BIURO OBSŁUGI RUCHU INICJATYW SPOŁECZNYCH BORIS

SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE Z DZIAŁALNOŚCI STOWARZYSZENIA BIURO OBSŁUGI RUCHU INICJATYW SPOŁECZNYCH BORIS W 2013 R. Spis treści: I. Cele działania II. Wsparcie organizacji pozarządowych III. Partnerskie Mazowsze IV. Pozarządowa Agencja Ewaluacji i Rozwoju V. Współpraca krajowa i zagraniczna VI. Struktura BORIS w 2013 r. WARSZAWA, Czerwiec 2014

I. CELE DZIAŁANIA BORIS jest niezależną organizacją pozarządową, która wspiera wszelką aktywność obywatelską w tym organizacje pozarządowe oraz inicjatywy społeczne w ich działaniach na rzecz dobra publicznego. Głównym celem naszego działania jest zwiększenie efektywności rozwiązywania problemów społecznych dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu możliwości i sił tkwiących w społeczeństwie. Metody, którymi realizujemy nasz cel to przede wszystkim: informacja, poradnictwo, konsultacje, szkolenia, publikacje i tworzenie koalicji lokalnych. Uważamy, że państwo powinno włączać się tylko w te działania, z którymi zorganizowane grupy obywateli sobie nie radzą. Mottem naszej działalności jest zasada: Tak mało państwa, jak to możliwe tak dużo, jak to konieczne. II. WSPARCIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Jednym z głównych zadań realizowanych przez BORIS jest wpieranie rozwoju organizacji pozarządowych. W wyniku prowadzonych przez BORIS konsultacji, szkoleń, działalności informacyjnej oraz innowacyjnych programów w wielu lokalnych społecznościach organizacje pozarządowe coraz lepiej odpowiadają na potrzeby swojego otoczenia oraz opracowują programy będące wyzwaniem zarówno dla organizacji, jak i dla całej społeczności lokalnej. Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej Projekt realizowany przez BORIS od 2008 roku. Obecnie w formie umowy wieloletniej 2012 2015 z Centrum Komunikacji Społecznej m.st Warszawy. Celem działania Stołecznego Centrum Współpracy Obywatelskiej jest zwiększenie aktywności warszawskich organizacji niezależnych i inicjatyw obywatelskich w ich samodzielnym rozwiązywaniu problemów na rzecz zwiększania, jakości życia mieszkańców Warszawy. SCWO jest realizowane w formie oferty wspólnej 6 warszawskich organizacji wspierających. Obok Stowarzyszenia BORIS (pełniącego rolę lidera) są to: Stowarzyszenie Centrum Aktywności Lokalnej CAL, Federacja Organizacji Pozarządowych Centrum Szpitalna, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Federacja Organizacji Służebnych MAZOWIA. Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu Główne działania SCWO pozostają niezmienne i są to informacja, szkolenia i doradztwo z zakresu: tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową, aspektów prawnych działania organizacji pozarządowych, aspektów księgowo-finansowych działania organizacji, 2

a także animacja społeczna, budowanie sieci współpracy i partnerstw. W ramach SCWO prowadzony był także inkubator dla organizacji pozarządowych oraz bezpośrednie szkolenia dla organizacji działających w Komisjach Dialogu Społecznego. Projekt SCWO wspierał także rozwój Ruchu Sąsiedzkiego w Warszawie. PRODUKTY wytworzone w ramach projektu w 2013 r. 1 film informacyjno-promocyjny dotyczący partnerstw lokalnych 3 teksty/ analizy wspierających KDS/DKDS 1 film podsumowujący Dzień Sąsiada 1 filmy podsumowujący akcję Podwórkowej Gwiazdki strona internetowa poświęcona miejskiemu wolontariatowi 3 plany rozwoju organizacji (po audytach) E-poradnik Od pomysłu do projektu Publikacja opisująca strukturę współpracy Urzędu m.st. Warszawy z organizacjami pozarządowymi REZULTATY MIĘKKIE osiągnięte w 2013 roku 3 organizacje zostały wzmocnione instytucjonalnie z uwzględnieniem ich stopnia rozwoju. powstały 2 nowe partnerstwa lokalne na terenie Warszawy Weryfikacja na podstawie deklaracji 4 partnerstwa lokalne wspierane w ramach projektu SCWO zaangażowały się w organizację wydarzeń lokalnych Pozyskano 100 nowych ofert pracy dla wolontariuszy Wybrane REZULTATY TWARDE osiągnięte w 2013 roku przez BORIS: Rezultat Wartość Ilość organizacji korzystających z porad doraźnych 69 Ilość godzin konsultacji księgowych 110 Ilość godzin konsultacji prawnych 130 Ilość przeprowadzonych wizyt monitoringowych 15 Ilość organizacji objętych audytem 3 Ilość godzin wsparcia we wdrażaniu planu rozwoju 45 Ilość przeprowadzonych dni szkoleniowych szkolenia otwarte 18 Ilość przeprowadzonych godzin dydaktycznych 144 Ilość osób uczestniczących w szkoleniach otwartych 284 Ilość osób uczestniczących w cyklu szkoleniowym 20 Ilość dni szkoleniowych w cyklu 6 Ilość przeprowadzonych godzin dydaktycznych w cyklu szkoleniowym 48 Ilość przeprowadzonych spotkań animacyjnych partnerstw. 31 Ilość przeprowadzonych seminariów 3 Ilość osób uczestniczących w seminariach 95 3

Q jakości sektora pozarządowego na Mazowszu system wspierania i certyfikowania działalności i usług centrów wspierających. Projekt realizowany był przez BORIS w latach 2012 2013 dzięki dofinansowaniu z EFS w ramach Działania 5.4.2 POKL. Zakładał on wsparcie i profesjonalizacje działania lokalnych organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich poprzez podniesienie adekwatności usług, jakości działania istniejących centrów wsparcia i powołanie nowych organizacji prowadzących działania wspierające. W ramach projektu zostały podniesione kompetencje kadry centrów wsparcia prowadzącej działania informacyjne, doradcze, szkoleniowe. Umożliwiło to poprawę jakości usług. Dzięki wsparciu także pełnomocników ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi został ułatwiony dostęp do podstawowego wsparcia dla małych, lokalnych organizacji. Mocny nacisk został położony na upowszechnienie idei aktywności obywatelskiej i wsparcie inicjatyw obywatelskich i grup nieformalnych w ramach miesiąca aktywnych społeczności na Mazowszu. Projekt w liczbach najważniejsze rezultaty i osiągnięcia: Stowarzyszenie BORIS w ramach projektu prowadziło 3 szkoły dla kadr mazowieckich centrów wsparcia: Akademia Informacji Obywatelskiej dla osób zajmujących się informacją w centrach wsparcia; 80 godzin dydaktycznych Akademia Konsultanta dla osób zajmujących się doradztwem w centrach wsparcia; 160 godzin dydaktycznych Akademia Trenerska dla osób zajmujących się edukacją w centrach wsparcia; 240 godzin dydaktycznych Liczba przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy ukończyli udział w projekcie: 43. Liczba centrów wsparcia organizacji pozarządowych nowoutworzonych lub wspartych w ramach projektu: 20 W ramach projektu były zrealizowane szkolenia blended-learning Akademia pełnomocników NGO. Trzy jednodniowe sesje szkoleniowe oraz 7-tygodniowy kurs distance-learning Akademia Pełnomocników NGO prowadzony przez e-trenera za pośrednictwem platformy internetowej (60 osób) Zrealizowana została kampania Czerwiec Aktywnych Społeczności w 15 społecznościach lokalnych w 2012 i w 19 społecznościach lokalnych w 2013 na terenie Mazowsza, która obejmowała: - wsparcie animacyjne zgłoszonych środowisk praca z liderami i liderkami - konsultacje planów wydarzeń - wizyty i dokumentowanie wydarzeń wszystkie wydarzenia odbyły się i były dużym sukcesem w społecznościach miały charakter integracyjny, aktywizacyjny, edukacyjny; Liczba przedstawicieli grup nieformalnych, którzy wzięli udział w projekcie :102 4

Wypracowano w ramach projektu standardy działania centrów wsparcia i organizacji wspierających działających na rzecz rozwoju sektora pozarządowego i obywatelskiego na Mazowszu. Standardy zostały wypracowane przez przedstawicieli/przedstawicielki różnych centrów wsparcia i organizacji wspierających działających na Mazowszu. Liczba certyfikowanych centrów wsparcia: 5 III. PARTNERSKIE MAZOWSZE BORIS jest jedną z nielicznych organizacji pozarządowych, która od wielu lat realizuje z powodzeniem programy wspierające rozwój Mazowsza. W 2013 r. BORIS opierał swoje działania na obszarze województwa mazowieckiego na modelu pracy pod nazwą PARTNERSKA GMINA. Model Gminy Partnerskiej Z wieloletnich doświadczeń animacji lokalnej Stowarzyszenia BORIS wyłania się prosty i zrozumiały co nie znaczy że łatwy do wdrożenia model funkcjonowania wspólnoty samorządowej otwartej na inicjatywę mieszkańców i procesy partycypacyjne. To model Gminy Partnerskiej, na który składają się trzy fundamentalne elementy: autentycznie zainteresowana i aktywnie wspierająca rozwój społeczny władza samorządowa; funkcjonowanie szerokiego partnerstwa lokalnego o charakterze społecznym; budowanie stowarzyszeń, koalicji i grup zadaniowych na poziomie wsi i sołectw (osiedli, rejonów, dzielnic w miastach). Autentycznie zainteresowana i wspierająca rozwój społeczny władza samorządowa Mieszkańcy aktywni i działający w różnych grupach powinni być zachęcani i wspierani przez swoje władze. Jednak dość często można zauważyć, że samorząd lokalny swoją nadmierną aktywnością niejako wyczerpuje przestrzeń do oddolnej aktywności samych mieszkańców. Lokalni włodarze często nie są zainteresowani budowaniem żywej tkanki współpracy i w takich gminach odczuwa się brak siły napędowej, chęci do edukacji i poznawania doświadczeń innych. Ludzie nie widzą potrzeby zmiany, bo dobrze jak jest i zawsze tak było i było dobrze. Na szczęście, te zaległości ostatnich 20 lat powoli się zmieniają, władze lokalne dostrzegają już wartość z posiadania na swoim terenie nietuzinkowych ludzi, którym się coś chce. Ten proces otwierania się na wewnętrzną energię samej wspólnoty musi być jednak wzmocniony odpowiednimi narzędziami. Gmina, która jedynie deklaruje wsparcie społeczników, lecz nie oferuje aktywnie i skutecznie takiej pomocy, nie osiągnie oczekiwanych rezultatów. W modelu Gmina Partnerska edukuje się, a następnie planuje zastosowanie i ostatecznie stosuje zróżnicowane narzędzia wspierające lokalny rozwój społeczny. Należą do nich konkursy ofert dla organizacji, dotacje pozakonkursowe, dobrze zainwestowane w działania społeczne fundusze sołeckie, uruchomienie z mieszkańcami inicjatywy lokalnej, tworzenie nowych instytucji społecznych partnerstw lokalnych, stowarzyszeń rozwoju wsi, kół 5

gospodyń wiejskich i infrastruktury społecznej (wielofunkcyjna remiza bądź wiejski dom kultury, centrum integracji mieszkańców lub dom sąsiedzki, świetlica wiejska, klub osiedlowy). Planowanie i stosowanie tych narzędzi musi przebiegać w ścisłej współpracy i dialogu z lokalnymi liderami, aktywnymi mieszkańcami, społecznie zaangażowanymi przedsiębiorcami, kierownikami placówek publicznych, przedstawicielami lokalnych stowarzyszeń i innych organizacji. Tylko przy otwartej i systematycznej komunikacji można zaplanować wydatki projektowe i inwestycyjne z budżetu gminy, które nie będą tylko corocznym rytuałem sfinansowania tego co zwykle, ale dobrze przygotowaną długofalową inwestycją społeczną w nowy rodzaj zadania, rozwój lokalnego stowarzyszenia, zaadaptowanie zdewastowanego budynku na potrzeby spotkań grup mieszkańców. Gmina Partnerska to gmina nie tyle wyczekująca i udzielająca moralnego wsparcia (często gmina która po prostu nie przeszkadza ), ile gmina proaktywna, inspirująca do działania swoich mieszkańców, rozumiejąca swoją rolę i miejsce w procesach rozwojowych. W modelu Gminy Partnerskiej aktywna postawa władz wyraża się również w tym, że swoje działania służące rozwojowi społecznemu i rozwojowi lokalnej przedsiębiorczości społecznej wzmacnia formalnym porozumieniem z organizacją wspierającą w przypadku Mazowsza ze Stowarzyszeniem BORIS, wprowadzającym od prawie 20 lat w sposób organiczny i systemowy innowacyjne mechanizmy zmian społecznych w regionie i kraju. Porozumienie o współdziałaniu na rzecz lokalnego rozwoju zawarte w postaci pisemnej pomiędzy Gminą a Stowarzyszeniem wzmacnia zdolność absorpcji pomocy oferowanej władzom lokalnym z zewnątrz. Taka formalna zachęta do współpracy i gotowość do zderzenia się różnych opinii i pomysłów może przynieść gminie i jej mieszkańcom sukces w postaci wygranego wniosku o dotację ze źródeł pozabudżetowych, pozyskanie sojusznika w postaci ogólnokrajowego programu, czy organizacji prowadzącej duże projekty edukacyjne. Funkcjonowanie szerokiego partnerstwa lokalnego o charakterze społecznym Istotnym elementem modelu Gminy Partnerskiej jest uczestnictwo w zarządzaniu procesami rozwojowymi różnych lokalnych grup, środowisk i instytucji. Dyskusja i analiza sytuacji społecznej gminy, definiowanie jej problemów i wyzwań, określanie możliwych rozwiązań i szukanie wewnętrznych i zewnętrznych zasobów może dokonywać się wyłącznie w formule szeroko rozumianego partnerstwa wielu podmiotów i aktywnie działających mieszkańców. Współpracę taką warto rozpoczynać od poznawania się przy okazji organizacji wspólnych wydarzeń, stopniowo przechodząc do coraz bardziej angażujących i długofalowych przedsięwzięć. Partnerstwami mogą być zatem inicjatywy mieszkańców na rzecz wybudowania boiska, koalicje wokół problemów bezpieczeństwa, stowarzyszenia osób niepełnosprawnych, Lokalne Grupy Działania, czy po prostu lokalne partnerstwa z udziałem przedstawicieli gminy, instytucji samorządowych (szkoła, ośrodek pomocy społecznej), lokalnego biznesu (właściciel stacji benzynowej, sklepikarz, kowal-artysta) i aktywnych grup mieszkańców. Na Mazowszu rozwija się z sukcesem idea Partnerstw Lokalnych, działających w oparciu o wspólny regulamin i deklarację udziału partnerów. Grupy takie, istniejące zarówno w niewielkich gminach wiejskich, jak i w stolicy, wspierają się nawzajem w ramach Sieci Partnerstw Lokalnych przy Stowarzyszeniu BORIS. W takim partnerstwie ważne jest to, że każdy może mieć jakiś pomysł, projekt i może go zrealizować z innymi chętnymi osobami. Doświadczenia innych partnerstw pokazują, że wspólnie robiąc małe rzeczy (organizując wspólnie festyn) dochodzą do większych projektów (budowanie systemowej pomocy dziecku). Współpraca i nowe pomysły mogą też zaowocować wspólnymi projektami finansowanymi ze środków zewnętrznych, pozagminnych. 6

Istotne w funkcjonowaniu takich Partnerstw Lokalnych jest respektowanie podstawowych zasad, ułatwiających ich uczestnikom (partnerom) angażowanie się w ich działania. Należą do nich zasada równości partnerów (wpływ na partnerstwo niezależny od pozycji społecznej czy zawodowej partnera), zasada dobrowolnego zaangażowania (szukanie wewnętrznych motywacji), zasada współdzielenia korzyści i porażek z innymi. Partnerstwo ma ten unikalny atut, że w jednym miejscu, w jednej formule łączy mieszkańców i lokalne instytucje oraz władze samorządowe. Bez udziału formalnych przywódców społeczności (przedstawiciele urzędu, zarządu, wójta czy burmistrza), wszelkie wspólnie wypracowane plany czy podjęte decyzje mogą z łatwością zostać podważone lub zablokowane przez nieobecne w procesie ich ustalania władze samorządowe. Budowanie stowarzyszeń, koalicji i grup zadaniowych na najniższym poziomie terytorialnym Ostatnim elementem w modelu Gminy Partnerskiej jest istnienie na najniższym lokalnym poziomie zorganizowanych w grupy mieszkańców zaangażowanych społecznie. Mogą oni działać w swojej wsi, może to być teren niewielkiego osiedla czy rejonu w mieście. Doświadczenie podpowiada, że w przeciągu kilku lat inwestowania w rozwój społeczny jakąkolwiek zmianę można skutecznie wprowadzić na obszarze ograniczonym do 1 kilometra kwadratowego w mieście lub konkretnego sołectwa na wsi. Na takim terytorium powinna istnieć niesformalizowana stała grupa aktywnych mieszkańców, koło gospodyń wiejskich lub klub rolnika, lokalne stowarzyszenie rozwoju wsi, partnerstwo lub koalicja zainteresowana zmianą i rozwojem swojej miejscowości. Takie grupy zadaniowe powinny być umiejętnie wspierane przez gminne Partnerstwo z aktywnym udziałem władz samorządowych. Pomoc w opracowaniu i realizacji różnorodnych akcji i projektów przez takie grupy na wsiach czy na osiedlach jest kluczowym zadaniem dwu pozostałych komponentów Gminy Partnerskiej. Dzięki temu grupy takie mogą przygotowywać i wdrażać w swoich środowiskach pomysły związane z promocją przedsiębiorczości społecznej na wsi oraz aktywizacji mieszkańców terenów wiejskich (np. pomoc w zakładaniu kół gospodyń wiejskich, wiejskich klubów młodzieżowych lub seniora, dostępu do informacji i zasobów internetowych dla rolników i wiejskich przedsiębiorców, tworzenia projektów społecznych do POKL). Otrzymują przy tym wsparcie od władz, w rękach których leży możliwość podejmowania decyzji, udzielania zezwoleń, ubiegania się o fundusze. Współpracują z nimi również inne środowiska - instytucje samorządowe (szkoły, biblioteki), społeczne (stowarzyszenia, fundacje, parafie) i biznesowe (lokalni przedsiębiorcy angażujący się w działania społeczne). Model Partnerskiej Gminy był wdrażany w 2013 roku w Gminie Przasnysz, Różan, Płoniawy Bramura, Puszcza Mariańska. Możliwe to było dzięki projektom OWIES czyli Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznej na Mazowszu Działanie 7.2.2 POKL, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Działanie 7.2.2 POKL, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w subregionie warszawskim Działanie 7.2.2 POKL. W ramach ww. projektów zaplanowano specjalną ścieżkę edukacyjną pod nazwą Wiejski Inkubator Ekonomii Społecznej. Mazowiecka Sieć Partnerstw Lokalnych W związku z możliwością korzystania ze środków strukturalnych Unii Europejskiej partnerstwa lokalne stają się atrakcyjnym narzędziem łączącym zasoby publiczne, prywatne i społeczne. Jednak jak każda instytucja społeczna wymagają one stałego wsparcia, pomocy 7

specjalistycznej w rozwoju i edukacji ich uczestników, wsparcia w diagnozie problemów i tworzeniu programów zdolnych im przeciwdziałać. Bez stałej pomocy zewnętrznej partnerstwa często nie znajdują dość wewnętrznej siły, aby pokonać najtrudniejszy pierwszy okres swojego istnienia. Dlatego Stowarzyszenie BORIS oferuje na Mazowszu taką pomoc społecznościom lokalnym, które przy inspiracji i konkretnej pomocy BORIS - zawiązały formalne Partnerstwa Lokalne: Liw k/węgrowa (Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Ziemi Liwskiej) Łomianki (Partnerstwo dla Łomianek) Pionki (Partnerstwo ARCHIPELAG) Słupno k/płocka (Partnerstwo Nasza 19 ) Krasnosielc (Partnerstwo na rzecz rozwoju Ziemi Krasnosielckiej) Warszawa-Mokotów (Partnerstwo dla Mokotowa, Moje Sielce, Moje Wierzbno) Michałowice (Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Gminy Michałowice OGNIWO) Sochaczew (Partnerstwo Teraz Sochaczew ) Powiat Żyrardowski (Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Powiatu Żyrardowskiego) Piaseczno (Partnerstwo Doliny Jeziorki) Myszyniec (Partnerstwo dla Rozwoju Ziemi Myszynieckiej) Różan (Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Ziemi Różańskiej) Partnerstwo na Rzecz Ostrołęckiego Centrum Organizacji Pozarządowych Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Gminy Baranowo Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Gminy Przasnysz Partnerstwona rzecz Gminy Czerwonka Partnerstwo na rzecz Gminy Długosiodło Partnerstwa te w okresie 2006-2012 powstały z inicjatywy i przy wsparciu merytorycznym i organizacyjnym Stowarzyszenia BORIS oraz dofinansowaniu ze strony Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (program ROEFS), Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich oraz środków Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej i Wojewody Mazowieckiego. W 2013 r. celem ogólnym działań BORIS było wsparcie funkcjonowania Partnerstw Lokalnych funkcjonujących na terenie Województwa Mazowieckiego oraz lokalną i regionalną promocję ich działalności i osiągnięć. Cel ten został zrealizowany poprzez świadczone Partnerstwom Lokalnym przez BORIS informacje i konsultacje, szkolenia stacjonarne i wyjazdowe oraz organizację lokalnych seminariów nt. metody partnerstw i wojewódzkiej konferencji (Mazowieckie Forum Partnerstw Lokalnych). Ponadto prowadzono internetowy serwis partnerstwa.boris.org.pl. Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego w Ostrołęce BORIS od początku 2005 r. realizuje program ROEFS, którego celem jest zwiększenie umiejętności potencjalnych projektodawców EFS do przygotowania i wdrażania projektów, w szczególności partnerskich. W 2013 r. Stowarzyszenie pomagało potencjalnym projektodawcom Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z Ostrołęki i kilku okolicznych powiatów organizacjom pozarządowym, jednostkom administracji publicznej, przedsiębiorcom. W trakcie ósmej edycji programu w 2013 roku Stowarzyszenie BORIS zrealizowało takie działania, jak szkolenia ogólne i specjalistyczne, doradztwo, wizyty monitorujące proces 8

wdrażania przez beneficjentów projektów POKL, promocja projektu (strona www, ogłoszenia w prasie, udział w wydarzeniach lokalnych, dystrybucja materiałów informacyjnych). Istotnym aspektem pracy ROEFS była pomoc w pracach partnerstwa działających w regionie. Wybrane Rezultaty ROEFS w Ostrołęce za 2013 r. Rezultat Liczba instytucji objętych działaniami Regionalnego Ośrodka EFS (niepowtarzające się) Wartość 196 Liczba osób objętych działaniami Regionalnego 503 Ośrodka EFS (niepowtarzające się) Liczba utworzonych partnerstw na rzecz rozwoju. 2 Liczba partnerstw na rzecz rozwoju wspieranych 6 przez animatora. Liczba godzin doradztwa ogólnego. 461,5 Liczba seminariów / spotkań informacyjnych. 11 Podsumowanie animacji w roku 2013 Działania animacyjne w roku 2013 prowadzone były przede wszystkim w 2 środowiskach lokalnych subregionu Goworowie (powiat ostrołęcki) oraz środowisku miejscowości Pomaski Wielkie i okolicznych wiosek (powiat makowski, gmina Szelków), gdzie animator nawiązał współpracę z przedstawicielami lokalnych władz, instytucji i organizacji oraz utworzył nowe partnerstwa lokalne. Ponadto animator w roku 2013 wspierał istniejące 6 partnerstw w Różanie, Baranowie, Długosiodle, Czerwonce, Amelinie, Wąsewie. Praca z tymi partnerstwami polegała na diagnozowaniu ich aktualnych potrzeb, planowaniu działań, wyznaczaniu strategii funkcjonowania. Główne działania animacyjne w roku 2013: - utworzono 2 nowe partnerstwa lokalne w Goworowie i Pomaskach (gm. Szelków) oraz objęto wsparciem 6 istniejących partnerstw, - zorganizowano i przeprowadzono spotkania animacyjne dla środowisk lokalnych (10 spotkań dla nowych partnerstw i 9 dla 6 partnerstw wspieranych), - zorganizowano 2 dwudniowe wyjazdowe szkolenia dla nowych partnerstw pn. Tworzenie partnerstwa lokalnego na rzecz rozwoju społeczno gospodarczego (15-16.05 i 8-9.07); Szkolenie miało charakter warsztatowy. Uczestnicy pracowali nad tworzeniem partnerstwa w swoim środowisku lokalnym opracowali mapę zasobów i potrzeb, sformułowali cele i zadania partnerstwa oraz pracowali nad zasadami współpracy. - zorganizowano wizytę studyjną dla nowopowstałych partnerstw do subregionu siedleckiego w ramach współpracy w okręgu ostrołęcko-siedleckim (2-3.12). Celem wizyty było pokazanie nowym partnerstwom możliwości funkcjonowania partnerstw oraz pokazanie dobrych praktyk i rozbudzenie pomysłów na aktywizację własnych społeczności lokalnych, na przykładzie Partnerstwa Mazowiecka Micha Szlachecka pokazującym, jak można opierać rozwój na partnerstwie i zasobach; 9

- w dniach 26-28.08.2013 r. zorganizowano wyjazd studyjny do Bałtowa i Radomia dla przedstawicieli wspieranych partnerstw. - zorganizowano cykl edukacyjny Szkoła Animacji Lokalnej, dla lokalnych liderów i animatorów, który obejmował 4 dwudniowe szkolenia specjalistyczne ( Ja jako animator/animatorka (6-7.06), Komunikacja i mobilizowanie ludzi do działania (4-5.07), Diagnoza środowiska lokalnego (27-28.08), Projektowanie zmiany społecznej. Tworzenie i realizacja projektów animacyjnych (19-20.09)) oraz wizytę studyjną do Gdańska i Pogrodzia (24-25.10). - zorganizowano dwudniowe seminarium Forum Animacji Lokalnej (20-21.06.2013), w którym udział wzięli przedstawiciele Partnerstw z Amelina, Baranowa, Długosiodła, Pomask i Różana, a także uczestnicy Szkoły Animacji Lokalnej. Gościem specjalnym były dwie przedstawicielki z regionu siedleckiego zaangażowane w partnerstwo na rzecz rozwoju produktu lokalnego. Celem spotkania była wymiana doświadczeń oraz podsumowanie współpracy z partnerstwami lokalnymi w regionie ostrołęckim i pokazanie dobrych praktyk. Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Głównym celem naszego ośrodka jest wspieranie osób, grup nieformalnych i organizacji, które zamierzają łączyć zaangażowanie społeczne z działalnością ekonomiczną. Ekonomie społeczną traktujemy w możliwie szeroki sposób, włączając w to również miękkie, animacyjne działania tworzące grunt dla kapitału społecznego i społecznej przedsiębiorczości. W naszym ośrodku pomagamy precyzować pomysły i przekuwać je w konkretne działania. Wspieramy w kwestiach merytorycznych, formalnych i organizacyjnych. Przekazujemy wiedzę o tym jak założyć i sprawnie zarządzać stowarzyszeniem, fundacją, spółdzielnią (lub innym podmiotem ekonomii społecznej), a także jak prowadzić w ich ramach działalności ekonomiczną. Wsparcie, które można uzyskać w ośrodku zostało podzielone, ze względu na tematykę i zakres, w następujący sposób: 1) PORADNIA czyli codziennie otwarty punkt poradniczy, w którym można uzyskać odpowiedzi na wszelkie pytania związane z szeroko rozumianą ekonomią społeczną. 2) USŁUGI KSIĘGOWE I PRAWNE dla wybranych podmiotów ekonomii społecznej stowarzyszeń, fundacji, spółdzielni i innych organizacji. 3) SZKOLENIA poświęcone szczegółowym zagadnieniom ekonomii społecznej ponad dwadzieścia różnorodnych szkoleń każdego roku. 4) WIEJSKI INKUBATOR EKONOMII SPOŁECZNEJ czyli zamknięte szkolenia, konsultacje, wyjazdy studyjne prowadzone na terenach wiejskich województwa mazowieckiego. Głównym zadaniem Wiejskiego Inkubatora Ekonomii Społecznej jest wspieranie lokalnych społeczności w tworzeniu długofalowych planów przedsiębiorczości i integracji społecznej. Poprzez roczny cykl szkoleń, działań animacyjnych, spotkań z ekspertami, wizyt studyjnych pomagamy mieszkańcom i lokalnym liderom w określeniu głównych celów rozwoju ich społeczności, szans i zagrożeń oraz sposobów ich realizacji. 10

Z naszego doświadczenia wiemy, że aby lokalne społeczności mogły się rozwijać a lokalni animatorzy mogli wykorzystać narzędzia zdobyte dzięki naszemu wsparciu potrzebny jest sprzyjający i wspierający Urząd Gminy. Dla tego ściśle współpracujemy z lokalnym samorządem proponując wdrożenia opracowanego przez nas modelu Partnerskiej Gminy. Zwieńczeniem pracy jest partycypacyjne tworzenie gminnego Program Rozwoju Przedsiębiorczości i Integracji Społecznej. Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej to 3 projekty finansowane z Działania 7.2.2 POKL. OWIES czyli Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznej na Mazowszu, dofinansowanie w okresie 2012-2014 Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej, dofinansowanie w okresie 2012-2013 Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w subregionie warszawskim dofinansowanie w okresie 2013 2015 Mazowieckie Forum Ośrodków Pomocy Społecznej Mazowieckie Forum Ośrodków Pomocy Społecznej zostało powołane w 2005 roku z inicjatywy kilku mazowieckich OPS oraz BORIS. Celem Forum jest: podnoszenie poziomu i doskonalenie sprawności funkcjonowania pomocy społecznej w województwie mazowieckim; wymiana doświadczeń oraz poszukiwanie najskuteczniejszych rozwiązań realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej; prezentowanie opinii członków Forum, wobec innych instytucji i organizacji. Forum jest jednostką autonomiczną i nie posiada osobowości prawnej, a Stowarzyszenie BORIS jest jego koordynatorem. Mazowieckie Forum Ośrodków Pomocy Społecznej liczy ponad 90 przedstawicieli OPS z Mazowsza stanowiąc sieć wsparcia, możliwość wymiany doświadczeń, dyskusji na nurtujące problemy. Jego obecny kształt jest wynikiem ciągłego udoskonalania pracy Forum i wychodzenia naprzeciw potrzebom, które wypływają z codziennych spraw i problemów pracowników socjalnych. Uczestników Forum łączy chęć podnoszenia poziomu i doskonalenia pracy oraz kreślenia nowego obrazu pracownika socjalnego. Mazowieckie Forum Ośrodków Pomocy Społecznej jest sukcesem wszystkich Ośrodków Pomocy Społecznej, tworzących to nieformalne ciało, choć bez wątpienia istotną rolę pełni w pracy Forum wybrany przez uczestników Zarząd. Członkowie Zarządu spotykają się raz na 3 miesiące w celu omówienia bieżących spraw, jak i wypracowania stanowiska Forum w różnych obszarach pomocy społecznej. Co miesiąc odbywają się spotkania edukacyjne, na które zapraszani są eksperci z dziedzin będących szczególnym przedmiotem zainteresowania kierowników i dyrektorów OPS. W 2012 r. przedstawiciele jednostek pomocy społecznej zapoznawali się m. in. z następującymi tematami: Dodatek energetyczny nowa forma pomocy; Wnioski i rekomendacje projektu systemowego 1.18; Założenia do zmiany ustawy o pomocy społecznej; Dostęp do informacji publicznej oraz BIP; Kierowanie zespołem OPS; Zespoły interdyscyplinarne ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie; Skargi i wnioski na gruncie postepowania administracyjnego; Świadczenia rodzinne i świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego; Projekty systemowe w OPS; Nowa perspektywa, nowe wytyczne w PO KL. 11

Mazowieckie Forum Środowiskowych Domów Samopomocy Mazowieckie Forum Środowiskowych Domów Samopomocy powstało w grudniu 2008 roku, dzięki inicjatywie członków-założycieli reprezentujących Środowiskowe Domy Samopomocy typu A, B i AB z terenu woj. mazowieckiego, działające na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi. Forum jest organizacją otwartą dla wszystkich zainteresowanych podnoszeniem poziomu i doskonaleniem funkcjonowania oparcia środowiskowego dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin na Mazowszu, wymianą doświadczeń oraz poszukiwaniem najskuteczniejszych rozwiązań realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej. W 2013 roku w Forum liczyło 38 członków. Spotkania Forum w 2013 r.: PLANISTYCZNO-ORGANIZACYJNE. Podczas spotkania zastanawialiśmy się po co Nam Forum, w jakim sposób powinno wspierać edukacyjnie jego członków oraz jak możemy wzmocnić głos Forum na zewnątrz. KADRA ŚDS PRAKTYCZNE ASPEKTY ZARZĄDZANIA ZESPOŁEM. Celem wizyty była wymiana informacji, przykładów dobrych praktyk i pomysłów pomiędzy uczestnikami wizyty a ekspertem i gospodarzami. WSPÓŁPRACA ŚDS»SOTERIA«ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM. Do udziału w wizycie studyjnej zaproszono przedstawicieli i partnerów współpracujących z ŚDS SOTERIA, środowisk miasta Wyszkowa: Urzędu Miasta, Ośrodka Pomocy Społecznej, Powiatowego Urzędu Pracy, Poradni Zdrowia Psychicznego, Ośrodka Rehabilitacji MONAR, Świetlicy Socjoterapeutycznej Słoneczna, prasy lokalnej, przedstawicieli organizacji pozarządowych. Celem wizyty była wymiana informacji, przykładów dobrych praktyk i pomysłów pomiędzy uczestnikami wizyty profesjonalistami, środowiskiem lokalnym i gospodarzami, także zacieśnianie współpracy między nimi. "WOLONTARIAT W ŚDS" Celem wizyty była wymiana informacji, przykładów dobrych praktyk i pomysłów pomiędzy uczestnikami wizyty a ekspertem i gospodarzami. "KONTROLA W ŚDS" - Spotkanie z przedstawicielami MUW IV. POZARZĄDOWA AGENCJA EWALUACJI I ROZWOJU Pozarządowa Agencja Ewaluacji i Rozwoju jest programem Stowarzyszenia BORIS zainicjowanym w 1996 roku. Program jest adresowany do liderów organizacji pozarządowych, sponsorów, grantodawców. Głównym celem Pozarządowej Agencji Ewaluacji i Rozwoju jest zwiększenie efektywności rozwiązywania problemów społecznych przez organizacje pozarządowe i inicjatywy obywatelskie, dzięki zastosowaniu monitoringu i ewaluacji jako podstawowych narzędzi podnoszenia jakości usług i działań społecznych. W ramach agencji realizowane są: ewaluacje zewnętrzne na rzecz podniesienia jakości usług i projektów społecznych realizowanych w Polsce, edukacja w zakresie samodzielnego przeprowadzania ewaluacji swojej pracy 12

tworzenie innowacyjnych narzędzi do ewaluacji i samoewaluacji promocja ewaluacji i monitoringu, ze szczególnym uwzględnieniem sektora pozarządowego Na przestrzeni 14 lat swojej działalności Agencja przeprowadziła lub współrealizowała 42 badania ewaluacyjne. Należały do nich między innymi badania takich przedsięwzięć jak: Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej - projekt realizowany przez Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Program Rozwojowy Politechniki Warszawskiej, współfinansowany z PO KL, Partnerstwo EQUAL Agenda Bezdomności i wiele innych. Od 2004 roku PAEiR włączyła się w badania skuteczności i efektywności wydatkowania w Polsce środków unijnych z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Przeprowadziła szereg ewaluacji projektów finansowanych z EFS, m.in. Ewaluacja projektu systemowego pt. Znaleźć najlepszego realizowanego w ramach Poddziałania 6.1.2 Wsparcie wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych, PO KL. Ewaluacja szkoleń pilotażowych w zakresie dialogu społecznego, realizowanych w ramach projektu systemowego Poprawa systemu dialogu społecznego oraz wzmocnienie instytucji i uczestników dialogu społecznego (Działanie 5.5, PO KL). Agencja była także wykonawcą badań na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie badania stopnia wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w Polsce, m.in. - Ocena stopnia realizacji celów V Priorytetu PO KL w kontekście tematyki i jakości wdrażania realizowanych projektów. Agencja jako jeden z niewielu podmiotów badawczych specjalizuje się w ewaluacji wdrażania zasady równości szans i zasady równości płci w działaniach publicznych brała udział m.in. w badaniu Wdrażania zasady równości szans w Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej. W 2013 roku Agencja skupiła się na ewaluacji projektów: 1 - Ewaluacja produktu finalnego w projekcie innowacyjnym finansowanym z PO KL BIZNES INNOWACJE NGO, czyli BINGO, realizator Centrum PISOP (zakończony) 2- Ewaluacja procesu wypracowywania standardów w ramach projektu "Skutecznie i profesjonalnie - standardy formalno-organizacyjne mazowieckich NGO's", projekt finansowany z PO KL, realizator Federacja Mazowia (zakończony) 3 - Ewaluacja procesu wypracowywania standardów w ramach projektu Podwyższenie jakości realizacji zadań publicznych przez fundacje korporacyjne w Polsce, finansowany z PO KL, realizator Forum Darczyńców (w toku) 13

V. WSPÓŁPRACA KRAJOWA I ZAGRANICZNA W 2013 r. przedstawiciele Stowarzyszenia BORIS aktywnie współpracowali i wspierali działania kilku znanych polskich organizacji pozarządowych: Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu (1 członek Zarządu), Fundacja Domy Wspólnoty Chleb Życia (członek Rady Fundacji), Stowarzyszenie Trenerów Organizacji Pozarządowych (2 osoby w Radzie Superwizorów, jednak osoba w Komisji Certyfikacyjnej), Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT (członek Zarządu), Federacja Organizacji Służebnych MAZOWIA (członek Zarządu), Fundacja Bank Żywności SOS w Warszawie (członek Rady Fundacji). Przedstawiciele Stowarzyszenia BORIS uczestniczą w Komisji Dialogu Społecznego ds. Organizacji Wspierających. 3 przedstawicieli BORIS (Joanna Krasnodębska, Paweł Jordan oraz Zbigniew Wejcman) zostali odznaczenie tytułem Zasłużony dla m.st Warszawy. BORIS ma także swojego przedstawiciela w Radzie ds. Budżetu Partycypacyjnego przy Prezydencie m.st Warszawy. Przedstawiciele Stowarzyszenia BORIS są też aktywnymi członkami dwóch ważnych ciał związanych z wdrażaniem funduszy europejskich, a mianowicie Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki na Mazowszu oraz Krajowej Sieci Tematycznej Integracja i rynek pracy. VI. STRUKTURA BORIS W 2013 Na koniec 2013 r. władze Stowarzyszenia stanowili: Zarząd: Prezes Zarządu Paweł Jordan Członkini Zarządu Dorota Pieńkowska Członek Zarządu Magdalena Krajewska Komisja rewizyjna: Przewodnicząca Agnieszka Zarzycka Członek Agnieszka Sawczuk Członek Katarzyna Leśko-Loda Dyrektor BORIS Joanna Krasnodębska Na koniec 2013 roku stowarzyszenie zatrudniało 20 osób w różnym wymiarze etatowym. Stowarzyszenie prowadzi obok działalności statutowo nieodpłatnej również działalność gospodarczą w zakresie: wydawanie książek, broszur i podobnych publikacji organizowanie szkoleń i kursów specjalistycznych doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania kierowanie w zakresie działalności społecznej. W listopadzie 2013 BORIS powołał spółkę akcyjną pod nazwą SPINACZ, której głównym przedmiotem działalności jest prowadzenie biura rachunkowego dla organizacji pozarządowych. 14