Porozumiewanie się Na czym polega porozumiewanie się? Jak nam się to udaje? 1 2 Modele komunikacji Komunikacja jako transfer informacji Shannon, Weaver (1949) Komunikacja jako transfer informacji Komunikacja jako interakcja Komunikacja jako uzgadnianie znaczenia Nadawca Wiadomość Odbiorca Komunikacja jako perswazja Komunikacja jako tworzenie społeczności Kanał Kanał 3 4 1
Interakcyjny model komunikacji Transakcyjny model komunikacji Osobisty obszar znaczeń Osobisty obszar znaczeń Nadawca Odbiorca Kanał Wiadomość Kanał Odbiorca Nadawca Nadawca/odbiorca kanał Wiadomość kanał Odbiorca/nadawca Obszar podzielanych znaczeń 5 6 Komunikacja jako perswazja Komunikacja jako tworzenie społeczności Wpływanie na postawy, wartości, przekonania i działania słuchaczy Koordynowanie wspólnego działania 7 8 2
Dlaczego komunikacja jest ważna? Czas poświęcony na komunikowanie Człowiek nie może się nie komunikować Komunikacja jest funkcjonalna i tworzy nasze światy społeczne Jakość życia Relacje - tworzenie zdrowych związków Społeczność tworzenie silnych grup i zespołów 9 Zmiany w formach komunikacji Dialog jest sposobem komunikowania się pozwalającym na pozostanie przy swoim stanowisku i zarazem otwarcie się na perspektywy innych 10 Postulaty konwersacyjne H. P. Grice przekazywanie informacji Zasada kooperacji Maksyma ilości Mów tylko to, co jest konieczne i na tym poprzestań Maksyma jakości Mów prawdę Maksyma odpowiedniości Trzymaj się tematu Maksyma sposobu Wyrażaj się jasno 11 12 3
Pan Bailey? Jest tu dżentelmen, który twierdzi, iż pański przodek kiedyś zdesakrował jego kryptę i jest pan aktualnie ostatnim z Bailey ich i...och coś tam o klątwie. Poprosić tego pana do środka? 13 Wyrażaj się jasno Zawieźcie go do szefa idioci! Zwińcie gościa to była tylko figura retoryczna 14 Wyrażaj się jasno - Postulat pełnej komunikacji Rozdzielanie tego, co: Widzimy precyzyjne dzielenie się obserwacjami Myślimy jasne wypowiadanie swoich wniosków Czujemy - wyrażanie swoich uczuć Potrzebujemy- formułowanie próśb i sugestii, jeśli czegoś potrzebujesz lub widzisz możliwość zmiany Skrzyżowane komunikaty W jednej wypowiedzi są pomieszane różne rodzaje komunikatów Wyraź w pełni poniższe komunikaty Nie mógłbyś choć raz zachować się jak człowiek? Wiem, na czym polega twój problem lubisz dostawać pieniądze, ale nie lubisz pracować Muszę już iść do domu ten ból głowy (na przyjęciu) 15 16 4
Historia Niobe Pewnego razu była sobie pani, która miała dwunastu chłopców i dwanaście dziewczynek, potem wróżka miała chłopca i dziewczynkę. I wtedy Niobe, chciała mieć jeszcze więcej synów.wtedy ona się rozgniewała. Ona przykuła ją do kamienia. On zmienił się w skałę, a potem z jego łez zrobił się strumień, który płynie do dziś dnia. 17 Struktura narracji (1) Wstęp (2) Orientacja (3) Akcja (4) Ewaluacja (5) Wynik (6) Koda Opowiem wam kawał jaki ostatnio słyszałam Dwóch pijaczków siedzi na ławeczce przed Pałacem Kultury w Warszawie. Widzą lotniarza. Który leci w stronę Pałacu Kultury, zawadza o ścianę budowli, rozpłaszcza lotnie i zsuwa się powoli wzdłuż ściany Popatrz, jaki kraj taki zamach terrorystyczny Mówi jeden do drugiego 18 Ustalanie wspólnego gruntu Wci Wciąż trwała a noc, zabarwiona obietnicąświtu. Zachodził księżyc Ankh Morpork, największe miasto na ziemiach wokół Okrągłego Morza spało. Wszyscy sławili jego męstwo Pięknolica, której twarz tysiąc okrętów wyprawiła w morze 19 Cała procedura jest w gruncie rzeczy zupełnie prosta Najpierw sortuje się rzeczy i dzieli na grupy. Oczywiście w zależności od tego ile jest do zrobienia czasem bywa tylko jedna sterta. Jeśli z braku odpowiednich środków musisz gdzieś pójść, teraz właśnie należy to zrobić, jeśli nie - można od razu przystąpić do dzieła. Ważne jest, aby nie przesadzić, to znaczy lepiej wziąć za mało rzeczy na raz, niż za dużo. Na krótką metę nie wydaje się to istotne, ale łatwo o komplikacje a pomyłki mogą być bardzo kosztowne. 20 5
Na początku cała procedura wydaje się skomplikowana Płeć a język jednak wkrótce staje się zupełnie prosta. Nie wygląda na to, aby kiedykolwiek w przyszłości można było zaniechać tej czynności, ale nigdy nic nie wiadomo. Na zakończenie należy znowu wszystko posortować i odłożyć na właściwe miejsca. Wkrótce znowu wszystko zostanie użyte i całą procedurę trzeba będzie powtórzyć od nowa, ale...takie jest życie. 21 22 Płeć i język Deborah Tanner Zażyłość i niezależność Poglądy polityczne, źródła dumy osobistej, to co im się podoba u innych Przewyższyć innych, wygrać rywalizacje Potwierdzić swoją niezależność Informowanie Uczucia do rodziców, przyjaciele, klasa, lęki Ustanowić kontakt, udzielić wsparcia Uzyskać konsensus Konsultowanie Ustalanie skomplikowanych sieci przyjaźni Minimalizowanie różnic Osiąganie zgody Unikanie pozorów wyższości Osiągnięcie wysokiego statusu Podkreślanie różnic Skłonienie innych do wykonywania poleceń Podkreślanie statusu 23 24 6
Twoje oczekiwania w rozmowie Opowiadasz komuś bliskiemu o swoich kłopotach. Oczekujesz: Potwierdzenia swych uczuć i zrozumienia Rady jak rozwiązać problem Rozmowa z kimś służy przede wszystkim Nawiązywaniu porozumienia Udzielaniu informacji Dobra rozmowa Jest bezosobowa, pełna faktów i ma jakiś cel Celem jest spotkanie się, i opowiadanie o swoich uczuciach i o tym, co się dzieje w ich życiu Jak efektywniej komunikować 1. Czy jesteś otwarty na innych i receptywny? Stań się obserwatorem a nie tylko mówcą Bądź ciekaw, stawiaj pytania, słuchaj CZEKAJ OBSERWUJ DZIW SIĘ OTWARTOŚĆ 25 26 Czy umiesz wyjść poza własny punkt widzenia? Bądź otwarty na perspektywę innych Widziałem to inaczej, ale powiedz mi, dlaczego tak się zdenerwowałeś tym co powiedział Mateusz? Jak dużo informacji odbierasz? Obserwuj reakcje, mimikę, informacje zwrotne na twoje pomysły Uznaj, że możesz mówić niejasno Poproś o informacje zwrotne Czy to co mówię jest zrozumiałe? Wysłuchaj informacji zwrotnych i poproś o podzielenie się pomysłami 27 28 7
Jak wyrażasz swoje zdanie? Czy zachęcasz do dyskusji Nie prezentuj poglądu bez słowa wstępu czy wprowadzenia Dziel się poglądami i zachęcaj do tego innych Podaj niezbędne informacje we wprowadzeniu Dodawaj element uczuciowy Unikaj kategorycznych wypowiedzi, głośnego zasadniczego tonu Unikaj zwrotów zamykających Pozostawiaj temat otwarty i wyciągaj opinie od innych. Pamiętaj o chwili do namysłu Muszę to przemyśleć. Porozmawiajmy o tym później 29 30 Czy chcesz wszystko kontrolować? Literatura Bardziej spontanicznie wyrażaj poglądy Nie planuj wcześniej, tego co powiesz Nie zgaduj co inni powiedzą i zrobią Nie narzucaj swojego punktu widzenia innym Pytaj nie stwierdzaj Morreale S.P., Spitzberg B.H., Barge J.H. (2007) Komunikacja między ludźmi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 31 32 8