Fluid Therapy Might Be More Difficult Than You Think Robert G. Hahn Anesth Analg 2007 PŁYNOTERAPIA RODZĄCEJ Elżbieta Nowacka I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Kierownik: dr hab.n.med.. Tomasz Łazowski Warszawa 9.02.2011
PŁYNOTERAPIA RODZĄCEJ Czy stosowad? TAK. Jaką drogą? DOUSTNIE DOŻYLNIE. Co podawad? WODA- PŁYNY IZOTONICZNE GLUKOZA KRYSTALOIDY (jakie?). 2
PRZESTRZENIE PŁYNOWE I DYFUZJA WODY TBW 60% - 600 ml/kg ICF - 40% - 400-450 ml/kg ECF - 20% - 150-200 ml/kg 3
4
OBJĘTOŚD KRWI KRĄŻĄCEJ Objętośd krwi krążącej (1/3 objętości przestrzeni pozakomórkowej): Efektywna objętośd krwi krążącej (15% objętości krwi krążącej) perfuzja tkankowa. Monitorowanie mechanizmy: Nerwowe Hormonalne Humoralne. Receptory: Wysokociśnieniowe (zatoka szyjna, łuk aorty, LKS, aparat przykłębuszkowy) Niskociśnieniowe (PS, PKS, naczynia płucne) Chemoreceptory (serce płuca, nerki, wątroba) 5
JEDNOSTKA MACICZNO-ŁOŻYSKOWA Brak zjawiska autoregulacji. Przepływ maciczno łożyskowy: UBF (MAP UVP) UVR UBF przepływ maciczno-łożyskowy, MAP średnie ciśnienie tętnicze matki, UVP ciśnienie żylne naczyń macicznych, UVR opór naczyń macicznych. Saturacja płodu zależna od przepływu maciczno-łożyskowego (ciśnienia systemowego matki). 6
Autonomiczny układ nerwowy Częstość X Objętość wyrzutowa Pojemność wyrzutowa (rzut serca) CIŚNIENIE SYSTEMOWE PRZEPŁYW ŁOŻYSKOWY POWRÓT ŻYLNY Obwodowy opór naczyniowy Hormony Pozycja ciała i/lub wysiłek Objętość krwi krążącej Ruchy oddechowe Autonomiczny układ nerwowy 7
REGULACJA IZOTONII Efektywna molalnośd ( mosm/kgh 2 O): 2 x Na + glukoza (mg/dl):18 Mechanizm wytwarzania wolnej wody na poziomie nerek: Wazopresyna: objętości krwi krążącej. o 2% efektywnej molalności osocza. Mechanizm powstawania lub zaniku pragnienia: hipertonii osocza. Oligowolemia. Bilans potasowy. Kalcemia. Inne (napięcie ścian żołądka, uwodnienie śluzówek). 8
SKŁAD JONOWY USTROJU Na w ustroju Dodatni bilans wodnoelektrolitowy Na w osoczu K w komórce 9
PODAŻ PŁYNÓW - DROGI Droga przewodu pokarmowego: Fizjologiczna; Regulacja homeostazy przestrzeni wodnych przy udziale mechanizmów fizjologicznych. Droga dożylna: Niefizjologiczna; Zmieniony skład i wielkośd przestrzeni wodnych jatrogenne zaburzenia regulacji homeostazy. 10
BILANS WODNO-ELEKTROLITOWY 2500/2500 Podaż: Woda preformowana: Płyny po 1500 ml; Pokarmy stałe - 700 ml. Woda oksydacyjna 300 ml: 100 g węglowodanów 60 ml; 100 g tłuszczów 109 ml; 100 g białek 44 ml. GŁODZENIE - WODY ENDOGENNEJ = 1,5 x WODY OKSYDACYJNEJ 12
BILANS WODNO-ELEKTROLITOWY 2500/2500 Utrata: Parowanie niewidoczne (15 x mc = ml/d): Płuca 400 ml; Skóra 500 ml. TEMPERATURY - + 350-500 ml/*c > 37 *C. Diureza 1500 ml. Kał 100 ml. 13
DOUSTNA PODAŻ PŁYNÓW Komu? Zdrowe ciężarne. Fizjologiczny poród pochwowy. Kiedy wstrzymad? Zaburzenia mechanizmu porodowego. Zwiększone ryzyko zabiegowego ukooczenia porodu. Stosowanie oksytocyny/prostaglandyn. Farmakologiczna analgezja porodu. 14
DOUSTNA PODAŻ PŁYNÓW W PORODZIE Przeciw: Za: Ryzyko zachłystowego zapalenia płuc (Zespół Mendelsona): Opóźnione opróżnianie żołądka. Większa kwaśnośd soku żołądkowego (łożyskowa gastryna). 25 ml o ph < 2,5. Droga fizjologiczna. Mniejsze zaburzenia katabolizmu uwarunkowane głodzeniem (hipoglikemia, ketoza). Lepszy pourodzeniowy stan noworodka. 15
JAKI PŁYN? Woda destylowana. Kostki lodu do ssania. Niegazowana woda mineralna. Napoje izotoniczne. Herbata. Kawa. Klarowne soki owocowe. 16
DOŻYLNA PODAŻ PŁYNÓW 17
DOKONUJĄC WYBORU PŁYNU INFUZYJNEGO NALEŻY BRAD POD UWAGĘ Zapotrzebowanie godzinowe (woda, elektrolity, energia). Utratę niewidoczną. Diurezę. Aktualny deficyt (głodzenie, wcześniejsze straty). Straty krwi. Straty do trzeciej przestrzenii. Dostępnośd płynów infuzyjnych: Krystaloidy. Koloidy. Machała 2010 18
PODSTAWOWE ZAPOTRZEBOWANIE WODNO-ELEKTROLITOWE W TRAKCIE PORODU WODA: 25-35 ml/kg/d (1,0-1,5 ml/kg/h); + 0,5-1,0 ml/kg/h (parowanie); + straty ( 0,5-1 ml/kg/h); = 2,5 3 ml/kg/h. SÓD: 0,9-1,5 mmol/kg/d. POTAS: 1 mmol/kg/d. ENERGIA: 400 kcal (100g glukozy). 19
KOLOID KRYSTALOID GLUKOZA 20
ZRÓWNOWAŻONY KRYSTALOIDY Zawiera w swoim składzie kationy i aniony znajdujące się w osoczu: (Na, K, Mg, Ca, Cl, P) oraz Dwuwęglany lub Ulegające metabolizmowi aniony kwasów organicznych: (octan, mleczan, jabłczan, cytrynian). Mleczany ( apoptozy w pp i wątrobie, immunosupresja, kwasica). Octany (szybki metabolizm ogólnoustrojowy, szybki efekt alkalizujący, kluczowa rola w metabolizmie wodorowęglanów i lipidów).
PRZEZBŁONOWA WĘDRÓWKA JONÓW 22
Machała 2010 23
JAKI PŁYN? -ETYKIETY NA BUTELKACH The Netherlands Journal of Medicine 2001;58:111 122 24
25
CIŚNIENIE KOLOIDOOSMOTYCZNE
27
PRZEZBŁONOWA WĘDRÓWKA JONÓW 28
KRYSTALOIDY NIEZBILANSOWANE 0,9 % NaCl, niezbilansowane krystaloidy, 5% glukoza. Obecnośd: Na + zmiana osmolal(r)ności obrzęki: Obrzęk ucisk kapilar zaburzenia perfuzji tkankowej (utrudnia utlenowanie tkanek). Zaburzenia perystaltyki (obrzęk jelit), nudności, wymioty. Gorsze gojenie ran. Gorsza kontrola bólu. Zaburzenia wymiany gazowej (obrzęk płuc) i restrykcyjna niewydolnośd oddechowa. Obecnośd: Cl - kwasica hiperchloremiczna. Niskie ph (brak czynników buforujących). Machała 2010 29
SRÓDBŁONEK BŁONA KOMÓRKOWA 9400 ml 5% Glukozy 5000 ml 0,9% NaCl 1000 ml 6% HES
SZYBKI DOŻYLNY WLEW PŁYNÓW - PRELOAD WLEW IV: KRYSTALOID POWIKŁANIA!! KWASICA HIPERCHLOREMICZNA OBRZĘKI OBWODOWE USZKODZENIE KOMÓRKI WAZODYLATACJA RR SYNTEZY ENDOTELINY WAZODYLATACJA RR COP CVP ANP ANP ODRUCH BANBRIDGEA płyn iv (szybki wlew) powrotu żylnego Rec A i B (podwsierdziowe zak n.błednego) aktywności wsp. HR i RR Szybkie przesunięcie PK-KP-LK RR DIUREZA I NATIUREZA 31
ZALECANA DOŻYLNA PŁYNOTERAPIA W PORODZIE Zbilansowane krystaloidy: PWE (150 200 ml/h) + 5% Glukoza (50 ml/h). Mleczan Ringera (150-200 ml/h) + 5% Glukoza (50 ml/h). Jonosteril ( 2-3 ml/kg/h). Niezbilansowane krystaloidy: - Płyn Ringera (150 200 ml/h) + 5% Glukoza (50 ml/h). Koloidy (krwawienie) adekwatnie do utraty objętości krwi krążącej): - Voluven 130/04, Volulyte. - Tetraspan. 32
33
J.F. Baron DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 34