PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Podobne dokumenty
PRZEDMIOTOWY ZASADY OCENIANIA

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z FIZYKI

Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa w Zespole Szkół nr 1 w Malborku (Szkoła podstawowa)

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOT: WIEDZA O KULTURZE

Przedmiotowe ocenianie z Historii i wiedzy o społeczeństwie w klasach IV VIII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O KULTURZE

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII

3. Wypowiedzi ustne: - przynajmniej raz w semestrze, - mogą obejmować materiał co najwyżej z trzech ostatnich lekcji.

Przedmiotowy system oceniania. Historia i społeczeństwo

Przedmiotowe zasady oceniania BIOLOGIA Spis treści:

Przedmiotowe ocenianie z biologii (zakres podstawowy, zakres rozszerzony)

Przedmiotowy System Oceniania z fizyki Fizyka gimnazjum - SGSE Opracowała Halina Kuś

PZO HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO. Przedmiotowy zasady oceniania

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII W Szkole Podstawowej nr 1 im. Janusza Korczaka w Przemkowie

Przedmiotowe zasady oceniania - matematyka

Przedmiotowe zasady oceniania przyroda

PRZEDMIOTOWE OCENIANIE Z MATEMATYKI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTÓW ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH W TECHNIKUM ARCHITEKTURY KRAJOBRAZU

Przedmiotowy System Oceniania ( PSO ) z historii i społeczeństwa w klasach IV-VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM im. Gen. Władysława Andersa w Lesku

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII

Przedmiotowe zasady oceniania z biologii rok szkolny 2019/2020

KRYTERIA OCENIANIA Z HISTORII KL.IV. OCENA CELUJĄCA

PRZEDMIOTOWE OCENIANIE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA NA LEKCJACH MATEMATYKI. w Szkole Podstawowej w Babimoście

PRZEDMIOTOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE CHEMII DLA KLASY I, II, III GIMNAZJUM NR 1 W LĘBORKU

Przedmiotowy System Oceniania

Przedmiotowy system oceniania z chemii rok szkolny 2017/2018

GIMNAZJUM NR 1 W GDYNI Przedmiotowe zasady oceniania z chemii

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA BIOLOGIA

Przedmiotowy system oceniania z biologii rok szkolny 2018/2019

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII

Szczegółowe Warunki i Sposoby Oceniania z CHEMII w Szkole Podstawowej nr 11 im. Fryderyka Chopina w Jeleniej Górze w roku szkolnym 2018/2019

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII W KLASACH IV-VI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 W SOBÓTCE

Przedmiotowe Zasady Oceniania Zespół Szkół w Barcinie

Przedmiotowe zasady oceniania.

PRZEDMIOTOWE OCENIANIE Z CHEMII

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z INFORMATYKI ORAZ ZASTOSOWAŃ GRAFIKI KOMPUTEROWEJ W EKONOMII OBOWIĄZUJĄCE W ZSPS I VIII LO W TORUNIU W ROKU SZKOLNYM

Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu podstawy przedsiębiorczości na rok szkolny 2014/2015 z:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA, INFORMATYKA, ZAJĘCIA KOMPUTEROWE

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY

KRYTERIA OCEN Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA KL.IV

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA. Na zajęciach z historii i społeczeństwa, uczeń jest oceniany w następujących obszarach:

OCENIANIE PRZEDMIOTOWE. Matematyka

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH I III GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH W ZESPOLE SZKÓŁ MECHANICZNYCH NR 1 W BYDGOSZCZY na rok szkolny 2018/2019

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 ZESPOŁU SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 7 W KLASACH IV VI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z przedmiotu Fizyka. 1. Wymagania edukacyjne treści i umiejętności podlegające ocenie.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z matematyki obowiązujący w Szkole Podstawowej nr 43 im. Simony Kossak w Białymstoku.

3. prace domowe: - są zadawane i sprawdzane na lekcji,

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Przedmiotowy system oceniania z fizyki

KATOLICKIEGO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. CYPRIANA NORWIDA W BIAŁEJ PODLASKIEJ

Przedmiotowy system oceniania w Szkole Podstawowej nr 6 w Głogowie z przedmiotu historia, historia i społeczeństwo.

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA KL. IV - VI. I. CELE KSZTAŁCENIA wymagania ogólne:

Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania:

Przedmiotowy system oceniania z chemii w Szkole Podstawowej nr 12 w Łodzi

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA DLA TECHNIKUM I ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ Z

PRZEDMIOTOWE OCENIANIE EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA SP nr 13

Przedmiotowy System Oceniania z edukacji dla bezpieczeństwa w Publicznym Liceum Ogólnokształcącym nr III w Opolu

OGÓLNE ZASADY OCENIANIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ W POCZESNEJ OBOWIĄZUJĄCE OD 1 WRZEŚNIA 2012R.

Przedmiotowy system oceniania biologia klasa 5, 7 i 8 szkoły podstawowej

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA z zajęć komputerowych w klasie IV VI

Ocena dobra Ocena dostateczna

Wymagania Edukacyjne w Szkole Podstawowej nr 4. im. Marii Dąbrowskiej w Kaliszu. Matematyka. Przedmiotem oceniania są:

Przedmiotowy system oceniania z chemii

Zespół Szkół Mechanicznych Elektrycznych i Elektronicznych im. prof. Sylwestra Kaliskiego. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Fizyka

Przedmiotowy System Oceniania z matematyki jest skorelowany z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI W KLASACH IV VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. ŚW. JANA PAWŁA II W WÓLCE HYŻNEŃSKIEJ

Przedmiotowe Zasady Oceniania MATEMATYKA klasy VII i VIIII

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń który: - opanował materiał programowy w stopniu zadowalającym,

Przedmiotowy System Oceniania. z historii

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI

Przedmiotowy system oceniania z fizyki. rok szkolny 2016/2017

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Przedmiotowe Zasady Oceniania Przyroda kl. IV - VI Obowiązują od rok szkolnego 2012/2013 ze zmianami w roku szk. 2015/2016

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII W JĘZYKU ANGIELSKIM W LICEUM

2. Przedmiotem oceniania są : - wiadomości - umiejętności - postawa ucznia i jego aktywność oraz indywidualne możliwości.

ZASADY I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI DLA UCZNIÓW KLAS

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 3 WĘGORZEWO

Przedmiotowy system oceniania edukacjia dla bezpieczeństwa.

JĘZYK ANGIELSKI. 2. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY według Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania 4. KRYTERIA WYSTAWIANIA STOPNI

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO IV-VI SP HISTORIA I-III GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2015/2016

Przedmiotowe zasady oceniania z chemii Szkoła Podstawowa nr 14 im Henryka III Głogowskiego

Przedmiotowy System Oceniania. opracowany przez zespół. nauczycieli języka polskiego w Gimnazjum nr 1w Lesznie

Przedmiotowy System Oceniania z Matematyki

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS II i III GIMNAZJUM.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA WOS W KLASACH II III

Przedmiotowy System Oceniania dla przedmiotu informatyka

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA DLA KLAS TRZECICH GIMNAZJUM.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH I III GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU MATEMATYKA V LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. KLAUDYNY POTOCKIEJ W POZNANIU

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA. 4. Wymagania edukacyjne na poszczególne, śródroczne/ roczne oceny klasyfikacyjne.

MATEMATYKA PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA

Transkrypt:

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA EKONOMIA W PRAKTYCE 1. Podstawa prawna do opracowania PSO 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jednolity: z dnia 19 listopada 2004 r. Dz. U. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzani sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83 poz. 562,) z późniejszymi zmianami. 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzani sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2015r poz. 843). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. z 2014 r., poz. 1157). Ponadto PSO jest zgodne ze : - Statutem I Liceum Ogólnokształcącego z oddziałami dwujęzycznymi im. Stefana Żeromskiego - Programem Wychowawczym i Profilaktyki 2. Cele oceniania wewnątrzszkolnego; a) poinformowanie ucznia i rodziców / prawnych opiekunów o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie oraz o jego zachowaniu w środowisku szkolnym, b) pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju, c) motywowanie ucznia do dalszej pracy, d) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno wychowawczej,

3. Cele oceniania osiągnięć uczniów na lekcjach przedmiotu - Ekonomia w praktyce. Celem oceniania jest gromadzenie informacji na temat postępów ucznia w zakresie; nabycia umiejętności realizacji projektu dokonania analizy otoczenia rynkowego planowania działalności gospodarczej organizowanie i planowanie zespołem realizowanie i kontrola działalności 4. Wymagania edukacyjne z przedmiotu -Ekonomia w praktyce opanowanie wiadomości zgodnie z wymaganiami edukacyjnymi programu nauczania Ekonomia w praktyce znajomość zagadnień z zakresu umiejętności pozyskiwania i wykorzystywania zdobytej wiedzy umiejętność współpracy w grupie umiejętność analizy rynku umiejętność organizacji i planowania działalności umiejętność kierowania zespołem umiejętność oceny i kontroli działań 5. Zasady oceniania 1) Podstawą do ustalenia oceny śródrocznej i rocznej z zajęć edukacyjnych są uzyskane przez ucznia oceny. 2) Bieżące ocenianie osiągnięć uczniów oraz ocenianie śródroczne i końcoworoczne, odbywa się wg sześciostopniowej skali : - celujący (cel) 6 - bardzo dobry (bdb) 5 - dobry (db) 4 - dostateczny (dst) 3 - dopuszczający (dop) 2 - niedostateczny (ndst) 1 3) Z jednej formy sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczeń może uzyskać tylko jedną ocenę. 4) Oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustala się na podstawie średniej ważonej ocen cząstkowych, zwanej dalej średnią ważoną. 5) Przyjmuje się następujący jednolity system wag obowiązujący w szkole:

a) praca klasowa, sprawdzian waga 2; b) prace projektowe waga 2; c) rozumienie tekstu czytanego waga 1; d) odpowiedź ustna i kartkówka waga 1; e) prezentacja waga 1; f) praca domowa i praca na lekcji waga 1. 6) Obowiązują następujące progi średniej ważonej : stopień celujący 5,5 -- 6.0 stopień bardzo dobry 4,5 -- < 5,5 stopień dobry 3,7 -- < 4,5 stopień dostateczny 2,7 -- < 3,7 stopień dopuszczający 1,7 -- < 2,7 stopień niedostateczny 0 x-- < 1,7 7) Ocenę śródroczną dla przedmiotu, który nie kończy się na danym etapie nauki lub przedmiotu realizowanego przez jeden rok szkolny ustala się na podstawie średniej ważonej ocen cząstkowych z pierwszego półrocza, 8) Ocenę końcoworoczną dla przedmiotu, który nie koczy się na danym etapie nauki lub ocenę końcową dla przedmiotu realizowanego przez jeden rok szkolny ustala się na podstawie średniej ważonej ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w drugim semestrze, z których średnia musi spełnić warunek oceny przynajmniej dopuszczającej. Po spełnieniu w/w warunku do ocen uzyskanych w drugim okresie dolicza ocenę śródroczną z wagą 1,5 i oblicza średnią ocenę końcoworoczną. W przypadku gdy średnia ocen cząstkowych w drugim semestrze nie spełnia warunku przynajmniej oceny dopuszczającej nauczyciel wystawia ocenę końcoworoczną niedostateczną. 9) Ocenę klasyfikacyjną z przedmiotu, który realizowany był przynajmniej przez dwa lata i kończy się na danym etapie nauczania wystawia nauczyciel wg następujących zasad: a) ustala ocenę śródroczną na podstawie średniej ważonej ocen cząstkowych z pierwszego półrocza,

b) ustala oceną końcoworoczną w klasie w której kończy się przedmiot na podstawie średniej ważonej ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w semestrze drugim z których średnia musi spełnić warunek przynajmniej oceny dopuszczającej. Po spełnieniu w/w warunku do ocen uzyskanych w drugim okresie dolicza ocenę śródroczną z wagą 1,5 i oblicza średnią ocenę końcoworoczną. W przypadku gdy średnia ocen cząstkowych w drugim semestrze nie spełnia warunku przynajmniej oceny dopuszczającej nauczyciel wystawia ocenę końcoworoczną niedostateczną. c) ustala ocenę końcową jako średnią ocen jakie uczeń uzyskał w klasyfikacjach końcoworocznych w całym procesie edukacyjnym, pod warunkiem, że w klasie w której kończy się przedmiot uzyskał ocenę przynajmniej dopuszczającą. W przeciwnym razie nauczyciel wystawia jako ocenę końcową ocenę ndst. d) nauczyciel może podwyższyć ocenę końcową, jeżeli uczeń w ostatnim okresie nauki wykazał się znaczącą poprawą wyników nauczania lub został laureatem olimpiady / konkursu na szczeblu ponadpowiatowym, e) nauczyciel może obniżyć ocenę końcową, jeżeli uczeń wykazał się lekceważącym stosunkiem do nauki. 6. Formy sprawdzania wiadomości i umiejetnosci a) prace pisemne: prace klasowe, sprawdziany, kartkówki b) ustne wypowiedzi na lekcji c) prace domowe d) obserwacja pracy ucznia na lekcji e) prace projektowe f) udział w konkursach przedmiotowych, olimpiadach 7. Progi procentowe wystawiania ocen z prac pisemnych celujący (6) 100% - 97% bardzo dobry (5) 96% - 88%

dobry (4) 87% - 72% dostateczny (3) 71% - 58% dopuszczający (2) 57% - 40% niedostateczny (1) 39% - 0% Dopuszcza się dodatkowo stosowanie: plus (+) oraz minus (-) za nieprzygotowanie do lekcji, aktywność, zadania domowe lub ich brak oraz cząstkowe odpowiedzi. Pięć plusów skutkuje oceną celującą, zaś pięć minusów oceną niedostateczną. 8. Normy dotyczace form kontroli postępów ucznia w nauce; a) w jednym dniu może odbyć się tylko jedna praca klasowa lub sprawdzian, a tygodniowo maksymalnie dwie prace klasowe i dwa sprawdziany; b) zapowiedziane sprawdziany nie powinny być bez szczególnie ważnych powodów przekładane; c) w przypadku nieobecności uczniów lub nauczyciela praca klasowa może być przesunięta i występować jako trzecia praca klasowa w tygodniu; d) w jednym dniu mogą odbyć się co najwyżej trzy kartkówki; e) terminy prac klasowych i sprawdzianów są wpisywane przez nauczyciela do dziennika co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem; f) prace klasowe i sprawdziany muszą być sprawdzone i ocenione w terminie dwutygodniowym, a kartkówki w terminie tygodniowym; g) wszystkie prace muszą być przedstawione uczniom do wglądu na lekcji; h) w przypadku nieobecności nauczyciela termin zwrotu prac przedłuża się o ilość dni nieobecności nauczyciela; i) na dwa tygodnie przed klasyfikacją należy zakończyć przeprowadzenie prac pisemnych; j) oceny są jawne zarówno dla ucznia, jak i jego rodziców; k) każda kartkówka i sprawdzian muszą zostać zaliczone w formie ustalonej z nauczycielem. Brak zaliczenia pracy pisemnej nauczyciel oznacza wpisując w rubrykę ocen 0. Po upływie dwóch tygodni, od pojawienia się takiego wpisu w dzienniku i/lub powrotu ucznia po dłuższej nieobecności do szkoły, nauczyciel wpisuje w miejsce 0 ocenę ndst,

l) odmowa odpowiedzi ustnej przez ucznia jest równoznaczna z wystawieniem mu oceny ndst, m) ucieczka ze sprawdzianu i kartkówki przez ucznia traktowana jest jak odmowa odpowiedzi w formie pisemnej i równoznaczna z wystawieniem mu oceny ndst. n) uczeń ma prawo poprawiać ocenę z pracy klasowej i sprawdzianu. Poprawa powinna odbyć się w ciągu tygodnia od daty oddania i omówienia pracy. Termin i formę poprawy ustala nauczyciel; o) ocena uzyskana z poprawy pisemnej pracy nie zastępuje poprzedniej oceny; 9. Kryteria ocen i wymagań edukacyjnych Ocena- celujący; Opanowane umiejętności i aktywność ; 1) Uczeń nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również umie samodzielnie zdobywać wiadomości. 2) Systematycznie wzbogaca wiedzę przez czytanie książek i artykułów. 3) Wychodzi z samodzielnymi inicjatywami rozwiązań konkretnych problemów zarówno w czasie lekcji jak i w pracy pozalekcyjnej. 4) Spełnia jeden z warunków: a) osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach b) jest laureatem i finalistą olimpiady przedmiotowej c) jest autorem pracy wykonanej dowolną techniką o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych. 5) Potrafi powiązać zagadnienia poznane na różnych zajęciach edukacyjnych. 6) Wyraża samodzielny, krytyczny stosunek do określonych zagadnień, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji będącej skutkiem samodzielnie nabytej wiedzy. ocena- bardzo dobry 1) Uczeń sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji. Korzystając ze wskazówek nauczyciela potrafi dotrzeć do innych źródeł

wiadomości. 2) Samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się nabytymi umiejętnościami. 3) Wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji. 4) Rozwiązuje dodatkowe zadania. 5) Potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem z zakresu różnych zajęć edukacyjnych. ocena -dobry 1) Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych w czasie lekcji źródeł informacji. 2) Umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania, zadania trudniejsze wykonuje pod kierunkiem nauczyciela. 3) Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych, umie samodzielnie odróżnić przyczyny i skutki. 4) Jest aktywny w czasie zajęć. ocena- dostateczny 1) Potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji. 2) Wykonuje proste zadania. 3) W czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadowalającym. ocena- dopuszczający 1.Przy pomocy nauczyciela potrafi wykonywać proste polecenia wymagające zastosowania podstawowych wiadomości. ocena- niedostateczny 1. Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń wymagających zastosowania podstawowych wiadomości. opracował ; Andrzej Sontowski