Analiza danych na mapach tematycznych Mapy tematyczne to narzędzie do analizy i wizualizacji danych. Rozkłady i trendy, które trudno zauważyć na wykazach danych można łatwo wyśledzić na mapach tematycznych. Do tworzenia map tematycznych wykorzystać można siedem typów map: przedziały wartości, gęstości kropek, stopniowane symbole, indywidualne wartości, diagramy słupkowe i kołowe oraz rastrowe mapy tematyczne. Każda z nich ma określone zastosowanie i sobie właściwe cechy. Przy tworzeniu map tematycznych należy przejść trzy okna dialogowe, które pomogą wybrać: typ mapy tematycznej, zbiory i kolumny danych oraz opcje pozwalające dostosować wygląd mapy do swoich wymagań. 1. Tworzenie map tematycznych przy wykorzystaniu danych z tego samego zbioru Zadanie 1. 1. Otwórz plik Polska.tab znajdujący się w folderze TUT_POL. 2. Przygotuj mapę stopniowanych symboli przedstawiającą powierzchnię sadów w poszczególnych województwach w Polsce. 3. Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: zad. 1. Tworzenie mapy tematycznej W oknie dialogowym ETAP 1 z 3, wybierz typ: stopniowane oraz nazwę szablonu: domyślny dla stopniowanych symboli i kliknąć DALEJ >. W oknie dialogowym ETAP 2 z 3, z rozwijalnych list wybierz Zbiór Polska i Pole Sady i kliknij Dalej>. W oknie dialogowym ETAP 3 z 3, dostosuj: - Ustawienia: Symbol kolor zielony oraz dla wartości 60 000. - Legenda: w polu Tytuł wpisz Sady w Polsce w ha, ustal czcionkę tytułu na Verdana 12 pkt. i czcionkę etykiet przedziałów na Verdana 10 pkt. UWAGA: Można również stworzyć odrębną paletę symboli dla wartości ujemnych. W tym celu klikamy Ustawienia, Opcje >> i w polu Wartości ujemne zaznaczamy okienko Pokaż symbol. Domyślnym symbolem dla wartości ujemnych jest niebieskie koło. W MapInfo mapy tematyczne dodawane są do mapy bazowej jako oddzielane warstwy. Używając przeglądu warstw można włączyć lub wyłączyć wyświetlanie poszczególnych warstw tematycznych. Jeżeli na mapie nie zostanie wyświetlona utworzona mapa tematyczna należy sprawdzić w Przeglądzie warstw, czy jest to warstwa zaznaczona jako widoczna. 2. Modyfikowanie mapy tematycznej MapInfo pozwala dokonać zmian ustawień, stylu i legendy na istniejącej już mapie tematycznej. Zadanie 2. 1. Zmień w Ustawieniach: Symbol dla wartości 70 000. 2. Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: zad. 2 3. Zapisz pole pracy pod nazwą Polska_sady i zamknij wszystko. Menu: Mapa Zmodyfikuj mapę tematyczną. 1
3. Tworzenie map tematycznych z użyciem aktualizacji danych Zadanie 3. 1. Otwórz plik Wojewodztwa_2002.tab. 2. Utwórz mapę przedziałów przedstawiającą procent gruntów ornych w użytkach rolnych ogółem dla poszczególnych województw. Tworzenie map tematycznych z użyciem aktualizacji danych Wybierz TYP: przedziały oraz SZABLON Domyślny dla przedziałów dla regionów i kliknij DALEJ>. Wybierz Zbiór: Wojewodztwa_2002 i Pole: Wyrażenie... - z listy Kolumny wybierz Grunty_orne, - z listy Operatory wybierz operator dzielenia /, - z listy Kolumny wybierz Pow_uz_rolnych, - z listy Operatory wybierz operator mnożenia * i wpisz 100. - Proszę sprawdzić poprawność wyrażenia klikając przycisk SPRAWDŹ i OK. 3. Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: zad. 3. 4. Zapisz pole pracy pod nazwą Woj._2002_grunty_orne. 5. Zamknij wszystkie zbiory. Obliczone w ten sposób wartości MapInfo umieści w dodatkowej kolumnie, zwanej kolumną pochodną. Kliknij DALEJ>. - PRZEDZIAŁY: z listy Metoda wybierz Równe interwały, ustal liczbę przedziałów: 5 i kliknij przycisk Przelicz i OK. - STYLE: wybierz różne odcienie koloru zielonego dla poszczególnych przedziałów, - LEGENDA: w polu Tytuł wpisz Udział gruntów ornych w użytkach rolnych ogółem, wybierz dowolną czcionkę dla tytułu i etykiet przedziałów. Użyj okna Przeglądu warstw, aby włączyć etykiety dla województw. Zmień czcionkę etykiet tak, aby napisy były widoczne. W MapInfo wyróżniamy następujące typy przedziałów: Równa liczba zakłada równą liczbę jednostek w każdym przedziale, Równe interwały zakłada równą długość wszystkich przedziałów, Podział naturalny poszczególne wartości przypisywane są do poszczególnych przedziałów tak, aby średnia dla każdego przedziału jak najmniej różniła się od każdej wartości w danym przedziale, Kwantyle buduje przedziały, które określają rozkład zmiennej tematycznej w stosunku do określonej innej zmiennej, Odchylenia Standardowego granicą środkowego przedziału jest watrość średniej, a przedziały powyżej i poniżej środkowego różnią się od średniej o wartość odchylenia standardowego. 2
4. Tworzenie map tematycznych przy wykorzystaniu danych z innego zbioru Funkcja przyłączania w oknie Stwórz mapę tematyczną Etap 2 z 3 pozwala stworzyć mapę na bazie mapy bazowej używając danych zapisanych w innym zbiorze. Aby można było stworzyć taką mapę, w obu otwartych zbiorach musi istnieć wspólne pole (kolumna), które pozwoli MapInfo przyłączyć nowe dane do odpowiedniego rekordu (wiersza) zbioru bazowego. Zadanie 4. 1. Utwórz mapę gęstości kropek przedstawiającą liczbę oczyszczalni biologicznych w 2004 roku w województwie lubuskim. 2. Mapa województwa lubuskiego zawarta jest w zbiorze Lubuskie (należy otworzyć plik Lubuskie.tab) natomiast dane dotyczące oczyszczalni zawarte są w zbiorze Lubuskie_1.xls. Tworzenie map tematycznych przy wykorzystaniu danych z innego zbioru Wybierz TYP: kropkowa oraz SZABLON: Domyślny dla mapy kropkowej i kliknij Dalej>. W polu ZBIÓR wybierz zbiór Lubuskie a w polu POLE: Przyłącz.... W oknie Aktualizuj dane dla mapy tematycznej o w polu WEŹ DANE ZE ZBIORU: wybierz Lubuskie_1, o w polu OBLICZ: Wartość a o w polu Z: oczyszcz_biol_2004 kliknij Przyłącz... W oknie Określ zasadę przyłączania w obu okienkach wybierz kolumnę np. Id_pow i kliknij OK i ponownie OK. 3. (aby móc połączyć zbiory muszą one mieć odpowiadającą sobie kolumnę, patrz cw. 2 zad. 8) Otwórz plik Lubuskie_1.xls oraz plik Lubuskie.tab znajdujący się w folderze Tut_Pol. Umieść obok siebie oba okna tabeli i porównaj kolumny) wybierz odpowiadające sobie kolumny, które wykorzystasz do przyłączania (są tutaj dwie odpowiadające sobie kolumny to powiat i Id_pow). Stwórz mapę tematyczną (nie ma tutaj potrzeby przyłączania zbiorów). Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx:zad.4. Zapisz pole pracy pod nazwą Oczyszczalnie_biol_2004_lubuskie zamknij wszystkie zbiory. Przejdź dalej do etapu 3 tworzenia mapy tematycznej. W polu DOSTOSUJ wybierz: o Ustawienia... o Każda kropka reprezentuje 1 jednostkę, o Kształt kropki: koło, o Wielkość kropki: 10, o Kolor niebieski. o Legenda. o Wpisz tytuł: Liczba oczyszczalni biologicznych w woj. lubuskim w 2004 roku o W polu TU EDYTUJ DANY PRZEDZIAŁ wpisz 1 kropka = 1 oczyszczalnia. o Ustal czcionkę dla tytułu i etykiet przedziałów i kliknij OK. 5. Tworzenie kartogramów bryłowych Kartogramy bryłowe w sposób trójwymiarowy przedstawiają dane na mapach w MapInfo. Wysokość obiektu na mapie uzależniona jest od wartości cechy. Kartogramy bryłowe tworzone są z warstw składających się z regionów. Zadanie 5. Utwórz kartogram bryłowy dla długości wodociągów w poszczególnych województwach (plik Polska.tab). Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: zad. 5. Zapisz pole pracy pod nazwą Polska_wodociągi i zamknij wszystkie pliki. Tworzenie kartogramów bryłowych Menu: Mapa Stwórz kartogram bryłowy. W polu WYBIERZ WARSTWĘ (Polska) i KOLUMNĘ (wodociagi_dl). W polu WYGLĄD ustaw kolor tła żółty i kolor światła szary. Kliknij OK. W oknie mapy pojawi się kartogram bryłowy. Aby zmodyfikować kartogram bryłowy należy wybrać komendę Własności albo Punkt obserwacyjny z menu Okno3W 3
6. Tworzenie map tematycznych dwu-zmiennych MapInfo Professional - 3 MapInfo pozwala na jednej mapie tematycznej podać rozkład dwu zmiennych tematycznych jednocześnie. Należy utworzyć dwie mapy tematyczne i nałożyć je jako warstwy na siebie. Do tworzenia map dwu-zmiennych mają zastosowanie mapy przedziałów i indywidualnych kategorii. Można wybrać dwie kombinacje tych typów: obie mapy to mapy przedziałów lub jedna mapa to mapa przedziałów, a druga to mapa indywidualnych kategorii. Aby przedstawić dwie zmienne na jednym symbolu można wybrać jedną z kombinacji: kolor i typ symbolu, kolor i wielkość symbolu lub wielkość i typ symbolu. Zadanie 6. Zobrazuj na mapie tematycznej dwu-zmiennych różne typy hurtowni i ich wielkości zamówień. Aby to przedstawić utwórz dwie mapy tematyczne: 1. dla typu hurtowni mapę indywidualnych kategorii (domyślna dla punktów) dla pola artykuły ze zbioru HUR- TOWNI. tab; 2. dla wielkości zamówień mapę przedziałów (domyślną dla punktów) dla pola wartosc_zamowien ze zbioru HURTOWNI. tab. W dialogu Stwórz mapę tematyczną Etap 3 z 3 proszę przyjąć 5 przedziałów i jako metodę podziału Równa liczba oraz ustalić Style: kliknij na przycisk Opcje i w polu Zastosuj do wybrać Wielkość oraz wybrać wielkość czcionki dla każdego przedziału. Obie warstwy muszą być widoczne. Skopiuj zrzut ekranu do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: zad. 6. 7. Praca własna 7.1. Korzystając z danych ze zbioru Lubuskie.tab, na mapie z diagramami kołowymi proszę przedstawić jak kształtowało się zanieczyszczenie gazami (NO, CO, SO 2 ) w województwie lubuskim w roku 2005. 7.2. Proszę utworzyć mapę tematyczną dla przedstawienia wydatków na ochronę środowiska w roku 2004 w poszczególnych województwach w Polsce znajdujących się w zbiorze Polska_2004.tab. 7.3. Proszę utworzyć mapę tematyczną dla przedstawienia procentu ludności wiejskiej w poszczególnych województwach Polski w roku 2004. 7.4. Proszę utworzyć mapę kartogramów bryłowych dla Sadów w Polsce. 7.5. Przedstaw na mapie tematycznej liczbę szpitali w Polsce (zbiór Polska.Tab): 4
7.6 Utwórz następujące mapy tematyczne (zbiór Polska.Tab): 7.7.Utwórz mapę tematyczną przedstawiającą podział gruntów rolnych w Polsce (zbiór Polska.Tab). po utworzeniu mapy zmodyfikuj ją zmieniając kolory grunty orne kolor brązowy, sady kolor czerwony, łąki kolor żółty, Pastwiska kolor zielony jasny, lasy kolor zielony ciemny. Skopiuj zrzuty ekranów do pliku cw3_nazwisko_imię.docx: praca własna 7.# (#- odpowiedni numer). 8. Skopiuj plik cw3_nazwisko_imię.docx: na dysk WYNIKI(Y). 5