Postępowanie w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym

Podobne dokumenty
Dr n.med Adrianna Wilczek specjalista neurologii dziecięcej

STAN PADACZKOWY. postępowanie

Gorączka. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak. Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Drgawki gorączkowe i padaczki ze spektrum GEFS+

Konferencja SAMOLECZENIE A EDUKACJA ZDROWOTNA, POLITYKA ZDROWOTNA, ETYKA Kraków, r.

Wanda Siemiątkowska - Stengert

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017

Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz

Kurs odbywa się w Zakładzie Medycyny Katastrof i Pomocy Doraźnej KAiIT UJ CM ul. Kopernika 19

Ostra niewydolność serca

DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U DZIECI W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu Wydziału Lekarskiego w Katowicach SUM Kierownik: prof. dr hab. n. med.

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Drgawki gorączkowe. Odział Neurologii Dzieciecej WSSDz w Olsztynie

STANDARDOWE PROCEDURY OPERACYJNE W REHABILITACJI KARDIOLOGICZNEJ

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

Kiedy zaczynać, jak prowadzić i kiedy kończyć leczenie immunosupresyjne w miastenii

PROGRAM NAUCZANIA NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY Lekarski I FAKULTET I ROK

Wybrane aspekty epidemiologii napadu drgawek gorączkowych u dzieci

, Warszawa

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

Padaczka u osób w podeszłym wieku

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017

DOBRE PRAKTYKI POSTĘPOWANIA DYSPOZYTORÓW MEDYCZNYCH I ZESPOŁÓW RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Z PACJENTEM Z PODEJRZENIEM UDARU MÓZGU

Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

LECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

SEMESTR LETNI 2014/2015 HARMONOGRAM ZAJEC KIERUNEK LEKARSKI ROK III PL

Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Gorzów Wielkopolski

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii

PROGRAM NAUCZANIA NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY Lekarski I FAKULTET II ROK

Dziecko z padaczką w szkole. Patrycja Harat-Smętek

3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu

Pierwszy napad w życiu czy i kiedy leczyć?

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB

HEMLIBRA w Narodowym Programie Leczenia Hemofilii i Pokrewnych Skaz Krwotocznych na lata

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie

Nowe leki w terapii niewydolności serca.

SYLABUS. Fizjoterapia kliniczna w kardiologii i pulmonologii. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA

Opieka nad chorymi z Dystrofią Mięśniową Duchenne a

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2008 Profilaktyka i terapia krwawień u dzieci z hemofilią A i B.

NEUROLOGIA DZIECIĘCA w TORUNIU oraz wspierające ją dziedziny pokrewne i fundacje

Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu

XXVII KONFERENCJA NAUKOWA nt. PADACZKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA EPILEPTOLOGII. XXVII th CONFERENCE ON EPILEPSY of the POLISH SOCIETY OF EPILEPTOLOGY

Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta

ROZDZIAŁ 1 ZARYS HISTORII ANESTEZJOLOGII I JEJ PRZYSZŁOŚĆ Janusz Andres, Bogdan Kamiński, Andrzej Nestorowicz... 13

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko

WYMOGI KWALIFKACYJNE. Prawo Wykonywania Zawodu

INFORMATOR O SZKOLENIU PODYPLOMOWYM

Pułapki farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Piotr Rozentryt III Katedra i Kliniczny Oddział Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

ZARZĄDZENIE Nr 78/2015/DSM PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 23 listopada 2015 r.

I. ALERGOLOGIA. Kurs nr AKP/ 1 /2016 Donosowe próby prowokacyjne z alergenem

Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI

Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach

WYKŁADOWCA MODUŁ TEMAT PIĄTEK

Klinika Diabetologii i Otyłości Wieku Rozwojowego, II Katedra Pediatrii

prof. dr hab. P. Pawłowski (wykład) dr n. med. Z. Foryś (wykład) dr n. med. Z. Foryś (zajęcia praktyczne)

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia

SZKOLENIA SPECJALIZACYJNE DLA PIELĘGNIAREK:

Medycyna rodzinna nauka kliniczna (Family medicine - clinical science) Jednostka oferująca przedmiot

Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, które są udzielane po spełnieniu dodatkowych warunków ich realizacji

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

Gorączka kontratakuje

Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

USTAWA o Państwowym Ratownictwie Medycznym Rozdział 4a

SPRZĘT ZAKUPIONY PODCZAS 43. KONKURSU OFERT

S T R O N C.FORMULARZ ŚWIADOMEJ ZGODY NA OPERACJĘ. Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE G. DODATKOWA KARTA CODZIENNYCH OBSERWACJI H. KARTA ZNIECZULENIA

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2016/2017

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku

Uchwała Nr XXI/462/08 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 19 maja 2008 r.

UTRATA ŚWIADOMOŚCI. Utrata świadomości jest stanem, w którym poszkodowany nie reaguje na bodźce z zewnątrz.

Śmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM

PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW IV, V ROKU STUDIÓW

dodatni dodatni Podpis i pieczątka KOD lekarza ujemny ujemny Dni pobytu Data przyjęcia Data porodu Data wypisu S T R O N Ii. ZLECENIA POOPERACYJNE

Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?

ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )

TREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok III semestr V

Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej, które są udzielane po spełnieniu dodatkowych warunków ich realizacji

FARMAKOTERAPIA STWARDNIENIA ROZSIANEGO TERAŹNIEJSZOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 12 grudnia 2011 r.

II. SZCZEGÓŁOWE WARUNKI I WYMAGANIA KONKURSU. 1. Pełnienie dyżurów lekarskich w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii

UCHWAŁA NR 386/16 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. z dnia 5 kwietnia 2016 r.

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak

Ocena przydatności analizy torów gorączkowych w grupie pacjentów z klasyczną gorączką niejasnego pochodzenia

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017


Transkrypt:

Postępowanie w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym Management of febrile seizures in children at the stage of prehospital and earlyhospital Krystyna Gontko-Romanowska 1,2, Zbigniew Żaba 3, Barbara Steinborn 4, Paweł Panieński 1,2, Joanna Mitkowska 2, Michał Szemień 1 1 Zakład Medycyny Ratunkowej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu 3 Zakład Dydaktyki Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 4 Katedra i Klinika Neurologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu STRESZCZENIE Drgawki gorączkowe u dzieci do 5. roku życia są najczęściej występującym schorzeniem neurologicznym. Do kryteriów rozpoznawczych zalicza się: napad drgawkowy związany z gorączką powyżej 38 C, wiek dziecka między 6. miesiącem a 5. r.ż. oraz wykluczenie zakażenia układu nerwowego. W trakcie drgawek gorączkowych zaleca się ułożenie dziecka w pozycji bezpiecznej na boku, poluzowanie ubrania, obserwację przebiegu i czasu trwania drgawek oraz podtrzymywanie i monitorowanie funkcji życiowych. Leczenie doraźne w napadzie drgawek gorączkowych polega na doodbytniczym podaniu diazepamu w dawce 0,5 mg/kg m.c. lub drogą dożylną w dawce 0,2-0,3 mg/kg m.c. Stosowanie leków przeciwgorączkowych w napadzie drgawek gorączkowych ma jedynie wpływ na złagodzenie objawów wtórnych do podwyższonej ciepłoty ciała. Obniżenie temperatury ciała można uzyskać poprzez stosowanie metod fizycznych i leczenie farmakologiczne. Obecnie stosuje się 2 bezpieczne i skuteczne leki przeciwgorączkowe: paracetamol i ibuprofen. U pacjentów bardzo wysoko gorączkujących i w przypadku gorączki zagrażającej życiu stosuje się z wyboru, jako lek drugiego rzutu, metamizol w dawce 1-2 mg/kg m.c. Dawka paracetamolu podana drogą doustną wynosi 15 mg/kg m.c. i nie powinna przekraczać 90 mg/kg m.c./dobę. Doodbytniczo u dzieci paracetamol podaje się w dawce 25-30 mg/kg m.c. do 150 mg/kg m.c./dobę. U dzieci ibuprofen stosuje się w dawce 7-10 mg/kg m.c., przy czym maksymalna dawka dobowa to 30 mg/kg m.c. Najważniejszym celem diagnostyki drgawek gorączkowych jest określenie ich charakteru, ponieważ drgawki gorączkowe proste nie wymagają rozszerzonej diagnostyki, a jedynie wykluczenia zakażenia ośrodkowego układu nerwowego. Standardy Medyczne/Pediatria2016T. 13639-645 SŁOWA KLUCZOWE:NEUROINFEKCJAALGORYTMSTANDARDYWYTYCZNENAPAD DRGAWEK ABSTRACT Febrile convulsions in children under five are the most common neurological disorder. Diagnostic criteria of febrile seizures include: seizure associated with fever over 38 C, the child s age between 6 months and 5 years and exclusion of infection of the central nervous system. During an episode of febrile seizures it is recommended to lay a child in the recovery position on the side, loose clothes, observe the course and duration of seizures and maintenance and monitoring of vital functions. Emergency treatment of febrile convulsions in a fit involves rectal administration of diazepam 0.5 mg per kg of body weight or by the intravenous at a dose of 0.2-0.3 mg/kg. The use of antipyretics in a fit of febrile seizures has only an impact on the alleviation of symptoms secondary to elevated body temperature. Lowering the body temperature can be achieved by the use of both physical methods and pharmacological treatment. Nowadays there are two safe and effective antipyretic drugs: paracetamol and ibuprofen. Patients with a very high and life threatening fever should be treated with a second line drug metamizol, at a dose of 1-2 mg/kg. The dose of paracetamol administered orally is 10-15 mg/kg (not to exceed 90 mg/kg/day), whereas rectally in a dose of 25-30 mg/kg up to 150 mg/kg/day. Ibuprofen in children is used at a dose of 7-10 mg/kg, without exceeding the maximum daily dose of 30 mg/kg/day. The most important objective diagnosis of febrile seizures is to determine their nature, because simple febrile seizures do not require enhanced diagnostics, and only exclude infection of the central nervous system. Standardy Medyczne/Pediatria2016T. 13639-645 KEY WORDS:NEUROINFECTIONALGORITHMSTANDARDSGUIDELINESSEIZURE STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645 639

- - 5 - - - - - - GŁÓWNE TEZY 1. Brak wytycznych dotyczących postępowania terapeutycznego w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym. 2. Zaproponowanie schematu postępowania w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczes- noszpitalnym z uwzględnieniem zaleceń Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych i wytycznych Europejskiej Rady Resuscytacji (European Pediatric Life Support, EPLS). - 6-10 - - - 640 STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645

Pierwszy lub kolejny napad drgawkowy u dziecka wystąpił w wieku 6 mies.-5 lat w czasie gorączki Należy ustalić, czy spełnione są następujące kryteria: - gorączka powyżej 38 C - uogólnione drgawki toniczno-kloniczne - drgawki trwające krócej niż 15 min - nie ma innej choroby OUN, a zwłaszcza neuroinfekcji - nie było wcześniej napadów bezgorączkowych TAK NIE - Rozpoznaj drgawki gorączkowe proste - Zastosuj odpowiednie postępowanie - Nie rozpoznawaj drgawek gorączkowych prostych - Zastosuj odpowiednie postępowanie - Wiek powyżej 12 mies. - Stan ogólny dziecka dobry NIE Skieruj na oddział pediatryczny TAK Dalsze postępowanie w domu chorego dziecka RYC. 1 Standard postępowania w drgawkach gorączkowych prostych 4 Ryciny 1 2) - - Gorączka powyżej 38 C - Drgawki ogniskowe - Drgawki trwające 15 min lub dłużej - Nie było dotychczas napadów bezgorączkowych - Nie rozpoznajesz neuroinfekcji lub innej, określonej przyczyny drgawek TAK Rozpoznaj drgawki gorączkowe złożone Zastosuj leczenie doraźne drgawek, jeśli jeszcze trwają Skieruj na oddział pediatryczny RYC. 2 Standard postępowania w drgawkach gorączkowych złożonych 4 STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645 641

- - - - 2- diazepamu midazolam 11 - - - - - - - paracetamol i metamizol 642 STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645

Tabela 1. Standard postępowania w drgawkach gorączkowych złożonych w izbie przyjęć szpitala pediatrycznego lub w szpitalnym oddziale ratunkowym 4,23 IZBA PRZYJĘĆ/SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY Jeżeli drgawki jeszcze trwają, podaj: - diazepam dożylnie w dawce 0,1-0,2 mg/kg m.c. przez 1-2 min lub - midazolam w dawce 0,2-0,3 mg/kg m.c. dożylnie - tlenoterapia - monitoruj: tętno, ciśnienie tętnicze krwi - drgawki ustąpiły: oddział pediatryczny - drgawki nie ustąpiły: OIOM Paracetamol 10-15 m - 25-30 m 7-10 m 30 m - - Tabela 1- Dyskusja - - - - - - Rycina 3 - - - - 26 STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645 643

DRGAWKI GORĄCZKOWE Jeśli napad drgawek gorączkowych ustąpił Jeśli napad drgawek gorączkowych trwa Badanie ABCD A (ocena drożności dróg oddechowych) Stabilizuj i utrzymuj drożność dróg oddechowych B (ocena układu oddechowego) RR częstość oddechów TV objętość oddechowa WOB wysiłek oddechowy Natlenienie (sinica, bladość, SpO 2 ) Pozycja bezpieczna na boku, poluzuj ubranie Obserwuj napad i czas jego trwania W stanie zagrożenia życia uzyskaj dostęp dożylny lub doszpikowy Podaj: diazepam: doodbytniczo w dawce 0,5 mg/kg m.c. lub dożylnie w dawce 0,2-0,3 mg/kg m.c. lub midazolam dożylnie w dawce 0,2-0,3 mg/kg m.c. Tlenoterapia bierna lub czynna C (ocena układu krążenia) HR częstość rytmu serca BP ciśnienie tętnicze krwi Objętość tętna (amplituda tętna) Perfuzja obwodowa (CRT, temperatura ciała, ciśnienie rozkurczowe) Ponowny napad drgawek gorączkowych Hospitalizacja D (ocena neurologiczna) GCS, ocena źrenic, glikemia, siła mięśniowa Temperatura ciała powyżej 38 C podaj: paracetamol w dawce 10-20 mg/kg m.c. lub ibuprofen w dawce 7-10 mg/kg m.c. W gorączce opornej na leczenie podaj lek drugiego rzutu: metamizol w dawce 1-2 mg/kg m.c. Uzyskaj dostęp donaczyniowy Re ocena dziecka (ABCD) Monitoruj: RR, SpO 2, HR, BP, CRT, temperaturę ciała Kontynuuj tlenoterapię RYC. 3 Proponowany schemat postępowania w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym dr n. o zdr. Krystyna Gontko-Romanowska Zakład Medycyny Ratunkowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego 60-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49 gontko@ump.edu.pl 644 STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645

Autorstwo manuskryptu: Krystyna Gontko-Romanowska - opracowanie koncepcji badania/pracy naukowej, zestawienie danych, napisanie artykułu, merytoryczna recenzja artykułu, Zbigniew Żaba - opracowanie koncepcji badania/pracy naukowej, zestawienie danych, napisanie artykułu, merytoryczna recenzja artykułu, Barbara Steinborn - opracowanie koncepcji badania/pracy naukowej, merytoryczna recenzja artykułu, nadzór nad ostateczną wersją artykułu, Paweł Panieński - napisanie artykułu, merytoryczna recenzja artykułu, nadzór nad ostateczną wersją artykułu, Joanna Mitkowska - merytoryczna recenzja artykułu, nadzór nad ostateczną wersją artykułu, Michał Szemień - merytoryczna recenzja artykułu, nadzór nad ostateczną wersją artykułu. PIŚMIENNICTWO 1 Maciejasz P. Drgawki gorączkowe u dzieci. Pediatria po dyplomie (wydanie specjalne, czerwiec) 2008;32-34. 2 Wendorff J. Drgawki gorączkowe obraz kliniczny, czynniki predysponujące, postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne i prognoza. Neurologia wieku dziecięcego 2006;14:470-474. 3 Wendorff J i wsp. Drgawki gorączkowe. Warszawa, PZWL 2009. 4 Wendorff J. Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w schorzeniach układu nerwowego u dzieci i młodzieży. Lublin, BiFolium 2013. 5 Grygalewicz J. Gorączka u dzieci. Warszawa, PZWL 2009. 6 Jóźwiak S. Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób układu nerwowego u dzieci. Lublin, BiFolium 2000;2. 7 Jóźwiak S, Michałowicz R. Neurologia dziecięca w praktyce. Lublin, BiFolium 2001. 8 Mewasingh LD. Febrile seizures. Clinical Evidence (Online) 2008 May:0324. 9 Offringa M, Moyer V. An evidence based approach to managing seizures associates with fever in children. Western Journal of medicine 2001;175:254-259. 10 Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologów Dziecięcych: Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne u dzieci z drgawkami gorączkowymi. Medycyna Praktyczna Pediatria 1999;2:71-73. 11 Mastrangelo M, Midulla F, Moretti C. Drgawki gorączkowe aktualne zasady postępowania. Medycyna Praktyczna Pediatria 2015;3:51-60. 12 Kacińska E. Drgawki gorączkowe częsty problem neurologiczny niewymagający zazwyczaj intensywnego leczenia, ale dokładnej oceny klinicznej. Medycyna Praktyczna Pediatria 2004;5:41-49. DO ZAPAMIĘTANIA Drgawki gorączkowe u dzieci do 5. r.ż. są najczęstszym zaburzeniem neurologicznym. Drgawki gorączkowe proste ustępują bez następstw i zazwyczaj nie wymagają diagnostyki szpitalnej. Jedynie drgawki gorączkowe złożone wymagają rozszerzonej diagnostyki. W przypadku wystąpienia drgawek gorączkowych najważniejsze jest wykluczenie neuroinfekcji oraz innych chorób przebiegających z drgawkami. 13 Kubicka K, Kawalec W. Pediatria. Warszawa, PZWL 2010;2. 14 Steering Committee on Quality Improvement and Management, Subcommittee on Febrile Seizures American Academy of Pediatrics.: Febrile seizures: clinical practice guideline for the long-term management of the child with simple febrile seizures. Pediatrics 2008;121:1281-1286. 15 Fields E, Chard J, Murphy MS i wsp. Assessment and initial management of feverish illness in children younger than 5 years: summary of updated NICE guidance. BMJ 2013;346:35-37. 16 Hirabayashi Y, Okumura A, Kondo T i wsp. Efficacy of a diazepam suppository at preventing febrile seizure recurrence during a single febrile illness. Brain Dev 2011;31:414-418. 17 Lahat E, Goldman M, Barr J i wsp. Comparison of intranasal midazolam with intravenous diazepam for treating febrile seizures in children: prospective randomized study. BMJ 2000;321:83-86. 18 Sullivan JE, Frick GS, Maxwell LG. Fever and antipyretic use in children. Pediatrics 2011;127:580-587. 19 Grygalewicz J. Leczenie gorączki. Medycyna Praktyczna Pediatria 2009;3:121-124. 20 Kozak W. Geneza gorączki. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2009. 21 Rosińska A, Kobielska-Dubiel, Cichy W. Aktualne zasady leczenia przeciwgorączkowego u dzieci. Nowiny Lekarskie 2003;72:384-388. 22 Strange RG, Ahrens RW. Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego. Wrocław, Urban & Partner 2003. 23 Tharp BR. Treating febrile seizures. Western Journal Medicine 1989;150:569-570. 24 Moreno M, Furtner F. Advice for patients Febrile seizures in children. Arch Pediatr Adolesc Med 2009;163:872. 25 Krawczyński M. Propedeutyka pediatrii. Warszawa, PZWL 2009. 26 Mrozińska M. Zasady stosowania leków przeciwgorączkowych u dzieci. Lek w Polsce 2004;10:1-9. STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 639-645 645