BIOLOGICZNE TECHNIKI ODNOWY ŚRODOWISKA Ćwiczenia terenowe INFRASTRUKTURA HYDROTECHNICZNA RZEK
I. Część teoretyczna Cel ćwiczeń Zapoznanie się z przygotowaną prezencją dotyczącą: Problematyki środowiskowej cieków wodnych Powodzie Zanieczyszczenia Renaturyzacja cieków Zapoznanie się z hydrotechniczną infrastrukturą rzek Odra i jej wrocławski odcinek, budowle dotyczące rzeki II. Część praktyczna Ćwiczenie terenowe - polegające na zapoznaniu się z budowlami i towarzyszącą infrastrukturą techniczną koryta rzeki Przejście i obserwacja rzeki i jej brzegów na trasie od budynku A-1 w górę biegu rzeki obok przystani i ZOO (odcinek ok. 2-3 km), wynotowanie istotnych budowli i umocnień rzeki Przygotowanie sprawozdania z ćwiczeń polegające na dokumentacji opisowej i zdjęciowej przebytej trasy (jedno sprawozdanie na grupę, konkurs na najlepsze sprawozdanie oceniane przez wszystkich prowadzących )
Regulacja rzek i potoków Płynące w ciągu wieków wody potoków, rzek i innych cieków żłobiły w różny sposób powierzchnię globu ziemskiego. Kształt i zasięg utworzonych przez nie koryt i dolin zależy od jakości pokładów geologicznych, po których płyną wody. Inny jest kształt i głębokość doliny przy starszych pokładach geologicznych o strukturze zwartej, tj. skalnej, a inny przy pokładach młodszych dyluwialnych i aluwialnych w postaci luźnej (żwiry, piaski). Koryta potoków i rzek służą do przepływu czystej wody i rumowiska, tj. materiału ruchomego unoszonego przez płynące wody. Brak ingerencji człowieka w tworzeniu koryt i dolin rzecznych uniemożliwia wykorzystanie ich w pełni pod względem żglugowym, melioracyjnym, energetycznym, konsumpcyjnym i nieustannie zagraża życiu i mieniu ludzkiemu,
Regulacja rzek i potoków Woda w stanie naturalnym jest groźnym żywiołem, nie opanowana przez człowieka może wyrządzać wielkie szkody w rożnych gałęziach gospodarki. Odpowiednie regulowanie ruchu wody w przyrodzie zapobiegnie szkodliwym jej działaniom, np. powodziom, które w ostatnim czasie są częstym zjawiskiem w Polsce z powodu obfitych opadów deszczu. Podstawą gospodarki wodnej w skali krajowej jest uregulowanie stosunku między potrzebną ilością wody w kraju a jego zasobami wodnymi, czyli uregulowanie bilansu wodnego kraju. Wiąże się to z magazynowaniem zasobów wody, z uregulowaniem i ustaleniem odpływów oraz regulacją i stabilizacją koryt potoków i rzek.
Regulacja rzek Pozbawione możliwości swobodnego wylania na teren zalewowy, wyprostowane rzeki rozpędzają wody fali powodziowej niczym samochody na autostradzie.
Regulacja rzek Gdy rozpędzona fala dochodzi do siedlisk ludzkich i upraw, piętrzy i niszczy ze zdwojoną siłą.
Demontaż progu, Sandy River, USA Przed Po
Demontaż zapory - Baraboo River, USA
Renaturyzacja Isar, Niemcy
Nawet najmniejsze cieki, naczynia włosowate dorzeczy, wymagają troski: Demontaż progu i renaturyzacja - Deininghauser Bach, Niemcy
Zabijamy polskie rzeki
Zabijamy polskie rzeki
Kradzieże żwiru w dolinach rzek podgórskich większość domów budowanych systemem gospodarczym posiada fundamenty, podmurówki i stropy z darmowego żwiru żwiru rzecznego. Zabijamy polskie rzeki
Polska hańba narodowa, czyli oszczędzamy na wywozie śmieci. Zabijamy polskie rzeki
Zabijamy polskie rzeki Bezpośrednie zrzuty nieoczyszczonych ścieków
Zabijamy polskie rzeki Niszczymy całkowicie i na zawsze życie w małych strugach poprzez ich kanalizację
Budowle hydrotechniczne Budowla hydrotechniczna budowla służąca gospodarce wodnej, kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z wód. Pojęcie budowli hydrotechnicznej obejmuje także urządzenia i instalacje techniczne związane z daną budowlą Budowle śródlądowe Budowle morskie Budowle hydrotechniczne śródlądowe: Budowle piętrzące Progi Stopnie wodne Śluzy wodne Bystrotoki Jazy Tamy (zapory)
Budowla regulacyjna rzek i cieków wodnych Budowla regulacyjna rodzaj budowli hydrotechnicznej ] stosowanej w hydrotechnice w szczególności przy regulacjach rzek i innych cieków wodnych. Do budowli regulacyjnych zalicza się: tamy (tamy podłużne i tamy poprzeczne ostrogi), opaski brzegowe, poprzeczki, przetamowania, umocnienia brzegowe, skrzydełka, żłoby oraz progi. Koryto główne i jego profil Strefy erozyjne na kontakcie z nurtem rzeki Umocnienia brzegowe Umocnienia brzegów koryta rzeki Umocnienia skarp koryta rzek Wały przeciwpowodziowe Budowle regulacyjne Tamy regulacyjne poprzeczne (ostrogi) Tamy regulacyjne podłużne (kierownice)
Rzeka Odra Rzeka Odra jest jedną z rzek w Polsce, której całe koryto zostało uregulowane. Dzięki temu jest najdłuższą śródlądową droga wodną w Polsce (Odrzańska Droga Wodna). Była żeglowna od ujścia Opawy, a po powodziach w 1997 (powódź tysiąclecia) oraz w 2010 jest żeglowna od Śluzy Koźle. Długość odcinka żeglownego zmniejszyła się z 761 km do 646 km.
Rzeka Odra "Odra koło Urazu 2". http://commons.wikimedia.org/wiki/file:odra _ko%c5%82o_urazu_2.jpg#/media/file:odr a_ko%c5%82o_urazu_2.jpg Weir Brzeg Dolny 2007 autorstwa Ladar at pl.wikipedia. Licencja CC BY 3.0 na podstawie Wikimedia Commons - http://commons.wikimedia.org/wiki/file:weir_brzeg_dolny_2 007.jpg#/media/File:Weir_Brzeg_Dolny_2007.jpg
Rzeka Odra WyspaRedzinska-GK autorstwa Grzegorz Kilian - own work of Grzegorz Kilianhttp://commons.wikimedia.org/wiki/File:WyspaRedzinska- GK.JPG#/media/File:WyspaRedzinska-GK.JPG
Rzeka Odra widok na Ostrów Tumski
Odra Uniwersytet Wrocławski
Odra - Ossolineum
Odra Wrocław, most Grunwaldzki, most Pokoju
Mosty Warszawskie nad Odra
Most Zwierzyniecki nad Starą Odrą
Mosty Mieszczańskie "MostyMieszczanskie od zachodu". http://commons.wikimedia.org/wiki/file:mostymieszczanskie_od_zachodu.jpg#/media/file:mostymieszczanskie_ od_zachodu.jpg
Most Młyński PL DW Old Mill Island autorstwa Andrei Stroe http://commons.wikimedia.org/wiki/file:pl_dw_old_mill_island.jpg#/media/file:pl_dw_old_mill_island.jpg
Most Osobowicki, śluza Różanka Śluza Różnaka (stanowisko górne, Most Osobowicki Północny) autorstwa Joee - http://commons.wikimedia.org/wiki/file:wroc%c5%82aw_2010-08-01_088
Meandry Odry koło Chałupek
Zespół elektrowni Dolna Odra
Kanał Miejski Brama Przeciwpowodziowa Kanał Miejski, Brama Przeciwpowodziowa autorstwa Joee - http://commons.wikimedia.org/wiki/file:wroc%c5%82aw_2011-07- 17_022_Kana%C5%82_Miejski,_Brama_Przeciwpowodziowa.jpg#/media/File:Wroc%C5%82aw_2011-07- 17_022_Kana%C5%82_Miejski,_Brama_Przeciwpowodziowa.jpg
Kanał Różanka (po lewej) i Stara Odra (po prawej) autor Shaaze własnahttp://commons.wikimedia.org/wiki/file:mostwroclaw.jpg#/media/file:mostwroclaw.jpg
Jaz Szczytniki Jaz Szczytniki (Jaz Szczytnicki, Jaz Zwierzyniecki) jaz z zamknięciem powłokowym, położony we Wrocławiu, wybudowany w ramach Stopnia Wodnego Szczytniki. Jaz piętrzy wody odnogi rzeki Odry w 0,1 km Starej Odry. Pierwszy jaz został wybudowany w tym rejonie w 1555 roku, a następnie został przebudowany w 1793 roku. Jaz współczesny został wybudowany podczas realizacji inwestycji z zakresu hydrotechniki prowadzonej we Wrocławiu, polegającej na przebudowie drogi wodnej na Odrze prowadzącej do i przez miasto, ale z pominięciem centrum miasta, tj. Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Inwestycja ta była przeprowadzona w latach 1892-1897 i polegała na budowie nowego szlaku żeglugowego, głównie pod kątem możliwości przewozu drogą wodną materiałów masowych
Śluza Bartoszowice Barka w sluzie bartoszowickiej 2006 autorstwa Michał Sałaban - http://commons.wikimedia.org/wiki/file:barka_w_sluzie_bartoszowickiej_2006.jpg#/media/file:barka_w_sluzie_ba rtoszowickiej_2006.jpg
Jaz i most Bartoszowicki Most.Bartoszowicki(001) autorstwa Puchatech K. http://commons.wikimedia.org/wiki/file:most.bartoszowicki(001).jpg#/media/file:most.bartoszowicki(001).jpg
Zapora
Próg piętrzący
Umocnienia brzegu i próg piętrzący
Przykłady wykonania rowów zrzutowych wody do rzeki Rów wykonany z jombów Rów wykonany z gabionów Rów wykonany z kamieni