Przykład audytu energetycznego dla budynku wielorodzinnego wraz ze świadectwami charakterystyki energetycznej dla stanu istniejącego i stanu

Przykład audytu energetycznego dla budynku wielorodzinnego wraz ze świadectwami charakterystyki energetycznej dla stanu istniejącego i stanu projektowego uwzględniającego usprawnienia i modernizacje wskazane w audycie energetycznym. 1

Spis treści 1. Wprowadzenie i część ogólna.... 4 1.1 Zakres i cel opracowania.... 4 1.2 Podstawy sporządzenia opracowania.... 4 2 Dokumenty i dane źródłowe wykorzystywane przy opracowaniu audytu oraz wytyczne i uwagi inwestora.... 4 2.1 Dokumentacja projektowa... 4 2.2 Wytyczne, sugestie, ograniczenia i uwagi inwestora.... 4 2.3 Zadeklarowany maksymalny wkład własny na pokrycie kosztów termomodernizacji.... 5 3 Inwentaryzacja techniczno- budowlana.... 5 3.1 Ogólne dane o budynku mieszkalnym wielorodzinnym.... 5 4 Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku dla stanu istniejącego.... 6 5 Strona tytułowa audytu energetycznego.... 9 6 Karta audytu energetycznego budynku... 10 7 Wykaz dokumentów i danych źródłowych... 13 7.1 Ustawy i Rozporządzenia... 13 7.2 Normy techniczne... 13 7.3 Materiały przekazane przez inwestora... 13 7.4 Inne materiały oraz programy komputerowe... 13 7.5 Wytyczne oraz uwagi inwestora... 13 8 Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku... 14 8.1 Ogólne dane techniczne... 14 8.2 Dokumentacja techniczna budynku... 14 8.3 Opis techniczny podstawowych elementów budynku... 14 8.3.1 Zbiorcza charakterystyka przegród budowlanych... 14 8.4 Taryfy i opłaty... 15 8.5 Charakterystyka systemu grzewczego... 15 8.6 Charakterystyka instalacji ciepłej wody uŝytkowej... 16 8.7 Charakterystyka systemu wentylacji... 16 9 Ocena stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych... 16 10 Dokumentacja wyboru optymalnych wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego... 17 10.1 Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie przez ściany, stropy i stropodachy... 17 10.2 Ocena opłacalności i wybór wariantu przedsięwzięcia polegającego na wymianie okien lub drzwi oraz poprawie systemu wentylacji... 20 2

10.3 Ocena opłacalności i wybór wariantu prowadzącego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej... 21 10.3.1 Obliczenia mocy cieplnej oraz zapotrzebowanie na ciepło do przygotowania cwu... 22 10.3.2 Ocena opłacalności modernizacji instalacji cwu... 22 10.3.3 Uproszczona kalkulacja kosztów modernizacji instalacji cwu dla wariantu optymalnego... 22 10.4 Ocena opłacalności i wybór optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiającego sprawność cieplną systemu grzewczego... 23 10.4.1 Ocena opłacalności modernizacji instalacji grzewczej... 23 10.4.2 Rodzaje usprawnień termomodernizacyjnych składające się na optymalny wariant przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiające sprawność systemu grzewczego... 23 10.4.3 Uproszczona kalkulacja kosztów przedsięwzięcia poprawiającego sprawność systemu grzewczego... 24 11 Dokumentacja wykonania kolejnych kroków algorytmu słuŝącego wybraniu optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego... 24 11.1 Zestawienie wybranych usprawnień i wariantów termomodernizacyjnych w kolejności rosnącej wartości SPBT... 24 11.2 Określenie kosztów poszczególnych wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego... 24 11.3 Wyniki obliczeń dla poszczególnych wariantów przedsięwzięcia... 26 11.4 Obliczenia oszczędności kosztów wynikających z przeprowadzenia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego... 26 11.5 Dokumentacja wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego budynku 27 11.6 Charakterystyka optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego... 28 12 Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, przewidzianego do realizacji.... 28 13 Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku dla optymalnego wariantu termomodernizacyjnego... 29 14 Wnioski... 33 15 Literatura... 34 3

1. Wprowadzenie i część ogólna. 1.1 Zakres i cel opracowania. WaŜnym elementem polityki energetycznej większości krajów jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych oraz pyłów do atmosfery. W państwach tych jest podejmowany szereg działań w tym kierunku. Te działania to między innymi wprowadzenie obowiązku certyfikacji energetycznej budynków oraz prowadzenie działań zmierzających do zmniejszenia zapotrzebowania na energię w budynkach. W poniŝszej pracy zostanie przedstawiony projekt składający się z obu tych działań. Najpierw zostaną opisane dane ogólne budynku oraz instalacji, następnie certyfikat energetyczny dla budynku w stanie istniejącym, audyt energetyczny wraz z wyszczególnieniem wariantów termomodernizacyjnych oraz certyfikat energetyczny uwzględniający wybrany wariant termomodernizacyjny. 1.2 Podstawy sporządzenia opracowania. Kwestie związane ze świadectwami charakterystyki energetycznej budynku oraz auditingu energetycznego są uwzględniane w wielu aktach prawnych, a w szczególności: w dyrektywie europejskiej 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, w ustawie Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku, w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno- uŝytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej, w ustawie o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 roku, w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a takŝe algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego z dnia 17 marca 2009 roku. 2 Dokumenty i dane źródłowe wykorzystywane przy opracowaniu audytu oraz wytyczne i uwagi inwestora. 2.1 Dokumentacja projektowa. Projekt budowlany. Informacje na temat stanu aktualnego obiektu. 2.2 Wytyczne, sugestie, ograniczenia i uwagi inwestora. ObniŜenie kosztów ogrzewania i przygotowania cwu poprzez docieplenie przegród zewnętrznych, wymianę okien, usprawnienie instalacji co i cwu. Wykonanie świadectw charakterystyki energetycznej budynku w stanie obecnym, jak i po uwzględnieniu optymalnego wariantu termomodernizacyjngo. 4

2.3 Zadeklarowany maksymalny wkład własny na pokrycie kosztów termomodernizacji. Zadeklarowany przez inwestora wkład własny: 100000 zł. Kwota kredytu moŝliwa do zaciągnięcia: 350000 zł. Wymagane uzyskanie premii termomodernizacyjnej. 3 Inwentaryzacja techniczno- budowlana. 3.1 Ogólne dane o budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Własność prywatna spółdzielcza komunalna gminna inna... Przeznaczenie budynku mieszkalny mieszkalno-usługowy inny (Szkoła, Szpital...):... Osiedle Adres Budynek wolno stojący bliźniak segment w zabudowie szeregowej blok mieszkalny wielorodzinny inny :... Rok budowy 1958 Rok zasiedlenia Technologia budynku UW-2ś - Cegła śerańska RWB BSK RBM-73 RWP-75 PBU-59 PBU-62 UW 2-J WUF-62 WUF-T OWT-67 OWT-75 Szczecin W-70 Wk-70 SBM-75 ZSBO Stolica monolit tradycyjna ramowa szkieletowa inna - określić:... 1. Powierzchnia zabudowana 1) [m 2 ] 380 11. Liczba klatek schodowych 1 12. Liczba kondygnacji 6 2. Kubatura ogrzewanej części budynku powiększona o kubaturę ogrzewanych pomieszczeń na poddaszu uŝytkowym lub w piwnicy i pomniejszona o kubaturę wydzielonych klatek schodowych, szybów, wind, otwartych wnęk, logii i galerii [m 3 ] 3902,42 13. Wysokość kondygnacji w świetle [m] 2,52 3. Powierzchnia uŝytkowa pomieszczeń 1) [m 2 ] 1548,58 14. Liczba uŝytkowników 95 4. Powierzchnia korytarzy [m 2 ] 126,6 15. Liczba pomieszczeń 5. Powierzchnia pomieszczeń ogrzewanych na poddaszu uŝytkowym [m 2 ] (podaj przeznaczenie pomieszczeń) 0 16. Liczba pomieszczeń o powierzchni < 50 m 2 149 6. Powierzchnia pomieszczeń ogrzewanych w piwnicy [m 2 ] (podaj przeznaczenie pomieszczeń) 7. Powierzchnia usługowa pomieszczeń ogrzewanych (usługi, sklepy, itp.) [m 2 ] 8. Powierzchnia uŝytkowa ogrzewanej części budynku [m 2 ] 9. Budynek podpiwniczony 0 0 17. Liczba pomieszczeń o powierzchni 50 100 m 2 0 18. Liczba pomieszczeń o powierzchni > 100 m 2-0 1675,18 19. Liczba mieszkań z WC w łazience 30 tak nie 1) wg PN-70/B-02365 Powierzchnia budynków. Podział, określenia i zasady obmiaru. 2) wg PN-69/B-02360 Kubatura budynków. Zasady obliczania. 20. Liczba mieszkań z WC osobno 0 5

4 Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku dla stanu istniejącego. Ś W I A D E C T W O C H A R A K T E R Y S T Y K I E N E R G E T Y C Z N E J dla budynku mieszkalnego nr 1 WaŜne do: 2019-09-03 Budynek oceniany: Rodzaj budynku Blok 4-piętrowy Adres budynku 30-057 Kraków ul. Sienkiewicza 67 Całość/Część budynku Rok zakończenia budowy/rok oddania do uŝytkowania całość 1958 Rok budowy instalacji 2009 Liczba lokali mieszkalnych 30 Powierzchnia uŝytkowa (A f, m 2 ) 1675,18 Cel wykonania świadectwa Budynek istniejący Najem/sprzedaŜ Obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energią pierwotną 1) Stwierdzenie dotrzymania wymagań wg WT2008 2) Zapotrzebowanie na energię pierwotną (EP) Zapotrzebowanie na energię końcową (EK) Budynek oceniany 326,9 kwh/(m 2 rok) Budynek oceniany 401,0 kwh/(m 2 rok) Budynek wg WT2008 125,5 kwh/(m 2 rok) 1).Charakterystyka energetyczna budynku określana jest na podstawie porównania jednostkowej ilości nieodnawialnej energii pierwotnej EP niezbędnej do zaspokojenia potrzeb energetycznych budynku w zakresie ogrzewania, chłodzenia, wentylacji i ciepłej wody uŝytkowej (efektywność całkowita) z odpowiednią wartością referencyjną. 2).Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.), spełnienie warunków jest wymagane tylko dla budynku nowego lub przebudowanego. Spełnienie warunków wg WT2008 nie jest wymagane do budynków, wobec których przed dniem 1 stycznia 2009 r. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego lub został złoŝony wniosek o wydanie takich decyzji. Uwaga: charakterystyka energetyczna określana jest dla warunków klimatycznych odniesienia stacja Kraków - Balice oraz dla normalnych warunków eksploatacji budynku podanych na str 2. 6

Sporządzający świadectwo: Imię i nazwisko: Nr uprawnień budowlanych albo nr wpisu do rejestru:... Data wystawienia: 2011-09-03 Data Pieczątka i podpis Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego nr 1 2 Charakterystyka techniczno-uŝytkowa budynku Przeznaczenie budynku: Mieszkalny Liczba kondygnacji: 6 Powierzchnia uŝytkowa budynku: 1928 m 2 Powierzchnia uŝytkowa o regulowanej temperaturze(a f): 1675,18 m 2 Normalne temperatury eksploatacyjne: zima tz = 20 C, lato tl = 26 C Podział powierzchni uŝytkowej: 1548,58 m 2 - pomieszczenia mieszkalne, 126,6 m 2 - korytarze, 252,82-piwnica Kubatura budynku: 4554,7 m 3 Wskaźnik zwartości budynku A/V e: 0,41 1/m Rodzaj konstrukcji budynku: tradycyjna Liczba uŝytkowników/mieszkańców: 95 Osłona budynku: Zbyt duŝa wartość współczynników przenikania ciepła dla przegród zewnętrznych: ścian zewnętrznych, stropodachu oraz okien, a takŝe dla stropu nad nieogrzewaną piwnicą Instalacja ogrzewania: Węzeł cieplny z instalacja co starszego typu- brak sterowania miejscowego, rury stalowe, grzejniki członowe Ŝeliwne. Instalacja wentylacji: Wentylacja naturalna. Zbyt duŝa infiltracja powietrza zewnętrznego przez nieszczelne okna. Instalacja chłodzenia: Brak Instalacja przygotowania ciepłej wody uŝytkowej: Instalacja w dobrym stanie. Obliczeniowe zapotrzebowanie na energię Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię końcową [kwh/(m 2 rok)] Nośnik energii Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Ciepło z kogeneracji - węgiel kamienny 261.690 139.268 0.000 400,959 Energia elektryczna - produkcja mieszana 1) łącznie z chłodzeniem pomieszczeń Podział zapotrzebowania energii 0.000 0.000 2.049 2,049 Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię uŝytkową [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Wartość [kwh/(m 2 rok)] 183.016 49.736 2.049 234,8 Udział [%] 77.9% 21.2% 0.9% 100,0% Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię końcową [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Wartość [kwh/(m 2 rok)] 261.690 139.268 2.049 403,0 Udział [%] 64.9% 34.6% 0.5% 100,0% 7

Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego 1 3 Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię pierwotną [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Wartość [kwh/(m 2 rok)] 209.352 111.415 6.148 326,9 Udział [%] 64.0% 34.1% 1.9% 100,0% Sumaryczne roczne jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię: pierwotną 326,9 kwh/(m 2 rok) 1) łącznie z chłodzeniem pomieszczeń Uwagi w zakresie moŝliwości zmniejszenia zapotrzebowania na energię końcową 1) MoŜliwe zmiany w zakresie osłony zewnętrznej budynku: Docieplenie przegród zewnętrznych: ścian, stropodachu. Docieplenie stropu nad nieogrzewaną piwnicą. Wymiana okien 2) MoŜliwe zmiany w zakresie techniki instalacyjnej i źródła energii: Wskazane zastosowanie zaworów termostatycznych, wskazane płukanie instalacji. 3) MoŜliwe zmiany ograniczające zapotrzebowanie na energię końcową w czasie eksploatacji budynku: Wymiana zasobnika cwu na zasobnik o wyŝszej sprawności, zainstalowanie kolektorów słonecznych w celu zmniejszenia zapotrzebowania na energię pierwotną. 4) MoŜliwe zmiany ograniczające zapotrzebowanie na energię końcową związane z korzystaniem z ciepłej wody uŝytkowej: Wskazana wymiana zasobnika wskazane zastosowanie mieszkaniowych liczników zuŝycia cwu oraz kolektorów słonecznych do przygotowania cwu. 5) Inne uwagi osoby sporządzającej świadectwo charakterystyki energetycznej: Ogólny stan budynku dobry, stan węzła cieplnego dobry. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego 1 4 Objaśnienia Zapotrzebowanie na energię Zapotrzebowanie na energię w świadectwie charakterystyki energetycznej jest wyraŝane poprzez roczne zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną i poprzez zapotrzebowanie na energię końcową. Wartości te są wyznaczone obliczeniowo na podstawie jednolitej metodologii. Dane do obliczeń określa się na podstawie dokumentacji budowlanej lub obmiaru budynku istniejącego i przyjmuje się standardowe warunki brzegowe (np. standardowe warunki klimatyczne, zdefiniowany sposób eksploatacji, standardową temperaturę wewnętrzną i wewnętrzne zyski ciepła itp.). Z uwagi na standardowe warunki brzegowe, uzyskane wartości zuŝycia energii nie pozwalają wnioskować o rzeczywistym zuŝyciu energii budynku. Zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną Zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną określa efektywność całkowitą budynku. Uwzględnia ona obok energii końcowej, dodatkowe nakłady nieodnawialnej energii pierwotnej na dostarczenie do granicy budynku kaŝdego wykorzystanego nośnika energii (np. oleju opałowego, gazu, energii elektrycznej, energii odnawialnych itp.). Uzyskane małe wartości wskazują na nieznaczne zapotrzebowanie i tym samym wysoką efektywność i uŝytkowanie energii chroniące zasoby i środowisko. Jednocześnie ze zuŝyciem energii moŝna podawać odpowiadającą emisję CO 2 budynku. Zapotrzebowanie na energię końcową 8

Zapotrzebowanie na energię końcową określa roczną ilość energii dla ogrzewania (ewentualnie chłodzenia), wentylacji i przygotowania ciepłej wody uŝytkowej. Jest ona obliczana dla standardowych warunków klimatycznych i standardowych warunków uŝytkowania i jest miarą efektywności energetycznej budynku i jego techniki instalacyjnej. Zapotrzebowanie na energię końcową jest to ilość energii bilansowana na granicy budynku, która powinna być dostarczona do budynku przy standardowych warunkach z uwzględnieniem wszystkich strat, aby zapewnić utrzymanie obliczeniowej temperatury wewnętrznej, niezbędnej wentylacji i dostarczenie ciepłej wody uŝytkowej. Małe wartości sygnalizują niskie zapotrzebowanie i tym samym wysoką efektywność. Budynek mieszkalny z lokalami usługowymi Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego, w którym znajdują się lokale o funkcji niemieszkalnej moŝe być sporządzone dla całego budynku lub oddzielnie dla części mieszkalnej i dla kaŝdej pozostałej części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-uŝytkową o odmiennej funkcji uŝytkowej. Fakt ten naleŝy zaznaczyć na stronie tytułowej w rubryce (całość/część budynku). Informacje dodatkowe 1) Niniejsze świadectwo charakterystyki energetycznej budynku zostało wydane na podstawie dokonanej oceny charakterystyki energetycznej budynku zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-uŝytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. (Dz. U. Nr 201 poz 1240) 2) Świadectwo charakterystyki energetycznej traci waŝność po upływie terminu podanego na str. 1 oraz w przypadku, o którym mowa w art. 63 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane 3) Obliczona w świadectwie charakterystyki energetycznej wartość EP wyraŝona w [kwh/m 2 rok] jest wartością obliczeniową określającą szacunkowe zuŝycie nieodnawialnej energii pierwotnej dla przyjętego sposobu uŝytkowania i standardowych warunków klimatycznych i jako taka nie moŝe być podstawą do naliczania opłat za rzeczywiste zuŝycie energii w budynku. 4) Ustalona w niniejszym świadectwie skala do oceny właściwości energetycznych budynku wyraŝa porównanie jego oceny energetycznej z oceną energetyczną budynku spełniającego wymagania warunków technicznych. 5) WyŜszą efektywność energetyczną budynku moŝna uzyskać przez poprawienie jego cech technicznych wykonując modernizację w zakresie obudowy budynku, techniki instalacyjnej, sposobu zasilania w energię lub zmieniając parametry eksploatacyjne. 5 Strona tytułowa audytu energetycznego. 1. Dane identyfikacyjne budynku 1.1 Rodzaj budynku Mieszkalny 1.2 Rok budowy 1958 Wspólnota Mieszkaniowa 1.4 Adres budynku 1.3 INWESTOR ul. Sienkiewicza 65/1 ul. Sienkiewicza 67 (nazwa lub imię i nazwisko) 30-057 Kraków 30-057 Kraków małopolskie 2. Nazwa, adres i numer REGON firmy wykonującej audyt: 9

3. Imię, Nazwisko, adres oraz numer PESEL audytora koordynującego wykonanie audytu, posiadane kwalifikacje, podpis: 4. Współautorzy audytu: imiona, nazwiska, zakresy prac, posiadane kwalifikacje Lp. Imię i nazwisko Zakres udziału w opracowaniu audytu energetycznego 1 --- ---... podpis 5. Miejscowość: Kraków data wykonania opracowania wrzesień 2011 6. Spis treści 1. Strona tytułowa audytu energetycznego 2. Karta audytu energetycznego budynku 3. Wykaz dokumentów i danych źródłowych 4. Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku 5. Ocena stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych 6. Dokumentacja wyboru optymalnych wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 7. Dokumentacja wykonania kolejnych kroków algorytmu słuŝącego wybraniu optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 8. Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, przewidzianego do realizacji 9. Załącznik nr 1. - dokumentacja techniczna budynku 6 Karta audytu energetycznego budynku 2.1. Dane ogólne 2.1.1. Konstrukcja/technologia budynku tradycyjna 2.1.2. Liczba kondygnacji 6 2.1.3. Kubatura części ogrzewanej 3902,42 2.1.4. Powierzchnia netto budynku 1927,06 2.1.5. Pow. uŝytkowa części mieszkalnej 1547,72 2.1.6. Pow. uŝytkowa lokali uŝytkowych oraz innych pomieszczeń niemieszkalnych 379,34 2.1.7. Liczba lokali mieszkalnych 30,00 2.1.8. Liczba osób uŝytkujących budynek 95,00 10

2.1.9. Sposób przygotowania ciepłej wody Centralne 2.1.10. Rodzaj systemu grzewczego budynku Centralne 2.1.11. Współczynnik kształtu A/V 0,41 2.1.12. Inne dane charakteryzujące budynek - 2.2. Współczynniki przenikania ciepła przez przegrody budowlane Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji 2.2.1. Ściany zewnętrzne 1,17 0,22 2.2.2. Dach/stropodach 0,82 0,17 2.2.3. Strop piwnicy 1,76 0,41 2.2.4. Okna 2,60 1,00 2.2.5. Drzwi/bramy 3,10 3,10 2.2.6. Ściany na gruncie 1,20 1,20 2.2.7. Ściany wewnętrzne 1,61 1,61 2.2.8. Drzwi wewnętrzne 3,50 3,50 2.3. Sprawności składowe systemu grzewczego Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji 2.3.1. Sprawność wytwarzania 0,930 0,930 2.3.2. Sprawność przesyłania 0,940 0,940 2.3.3. Sprawność regulacji 0,800 0,980 2.3.4. Sprawność akumulacji 1,000 1,000 2.3.5. Uwzględnienie przerwy na ogrzewanie w okresie tygodnia 1,000 1,000 2.3.6. Uwzględnienie przerwy na ogrzewanie w ciągu doby 0,960 0,960 2.4. Charakterystyka systemu wentylacji Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji 2.4.1. Rodzaj wentylacji grawitacyjna grawitacyjna 2.4.2. Sposób doprowadzenia i odprowadzenia powietrza stolarka/kanały grawitacyjne stolarka/kanały grawitacyjne 2.4.3. Strumień powietrza wentylacyjnego 3373,40 3373,40 2.4.4. Liczba wymian 0,79 0,79 2.5. Charakterystyka energetyczna budynku Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji 2.5.1. Obliczeniowa moc cieplna systemu grzewczego [kw] 192,78 111,93 2.5.2. Obliczeniowa moc cieplna na przygotowanie cwu [kw] 23,78 12,37 2.5.3. Roczne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku (bez 1036,40 416,19 11

2.5.4. 2.5.5. 2.5.6. 2.5.7. 2.5.8. 2.5.9. uwzględnienia sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) [GJ/rok] Roczne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku (z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) [GJ/rok] Obliczenie zuŝycia energii na przygotowanie ciepłej wody [GJ/rok] Zmierzone zuŝycie ciepła na ogrzewanie przeliczone na warunki sezonu standardowego i na przygotowanie cwu [GJ/rok] Wskaźnik rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku (bez uwzględnienia sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) [kwh/(m 2 rok)] Wskaźnik rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku (z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) [kwh/(m 3 rok)] Wskaźnik rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku (z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) [kwh/(m 2 rok)] 1422,65 466,36 788,66 410,28 - - 183,02 73,49 92,88 30,45 251,22 82,35 2.6. Opłaty jednostkowe (obowiązujące w dniu sporządzania audytu) Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji 2.6.1. Opłata za 1GJ na ogrzewanie 56,20 56,20 2.6.2. Opłata za 1MW mocy zamówionej na ogrzewanie na miesiąc 2349,00 2349,00 2.6.3. Opłata za podgrzanie 1m 3 wody uŝytkowej 0,00 0,00 2.6.4. Opłata za 1MW mocy zamówionej na podgrzanie cwu na miesiąc 2349,00 2349,00 2.6.5. Opłata za ogrzanie 1m 2 powierzchni uŝytkowej 0,00 0,00 2.6.6. Opłata abonamentowa 10,00 10,00 2.6.7. Inne 0,00 0,00 2.7. Charakterystyka ekonomiczna optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Planowana kwota kredytu [zł] 343066,36 Roczne zmniejszenie zapotrzebowania na energię [%] Planowane koszty całkowite [zł] 428832,95 Premia termomodernizacyjna [zł] 68613,27 Roczna oszczędność kosztów energii [zł/rok] 178195,18 60,36 12

7 Wykaz dokumentów i danych źródłowych 7.1 Ustawy i Rozporządzenia 1. Ustawa "prawo budowlane" z dnia 7 lipca 1994r. z późniejszymi zmianami 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzór kart audytów, a takŝe algorytmy opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009r. w sprawie szczegółowego sposobu weryfikacji audytu energetycznego i części audytu remontowego oraz szczegółowych warunków, jakie powinny spełniać podmioty, którym BGK moŝe zlecać wykonanie weryfikacji audytów 4. Ustawa "o wspieraniu termomodernizacji i remontów" z dnia 21 listopad 2008r. z późniejszymi zmianami 5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 06 listopada 2008r. w sprawie metodologii obliczeń charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącego samodzielną całość techniczno-uŝytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectwa ich charakterystyki energetycznej 7.2 Normy techniczne 1. PN-EN ISO 6946 - Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania. 2. PN-EN ISO 13790:2008 Obliczenia zuŝycia energii do ogrzewania i chłodzenia. 3. PN-83/B-03430 - Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i uŝyteczności publicznej. Wymagania. 4. PN-82/B-02402 - Temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach. 5. PN-82/B-02403 - Temperatury obliczeniowe zewnętrzne. 6. PN EN 12831:2006 Metoda obliczania projektowanego obciąŝenia cieplnego. 7.3 Materiały przekazane przez inwestora 1. Dokumentacja techniczna 2. Informacje techniczne przekazane przez inwestora 7.4 Inne materiały oraz programy komputerowe 1. Materiały z przeprowadzonej wizji lokalnej 2. Program komputerowy ArCADia-TERMO PRO 1.6 7.5 Wytyczne oraz uwagi inwestora 1. ObniŜenie kosztów ogrzewania poprzez wymianę okien (zły stan okien wskazuje na konieczność ich wymiany) wykonanie instalacji kolektorów słonecznych w celu zmniejszenia kosztu przygotowania cwu. 2. Wykorzystanie kredytu bankowego i pomocy Państwa na warunkach określonych w Ustawie o wspieraniu termomodernizacji i Remontów. 3. Maksymalna wielkość środków własnych inwestora, stanowiących moŝliwy do zadeklarowania udział własny przeznaczony na pokrycie kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego wynosi: 100000 zł 13

4. Kwota kredytu moŝliwego do zaciągnięcia przez inwestora: 350000 zł 8 Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku 8.1 Ogólne dane techniczne Konstrukcja/technologia budynku tradycyjna Kubatura budynku 5167,52 m 3 Kubatura ogrzewania 3902,42 m 3 Powierzchnia netto budynku 1927,06 m 2 Powierzchnia uŝytkowa części mieszkalnej 1547,72 m 2 Współczynnik kształtu 0,41 m -1 Powierzchnia zabudowy budynku 357 m 2 Ilość mieszkań 30,00 Ilość mieszkańców 95,00 8.2 Dokumentacja techniczna budynku Dokumentacja techniczna budynku znajduje się w załączniku stanowiącym integralną część audytu energetycznego. 8.3 Opis techniczny podstawowych elementów budynku 8.3.1 Zbiorcza charakterystyka przegród budowlanych Ściany zewnętrzne 1,22 W/m 2 K Dach/stropodach 0,82 W/m 2 K 14

Strop piwnicy 1,76 W/m 2 K Okna 2,60 W/m 2 K Drzwi/bramy 2,60 W/m 2 K Okna połaciowe --- W/m 2 K Ściany na gruncie 1,25 W/m 2 K Ściany wewnętrzne 1,61 W/m 2 K Drzwi wewnętrzne 3,00 W/m 2 K 8.4 Taryfy i opłaty Ceny ciepła - c.o. Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji Opłata za 1 GJ na ogrzewanie 56,20 zł/gj 56,20 zł/gj Opłata za 1MW mocy zamówionej na ogrzewanie 2349,00 zł/mw/mc 2349,00 zł/mw/mc Inne koszty, abonament 5,00 zł/mc 5,00 zł/mc Ceny ciepła - c.w.u. Stan przed termomodernizacją Stan po termomodernizacji Opłata za 1 GJ 56,20 zł/gj 30,00 zł/gj Opłata za 1 MW mocy zamówionej na podgrzanie c.w.u. 2349,00 zł/mw/mc 2349,00 zł/mw/mc Inne koszty, abonament 5,00 zł/mc 5,00 zł/mc 8.5 Charakterystyka systemu grzewczego Wytwarzanie Przesyłanie ciepła Regulacja systemu grzewczego Węzeł cieplny kompaktowy z obudową do 100-300kW Ciepło z kogeneracji - węgiel kamienny C.o. wodne z źródłem w budynku, z zaizolowanymi przewodami, armaturą i urządzeniami w pom. nieogrzewanych Ogrzewanie wodne z grzejnikami członowymi lub płytowymi w przypadku regulacji centralnej η g = 0,930 η d = 0,940 η e = 0,800 Akumulacje ciepła Brak zasobnika buforowego η s = 1,000 Czas ogrzewania w okresie tygodnia Liczba dni: 7 dni w t = 1,000 Przerwy w ogrzewaniu w okresie doby Liczba godzin: 4 godziny w d = 0,960 Sprawność całkowita systemu grzewczego η g η d η e η s = 0,699 Informacje uzupełniające dotyczące przerw w ogrzewaniu Modernizacja systemu grzewczego po 1984 r. Instalacja nie była modernizowana po 1984 r. - wymagany próg oszczędności: 25% 15

Moc cieplna zamówiona (centralne ogrzewanie) Moc cieplna zamówiona (ciepła woda uŝytkowa) 0,2000 MW 0,0200 MW 8.6 Charakterystyka instalacji ciepłej wody uŝytkowej Wytwarzanie ciepła Węzeł cieplny kompaktowy z obudową (ogrzewanie i ciepła woda) η g = 0,960 Przesył ciepłej wody Instalacje średnie, 30-100 punktów poboru ciepłej wody η d = 0,600 Akumulacja ciepła Zasobnik w systemie wg standardu z lat 1977-1995 η s = 0,620 8.7 Charakterystyka systemu wentylacji Rodzaj wentylacji Sposób doprowadzania i odprowadzania powietrza grawitacyjna stolarka/kanały grawitacyjne Strumień powietrza wentylacyjnego 3373,40 Krotność wymian powietrza 0,79 Wentylacja w budynku zapewnia prawidłowe przewietrzanie. W okresie zimowym na skutek nadmiernego napływu powietrza zimnego mogą następować wysokie straty ciepła na ogrzewanie powietrza wentylacyjnego. 9 Ocena stanu technicznego budynku w zakresie istotnym dla wskazania właściwych usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych Rodzaj przegrody lub instalacji Ściana zewnętrzna Stropodach Strop wewnętrzny Ściana wewnętrzna 25 cm Drzwi zewnętrzne Okno zewnętrzne System grzewczy Charakterystyka stanu istniejącego i moŝliwości poprawy Sciany zewnetrzne zbudowane z cegły pełnej- wskazanie do docieplenia zgodnie z WT Strop zewnętrzny w technologii DMS, stropodach niewentylowany- wskazanie do docieplenia zgodnie z WT Strop DMS nad nieogrzewaną piwnicą- zostanie przeprowadzona analiza ekonomiczna proponowanego rozwiązania. Istnieje moŝliwośćdocieplenia poprzez przyklejenie płyt styropianowych na suficie piwnicy- maksymalna grubość płyt- 10 cm. Ściana oddzielająca pomieszczenia mieszkalne od klatki schodowej i korytarza Drewniane, przeszklone, stan dobry Okna drewniane, skrzynkowe starszego typu- wskazana wymiana ze względu na zły stan techniczny oraz zbyt duŝe nieszczelności powodujące nadmierną wentylację pomieszczeń. System grzewczy bez regulacji miejscowej- wskazane zainstalowanie termostatów 16

przygrzejnikowych. Instalacja ciepłej wody uŝytkowej Instalacja centralnego przygotowania cwu w stanie dobrym, wskazana wymiana zasobnika na zasobnik o lepszej izolacyjności. Wskazane zastosowanie opomiarowania zuŝycia cwu. Rozpatrzeć moŝliwość zastosowania kolektorów słonecznych. 10 Dokumentacja wyboru optymalnych wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 10.1 Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie przez ściany, stropy i stropodachy Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Strop wewnętrzny Proponowany materiał dodatkowej izolacji: Styropian 12 Powierzchnia przegrody do obliczeń strat ciepła As: 833,49 m 2 Powierzchnia przegrody do ocieplenia Ak: 350,00 m 2 Stopniodni: 1932,13 dzień*k/rok t wo = 19,72 o C t zo = 11,02 o C Stan istniejący Wariant numer W1 W2 W3 W4 Opłata za 1GJ Oz zł/gj 56,20 56,20 56,20 56,20 56,20 Opłata za 1MW Om zł/mw/mc 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament Ab Grubość proponowanej dodatkowej izolacji b Współczynnik przenikania ciepła U zł/mc 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 cm --- 2 4 6 8 W/(m 2 K) 1,763 0,969 0,668 0,510 0,412 Opór cieplny R (m 2 K)/W 0,57 1,03 1,50 1,96 2,43 Zwiększenie oporu cieplnego R Straty ciepła na przenikanie Q Zapotrzebowanie na moc cieplną q (m 2 K)/W --- 0,47 0,93 1,40 1,86 GJ 245,35 134,80 92,92 70,90 57,32 MW 0,0128 0,0070 0,0048 0,0037 0,0030 17

Roczna oszczędność kosztów O zł/rok --- 6375,45 8790,13 10060,22 10843,62 Cena jednostkowa usprawnienia K j zł/m 2 --- 60,00 63,00 66,00 69,00 Koszty realizacji usprawnienia N u zł --- 21000,00 22050,00 23100,00 24150,00 Prosty czas zwrotu SPBT lata --- 3,29 2,51 2,30 2,23 Optymalnym wariantem przedsięwzięcia jest wariant nr 4 Charakterystyka wariantu optymalnego: Koszt realizacji wariantu optymalnego: 24150,00 zł Prosty czas zwrotu wariantu optymalnego: 2,23 lat Optymalna grubość dodatkowej izolacji: 8 cm Informacje uzupełniające: Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Stropodach Proponowany materiał dodatkowej izolacji: Filce, maty i płyty z wełny mineralnej 160 Powierzchnia przegrody do obliczeń strat ciepła As: 384,64 m 2 Powierzchnia przegrody do ocieplenia Ak: 390,00 m 2 Stopniodni: 3613,44 dzień*k/rok t wo = 19,39 o C t zo = -20,00 o C Stan istniejący Wariant numer W1 W2 W3 W4 Opłata za 1GJ Oz zł/gj 56,20 56,20 56,20 56,20 56,20 Opłata za 1MW Om zł/mw/mc 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament Ab Grubość proponowanej dodatkowej izolacji b Współczynnik przenikania ciepła U zł/mc 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 cm --- 10 15 20 25 W/(m 2 K) 0,821 0,278 0,209 0,167 0,139 18

Opór cieplny R (m 2 K)/W 1,22 3,60 4,79 5,98 7,17 Zwiększenie oporu cieplnego R Straty ciepła na przenikanie Q Zapotrzebowanie na moc cieplną q Roczna oszczędność kosztów O (m 2 K)/W --- 2,38 3,57 4,76 5,95 GJ 98,58 33,37 25,07 20,08 16,75 MW 0,0124 0,0042 0,0032 0,0025 0,0021 zł/rok --- 3897,05 4392,62 4690,88 4890,10 Cena jednostkowa usprawnienia K j zł/m 2 --- 45,86 51,22 54,00 58,12 Koszty realizacji usprawnienia N u zł --- 17885,40 19975,8 0 21060,00 22666,80 Prosty czas zwrotu SPBT lata --- 4,59 4,55 4,49 4,64 Optymalnym wariantem przedsięwzięcia jest wariant nr 3 Charakterystyka wariantu optymalnego: Koszt realizacji wariantu optymalnego: 21060,00 zł Prosty czas zwrotu wariantu optymalnego: 4,49 lat Optymalna grubość dodatkowej izolacji: 20 cm Informacje uzupełniające: Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. Ocena opłacalności i wybór wariantu zmniejszającego straty ciepła przez przenikanie Ściana zewnętrzna Proponowany materiał dodatkowej izolacji: Styropian 15 Powierzchnia przegrody do obliczeń strat ciepła As: 902,30 m 2 Powierzchnia przegrody do ocieplenia Ak: 924,95 m 2 Stopniodni: 3740,66 dzień*k/rok t wo = 19,97 o C t zo = -20,00 o C Stan istniejący Wariant numer W1 W2 W3 Opłata za 1GJ Oz zł/gj 56,20 56,20 56,20 56,20 Opłata za 1MW Om zł/mw/mc 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament zł/mc 5,00 5,00 5,00 5,00 19

Ab Grubość proponowanej dodatkowej izolacji b Współczynnik przenikania ciepła U cm --- 10 15 20 W/(m 2 K) 1,171 0,298 0,217 0,171 Opór cieplny R (m 2 K)/W 0,85 3,35 4,60 5,85 Zwiększenie oporu cieplnego R Straty ciepła na przenikanie Q Zapotrzebowanie na moc cieplną q Roczna oszczędność kosztów O (m 2 K)/W --- 2,50 3,75 5,00 GJ 341,42 86,94 63,34 49,81 MW 0,0422 0,0108 0,0078 0,0062 zł/rok --- 15188,89 16597,75 17404,96 Cena jednostkowa usprawnienia K j zł/m 2 --- 80,34 84,25 89,70 Koszty realizacji usprawnienia N u zł --- 74310,28 77926,83 82967,79 Prosty czas zwrotu SPBT lata --- 4,89 4,70 4,77 Optymalnym wariantem przedsięwzięcia jest wariant nr 2 Charakterystyka wariantu optymalnego: Koszt realizacji wariantu optymalnego: 77926,83 zł Prosty czas zwrotu wariantu optymalnego: 4,70 lat Optymalna grubość dodatkowej izolacji: 15 cm Informacje uzupełniające: Metoda BSO (bezspoinowy system ociepleń). Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. 10.2 Ocena opłacalności i wybór wariantu przedsięwzięcia polegającego na wymianie okien lub drzwi oraz poprawie systemu wentylacji Ocena opłacalności i wybór wariantu polegającego na wymianie okien lub drzwi oraz poprawieniu systemu wentylacji Okno zewnętrzne Minimalny strumień powietrza wentylacyjnego V: 27,0 m 3 /h Powierzchnia całkowita okien lub drzwi: 185,50 m 2 20

Stopień wyeksponowania budynku na działanie wiatru: Dobrze osłonięte cr = 1,0 Stan istniejący: Stolarka bardzo nieszczelna ( a > 4 ) Stopniodni: 3748,40 dzień*k/rok t wo = 20,00 o C t zo = -20,00 o C Stan istniejący Wariant numer W1 W2 W3 Opłata za 1GJ zł/gj 56,20 56,20 56,20 56,20 Opłata za 1MW zł/mw/mc 2349,00 2349,00 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament zł/mc 5,00 5,00 5,00 5,00 Współczynnik c m 1,35 1,00 1,00 1,00 Współczynnik c r 1,20 0,70 0,70 0,70 Współczynnik przenikania ciepła U Straty ciepła na przenikanie Q Zapotrzebowanie na moc cieplną q Roczna oszczędność kosztów O Cena jednostkowa wymiany okien lub drzwi Koszt realizacji wymiany okien lub drzwi Nok Koszt realizacji modernizacji wentylacji Nw W/(m 2 K) 2,600 1,600 1,300 1,000 GJ 158,28 98,20 80,18 62,16 MW 0,0198 0,0122 0,0100 0,0078 zł/rok --- 3589,11 4664,76 5740,41 zł/m 2 --- 350,00 420,00 450,00 zł --- 64925,87 77911,05 83476,12 zł --- 220,00 220,00 220,00 Prosty czas zwrotu SPBT lata --- 18,15 16,75 14,58 Optymalnym wariantem przedsięwzięcia jest wariant nr 3 Charakterystyka wariantu optymalnego: Koszt realizacji wariantu optymalnego: 83696,12 zł Prosty czas zwrotu wariantu optymalnego: 14,58 lat Stolarka bardzo szczelna ( a < 0,3 ) U= 1,000 10.3 Ocena opłacalności i wybór wariantu prowadzącego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej 21

10.3.1 Obliczenia mocy cieplnej oraz zapotrzebowanie na ciepło do przygotowania cwu Stan istniejący Wariant 1 Wariant 2 Liczba uŝytkowników L i 95,00 95,00 95,00 Zapotrzebowanie jednostkowe Vcw [m 3 /d] 0,048 0,039 0,039 Temperatura ciepłej wody na zaworze czerpalnym [ o C] 55,00 55,00 55,00 Czas uŝytkowania t uz [dni] 365,00 365,00 365,00 Sprawność źródła ciepła 0,960 0,960 0,960 Sprawność przesyłu 0,600 0,600 0,700 Sprawność akumulacji ciepła 0,620 0,830 0,830 Współczynnik na przerwy urlopowe 0,90 0,90 0,90 Współczynnik na wodomierze na ciepłej wodzie 1,00 1,00 1,00 Obliczeniowe zapotrzebowanie ciepła Q cw [GJ/a] 788,663 478,661 410,281 Max moc cieplna q cwu [MW] 0,0238 0,0144 0,0124 10.3.2 Ocena opłacalności modernizacji instalacji cwu Stan istniejący Wariant 1 Wariant 2 Opłata za 1 GJ [zł/gj] 56,20 56,20 30,00 Opłata za 1 MW mocy zamówionej na podgrzanie cwu [zł/mw ] 2349,00 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament [zł] 5,00 5,00 5,00 Roczna oszczędność kosztów DO [zł/a] --- 17685,59 32336,05 Koszt modernizacji Nu [zł] --- 80000,00 190000,00 SPBT [lat] --- 4,52 5,88 Pomimo Ŝe dla wariantu 1 SPBT jest krótsze, to jednak zostanie wybrany wariant 2, ze względu na wskazanie inwestora. Na korzyść kolektorów słonecznych przemawia równieŝ fakt pozyskiwania darmowej czystej energii w dłuŝszym okresie czasu( pomimo Ŝe koszty inwestycyjne są znacznie większe- czas zwrotu jest dłuŝszy tylko o niecałe 1,5 roku). Do obliczeń przyjęto pokrycie zapotrzebowania cwu z kolektorów słonecznych na poziomie 50 %. 10.3.3 Uproszczona kalkulacja kosztów modernizacji instalacji cwu dla wariantu optymalnego Planowane usprawnienia: Nakłady zasobnik w standardzie niskoenergetycznym- 2x2500 litrów 40000,00 opomiarowanie zuŝycia cwu 60000,00 22

zestaw 30 kolektorów słonecznych płaskich po 2,85 m2 kaŝdy 45000,00 zestaw pompowy wraz z ruraŝem i stelaŝami 25000,00 projekt + montaŝ 20000,00 Suma: 190000,00 10.4 Ocena opłacalności i wybór optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiającego sprawność cieplną systemu grzewczego 10.4.1 Ocena opłacalności modernizacji instalacji grzewczej Stan istniejący Wariant 1 Opłata za 1 GJ na ogrzewanie [zł/gj] 56,20 56,20 Opłata za 1MW mocy zamówionej na ogrzewanie [zł/mw] 2349,00 2349,00 Inne koszty, abonament [zł] 5,00 5,00 Sezonowe zapotrzebowanie na ciepło [GJ] 1036,40 Obliczeniowa moc cieplna systemu grzewczego [MW] 0,1928 Sprawność systemu grzewczego 0,699 0,857 Roczna oszczędność kosztów DO [zł/a] --- 14685,21 Koszt modernizacji [zł] --- 32000,00 SPBT [lat] --- 2,18 10.4.2 Rodzaje usprawnień termomodernizacyjnych składające się na optymalny wariant przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiające sprawność systemu grzewczego Usprawnienia termomodernizacyjne Stan przed termomodernizacją Sprawność wytwarzania η g 0,930 0,930 Sprawność przesyłania η d 0,940 0,940 Sprawność regulacji η e 0,800 0,980 Sprawność wykorzystania η s 1,000 1,000 Współczynnik tygodniowych przerw w ogrzewaniu w t 1,000 1,000 Współczynnik dobowych przerw w ogrzewaniu 0,960 0,960 Stan po termomodernizacji 23

w d 10.4.3 Uproszczona kalkulacja kosztów przedsięwzięcia poprawiającego sprawność systemu grzewczego Planowane usprawnienia: Nakłady zawory termostatyczne 18000,00 płukanie instalacji grzewczej 14000,00 Suma: 32000,00 11 Dokumentacja wykonania kolejnych kroków algorytmu słuŝącego wybraniu optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 11.1 Zestawienie wybranych usprawnień i wariantów termomodernizacyjnych w kolejności rosnącej wartości SPBT Lp. Rodzaj i zakres usprawnienia termomodernizacyjnego albo wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Planowane koszty robót 1. Strop wewnętrzny 24150,00 zł 2,23 2. Stropodach 21060,00 zł 4,49 3. Ściana zewnętrzna 77926,83 zł 4,70 4. Modernizacja systemu ciepłej wody uŝytkowej 190000,00 zł 5,88 5. Okno zewnętrzne 83696,12 zł 14,58 [zł] SPBT [lat] Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 ---- Koszty audytu i/lub projektów i dokumentacji technicznej 20000,00 ---- 11.2 Określenie kosztów poszczególnych wariantów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Wariant 1 Usprawnienie Koszt 1 Strop wewnętrzny 24150,00 24

2 Stropodach 21060,00 3 Ściana zewnętrzna 77926,83 4 Modernizacja systemu ciepłej wody uŝytkowej 190000,00 5 Okno zewnętrzne 83696,12 6 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 428832,95 Wariant 2 Usprawnienie Koszt 1 Strop wewnętrzny 24150,00 2 Stropodach 21060,00 3 Ściana zewnętrzna 77926,83 4 Modernizacja systemu ciepłej wody uŝytkowej 190000,00 5 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 345136,83 Wariant 3 Usprawnienie Koszt 1 Strop wewnętrzny 24150,00 2 Stropodach 21060,00 3 Ściana zewnętrzna 77926,83 4 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 155136,83 Wariant 4 Usprawnienie Koszt 1 Strop wewnętrzny 24150,00 2 Stropodach 21060,00 3 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 77210,00 Usprawnienie Wariant 5 Koszt 25

1 Strop wewnętrzny 24150,00 2 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 56150,00 Wariant 6 Usprawnienie Koszt 1 Modernizacja systemu grzewczego 32000,00 Całkowity koszt 32000,00 11.3 Wyniki obliczeń dla poszczególnych wariantów przedsięwzięcia Wariant sumaryczna strata ciepła budynku roczne zapotrzebowanie energii budynku średnia temperatura pomieszczeń ogrzewanych powierzchnia pomieszczeń ogrzewanych kubatura pomieszczeń ogrzewanych kubatura budynku kubatura przestrzeni ogrzewanej stosunek pow. przegród zewnętrznych do kubatury przestrzeni ogrzewanej A/V [MW] [GJ] o C m 2 m 3 m 3 m 3 1/m 0 0,1928 1036,40 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 1 0,1119 416,19 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 2 0,1238 519,41 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 3 0,1238 519,41 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 4 0,1718 820,70 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 5 0,1851 904,98 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 6 0,1928 1036,40 19,19 1573,04 4254,73 5167,52 4254,73 0,41 11.4 Obliczenia oszczędności kosztów wynikających z przeprowadzenia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego Wariant - Q h0,1co Q 0,1cwu h 0,1 w t0,1 w d0,1 Q 0,1 O 0,1 DO %DO q h0,1co q 0,1cwu GJ GJ - - - GJ zł zł % MW MW 26

0 1 2 3 4 5 6 1036,40 788,66 0,1928 0,0238 416,19 410,28 0,1119 0,0124 519,41 410,28 0,1238 0,0124 519,41 410,28 0,1238 0,0124 820,70 410,28 0,1718 0,0124 904,98 410,28 0,1851 0,0124 1036,40 410,28 0,1928 0,0124 0,70 1,00 0,96 2211,31 260736,01 --- --- 0,86 1,00 0,96 876,65 82540,83 178195,18 68,34 0,86 1,00 0,96 992,31 93143,87 167592,14 64,28 0,86 1,00 0,96 1370,69 126402,91 134333,09 51,52 0,86 1,00 0,96 1708,31 158100,06 102635,94 39,36 0,86 1,00 0,96 1802,74 166959,56 93776,44 35,97 0,86 1,00 0,96 1950,01 180039,32 80696,69 30,95 11.5 Dokumentacja wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego budynku Wariant Planowane koszty całkowite Roczna oszczędność kosztów energii DO Procentowa oszczędność zapotrz. na energię 1 428832,95 zł 178195,18 60,36% 2 345136,83 zł 167592,14 55,13% 3 155136,83 zł 134333,09 38,01% 4 77210,00 zł 102635,94 22,75% 5 56150,00 zł 93776,44 18,48% Planowana kwota środków własnych i kwota kredytu 85766,59 20,00 343066,36 80,00 69027,37 20,00 276109,46 80,00 31027,37 20,00 124109,46 80,00 15442,00 20,00 61768,00 80,00 11230,00 20,00 44920,00 80,00 Premia termomodernizacyjna 20% kredytu 16% kosztów całkowit ych 68613,27 68613,27 55221,89 55221,89 24821,89 24821,89 12353,60 12353,60 8984,00 8984,00 Dwukrotn ość rocznej oszczędn ości kosztów energii 356390,3 5 335184,2 7 268666,1 9 205271,8 8 187552,8 9 6 32000,00 zł 80696,69 11,82% 6400,00 20,00 5120,00 5120,00 161393,3 27

25600,00 80,00 8 Optymalnym wariantem przedsięwzięcia termomodernizacyjnego jest wariant nr 1 gdyŝ: 1. Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię zuŝywaną na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania wody uŝytkowej jest większe niŝ: 25% 2. Kwota kredytu nie przekracza wartości zadeklarowanej 3. Środki własne konieczne na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nie przekraczają zadeklarowanych przez inwestora środków w kwocie 100000,00 zł 11.6 Charakterystyka optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego - planowany koszt całkowity 428832,95 zł - planowana kwota środków własnych 85766,59 zł - planowana kwota kredytu 343066,36 zł - przewidywana premia termomodernizacyjna 68613,27 zł - roczne oszczędności kosztów energii 178195,18 zł t.j. 68,30 % 12 Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, przewidzianego do realizacji. P1 Usprawnienie: Strop wewnętrzny Wymagana grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej: 8 cm Zastosowany materiał izolacji termicznej: Styropian 12 Uwagi: Płyty styropianowe klejone na suficie piwnicy. Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. P2 Usprawnienie: Stropodach Wymagana grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej: 20 cm Zastosowany materiał izolacji termicznej: Filce, maty i płyty z wełny mineralnej 160 28

Uwagi: Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. P3 Usprawnienie: Ściana zewnętrzna Wymagana grubość dodatkowej warstwy izolacji termicznej: 15 cm Zastosowany materiał izolacji termicznej: Styropian 15 Uwagi: Metoda BSO (bezspoinowy system ociepleń). Nakłady przyjęte zgodnie z cennikiem firmy Termodom Tarnów. O1 Usprawnienie: Okno zewnętrzne Wymagany współczynnik U dla nowej stolarki: 1,000 W/m 2 K Wymagany typ stolarki: Stolarka bardzo szczelna ( a < 0,3 ), okna w standardzie niskoenergetycznym, współczynnik przenikania ciepła dla okien równy 1,000 W/m 2 K. C.W.U. Usprawnienie: modernizacja instalacji ciepłej wody uŝytkowej Wymagany zakres prac modernizacyjnych: wymiana zasobnika cwu na zasobnik w standardzie niskoenergetycznym, zastosowanie mieszkaniowych liczników zuŝycia cwu, zainstalowanie 30 płaskich kolektorów słonecznych. C.O. Usprawnienie: modernizacja instalacji grzewczej Wymagany zakres prac modernizacyjnych: zastosowanie regulacji centralnej przygrzejnikowej, płukanie instalacji grzewczej. 13 Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku dla optymalnego wariantu termomodernizacyjnego Ś W I A D E C T W O C H A R A K T E R Y S T Y K I E N E R G E T Y C Z N E J dla budynku mieszkalnego nr 1 WaŜne do: 2019-09-03 Budynek oceniany: Rodzaj budynku Blok 4-piętrowy Adres budynku 30-057 Kraków ul. Sienkiewicza 67 29

Całość/Część budynku Rok zakończenia budowy/rok oddania do uŝytkowania całość 1958 Rok budowy instalacji 2009 Liczba lokali mieszkalnych 30 Powierzchnia uŝytkowa (A f, m 2 ) 1675,18 Cel wykonania świadectwa Budynek istniejący Najem/sprzedaŜ Obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energią pierwotną 1) Stwierdzenie dotrzymania wymagań wg WT2008 2) Zapotrzebowanie na energię pierwotną (EP) Zapotrzebowanie na energię końcową (EK) Budynek oceniany 95,5 kwh/(m 2 rok) Budynek oceniany 129,4 kwh/(m 2 rok) Budynek wg WT2008 125,5 kwh/(m 2 rok) 1).Charakterystyka energetyczna budynku określana jest na podstawie porównania jednostkowej ilości nieodnawialnej energii pierwotnej EP niezbędnej do zaspokojenia potrzeb energetycznych budynku w zakresie ogrzewania, chłodzenia, wentylacji i ciepłej wody uŝytkowej (efektywność całkowita) z odpowiednią wartością referencyjną. 2).Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.), spełnienie warunków jest wymagane tylko dla budynku nowego lub przebudowanego. Spełnienie warunków wg WT2008 nie jest wymagane do budynków, wobec których przed dniem 1 stycznia 2009 r. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę lub odrębna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego lub został złoŝony wniosek o wydanie takich decyzji. Uwaga: charakterystyka energetyczna określana jest dla warunków klimatycznych odniesienia stacja Kraków - Balice oraz dla normalnych warunków eksploatacji budynku podanych na str 2. Sporządzający świadectwo: Imię i nazwisko: Nr uprawnień budowlanych albo nr wpisu do rejestru:... Data wystawienia: 2011-09-03 Data Pieczątka i podpis Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego nr 1 2 Charakterystyka techniczno-uŝytkowa budynku Przeznaczenie budynku: Mieszkalny Liczba kondygnacji: 6 Powierzchnia uŝytkowa budynku: 1928 m 2 30

Powierzchnia uŝytkowa o regulowanej temperaturze(a f): 1675,18 m 2 Normalne temperatury eksploatacyjne: zima tz = 20 C, lato tl = 26 C Podział powierzchni uŝytkowej: 1548,58 m 2 - pomieszczenia mieszkalne, 126,6 m 2 - korytarze, 252,82-piwnica Kubatura budynku: 4554,7 m 3 Wskaźnik zwartości budynku A/V e: 0,41 1/m Rodzaj konstrukcji budynku: tradycyjna Liczba uŝytkowników/mieszkańców: 95 Osłona budynku: Wszystkie przegrody spełniają wymagania WT. Instalacja ogrzewania: Węzeł cieplny z instalacja co z regulacją miejscową. Stan dobry, instalacja po płukaniu. Instalacja wentylacji: Wentylacja naturalna. Instalacja chłodzenia: Brak Instalacja przygotowania ciepłej wody uŝytkowej: Instalacja z opomiarowaniem mieszkaniowym, zainstalowane kolektory słoneczne. Obliczeniowe zapotrzebowanie na energię Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię końcową [kwh/(m 2 rok)] Nośnik energii Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Ciepło z kogeneracji - węgiel kamienny Paliwo - Kolektory słoneczne termiczne 78.655 30.838 0.000 109,493 0.000 19.894 0.000 19,894 Energia elektryczna - produkcja mieszana 1) łącznie z chłodzeniem pomieszczeń Podział zapotrzebowania energii 0.000 0.000 2.639 2,639 Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię uŝytkową [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Wartość [kwh/(m 2 rok)] 63.947 39.788 2.639 106,4 Udział [%] 60.1% 37.4% 2.5% 100,0% Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię końcową [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma Wartość [kwh/(m 2 rok)] 78.655 50.732 2.639 132,0 Udział [%] 59.6% 38.4% 2.0% 100,0% Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku mieszkalnego 1 3 Roczne jednostkowe zapotrzebowanie na energię pierwotną [kwh/(m 2 rok)] Ogrzewanie i wentylacja Ciepła woda Urządzenia pomocnicze 1) Suma 31