WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE W GIMNAZJUM ROK NAUKI II I. Przedmiotem oceny są: - wiadomości i umiejętności, - zaangażowanie w proces nauczania-uczenia się (aktywność). III. Sposoby oceniania i sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia. Wiedza i umiejętności ucznia mogą zostać ocenione w oparciu o : odpowiedzi ustne, prace pisemne: kartkówki, sprawdziany (testowe i opisowe), badanie wyników nauczania, pracę z tekstem źródłowym, pracę ucznia na lekcji - aktywność w czasie lekcji (np. kilkuzdaniowa wypowiedź, praca w grupie, udział w dyskusji, praca z materiałem źródłowym), pracę ucznia w domu - zadania domowe, wypracowania pisemne na zadany temat, estetykę prowadzenia zeszytu przedmiotowego, zaangażowanie w realizację projektów edukacyjnych, umiejętność pracy samodzielnej i w grupie, wykonanie dodatkowych zadań np.: pomocy dydaktycznych, gazetek, wystaw, projektów, itp. 1
umiejętność pracy z danymi statystycznymi, znajomość i zainteresowanie aktualną sytuacją polityczną, gospodarczą, kulturalną w Polsce i na świecie, udział i zajmowanie wysokich lokat w konkursach przedmiotowych, IV. Informacja nauczyciela o sposobie kontrolowania i oceniania (kontrakt): nauczyciel zapowiada pracę kontrolną co najmniej tydzień wcześniej i omawia jej zakres, praca kontrolna jest poprzedzona co najmniej jedną lekcją powtórzeniową, prace kontrolne są obowiązkowe. Jeśli uczeń nie może napisać pracy kontrolnej w określonym terminie, ma obowiązek uczynić nie później niż w ciągu dwóch tygodni, uczeń może poprawić ocenę niedostateczną tylko z pracy kontrolnej, oceny z kartkówek nie podlegają poprawie, kartkówki mogą obejmować zagadnienia z 2-3 ostatnich tematów, organizowane są bez zapowiedzi i są równoważne z odpowiedzią ustną, uczeń ma prawo do nie oceniania po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności, uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji jeden raz w semestrze bez podania przyczyny (nie dotyczy to wcześniej zapowiadanych sprawdzianów i zajęć, na których wystawiana jest ocena końcowa), zeszyt przedmiotowy jest obowiązkowy; przy jego ocenie (przynajmniej raz w roku) bierze się pod uwagę: kompletność notatek, zadań, estetykę prowadzenia, brak zeszytu, pracy domowej, nieprzygotowanie do lekcji uczeń zgłasza na początku lekcji, obowiązkiem ucznia jest systematyczne odrabianie prac domowych, znak graficzny, tzw. parafka oznacza, że nauczyciel sprawdzał wykonanie pracy, ale nie sprawdzał jej zawartości merytorycznej, ocenianie prac może nastąpić natychmiast po upływie terminu ich realizacji lub podczas kontroli zeszytów, wszystkie oceny, które uzyskuje uczeń są jawne i uzasadnione; przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia, uczeń ma prawo do dodatkowej oceny za wykonane prace nadobowiązkowe, udział w zajęciach pozalekcyjnych oraz sukcesy w konkursach. 2
V. Ocenie podlega: stopień opanowania materiału faktograficznego, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych, stylistyczna poprawna wypowiedź, stopień rozumienia tematu, znajomość pojęć i terminów z zakresu przedmiotu, poziom orientacji w sytuacji społecznej, politycznej i gospodarczej Polski oraz świata umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji (prasa, radio, telewizja, Internet, multimedia) VI. Ocenianie prac kontrolnych: Ocena ze sprawdzianu, testu zostaje ustalona według następującej skali: 100% - celujący 88% - 99% - bardzo dobry 75% - 87% - dobry 51% - 74% - dostateczny 36% - 50% - dopuszczający 0% - 35% - niedostateczny VII. Zasady informowania o wymaganiach i postępach w nauce: wszystkie oceny są jawne i podawane na bieżąco, prace kontrolne otrzymuje uczeń do wglądu na lekcji, a rodzice w kontaktach indywidualnych (np. dyżur konsultacyjny) i na zebraniach. prace kontrolne są przechowywane przez nauczyciela do 31 sierpnia danego rok szkolnego, ocena może być wyrażona informacją ustną, stopniem w zależności od klasy i ocenianego obszaru działalności. 3
VIII. System motywacyjny i naprawczy: uczeń mający kłopoty z opanowaniem materiału może zwrócić się o pomoc do nauczyciela i jeżeli jest to pożądane, wspólnie ustalają program wspomagający, np. pomoc nauczyciela przedmiotu, pomoc koleżeńska, uczestnictwo w dodatkowych zajęciach. IX. Kryteria oceniania Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych, ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt ćwiczeń prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: 4
nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką wiedzą i umiejętnościami przewidzianymi w programie nauczania WOS u, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. X. Szczegółowe wymagania programowe Rozdział VII: USTRÓJ DEMOKRATYCZNY W POLSCE 5
wyjaśnia, co to znaczy, że konstytucja jest najwyższym aktem prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej; omawia najważniejsze zasady ustroju Polski (suwerenność narodu, podział władzy, rządy prawa, pluralizm); korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, omawia podstawowe prawa i wolności w niej zawarte; wyszukuje w środkach masowego przekazu i analizuje przykład patologii życia publicznego w Polsce. Rozdział VIII: PARLAMENT, PREZYDENT, RZĄD I SĄDY wyjaśnia, jak przeprowadzane są w Polsce wybory prezydenckie i parlamentarne; wskazuje, odwołując się do wybranych przykładów, różnice między systemem dwupartyjnym a systemem wielopartyjnym; wymienia partie polityczne obecne w Sejmie; wskazuje te, które należą do koalicji rządzącej i te, które pozostają w opozycji; wskazuje najważniejsze zadania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i wyszukuje w środkach masowego przekazu informacje o działaniach urzędującego prezydenta; wyjaśnia, jak powoływany jest i czym zajmuje się rząd polski; podaje nazwisko premiera, wyszukuje nazwiska ministrów i zadania wybranych ministerstw; wymienia zadania administracji rządowej i podaje przykłady jej działań; wyjaśnia, co to jest służba cywilna i jakimi zasadami powinien się kierować urzędnik państwowy. przedstawia organy władzy sądowniczej i zasady wedle których działają sądy (niezawisłość, dwuinstancyjność) oraz przykłady spraw, którymi się zajmują; wyjaśnia, czym zajmują się Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu Rozdział IX: POLSKA W ŚWIECIE, POLSKA W EUROPIE 6
przedstawia najważniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej (stosunki z państwami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi, relacje z sąsiadami); charakteryzuje politykę obronną Polski, członkostwo w NATO, udział w międzynarodowych misjach pokojowych i operacjach militarnych; przedstawia relacje Polski z wybranym państwem na podstawie samodzielnie zebranych informacji; wyjaśnia, czym się zajmują ambasady i konsulaty; przedstawia cele i etapy integracji europejskiej (traktaty rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony); wyjaśnia, czym zajmują się najważniejsze instytucje Unii Europejskiej (Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja Europejska); wyjaśnia, jak w Unii Europejskiej realizowane są zasady pomocniczości i solidarności; wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane; wskazuje na mapie członków Unii Europejskiej i uzasadnia swoją opinię na temat jej dalszej integracji i rozszerzania; przedstawia prawa i obowiązki wynikające z posiadania obywatelstwa Unii Europejskiej; wyszukuje informacje na temat korzystania ze środków unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i instytucje; formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej, odwołując się do przykładów z własnego otoczenia i całego kraju. Rozdział X: JEDEN ŚWIAT, WIELE PROBLEMÓW wyjaśnia, czym zajmują się ONZ, jej najważniejsze organy (Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny) i wybrane organizacje międzynarodowe; wskazuje na mapie miejsca najpoważniejszych konfliktów międzynarodowych; omawia przebieg i próby rozwiązania jednego z nich; porównuje sytuację w państwach globalnego Południa i globalnej Północy i wyjaśnia na przykładach, na czym polega ich współzależność; 7
uzasadnia potrzebę pomocy humanitarnej i angażuje się (na miarę swoich możliwości) w działania instytucji (także pozarządowych), które ją prowadzą; wyjaśnia, odwołując się do przykładów, na czym polega globalizacja w sferze kultury, gospodarki i polityki; ocenia jej skutki; rozważa, jak jego zachowania mogą wpływać na życie innych ludzi na świecie (np. oszczędzanie wody i energii, przemyślane zakupy); ocenia sytuację imigrantów i uchodźców we współczesnym świecie; wyjaśnia, co to jest terroryzm i w jaki sposób próbuje się go zwalczać Rozdział XI: CZŁOWIEK W GOSPODARCE RYNKOWEJ wyjaśnia na przykładach z życia własnej rodziny, miejscowości i całego kraju, w jaki sposób praca i przedsiębiorczość pomagają w zaspokajaniu potrzeb ekonomicznych; przedstawia cechy i umiejętności człowieka przedsiębiorczego; bierze udział w przedsięwzięciach społecznych, które pozwalają je rozwinąć; stosuje w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów); przedstawia podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo) i związki między nimi; podaje przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do własnych zasobów (np. czasu, pieniędzy); charakteryzuje gospodarkę rynkową (prywatna własność, swoboda gospodarowania, konkurencja, dążenie do zysku, przedsiębiorczość); wyjaśnia działanie prawa podaży i popytu oraz ceny jako regulatora rynku, potrafi przeanalizować rynek wybranego produktu i wybranej usługi; przedstawia na przykładach funkcje i formy pieniądza w gospodarce rynkowej; wyjaśnia, czym zajmują się: bank centralny, banki komercyjne, giełda papierów wartościowych; wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne); wyjaśnia, na czym polega oszczędzanie i inwestowanie. wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, wzrost gospodarczy, inflacja, recesja; potrafi zinterpretować dane statystyczne na ten temat; 8
wymienia najważniejsze dochody i wydatki państwa; wyjaśnia, co to jest budżet państwa; przedstawia główne rodzaje podatków w Polsce (PIT, VAT, CIT) i potrafi obliczyć wysokość podatku PIT na podstawie konkretnych danych. Rozdział XII: EKONOMIA W TWOIM ŻYCIU wyjaśnia na przykładach, jak funkcjonuje gospodarstwo domowe; wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego; umie ułożyć jego budżet; potrafi przygotować budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia, klasy, szkoły; rozważyć wydatki i źródła ich finansowania; wyjaśnia, jakie prawa mają konsumenci i jak mogą ich dochodzić; wyjaśnia, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej; wyjaśnia, jak działa przedsiębiorstwo i potrafi obliczyć na prostym przykładzie przychód, koszty, dochód i zysk; wskazuje główne elementy działań marketingowych (produkt, cena, miejsce, promocja) i wyjaśnia na przykładach ich znaczenie dla przedsiębiorstwa i konsumentów; przedstawia główne prawa i obowiązki pracownika; wyjaśnia, czemu służą ubezpieczenia społeczne i zdrowotne; potrafi zaplanować dalszą edukację (w tym wybór szkoły ponadgimnazjalnej), uwzględniając własne preferencje i predyspozycje; wyszukuje informacje o możliwościach zatrudnienia na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy (urzędy pracy, ogłoszenia, internet); sporządza życiorys i list motywacyjny; wskazuje główne przyczyny bezrobocia w swojej miejscowości, regionie i Polsce; ocenia jego skutki;. przedstawia zasady etyczne, którymi powinni się kierować pracownicy i pracodawcy; wyjaśnia, na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu; podaje przykłady zjawisk z szarej strefy w gospodarce i poddaje je ocenie; 9
wyjaśnia mechanizm korupcji i ocenia skutki tego zjawiska dla gospodarki. XI. Uczniowie z dysfunkcjami orzeczonymi przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne 1. Wobec uczniów, którzy otrzymali orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, wymagania są niższe i określone indywidualnie, stosownie do wskazówek udzielonych w tych orzeczeniach. 2. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie rzutują na ocenę. 3. Uczniom posiadającym opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejszą ilość zadań. 4. Uczniowie mający orzeczenie o trudnościach w pisaniu mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie. 5. Uczniom z upośledzeniem w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe, a prace pisemne zalicza się na poziomie 80 % uzyskanych punktów, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej skali. 10