Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Witold Szczepaniak Instrumenty strukturyzowane inwestycja na rynku kapitałowym w okresie kryzysu finansowego Rynek kapitałowy, a koniunktura gospodarcza Łódź,, 4-54 5 grudnia 2008
Program prezentacji I. Produkty strukturyzowane II. Struktury na rynku polskim Rynek detaliczny GPW w Warszawie
Produkty strukturyzowane definicja Produkty strukturyzowane instrumenty finansowe, oparte na strategii inwestowania w instrument wolny od ryzyka, np. obligacja, i instrument obarczony ryzykiem, np. pochodny (opcja) emitowane najczęściej przez banki czy domy maklerskie, które w terminie wykupu instrumentu zobowiązują się wypłacić nabywcy kwotę rozliczenia obliczoną według określonej formuły ze względu na m. in. możliwość ochrony kapitału (pełną bądź częściową) czy osiągania zysków przewyższających tradycyjne formy inwestowania jak lokaty i obligacje, instrumenty te w ostatnich latach cieszą się coraz większą popularnością wśród inwestorów tak instytucjonalnych jak i indywidualnych
Produkty strukturyzowane rodzaje W zależności od konstrukcji można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje produktów strukturyzowanych produkty z pełną ochroną kapitału dają inwestorowi określony udział w zyskach, jakie generuje wbudowany w produkt wskaźnik rynkowy i jednocześnie 100% gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału (inwestor nie poniesie straty) produkty bez pełnej ochrony kapitału instrumenty bardziej ryzykowne, gdyż większy jest udział inwestora zarówno w zyskach, jak i w stratach generowanych przez produkt wbudowany (niemniej inwestor ma szansę na duży zysk)
Produkty strukturyzowane rodzaje Produkty strukturyzowane funkcjonują najczęściej jako obligacje strukturyzowane - emitowane na podstawie Ustawy o obligacjach stanową połączenie obligacji o stałym dochodzie oraz opcji o tych samych terminach zapadalności; mogą być przedmiotem obrotu giełdowego lokaty strukturyzowane - depozyt z wbudowanym instrumentem pochodnym, oferowane przez banki w oparciu o Prawo Bankowe; bank kupuje na rynku instrument pochodny nie zaś cały, opakowany produkt, jak w przypadku obligacji strukturyzowanej, jednocześnie od otwarcia lokaty nie pobiera prowizji, co ma miejsce zazwyczaj przy obligacjach strukturyzowanych fundusze strukturyzowane - grupa funduszy inwestycyjnych gwarantujących zwrot zainwestowanego kapitału (ale nie zawsze); w Polsce np. KBC TFI, BPH TFI, Pioneer Pekao TFI, CU TFI; tytuły uczestnictwa funduszy mogą być przedmiotem obrotu giełdowego polisy ubezpieczeniowe - emitowane przez ubezpieczycieli w oparciu o Ustawę o Działalności Ubezpieczeniowej; zyski osiągnięte z tego rodzaju inwestycji zwolnione są z 19% podatku od zysków kapitałowych inne, np. certyfikaty, jednostki indeksowe
Produkty strukturyzowane zalety i wady Zalety możliwość ochrony kapitału przy jednoczesnym udziale w zyskach (produkty gwarantujące ochronę kapitału) możliwość osiągania zysków przewyższających tradycyjne formy oszczędzania takie jak lokaty i obligacje znana formuła wypłaty, którą w momencie wykupu oferuje dany instrument (wypłata jest określona formułą, znaną inwestorowi przez rozpoczęciem inwestycji) możliwość dostępu do nowych rynków (np. zagranicznych) i nowych instrumentów (m.in. surowców, indeksów, walut), do których dostęp dotychczas był niemożliwy szczególnie w przypadku inwestorów indywidualnych w przypadku produktów strukturyzowanych notowanych na Giełdzie możliwość sprzedaży instrumentu na rynku wtórnym (inwestor ma możliwość wycofania się z inwestycji przed terminem wykupu instrumentu przez emitenta) Wady ryzyko nie uzyskania żadnego dochodu po długim okresie inwestycji!
Struktury na rynku polskim Europa największym europejskim rynkiem produktów strukturyzowanych są Niemcy - wartość 261 mld EUR na Deutche Börse notowana jest największa w Europie liczba struktur - blisko 116 tys. a wartość obrotów w 2006 r. kształtowała się na poziomie 170 mld EUR na koniec 2007 r. Niemcy ulokowali w ten sposób około 120 mld EUR, podobnie jak Włosi; natomiast Szwajcarzy, Hiszpanie, Francuzi i Belgowie po 100 mld EUR. Łącznie, europejski rynek struktur wyniósł w ubiegłym roku ponad 800 mld EUR i szacuje się, że w roku obecnym jego wartość osiągnie ok. 1 bln EUR Polska oferta produktów strukturyzowanych na polskim rynku zwiększa się z miesiąca na miesiąc - przed rokiem analitycy UniCredit ocenili potencjał naszego rynku na 7,5 mld PLN rocznie głównymi emitentami są banki z kapitałem zagranicznym posiadające bogate doświadczenie w tworzeniu skomplikowanych struktur finansowych oraz międzynarodową sieć oddziałów; do wiodących należą: BRE Bank, Deutche Bank, Citibank Handlowy, Bank BPH, Millennium, Raiffeisen, BNP Paribas, BGŻ!
Struktury na rynku detalicznym Instytucje finansowe w Polsce oferują swoim klientom zarabianie na energii alternatywnej surowcach twardych i miękkich szeroko zdywersyfikowanym portfelu indeksie, funduszu lub koszyku wybranych spółek strategiach opartych o miary statystyczne Całkowita liczba transz emisji 343 Całkowita liczba transz w sprzedaży (PLN mln) 13 119 Całkowita liczba transz emisji niezapadłych 295 Całkowita liczba transz w sprzedaży emisji niezapadłych (PLN mln) 9 902 Całkowita liczba emisji bez terminu zapadalności 16 Źródło: www.structuredretailproducts.com,, sierpień 2008 Całkowity wolumen emisji bez terminu zapadalności (PLN mln) 2 322
Struktury na rynku detalicznym Emisje i wolumen w roku 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Growth 6 8 13 37 90 157 Income 0 0 1 3 3 4 Całkowita emisja 6 8 14 40 93 161 Growth 280 503 900 2 164 3 241 3 376 Income 0 0 8 145 100 95 Całkowity wolumen (PLN mln) 280 503 909 2 309 3 341 3 471 Źródło: www.structuredretailproducts.com,, sierpień 2008
Struktury na rynku detalicznym Emisje i wolumen w roku (%) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Growth 93 % 93 % 97 % 98 % Income 0 % 0 % 7 % 8 % 3 % 2 % Całkowita emisja Growth 99 % 94 % 97 % 97 % Income 0 % 0 % 1 % 6 % 3 % 3 % Całkowity wolumen Źródło: www.structuredretailproducts.com,, sierpień 2008
Struktury na rynku detalicznym Średnia wielkość transzy w roku (PLN mln) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Growth 47 63 69 58 36 22 Income 0 0 8 48 33 24 Emisje wygasające w roku 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Emisje 12 50 61 78 69 21 2 Wolumen (PLN mln) 676 1 791 1 826 2 470 1 723 1 478 71 Źródło: www.structuredretailproducts.com,, sierpień 2008
Struktury na GPW w Warszawie w 2006 r. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie rozpoczęto notowania pierwszego produktu strukturyzowanego db Magiczna 3 w formie obligacji strukturyzowanej wyemitowanego przez Deutsche Bank London obecnie db Magiczna 3 II db Obligacja WIG20 db Wschodzące Gwiazdy Nowej Europy db Express WIG20 Erste Certyfikaty NTX Certyfikaty Raiffeisen Centrobank Certyfikaty UniCredit Obligacja indeksowa "Trendspotter" Barclays Capital 3-letnia surowcowa obligacja oszczędnościowa Barclays Capital
Struktury na GPW w Warszawie Źródło: www.gpw.com.pl, 2007
Struktury na GPW w Warszawie
Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Dziękuj kuję za uwagę Rynek kapitałowy, a koniunktura gospodarcza Łódź,, 4-54 5 grudnia 2008