozumienie OPEC zawarte, ceny ropy w górę str.10 Miedź Korekta spadkowa na rynku miedzi str.11 Dorota Sierakowska Analityk surowcowy d.sierakowska@bossa.pl Metale szlachetne Cena złota przy ważnym technicznym wsparciu str.12 Zboża Spadkowy tydzień na rynkach zbóż str.13 Soft commodities Gorsze fundamenty rynku cukru str.14 Nota prawna: Prezentowany komentarz został przygotowany w Wydziale Doradztwa i Analiz Rynkowych Domu Maklerskiego Banku Ochrony Środowiska S.A. z siedzibą w Warszawie (DM BOŚ) tylko i wyłącznie w celach informacyjnych i nie stanowi rekomendacji w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) nr 2016/958 z dnia 9 marca 2016 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących środków technicznych do celów obiektywnej prezentacji rekomendacji inwestycyjnych lub innych informacji rekomendujących lub sugerujących strategię inwestycyjną oraz ujawniania interesów partykularnych lub wskazań konfliktów interesów lub jakiejkolwiek porady, w tym w szczególności porady inwestycyjnej w zakresie doradztwa inwestycyjnego, o którym mowa w art. 76 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. 2014, poz. 94 z póź. zm.), porady prawnej lub podatkowej, ani też jest wskazaniem, iż jakakolwiek inwestycja jest odpowiednia w indywidualnej sytuacji inwestora. Inwestor wykorzystuje informacje zawarte w niniejszym komentarzu na własne ryzyko i odpowiedzialność. Przedstawiony komentarz jest wyłącznie wyrazem wiedzy i poglądów autora według stanu na dzień sporządzenia. Przy sporządzaniu komentarza DM BOŚ działał z należytą starannością oraz rzetelnością. DM BOŚ, jego organy zarządcze, organy nadzorcze, i jego pracownicy nie ponoszą odpowiedzialności za działania lub zaniechania klienta lub innego inwestora podjęte na podstawie niniejszego komentarza ani za szkody poniesione w wyniku tych decyzji inwestycyjnych, skutki finansowe i niefinansowe powstałe w wyniku wykorzystania niniejszego komentarza lub zawartych w nim informacji. Niniejszy komentarz został sporządzony w celu udostępnienia klientom DM BOŚ, a także może być udostępniany innym osobom zainteresowanym w celu promocji usług świadczonych przez DM BOŚ. Niniejszy dokument nie stanowi podstawy do zawarcia jakiejkolwiek umowy lub powstania jakiegokolwiek zobowiązania po stronie DM BOŚ. W przypadku klientów DM BOŚ, którzy zawarli Umowę o Opracowania, o której mowa w Regulaminie doradztwa inwestycyjnego i sporządzania analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych oraz instrumentów bazowych instrumentów pochodnych (Regulamin), niniejszy raport stanowi Opracowanie w rozumieniu Regulaminu. Regulamin jest dostępny na stronie internetowej bossa.pl w dziale Dokumenty. DM BOŚ jest firmą inwestycyjną w rozumieniu Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. 2014, poz. 94 z póź. zm.). Nadzór nad DM BOŚ sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. 1 / 14
Złoty i waluty regionu: Lira nadal w defensywie Rubel: Po raz kolejny ma za sobą dość dobry tydzień. Tym razem nie mogło być jednak inaczej, jeżeli spojrzymy na silne wzrosty cen ropy po informacjach z OPEC. Dodatkowym magnesem są wysokie stopy procentowe stanowiące zachętę do strategii typu carry-trade. Przemawiająca w piątek w parlamencie szefowa Banku Rosji stwierdziła, że do kolejnej obniżki stóp procentowych może dojść nie wcześniej, niż w I-II kwartale przyszłego roku. Dodała, że nadmierne cięcia mogłyby osłabić rubla i tym samym utrudnić realizację celu zakładającego dalszy spadek inflacji. Niemniej dzień wcześniej prezydent Putin dał do zrozumienia, że gospodarce może być potrzebna dodatkowa stymulacja monetarna, a być może fiskalna. Zapowiedział, że do maja 2017 r. przedstawiony zostanie nowy plan gospodarczy, zakładający zmiany w systemie podatkowym od 2019 r. Reasumując perspektywy dla rubla wyglądają dobrze, jeżeli 14 grudnia amerykański FED nie będzie aż tak jastrzębi w swoim przekazie mimo podwyżki stóp, to nadal popularne pozostaną strategie typu carry-trade. Turecka lira: Nadal wyraźnie traciła na wartości, gdyż rynek obawia się ryzyka konfliktu pomiędzy bankiem centralnym, a prezydentem Recepem Erdoganem. Ten pierwszy zdecydował się w tym miesiącu na interwencyjną podwyżkę stóp o 50 p.b., która została mocno skrytykowana. Erdogan wietrzy też w słabości liry zagraniczny spisek, a w piątkowym wystąpieniu dał do zrozumienia, że obywatele posiadający oszczędności w zagranicznych walutach, powinni je przekonwertować na lirę, lub złoto. Dodał też, że jedynym rozwiązaniem są cięcia stóp procentowych, co mogłoby pomóc w odbudowie gospodarki. Sytuacja wokół liry przypomina nieco błędne koło, a sensownym wyjściem wydaje się tylko zmiana władzy w Turcji, na co się szybko nie zanosi. Teoretycznie lira jest tania, a stopy procentowe zachęcające do carry-trade, ale to stanowczo za mało. W najbliższych dniach mamy szereg publikacji makro inflacja CPI, produkcja przemysłowa chociaż to ma małe znaczenie. Złoty i waluty regionu CEE: Słabo wypadły złoty, ale i też forint. Stabilnie, jak zwykle korona czeska, ale i też rumuńska leja. Gorsze zachowanie się węgierskiej waluty może być wynikiem obaw, co do spowolnienia tamtejszej gospodarki (wzrost PKB w tym roku najpewniej wypadnie poniżej oczekiwanych 2,5 proc.), chociaż są podstawy, aby sądzić, że przyszły rok wypadnie lepiej (listopadowy PMI dla przemysłu spadł, ale niewiele do 56,6 pkt.). W przyszłym tygodniu poznamy dane nt. sprzedaży detalicznej (poniedziałek), produkcji przemysłowej i PKB (wtorek), oraz zapiski z ostatniego posiedzenia Banku Węgier, gdzie obcięto stopy (środa) i inflację CPI (czwartek). Tym samym w przypadku powrotu lepszych nastrojów w regionie (kluczowa będzie tu postawa ECB i FED), forint znów może być liderem. Z kolei słabość złotego to splot słabych danych makro (szczegółowe dane nt. wzrostu PKB w III kwartale pokazały aż 7,7 proc. r/r spadek inwestycji i tylko 3,9 proc. r/r przyspieszenie konsumpcji prywatnej (mimo programu 500+). Spadła też dynamika eksportu o 6,8 proc. r/r (mimo teoretycznie słabego złotego), oraz importu o 7,8 proc. r/r. Teoretycznie nie nastraja to najlepiej na IV kwartał można znaleźć prognozy mówiące o zejściu poniżej 2,0 proc. r/r wzrostu PKB, wobec 2,5 proc. r/r teraz. Pewnym plusem jest odbicie indeksu PMI dla przemysłu w listopadzie do 51,9 pkt., chociaż to tylko odreagowanie mocnego spadku z października do 50,2 pkt. Mamy też pierwszy sygnał zakończenia okresu deflacji szacunkowy CPI za listopad wyniósł 0,0 proc. r/r. To mocny argument za tym, że dyskusja o cięciu stóp byłaby bezzasadna. Niemniej warto będzie zerkać na posiedzenie RPP zaplanowane na środę 7 grudnia. Na moment pisania raportu (godz. 16:58 w piątek 2 grudnia) nie była znana decyzja agencji S&P ws. ratingu instytucja ta miała dokonać okresowego przeglądu ocen naszej wiarygodności kredytowej. Po słabych danych nt. PKB w III kwartale inwestorzy zaczęli panikować, że S&P może zdecydować się na cięcie (zwłaszcza, że perspektywa jest negatywna), biorąc pod uwagę potencjalne trudności z zachowaniem dyscypliny budżetowej w nadchodzących latach. To stało się głównym motorem osłabienia się złotego w drugiej połowie tygodnia, który na koszyku BOSSA PLN osiągnął poziomy nie notowane od stycznia i czerwca b.r.. Wydaje się jednak, że o ile S&P najpewniej utrzyma krytyczną opinię, to na cięcie ratingu raczej się nie zdecyduje, gdyż już obecnie ocena jest najniższa z 3 głównych agencji. Niemniej, jeżeli inwestycje nie ruszą w I połowie 2017 r., to ryzyko takiego posunięcia za kilkanaście miesięcy, będzie duże. Reasumując dla złotego ważniejszy może okazać się komunikat ze strony agencji Moody s, która poda swoją ocenę w styczniu. Patrząc na wykres tygodniowy koszyka BOSSA PLN widać, że znaleźliśmy się na mocnym wsparciu bazującym na tegorocznych minimach. Niemniej kluczowy poziom, jakim jest minimum z lutego 2009 r. przy 83,55 pkt. nie został osiągnięty. Nagromadzenie wielu wsparć sprawia, że warto się zastanowić, czy aby przyszły rok, rzeczywiście może być słaby dla naszej waluty, czy też będzie odwrotnie 2 / 14
Wykres tygodniowy BOSSA PLN Euro: Włochy i ECB to główne punkty na mapie ryzyka Wspólna waluta zyskała w ostatnich dniach w większości zestawień. Dane makro były niezłe, ale to nie one stały się głównym czynnikiem. W czwartek po południu agencja Reuters powołując się na swoje źródła w Europejskim Banku Centralnym podała, że o ile członkowie tego gremium wydają się być zgodni, co do wydłużenia w czasie obecnego programu QE wygasającego w marcu 2017 r., to chcieliby jednocześnie dać do zrozumienia, że program QE nie będzie trwał wiecznie. Tym samym w grę wchodziłoby ewentualne zasygnalizowanie możliwych zmian w najbliższych miesiącach ECB mógłby być bardziej elastyczny w kwestii wykorzystania wynoszącego 80 mld EUR miesięcznie limitu zakupów. Tradycyjnie już tego typu plotki zostały oficjalnie zdementowane przez ECB, ale po części wpisują się w pewne oczekiwania rynku, który już od jakiegoś czasu zastanawia się, kiedy program QE zacznie być ograniczany co ciekawe ECB będzie teraz jedynym bankiem centralnym na świecie, który dalej idzie tą drogą. Czy, zatem można będzie spodziewać się jakichś oficjalnych sygnałów w najbliższy czwartek, 8 grudnia, kiedy to zaplanowane jest posiedzenie ECB i zwyczajowa już konferencja Mario Draghiego? Ważny punkt to kwestia czasu, o który program QE zostałby wydłużony jeżeli będzie to tylko 6 miesięcy, to wzrosną spekulacje, że w ECB coraz trudniej jest wypracować konsensus i zmiany nadejdą szybciej (wtedy rynek zacząłby spekulować, że już na marcowym posiedzeniu podjęte zostaną formalne decyzje nt. ograniczeń w miesięcznej skali QE teraz można by oczekiwać jedynie ogólników ze strony Banku). Z kolei, jeżeli QE zostanie wydłużony do końca przyszłego roku, to dla rynku będzie to sygnał, że członkowie ECB dostrzegają także inne, poza gospodarczymi ryzyka, jak chociażby polityczne (mamy wybory w Holandii, Francji i Niemczech te ostatnie na jesieni), gdzie ewentualna pomoc ze strony ECB, który mógłby stabilizować rynki, byłaby potrzebna. Niemniej warto pamiętać o ryzyku w postaci spóźnionej reakcji banku centralnego na pewne zmiany, które już zachodzą w gospodarce wszyscy decydenci chcieliby tego uniknąć. Warto też zadać sobie pytanie czy strefa euro po nowym politycznym rozdaniu w 2017 r. nie będzie bardziej skłonna do wdrożenia dodatkowych stymulantów fiskalnych w gospodarce, na wzór tego, co zapowiada w USA Donald Trump? 3 / 14
Reasumując plotki przed czwartkowym posiedzeniem ECB mogą podbijać w górę wycenę europejskiej waluty, ale co do wyników samego posiedzenia Banku podchodzilibyśmy ostrożnie. W poniedziałek kluczowe będzie też to, jak inwestorzy zareagują na wyniki włoskiego referendum konstytucyjnego, oraz wyborów parlamentarnych w Austrii, które to wydarzenia są zaplanowane na ten weekend. W przypadku Włoch rynek od dawna mówił o ryzyku porażki premiera Renzi, który firmował pomysł usprawnienia procedury legislacyjnej, jakim są m.in. zmiany w funkcjonowaniu Senatu. Taki wynik nie będzie, zatem dużym zaskoczeniem. Pytanie tylko o skalę porażki, oraz reakcję premiera. W przypadku, gdy będzie ona bardzo duża, to może się okazać, że trudno będzie zrealizować scenariusz zbudowania rządu technokratycznego, który rządziłby do wyborów zaplanowanych na wiosnę 2018 r. i Włosi pójdą do urn wcześniej. Mizerny wynik referendum będzie jednak mocnym wskazaniem, że władzę mogą objąć populiści z Ruchu 5 Gwiazd, co doprowadziłoby do mocnych perturbacji na rynkach stąd też tamtejsi politycy mogą próbować na siłę zbudować jakikolwiek rząd, który przetrwałby kilkanaście miesięcy do 2018 r. Z kolei w przypadku Austrii wybór prezydenta z obozu nacjonalistycznego również nie będzie dużym zaskoczeniem chociaż może zapowiadać zdobycie władzy przez tą opcję w wyborach parlamentarnych za kilka miesięcy, a to może już sprawić, że Austriacy mogą z czasem zastanawiać się nad wyjściem z europejskich struktur. W ostatnich dniach uwagę przyciągnęły wstępne szacunki listopadowej inflacji HICP, która wypadła na poziomie 0,6 proc. r/r, jak oczekiwano, oraz ostateczne odczyty indeksów PMI dla przemysłu, które potwierdziły wcześniejsze dobre wyniki. W przyszłym tygodniu kluczem będzie oczywiście czwartkowe posiedzenie ECB, ale poza tym warto będzie zwrócić uwagę na odczyty PMI dla usług (poniedziałek), oraz ostateczne dane nt. PKB w III kwartale. Wykres koszyka BOSSA EUR pokazuje, że w układzie tygodniowym udało się obronić linię wzrostową trendu ciągniętą od dołka z marca 2015 r., co może zapowiadać poprawę w średnim terminie (na fali spekulacji wokół QE). W krótkim terminie kluczowe będzie jednak wyjście ponad opór przy 111,39 pkt., chociaż pytanie, na ile będzie to trwałe (ECB ostatecznie może stonować teraz rynkowe spekulacje). Wykres tygodniowy BOSSA EUR 4 / 14
Dolar: Szuka lokalnego szczytu Bilans mijającego tygodnia nie jest już tak pozytywny, co może zwiastować zbliżającą się korektę. Teoretycznie powinna ona się pojawić dopiero po posiedzeniu FED 14 grudnia, zakładając, że mimo podwyżki stóp o 25 p.b. Rezerwa pozostanie ostrożna w swoich prognozach na przyszłość, zwłaszcza w ocenie potencjalnego wpływu trumponomiki na inflację. Tylko, że jednym z ważnych punktów mogą okazać się tzw. oczekiwania członków FED dotyczące kształtowania się poziomu stóp procentowych w przyszłości. Jest to ankieta indywidualna, co może wiązać się z ryzykiem, że część członków FED może mieć jednak bardziej jastrzębie zapatrywania, zwłaszcza w dłuższym terminie (pojawia się tu, zatem pewne ryzyko, ale wzrostu dolara). Wróćmy jednak do najbliższych dni. W tym tygodniu widać było, że fakty w postaci danych makro nie sprostały oczekiwaniom inwestorów, które były duże. Tymczasem poznaliśmy dość dobre dane nt. PKB w III kwartale (3,2 proc. w ujęciu zanualizowanym i przyspieszenie dynamiki konsumpcji do 2,8 proc. k/k), indeksu zaufania konsumentów Conference Board (skok do poziomów z 2007 r.), indeksu ISM dla przemysłu w listopadzie (wzrost do 54,1 pkt. przy medianie oczekiwań 53,9 pkt.), czy wreszcie miesięcznych danych Departamentu Pracy (bezrobocie spadło do 4,6 proc., a gospodarka wygenerowała 178 tys. etatów w sektorach pozarolniczych, chociaż już dynamika płacy godzinowej nieoczekiwanie spadła o 0,1 proc. m/m). Co dalej? W najbliższych dniach mamy odczyt ISM dla usług (poniedziałek), kwartalne dane nt. kosztów i wydajności pracy, oraz bilans handlowy (wtorek), oraz piątkowe dane nt. nastrojów konsumenckich Uniwersytetu Michigan. Teoretycznie spokojniejszy tydzień, chociaż na wykresie BOSSA USD mamy złowieszczą formację głowy i ramion (RGR). Ewentualne złamanie linii szyi przy 84,26 pkt. teoretycznie może zapowiadać większe spadki, ale z drugiej strony już przy 83,95-84,00 pkt. mamy górne ograniczenie dawnego kanału wzrostowego, z którego w listopadzie wybiliśmy się górą. Może ono teraz pracować jako wsparcie. Reasumując korekta raczej będzie, choć trudno ocenić, jak głęboka. Wykres dzienny BOSSA USD 5 / 14
Jen: Nadal słaby Bilans tygodnia po raz kolejny jest negatywny, chociaż na horyzoncie widać więcej przesłanek, mogących zapowiadać odwrócenie tej tendencji. Publikowane dane makro z Japonii nie wypadły aż tak źle jak sądzono (wydatki gospodarstw domowych zmalały jedynie o 0,4 proc. r/r, a sprzedaż detaliczna o 0,1 proc. r/r, podczas kiedy produkcja przemysłowa nieoczekiwanie wzrosła w relacji m/m o 0,1 proc. wszystkie odczyty dotyczyły października). To nie zmienia jednak oczekiwań rynku, co do polityki BOJ. Ważniejsza dla JPY może być kwestia postrzegania globalnego ryzyka, a tym samym zachowania się globalnych rynków akcji. Tu elementem ryzyka może być europejska polityka, działania ECB, ale i też FED. Korekta na giełdach dałaby impuls do umocnienia się jena. W kalendarzu na najbliższe dni danych niewiele w poniedziałek przemawia szef Banku Japonii, a czwartek mamy ostateczne odczyty PKB za III kwartał. Diagram stóp zwrotu dla par z JPY za okres 26.11-02.12, źródło: BOSSA FX Frank: Silny frank jednak nie służy gospodarce Wydarzeniem tygodnia w Szwajcarii okazały się być piątkowe dane nt. dynamiki PKB w III kwartale, które wypadły słabiej od rynkowych szacunków. W ujęciu kwartalnym dynamika wyniosła zero, a w rocznym 1,3 proc. (spodziewano się 0,3 proc. k/k i 1,8 proc. r/r po dobrym II kwartale, gdzie mieliśmy 0,6 proc. k/k i 2,0 proc. r/r). Może być to sygnał, że gospodarka nie radzi sobie aż tak dobrze w sytuacji, kiedy frank pozostaje przewartościowany. Niemniej nie może być to argument do dyskusji nt. ewentualnych interwencji SNB na rynku w celu jego osłabienia. Bilans ostatnich dni wypadł mieszanie, chociaż trudno to powiązać z czynnikami politycznymi w strefie euro, gdyż kurs EUR/CHF w zasadzie się nie zmienił. Bardziej jest to wypadkowa drugiej waluty w parze, jak chociażby słabości tureckiej liry, polskiego złotego, czy też japońskiego jena. Co dalej? W najbliższym czasie warto będzie spoglądać na obrót spraw we Włoszech i Austrii po wydarzeniach politycznych z weekendu, oraz listopadowe dane nt. inflacji CPI (wtorek). Szanse na wyraźniejsze umocnienie franka nie są duże, gdyż wtedy można by oczekiwać większej aktywności ze strony SNB. 6 / 14
Diagram stóp zwrotu dla par z CHF za okres 26.11-02.12, źródło: BOSSA FX Funt: Rynek liczy na łagodny proces Brexitu Ma za sobą kolejny dobry tydzień. I nadal wszystko kręci się wokół aspektów związanych z Brexitem, bo akurat odczyt PMI dla przemysłu w listopadzie nie był udany indeks nieoczekiwanie spadł do 53,4 pkt. z 54,2 pkt. po korekcie z 54,3 pkt. w październiku. Rynek pozytywnie odniósł się jednak do słów ministra Davida Daviesa, który podczas czwartkowego wystąpienia w parlamencie dał do zrozumienia, że rząd będzie chciał, aby proces Brexitu nie był nazbyt dużym obciążeniem dla gospodarki i przebiegał gładko. Jednocześnie szef Eurogrupy nie wykluczył, że Unii może zależeć na tym, aby Wielka Brytania miała utrzymany dostęp do europejskiego rynku akurat o tym pisaliśmy od dawna, że to leży tak naprawdę w interesie obu stron. Tyle, że Dijsselbloem to bardziej finansista, niż polityk trudno wyobrazić sobie, aby kluczowi gracze w UE, czyli Francja i Niemcy pozwolili sobie na bardziej przychylne komentarze wobec Brytyjczyków przed wyborami u siebie. Niemniej to może powodować, że brytyjscy politycy mogą zacząć działać w stronę opóźniania formalnego procesu Brexitu, co może być łatwiejsze, jeżeli Sąd Najwyższy potwierdzi, że to parlament, a nie rząd będzie zobligowany do zainicjowania Artykułu 50 Traktatu Lizbońskiego, który uruchamia całą procedurę. Rozprawa w Supreme Court już w nadchodzącym tygodniu, ale jej wyniku możemy nie poznać od razu. Kalendarz na najbliższe dni to usługowy PMI za listopad w poniedziałek, październikowa dynamika produkcji przemysłowej w środę, oraz oczekiwania inflacyjne konsumentów w IV kwartale i październikowy bilans handlowy w piątek. Na wykresie koszyka handlowego funta sporządzanego przez Bank Anglii widać, że ryzyko korekty w minionym tygodniu nie zmaterializowało się i mieliśmy kolejną białą świecę. To potwierdza tylko, że zapoczątkowany kilka tygodni temu ruch w górę, jest korektą ponad rocznego impulsu spadkowego. Najbliższe mocne opory to rejon szczytów z lipca i września przy 80,2-80,6 pkt. 7 / 14
Wykres tygodniowy koszyka handlowego funta liczonego przez Bank Anglii (=GBP), źródło: Thomson Reuters Waluty surowcowe: CAD zyskał dzięki ropie Dolar australijski: O ile w zeszłym tygodniu wypadł najlepiej w grupie, teraz sytuacja się odwróciła. Rynek obawia się przyszłotygodniowego odczytu dotyczącego wzrostu PKB w III kwartale. Oficjalnie mediana przed danymi planowanymi na 7 grudnia wskazuje na 0,3 proc. k/k i 2,5 proc. r/r, ale coraz więcej analityków w bankach wskazuje na ryzyko słabych danych. Dzień wcześniej mamy posiedzenie RBA tu rynek jest zgodny, co do tego, że stopy się nie zmienią (teraz 1,50 proc.). Jednocześnie maleje odsetek tych, których zdaniem w 2017 r. może dojść do obniżki stóp. Reasumując warto będzie obserwować rynek 7 grudnia, bo być może słabsze dane będą już zdyskontowane. Niemniej AUD raczej nie pomoże perspektywa posiedzenia FED 14 grudnia, która może ważyć na rynku surowców. Dolar nowozelandzki: Wydarzeniem tygodnia była publikacja raportu nt. stabilności finansowej, oraz wystąpienie szefa RBNZ. Graeme Wheeler dał do zrozumienia, że spodziewa się odbicia inflacji, a na świecie zakończył się okres luźnej polityki monetarnej. Z kolei w raporcie zwrócono uwagę na rysujący się problem związany z rynkiem nieruchomości rosnące zadłużenie gospodarstw domowych. W najbliższych dniach uwagę zwróci aukcja wyrobów mlecznych (6 grudnia) ostatnia wypadła dość dobrze. Dolar kanadyjski: Wypadł najlepiej w grupie, co jest zasługą wzrostów na rynku ropy, ale i też danych makro. PKB w III kwartale rósł o 3,5 proc. w tempie zanualizowanym (szacowano 3,4 proc.), a inflacja PPI w październiku odbiła do 0,8 proc. r/r po spadku o 0,4 proc. r/r po korekcie z 0,5 proc. r/r we wrześniu. Poprawiły się też dane z rynku pracy wydajność w III kwartale wzrosła o 1,2 proc. k/k (szacowano 1,0 proc. k/k), a zatrudnienie w listopadzie wzrosło o 10,7 tys., a bezrobocie spadło do 6,8 proc. z 7,0 proc. W przyszłym tygodniu kluczowe będzie posiedzenie Banku Kanady w środę parametry polityki nie ulegną zmianie, ale warto będzie zerkać na komentarze prezesa Poloza, o ile da on jakieś preteksty do podbicia oczekiwań związanych z powrotem do wyższych stóp procentowych (choć to wydaje się być zbyt szybkie). Waluty skandynawskie: ECB będzie ważny dla SEK Korona szwedzka: Bilans dla SEK jest mieszany, ale nie jest to zły wynik, biorąc pod uwagę silne umocnienie się korony przed blisko 2 tygodniami. Poznaliśmy dane makro, które były dobre, ale nie tak jak mógł tego oczekiwać rynek sprzedaż detaliczna w październiku przyspieszyła do 2,4 proc. r/r z 1,6 proc. 8 / 14
r/r po korekcie z 0,6 proc. r/r we wrześniu, a dynamika PKB w III kwartale wyniosła 0,5 proc. k/k i 2,8 proc. r/r, choć dane za poprzedni okres zrewidowano w górę do 0,6 proc. k/k i 3,6 proc. r/r. Pretekstem do osłabienia się korony w czwartek stały się spekulacje związane z działaniami ECB w takiej sytuacji okazałoby się, że to Szwedzi są najbardziej gołębi. Niemniej warto wspomnieć wypowiedź wiceprezesa Riksbanku (Floden) z ostatnich kilkunastu dni, gdzie był on sceptyczny, co do potrzeby dalszego luzowania polityki i nie wykluczył też rychłego zakończenia programu QE. W przyszłym tygodniu mamy dane nt. dynamiki produkcji przemysłowej w październiku to w poniedziałek. Komunikat Riksbanku jest spodziewany dopiero 21 grudnia. Niemniej w najbliższych dniach ważny będzie sygnał z ECB jeżeli ten w czwartek stonuje na pewien czas (raczej niedługi) rynkowe spekulacje nt. taperingu, to SEK może powrócić do wzrostów. Korona norweska: Dość dobry bilans tygodnia zawdzięczamy zwyżkom ropy naftowej. Dodatkowo 15 grudnia mamy posiedzenie Norges Banku, na którego mogą wpłynąć dane nt. listopadowej inflacji PPI i CPI, którą poznamy w piątek 9 grudnia. 9 / 14
Surowce energetyczne: Porozumienie OPEC zawarte, ceny ropy w górę zzkiki Ropa naftowa: Ceny ropy naftowej WTI w środę i czwartek dynamicznie rosły za sprawą porozumienia OPEC. Na koniec tygodnia notowania tego gatunku ropy utrzymały się powyżej poziomu 50 USD za baryłkę. Amerykański Departament Energii podał, że w minionym tygodniu zapasy ropy naftowej w USA spadły o 0,9 mln baryłek przy oczekiwaniach zakładających ich delikatną zwyżkę. Środowe spotkanie przedstawicieli krajów OPEC w Wiedniu przyniosło wyczekiwane porozumienie dotyczące solidarnego cięcia produkcji ropy naftowej przez kraje kartelu. Najważniejszym rezultatem spotkania było ustalenie wspólnego limitu produkcji ropy w OPEC, który zakłada ograniczenie wydobycia łącznie o około 1,2 mln baryłek dziennie, począwszy od stycznia 2017 r. Największy udział w tym procesie ma mieć Arabia Saudyjska, która zmniejszy produkcję o 0,5 mln baryłek dziennie. Z konieczności cięcia produkcji zostały zwolnione Iran, Nigeria oraz Libia, natomiast Indonezja zawiesiła swoje członkostwo w OPEC ze względu na brak chęci uczestnictwa w solidarnym ograniczeniu wydobycia. Do porozumienia dołączyła także Rosja. Gaz ziemny: o Notowania gazu ziemnego w USA w minionym tygodniu dynamicznie wzrosły, za co odpowiadała przede wszystkim zwyżka w czwartek. Cena tego surowca dotarła do okolic 3,50 USD za mln BTU. o Departament Energii podał, że w minionym tygodniu zapasy gazu ziemnego w USA spadły o 50 mld stóp sześciennych. Zapasy gazu w USA tym samym dotarły do poziomu 3,995 bln stóp sześciennych. Naszym zdaniem: Dynamiczny wzrost notowań ropy naftowej po zawarciu porozumienia przez OPEC jest uzasadniony. Prawdopodobnie jednak to wydarzenie będzie miało jedynie krótkoterminowe przełożenie na ceny tego surowca, ponieważ nie zmienia ono wiele pod kątem fundamentalnym. W rezultacie, po opadnięciu pierwszych emocji inwestorów i wygaszeniu optymizmu, w kolejnych tygodniach możliwy jest powrót cen ropy do spadków. Wykres dzienny cen ropy naftowej WTI. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Wtorek: Raport Amerykańskiego Instytutu Paliw dot. zapasów paliw w USA. Środa: Raport Departamentu Energii dot. zapasów paliw w USA. Czwartek: Raport Departamentu Energii dot. zapasów gazu ziemnego w USA 10 / 14
Miedź: Korekta spadkowa na rynku miedzi W minionym tygodniu notowania miedzi osuwały się na południe, po wcześniejszych silnych wzrostach. Cena tego surowca w Stanach Zjednoczonych na koniec tygodnia dotarła do okolic 2,60-2,61 USD za funt. W środę na rynku miedzi przeważała strona popytowa ze względu na ogólny optymizm na rynku surowców po porozumieniu OPEC i gwałtownym wzroście cen ropy naftowej. Z technicznego punktu widzenia, zmieniła się ogólna tendencja cenowa na rynku miedzi: wybicie się górą z konsolidacji daje szansę na wyrwanie się cen tego metalu z długoterminowego trendu spadkowego i kontynuację wzrostów w średnio- i długoterminowej perspektywie. Dane makroekonomiczne, które pojawiły się w Chinach w minionym tygodniu, zaskoczyły pozytywnie. Czwartkowe odczyty indeksów PMI dla przemysłu i usług wg CFLP za listopad były lepsze od rynkowych oczekiwań, z kolei indeks PMI dla przemysłu za listopad, liczony przez Markit, był zgodny z oczekiwaniami inwestorów. Chilijski minister finansów powiedział, że rząd Chile dokapitalizuje państwową spółkę miedziową Codelco największego na świecie producenta miedzi kwotą 975 mln USD z przeznaczeniem na nowe inwestycje tej spółki. Naszym zdaniem: Gwałtowność ruchu wzrostowego z listopada i podwyższona zmienność cen miedzi wciąż wiążą się z podwyższonym prawdopodobieństwem stromej korekty spadkowej notowań tego metalu w krótkoterminowej perspektywie. Jednak średnioterminowa perspektywa na tym rynku poprawiła się za sprawą wyjścia cen miedzi górą z konsolidacji. Scenariusz rozpoczynającego się długoterminowego trendu wzrostowego mogłaby zaburzyć jednak przyszłoroczna nadwyżka miedzi, jeśli okazałaby się ona spora. Wykres dzienny cen miedzi w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Poniedziałek: Odczyt indeksu PMI dla usług wg Markit za listopad Czwartek: Dane dotyczące handlu zagranicznego Chin za listopad Piątek: Odczyty inflacji CPI i PPI w Chinach za listopad 11 / 14
Metale szlachetne: Cena złota przy ważnym technicznym wsparciu Złoto: o o o Notowania złota w minionym tygodniu kontynuowały ruch spadkowy. Cena tego kruszcu dotarła do ważnej technicznej bariery w okolicach 1172-1173 USD za uncję, wyznaczonej przez zniesienie Fibonacciego na poziomie 61,8% ruchu wzrostowego rozpoczętego w grudniu ub.r. i trwającego przez pół roku. W średnioterminowej perspektywie, stronie podażowej na rynku złota sprzyja utrzymująca się obecnie siła amerykańskiego dolara, którego wartość jest odwrotnie skorelowana z cenami kruszcu. Na rynku złota wyczekiwana jest grudniowa decyzja Fed ws. stóp procentowych obecnie bazowym scenariuszem jest podwyżka stóp, która jest już uwzględniona w cenach kruszcu. Pozostałe metale szlachetne: o Notowania srebra w minionym tygodniu oscylowały w okolicach poziomu 16,50 USD za uncję, jednocześnie testując wsparcie w rejonie 16.30 USD za uncję. o Cena platyny w minionym tygodniu poruszała się w konsolidacji, pozostając tuż powyżej poziomu 900 USD za uncję. o Notowania palladu rosły w pierwszej połowie minionego tygodnia, jednak w czwartek i piątek na wykresie tego surowca zdecydowanie przeważała strona podażowa. Naszym zdaniem: W krótkoterminowej perspektywie na rynku metali szlachetnych silniejsza może być strona popytowa ze względu na dotarcie notowań złota, srebra i platyny do ważnych technicznych poziomów wsparcia. Niemniej, w średnioterminowej perspektywie notowania metali szlachetnych pozostają pod negatywnym wpływem sytuacji na rynkach walutowych, czyli perspektywy dalszego umacniania się amerykańskiego dolara. Wykres dzienny cen złota. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Poniedziałek-piątek: Dane makro w USA i wypowiedzi przedstawicieli Fed, mogące wpłynąć na wartość USD i pośrednio na złoto. 12 / 14
Zboża: Spadkowy tydzień na rynkach zbóż Kukurydza: Notowania kukurydzy w minionym tygodniu znalazły się pod wyraźną presją podaży. Cena tego surowca zakończyła tydzień w okolicach 3,45 USD za buszel. Stronę podażową na rynku tego zboża wspierały ostatnio słabe dane dotyczące eksportu, a także prognozy dużej globalnej podaży kukurydzy w nadchodzącym sezonie. Prognozy produkcji kukurydzy w ostatnim czasie podnosiły m.in. Międzynarodowa Rada Zbożowa oraz Departament Rolnictwa USA. Ten ostatni podał także obniżone prognozy areału zasiewów tego zboża w USA, jednak nie wystarczyły one do tego, by wesprzeć cenę kukurydzy. Soja: Notowania soi w Stanach Zjednoczonych w minionym tygodniu spadały, powracając do okolic technicznego wsparcia na poziomie 10,23 USD za buszel. Stronę podażową wsparły prognozy Departamentu Rolnictwa USA, zakładające zwiększony areał zasiewów soi w kolejnym sezonie. Ponadto, oczekiwania dotyczące produkcji soi w Brazylii w bieżącym sezonie zakładają rekordowe zbiory. Według ankiety Reuters, mogą one wynieść nawet 103,1 mln ton, co oznaczałoby wzrost o 7,6 mln ton w stosunku do sezonu 2015/2016. Pszenica: W minionym tygodniu notowania pszenicy dynamicznie kierowały się w dół. W rezultacie, cena tego zboża w Stanach Zjednoczonych zanotowała najgorszy tydzień od 3 miesięcy i spadła z powrotem poniżej poziomu 4 USD za buszel. Presja podaży na rynku pszenicy w ostatnich dniach wynikała przede wszystkim z oczekiwań rekordowej produkcji tego zboża w Australii kraju będącym czwartym na świecie największym eksporterem pszenicy. Również produkcja pszenicy w USA powinna być duża. Naszym zdaniem: Notowania zbóż w Stanach Zjednoczonych pozostają pod presją podaży. Sprzedającym wciąż sprzyjają fundamenty w postaci dużej podaży zbóż w różnych częściach świata. Zakończone żniwa w USA i w rejonie Morza Czarnego oraz prognozy obfitych zbiorów w Ameryce Południowej generują dodatkową presję na spadek cen. Wykres dzienny cen pszenicy w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Czwartek: Raport Departamentu Rolnictwa dot. eksportu zbóż z USA Piątek: Raport Departamentu Rolnictwa dot. światowego rynku zbóż i roślin oleistych i globalnego handlu nimi 13 / 14
Soft commodities: Gorsze fundamenty rynku cukru Cukier: W minionym tygodniu notowania cukru pozostawały pod presją podaży. W rezultacie, cena tego surowca w Stanach Zjednoczonych zeszła podczas piątkowej sesji poniżej poziomu 19 centów za funt. Ostatnie spadki notowań cukru są wywołane pogarszającą się sytuacją fundamentalną na tym rynku wprawdzie w sezonie 2016/2017 deficyt ma się utrzymać, jednak ma być on nieco mniejszy niż początkowo prognozowano. Dodatkowo, według najnowszych prognoz, w sezonie 2017/2018 na globalnym rynku tego surowca z powrotem będziemy mieć do czynienia z nadwyżką. Ma ona być efektem wzmożonej produkcji cukru po wzroście cen tego surowca w ostatnim roku. Bawełna: W minionym tygodniu sytuacja na rynku bawełny nie zmieniła się istotnie. Notowania tego surowca kontynuowały konsolidację w okolicach 71,00-71,50 centów za funt, co z technicznego punktu widzenia wciąż oznacza na tym rynku możliwość dalszych zwyżek. Sytuacja fundamentalna w długim terminie wciąż sprzyja kupującym, za co odpowiada rosnąca konsumpcja bawełny i zapowiedzi jej deficytu na globalnym rynku. Kakao: Notowania kakao w minionym tygodniu osuwały się na południe, jednak zniżka nie była bardzo dynamiczna. Oznaczała ona jednak zejście notowań kakao na nowe trzyletnie minimum podczas piątkowej sesji. Obecnie cena kakao zeszła z powrotem poniżej poziomu 2400 USD za tonę i pozostaje pod presją podaży, wynikającą z prognoz rekordowej globalnej produkcji tego surowca w bieżącym sezonie i nadwyżki na światowym rynku, po deficytowym poprzednim sezonie. Prognozowane są duże zbiory na Wybrzeżu Kości Słoniowej, a dodatkowo w ostatnim tygodniu opublikowane zostały dobre dane dotyczące eksportu kakao z Indonezji, który w listopadzie się podwoił w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku. Naszym zdaniem: Notowania bawełny poruszają się w średnioterminowym trendzie wzrostowym, co stanowi wsparcie dla kupujących. Z kolei na rynku cukru pogorszyła się sytuacja fundamentalna, co wskazuje na możliwość kontynuacji spadków. Natomiast notowania kakao w Stanach Zjednoczonych ostatnio zostały mocno przecenione, co teraz stwarza bazę do odreagowania wzrostowego. Wykres dzienny cen cukru w USA. Ważne dane w kolejnym tygodniu: Piątek: Raport Departamentu Rolnictwa dot. światowego rynku bawełny 14 / 14