Nazwa przedmiotu: HYDRAULIKA, PNEUMATYKA I SYSTEMY AUTOMATYZACJI PRODUKCJI Hydraulics, pneumatics and production automation systems Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium, projekt Forma studiów: stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Liczba godzin/tydzień: W E, L, 1P Kod przedmiotu: S3_1-5 Rok: III Semestr: VI Liczba punktów: 6 ECTS I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Zapoznanie studentów z budową i zastosowaniem elementów układów hydraulicznych i pneumatycznych. C. Nabycie przez studentów praktycznych umiejętności w zakresie sterowania tymi układami. C3. Zdobycie przez studentów wiedzy niezbędnej do projektowania systemów automatyzacji produkcji. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Wiedza z zakresu podstaw budowy maszyn i mechaniki płynów. Znajomość zasad bezpieczeństwa pracy przy użytkowaniu maszyn i urządzeń technologicznych 3. Umiejętność doboru metod pomiarowych i wykonywania pomiarów wielkości mechanicznych 4. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji w tym z instrukcji i dokumentacji technicznej 5. Umiejętność wykonywania działań matematycznych do rozwiązywania postawionych zadań 6. Umiejętności pracy samodzielnej i w zespole 7. Umiejętność prawidłowej interpretacji i prezentacji własnych opracowań
EFEKTY KSZTAŁCENIA EK 1 - posiada wiedzę teoretyczną z zakresu metod i technik wytwarzania, EK - zna tendencje i kierunki rozwoju w zakresie projektowania prostych układów pneumatycznych, EK 3 - potrafi zaproponować określony układ hydrauliczny lub pneumatyczny do realizacji określonego zadania produkcyjnego, EK 4 - zna konstrukcje i zasady działania elementów układów hydraulicznego i pneumatycznego, EK 5 - zna metodykę doboru podstawowych elementów układu hydraulicznego i pneumatycznego, EK 6 - potrafi dobrać układy sterowania hydraulicznego i pneumatycznego do sterowania odbiornikami ruchu postępowego i obrotowego, EK 7 - potrafi wykorzystać standardowe oprogramowanie do projektowania systemów automatyzacji produkcji, EK 8 - potrafi wykonywać podstawowe pomiary parametrów układu hydraulicznego i pneumatycznego, EK 9 - potrafi wykonać podstawowe obliczenia do zaprojektowania typowego systemu automatyzacji produkcji, EK 10 - potrafi przygotować sprawozdanie z przebiegu realizacji ćwiczeń. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY W 1 Budowa i zasada działania napędu hydraulicznego i pneumatycznego. W Zalety i wady, porównanie napędów pneumatycznych z innymi rodzajami napędów. W 3 Wymagania stawiane czynnikom roboczym w układzie hydraulicznym i pneumatycznym, ich właściwości. W 4 Przepływ laminarny i turbulentny, liniowe i miejscowe straty ciśnienia. W 5 Przepływy szczelinowe. W 6 Obliczenia przecieków szczelinowych w wybranych elementach hydraulicznych. W 7 Generatory energii w układach pneumatycznych: pompy i sprężarki. W 8 Elementy wykonawcze: siłowniki i silniki. W 9 Zawory sterujące ciśnieniem W 10 Zawory sterujące kierunkiem przepływu W 11 Sterowanie i regulacja objętościowa i dławieniowa Liczba godzin W 1 Charakterystyka modułowego systemu produkcji.
W 13 Konfigurowanie modułowego systemu produkcji. W 14 Projektowanie systemów automatyzacji produkcji z wykorzystaniem elementów hydraulicznych. W 15 Projektowanie systemów automatyzacji produkcji z wykorzystaniem elementów pneumatycznych. Forma zajęć LABORATORIUM L 1 Budowa i działanie zasilacza hydraulicznego.. Analiza stru L Analiza strukturalna stanowiska hydraulicznego i jego możliwości badawcze. L 3 Badanie pompy wyporowej typu PTOZ-5R. L 4 Budowa i zasada działania pomp i silników hydraulicznych. L 5 Budowa i instalowanie filtrów hydraulicznych. L 6 Przewody i złącza, konstrukcja i przeznaczenie. L 7 Zawory ze szczególnym uwzględnieniem rozdzielacza suwakowego. L 8 Określanie charakterystyki statycznej zaworu przelewowego. L 9 Elementy hydrauliczne sterujące przepływem, badanie zaworu dławiącego. L 10 Sterowanie prędkością ruchu odbiornika. L 11 Konfigurowanie podstawowych struktur układów pneumatycznych. L 1 Podstawy programowania sterownika PLC. L 13 Podstawy programowania panelu HMI. L 14 Sterowanie siłownikiem pneumatycznym za pomocą sterownika PLC. L 15 Sterowanie urządzeniami na stanowisku pneumatycznym za pomocą sterownika PLC. Liczba godzin Liczba Forma zajęć PROJEKT godzin Tematem realizowanego projektu jest rozwiązanie zadania w formie opracowania układu mechanicznego i sterowania dla wybranego układu automatyzacji. P 1, Konfiguracja i budowa układów mechanicznych urządzeń w aspekcie dalszego ich wyposażenia w układ sterowania. P3 Analiza istniejących rozwiązań z uwzględnieniem wybranej techniki sterowania 1 układu P4 Opracowanie wytycznych i założeń konstrukcyjnych do projektu 1 P 5,6 Konfiguracja i budowa układów pneumatycznych i hydraulicznych. Obliczenia analityczne układu. P 7,8 Wykorzystanie oprogramowania specjalistycznego do procesu modelowania pneumatycznego układu wykonawczego napędu P9 Wykorzystanie oprogramowania specjalistycznego do procesu modelowania 1 hydraulicznego układu wykonawczego napędu P 10,11 Projekt układu sterowania dla wybranych układów wykonawczych napędów elektropneumatycznych i elektrohydraulicznych
P 1,13 Programowanie sterownika PLC w zastosowanie sterowania siłownikiem pneumatycznym P 14 Aplikacja komunikacji układu sterowania urządzenia z operatorem 1 P15 Opracowanie modelu symulacji dla zaprojektowanego układu. 1 NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE 1. wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych. hydrauliczne stanowiska dydaktyczne 3. pneumatyczne stanowiska dydaktyczne ze sterownikami PLC 4. eksponaty podstawowych elementów pneumatycznych SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F1- ocena przygotowania do ćwiczeń laboratoryjnych F- ocena umiejętności stosowania zdobytej wiedzy podczas wykonywania ćwiczeń F3- ocena sprawozdań z realizacji ćwiczeń objętych programem nauczania F4- ocena aktywności podczas zajęć P1- ocena umiejętności rozwiązywania postawionych problemów oraz sposobu prezentacji uzyskanych wyników zaliczenie na ocenę* P- ocena opanowania materiału nauczania będącego przedmiotem wykładu** *) warunkiem uzyskania zaliczenia jest otrzymanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, **)warunkiem uzyskania zaliczenia z wykładów jest otrzymanie pozytywnych ocen z testów sprawdzających wiedzę OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Godziny kontaktowe z prowadzącym Zapoznanie się ze wskazaną literaturą Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych Wykonanie prac związanych z realizacją projektu (czas poza godzinami zajęć projektowych) Wykonanie sprawozdań z realizacji ćwiczeń laboratoryjnych (czas poza zajęciami laboratoryjnymi) Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30W 30L 15 P 75 h 0 h 0 h 50 h 0 h Suma 185 h SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, w tym zajęć laboratoryjnych i projektowych 6 ECTS 3 ECTS 3 ECTS
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA 1. Stryczek S.: Napęd hydrostatyczny. WNT, Warszawa 1984.. Osiecki A.: Hydrostatyczny napęd maszyn. WNT, Warszawa 1998. 3. Tomasiak E.: Napędy i sterowania hydrauliczne i pneumatyczne. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice 001. 4. Balawejder A., Barski J., Bieńkowski A., Dziewulski W., Głuchowski E., Lamentowicz R., Niegoda J.: Napędy hydrauliczne, ćwiczenia laboratoryjne. Wyd. Pol. Gdańskiej, Gdańsk 1983. 5. Niegoda J., Pomierski W.: Sterowanie pneumatyczne, ćwiczenia laboratoryjne. Wyd. Pol. Gdańskiej, Gdańsk 1998. 6. Pr. zbiorowa pod red. Świdra J.: Sterowanie i automatyzacja procesów technologicznych i układów mechatronicznych. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice 008. 7. Szenajch W.: Napęd i sterowanie pneumatyczne.wnt, Warszawa 1994. 8. Kwaśniewski J.: Sterowniki PLC w praktyce inżynierskiej. Wyd. BTC, Legionowo 010. PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 1. prof. PCz. dr hab. inż. Tadeusz Złoto, zlotot@o.pl. dr inż. Rafał Gołębski, rafal@itm.pcz.pl 3. dr inż. Michał Sobiepański, sobiepan@itm.pcz.pl MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) Cele przedmiotu Treści programowe Narzędzia dydaktyczne Sposób oceny EK1 K_W_C18 C1,C,C3 W1-1 P EK K_W_C11 C1,C,C3 W1-1 P EK3 K_U_C08 C1,C,C3 EK4 K_W_C11 C1,C,C3 EK5 K_W_C11 C1,C,C3 W1-11 L1- P1-6 W7-10 L4-7 P5-6 W14-15 L1,,11 P1-6 1,,3,4 F1, F 1,,3,4 F1, F, F3 1,,3,4 F1, F, F3
EK6 K_U_C08 C1,C,C3 EK7 K_U_C08 C1,C,C3 W11-15 L8-15 P7-15 W1-15 L1-15 P1-15 1,,3,4 F1, F, F3 1,,3,4 F1, F, F3 EK8 K_U_C09 C1,C,C3 L3,8-9,14-15 1,,3,4 F1, F, F3 EK9 K_U_C08 C1,C,C3 EK10 K_U_C08 K_U_C01 II. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY W6,14-15 P10-11 1,,3 F, P1,P C1,C,C3 L1-15,3,4 F1, F, F3 Efekty kształcenia Na ocenę Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 EK1, EK, EK3, EK4, EK5 teoretyczną z zakresu Student nie opanował wiedzy teoretycznej z układów teoretyczną z zakresu w zakresie przedstawionym podczas zajęć. Student opanował wiedzę teoretyczną z układów hydraulicznych i w zakresie przedstawionym podczas zajęć i dodatkowo powiększył ją poprzez studia literatury fachowej. teoretyczną z zakresu w zakresie przedstawionym podczas zajęć, powiększył ją poprzez studia literatury fachowej, przygotował prezentację dot. wybranego zagadnienia z układów pneumatycznych EK6, EK7, EK8, EK9, EK10 praktyczną z zakresu ocena sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych. Student nie opanował wiedzy praktycznej z układów nie potrafi przeprowadzić ćwiczeń na stanowiskach laboratoryjnych i nie przygotował sprawozdań z tych ćwiczeń. praktyczną z zakresu przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie. Student opanował wiedzę praktyczną z układów hydraulicznych i przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie i zaproponował własne sposoby rozwiązania zagadnień będących tematem ćwiczeń. praktyczną z zakresu przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie, zaproponował własne sposoby rozwiązania zagadnień będących tematem ćwiczeń i modyfikacje stanowisk dydaktycznych.
III. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE 1. Wszelkie informacje dla studentów kierunku Mechanika i Budowa Maszyn wraz z: - programem studiów, - prezentacjami do zajęć, - instrukcjami do ćwiczeń laboratoryjnych, - harmonogramem odbywania zajęć, dostępne są na tablicy informacyjnej oraz stronie internetowej Instytutu Technologii Mechanicznych: www.itm.pcz.pl. Informacja na temat konsultacji przekazywana jest podczas pierwszych zajęć z przedmiotu.