Jak zostać przedsiębiorcą O biznesie i życiu Dr inż. MBA Janusz Marszalec Centrum Edisona, Warszawa XVIII Spotkanie Zawodowe Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej WEiTI, Politechnika Warszawska, 9.10.2014 1
Janusz Marszalec naukowiec, wykładowca, przedsiębiorca, inwestor dr n. techn. Politechnika Warszawska, MBA University of Minnesota 2
3
4
Przedsiębiorczość - stan umysłu 5
Większość tego, co słyszysz na temat przedsiębiorczości, jest nieprawdą. To nie jest magia; nie ma w tym żadnych tajemnic; geny także nie mają z tym nic wspólnego. To dyscyplina wiedzy i jak każdej innej dyscypliny można się jej nauczyć. - Peter F. Drucker 6
Wiek XXI to czas, kiedy w biznesie i na stanowisku pracy największe nagrody zbierać się będzie za potęgę umysłu, spostrzegawczość, kreatywność, innowacyjność i umiejętność budowy sieci kontaktów. Chang is the only constant. Wielkim wyzwaniem jest zawsze zmiana ludzkiej mentalności. Widzimy rzeczy takimi, jakimi nasze umysły każą naszym oczom je widzieć. 7
Dziś klawiatura komputera, tablet czy smartfon są ważniejsze niż sala posiedzeń zarządu. źródło: notebookcheck.net źródło: catchyourlimit.com 8
źródło: vikipedia.org źródło: edudemic.com źródło: iittala.com źródło: istockphoto Dziś świat napędzają wizjonerskie idee, innowacyjność i perfekcja wykonania. Wiedza jest wielką siłą. 9
Przedsiębiorczość eksplorowanie nieznanego świata umiejętność przekształcania idei w działanie zdolność postrzegania nadarzających się szans, rozumienie potrzeb, gotowość do podejmowania działań i rozwoju działalności komercyjnej odkrywanie nowych rynków i wypełnianie ich swoją ofertą zaspokajanie potrzeb klientów podejmowanie kalkulowanego ryzyka 10
źródło foto: lenmallen.com Niepokój I typu najbardziej rozpowszechniony to obawa związana z robieniem czegoś nowego, konsekwencjami takiego działania i kosztami utraconych możliwości (ryzyko popełniania błędów i ponoszenia strat). Niepokój II typu dotyczy konsekwencji zaniechania podjęcia działania, poczucia winy i żalu. Odpowiedź, który rodzaj niepokoju jest w twoim przypadku silniejszy zależy od ciebie, bo wizja zarówno ryzyka jak i nagrody są zawsze w oku i umyśle obserwatora. 11
Uważaj na mity 12
1. Przedsiębiorcą trzeba się urodzić źródło: Disciplined Entrepreneurship 13
2. Będę swoim szefem There is only one boss. The customer. And he can fire everybody in the company from the chairman on down, simply by spending his money somewhere else. Sam Walton źródło: wikipedia.org 14
3. Muszę być wynalazcą czegoś unikatowego źródło: codethat.co.uk 15
4. Większość nowych firm upada źródło: venturebeat.com 16
5. Im więcej pieniędzy na starcie tym większa szansa sukcesu źródło: ablogaboutabook.wordpress.com 17
6. Będę dobrym przedsiębiorcą bo odnosiłem sukcesy jako pracownik źródło: memegenerator.net Nareszcie weekend!!! 18
Fakty życia przedsiębiorcy 19
Przedsiębiorczość, założenie i prowadzenie własnej firmy to maraton a nie sprint. Przed założeniem firmy należy zadać sobie 4 podstawowe pytania: Czego chcę i czego potrzebuję od życia? W jaki sposób i w jakim stopniu moja firma pomoże mi to osiągnąć? Jak taka firma powinna wyglądać, abym czuł się w niej dobrze? Co powinienem zrobić, aby firma tak właśnie wyglądała; aby spełniała moje potrzeby i marzenia? Przedsiębiorcy powinni ćwiczyć sztukę kreatywnego samolubstwa. 20
Czym jest dla Ciebie sukces? Aby odnieść sukces trzeba go najpierw zdefiniować źródło: gelaguiuo.wordpress.com 21
Czym jest dla Ciebie sukces? źródło: femina.in 22
Czy jesteś dostatecznie oddany sprawie aby rozpocząć podróż jako przedsiębiorca? Jest różnica pomiędzy spotykaniem się i chodzeniem na randki a małżeństwem Czy małżeństwo przetrwa próbę czasu? Po miodowym miesiącu zaczyna się codzienna mozolna praca aby małżeństwo było szczęśliwe. Zapytaj siebie czy jeżeli będziesz robić wszystko aby twoje małżeństwo było szczęśliwe czy ty sam także będziesz szczęśliwy? źródło: tastingitaly.it To samo ma zastosowanie do twojego biznesu. 23
źródło: Inc.com 24
źródło: Inc.com 25
Jeżeli własna firma to tak wielkie wyzwanie, dlaczego pomimo trudności wielu ludzi decyduje się na to? Dobrą odpowiedzią jest cytat często przytaczany przez przedsiębiorców, którzy mają już doświadczenie: Przedsiębiorczość oznacza życie przez kilka lat w warunkach, jakich większość ludzi nie jest w stanie znieść, po to, aby spędzić resztę życia w sposób, na jaki bardzo niewielu może sobie pozwolić. 26
Co jest największym zagrożeniem dla startup'ów? Więcej startup'ów upada z powodu braku klientów niż z powodu nieumiejętności stworzenia produktu! 27
Szansa biznesowa 1 Luka rynkowa Problem klienta Szansa biznesowa 2 Szansa biznesowa N Proces kreowania szans i koncepcji biznesowych a także nowych produktów i usług 28
Częsty błąd: Przedsiębiorczość metodą Braille Nie koncentruj się jedynie na tych możliwościach, które są w pobliżu twojego zasięgu. Nie ograniczaj swojego biznesu do twojego najbliższego otoczenia tego co wiesz, potrafisz, lubisz. Musisz dostarczyć to czego rynek potrzebuje. Nie zmusisz rynku aby kupował to co się tobie podoba. Świat jest pełen możliwości. Nie zaczynaj budowy od zbyt wąskiego fundamentu! Stosuj metody burzy mózgów i teorie podejmowania decyzji. Podejdź do rynku w sposób systematyczny. źródło: a2i.co.uk 29
Metodyka kreowania pomysłów na własną firmę spin-off Pesymista widzi trudności w każdej szansie. Optymista widzi szansę w każdej trudności. - Winston Churchil Dwa wyraźnie oddzielne etapy, rozłożone nawet w czasie: 1. Etap generowania pomysłów 2. Etap oceny pomysłów, ranking i podjęcie decyzji 30
Jak szukać pomysłu dla siebie? Trzeba mieć oczy, uszy, głowę/umysł otwarte na to wszystko, co dzieje się dokoła. Co kreuje nowe szanse i stwarza nowe możliwości? zmiany na rynku zmiany technologiczne, badania naukowe zmiany w gustach i upodobaniach / zmiany społeczne zmiany w regulacjach i prawodawstwie inne Podnieś swoją antenę i obserwuj otoczenie! źródło: bigpicture.ru 31
Rozwijanie kalejdoskopowego widzenia źródło: danielhertzberg.blogspot.com Możliwości często widoczne w zaszumionych danych a różne aspekty mogą być ze sobą w konflikcie. Co jest połową 8? 32
33
34
Skąd czerpać pomysły na biznes? 35
Pytanie ludzi, w jakich obszarach ich potrzeby nie są należycie zaspokojone Świat jest pełen problemów. Niech inni pomogą ci je znaleźć. źródło: salesmomsnetwork.com 36
Grupy fokusowe i burza mózgów Zapisywanie mózgów (brain writing) Odwrócona burza mózgów i kwestionowanie status quo Czy to może być większe rakiety Prince Czy to może być mniejsze Walkman, odtwarzacz MP3 Czy można to lepiej zapakować czipsy Pringles Czy można to zrobić wygodniej Amazon 24/7 Czy można to zrobić szybciej usługi kurierskie Federal Express źródło: todaytravel.it 37
Myślenie na wielką skalę pomaga w myśleniu bez wewnętrznych ograniczeń Jak w burzy mózgów wszystkie pomysły są zapisywane bez względu na to jak absurdalne mogą się wydawać. Ocena nastąpi później. źródło: modative.com źródło: amazon.com 38
Wolne skojarzenia i zestawianie par Obie metody zmuszają do abstrakcyjnego myślenia i widzenia rzeczy w zupełnie innym świetle źródło: gotitatgabbys.com źródło (aparaty): sony.com Może to wyglądać na podejście banalne ale zastanawiające ile czasu upłynęło zanim samochody i aparaty fotograficzne pojawiły się w różnych kolorach. 39
Zawsze miej przy sobie notatnik aby zapisywać swoje pomysły i możliwości biznesowe Decyzja może być tylko tak dobra jak najlepsza możliwa alternatywa. Dlatego należy podjąć wszelkie wysiłki aby zapewnić możliwie największą liczbę możliwości i koncepcji na przedsięwzięcie, aby z nich wybrać tę jedyną, najlepszą. Możesz podzielić na 2 działy: Spis problemów niezaspokojonie potrzeby i potencjalne grupy klientów Spis pomysłów na produkty i usługi produkty i usługi, które rozwiązują problemy klientów Źródło: searchenginepeople.com 40
Metodyka wyboru pomysłu na biznes Ocena poszczególnych pomysłów według przyjętych kryteriów - lejek Koncepcja 1 Koncepcja 5 Koncepcja 8 Koncepcja 15 Koncepcja 25 Wstępna ocena z uwzględnieniem zdolności i umiejętności przedsiębiorcy, atrakcyjność koncepcji, potrzebne zasoby,... Koncepcja 1 Koncepcja 8 Koncepcja 15 Koncepcja 25 Pogłębiona analiza Koncepcja 8 Koncepcja 15 Studium wykonalności i badania rynkowe Koncepcja 15 Biznesplan Przygotowania do rozpoczęcia działalności Środki finansowe, partnerzy i pracownicy, przygotowania do rozpoczęcia działalności Rozpoczęcie działalności firmy 41
Wartości krytyczne Przedsiębiorca i zespół Potencjał pomysłu (ROI) 0 Zasoby finansowe ($K) 42
Ranking koncepcji i możliwości biznesowych Kryteria i ich wagi (%) Koncepcja A Koncepcja B Atrakcyjność finansowa 40% lub 0.4 0.4 8 punktów = 3.2 0.4 7 punktów = 2.8 Poziom ryzyka* 40% lub 0.4 0.4 6 punktów = 2.4 0.4 8 punktów = 3.2 Preferencje osobiste 20% lub 0.2 0.2 8 punktów = 1.6 0.2 7 punktów = 1.4 100% 7.2 7.4 Razem * Wyższa ocena oznacza mniejsze ryzyko Ocena poszczególnych kryteriów w skali 1-10 dla poszczególnych koncepcji (może być ich więcej niż 2, i kryteriów więcej niż powyższe, wszystkie uznane przez przedsiębiorcę za ważne). 43
Ranking - Każdy ocenia ze swego punktu widzenia Inwestor poszukuje najlepszej opcji na zarobienie jak największego zwrotu ze swojej inwestycji źródło: therealdeal.com Bankier chce mieć zapewniony zwrot pożyczki z niewielkim procentem przy możliwie niskim ryzyku. Przedsiębiorca bardzo ważne preferencje osobiste bo to przedsiębiorca poświęca swoje życie, inwestuje krew, pot i łzy, i swoje własne pieniądze. A pasja jest bardzo ważna w budowie firmy, która odniesie sukces rynkowy. źródło: theelevatorlife.com 44
Opracowanie koncepcji Biznesplan mentalna jazda próbna Powinien być opracowany przez przedsiębiorcę osobiście. Powinien być opracowany dla przedsiębiorcy i przedsięwzięcia mentalna jazda próbna. źródło: accuratebiometrics.com Opracowanie biznesplanu Napisanie biznesplanu. 45
Model biznesu W najprostszym pojęciu to model przychodów i kosztów Inna metoda: Business Model Canvas 46
Odkrywanie klienta i jego potrzeb źródło: builtincolorado.com Lean Startup poszukwanie klientów i oferty dla nich (Minimum Viable Product). Aby dokonać właściwych przewidywań i odkryć trzeba wyjść z budynku i rozmawiać z klientami. Najczęściej potrzebna weryfikacja wcześniejszych założeń co do potrzeb klientów i oferty firmy. 47
Zakładanie firmy i jej działalność Wybór formy prawnej z uwzględnieniem korzyści finansowych i poziomu ryzyka Wspólnicy czy samodzielnie? Początkowe finansowanie najczęściej FFF (Family, Friends & Fools) a nie VC (tylko 1,8% firm) Plan finansowania na dłuższy okres a nie tylko na początek W pierwszym okresie działalności przychody ważniejsze niż zyskowność Firma rodzinna wiele korzyści i wiele problemów Od początku trzeba planować Wyjście (Exit) 48
Gdy inni Cię zniechęcają... źródło: aeroflight.co.uk źródło: nasa.gov źródło: vikimedia.org Maszyny cięższe od powietrza nie mogą latać. Lord Kelvin, matematyk i fizyk, 1895 49
Gdy inni Cię zniechęcają... źródło: world-movie-posters.blogspot.com Kto do cholery chce oglądać aktorów mówiących? Harry M. Warner, Warner Brothers Pictures, 1927 50
Gdy inni Cię zniechęcają... źródło: huffingtonpost.com Nie podoba nam się ich brzmienie. Grupy z gitarami wychodzą z mody. Decca Recording executive, odrzucając ofertę nagrania zespołu The Beatles, 1962 51
Gdy inni Cię zniechęcają... źródło: cyberprimo.com źródło: marinetelecom.net źródło: automationalley.com Myślę, że na rynku światowym jest miejsce na około pięć komputerów. Thomas Watson, Chairman of IBM, 1943 52
Gdy inni Cię zniechęcają... źródło: quickenloans.com źródło: sustainsproject.eu źródło: c2marketingdigital.com.br źródło: cisco.com źródło: evolve9.com źródło: tuaw.com źródło: sjlcomms.ltd.uk Nie ma żadnego powodu aby ludzie mieli w swoich domach komputery Ken Olson, Prezes, Digital Equipment Corp.,1977 53
Warto pamiętać Startup nie jest kopią dużej, ustabilizowanej firmy. Duża firma zna swój model i swoich klientów. Startup poszukuje wizja jest jak we mgle, klienci i produkt(y) nie jasne, dopiero trzeba je dokładnie określić. A określenia co jest dla klientów najbardziej odpowiednie, i dla firmy najbardziej korzystne, nie dokonuje się siedząc w laboratorium czy za biurkiem, ale w interakcji z klientem, metodą iteracji i kolejnych przybliżeń (metoda Lean Start-Up). Dlatego dla sukcesu firmy podnieś się z miejsca, wyjdź z budynku, w teren, i rozmawiaj ze swoimi potencjalnymi klientami. Tylko tak możesz zbudować firmę, która odnosić będzie sukcesy. 54
Dziękuję za uwagę Janusz.Marszalec@CentrumEdisona.pl tel. kom. 602 237 923 www.jakzostacprzedsiebiorca.pl www.centrumedisona.pl www.facebook.com/centrumedisona Centrum Edisona Sp. z o.o., ul. Noakowskiego 12, lok. 7, Warszawa 55