UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ KATEDRA BIOSTRUKTURY I FIZJOLOGII ZWIERZĄT JOLANTA BUJOK WPŁYW ANALOGÓW GnRH NA KURCZLIWOŚĆ DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH IN VITRO PRACA DOKTORSKA PROMOTOR: PROF. DR HAB. WOJCIECH ZAWADZKI WROCŁAW 2014
8. STRESZCZENIE Nietrzymanie moczu stanowi poważny problem zarówno zdrowotny jak i socjologiczny, który dotyczy ludzi i zwierząt towarzyszących. Za główny mechanizm nietrzymania moczu u kobiet po menopauzie oraz u kastrowanych samic psa podejrzewa się niedobór estrogenów. Jednak spory odsetek pacjentów nie odpowiada na terapię hormonalną syntetycznymi estrogenami, przez co poszukuje się nowych możliwości terapeutycznych. W ostatnich latach pojawiają się doniesienia o obiecujących efektach terapii nietrzymania moczu długo działającymi analogami gonadoliberyny. Sposób oddziaływania tej grupy leków na układ moczowy nie jest jednak znany. Celem badań było określenie wpływu długo działającego agonisty gonadoliberyny na odpowiedź skurczową mięśni gładkich trzonu pęcherza moczowego oraz dna pęcherza moczowego w warunkach in vitro na modelu króliczym. Badania przeprowadzono na 21 królicach rasy Nowozelandzki Biały, które przydzielono do 3 grup: OH (zwierzęta posiadające jajniki i macicę), OHX (zwierzęta poddane owariohisterektomii w wieku 3 miesięcy) oraz OHX-Des (zwierzęta poddane owariohisterektomii w wieku 3 miesięcy, z wszczepionym na okres 2 miesięcy implantem octanu desloreliny). Wszystkie zwierzęta poddano eutanazji w wieku około 8 miesięcy. Przed uśmierceniem królicom pobrano krew do badań morfologicznych, biochemicznych i hormonalnych. Od zwierząt pozyskano skrawki dogrzbietowej i dobrzusznej części trzonu pęcherza moczowego, dobrzusznej części dna pęcherza moczowego, trójkąta pęcherza moczowego oraz cewki moczowej. W skrawkach trzonu pęcherza moczowego skonstruowano krzywe reakcji na wzrastające stężenia betanecholu, ATP oraz PGF 2α. W pozostałych skrawkach zbadano reakcję na rosnące stężenia fenylefryny. Część skrawków z grup OH i OHX inkubowano in vitro z busereliną. Oznaczono reakcję maksymalną na daną substancję oraz jej potencjał skurczowy. Zastosowanie implantu octanu desloreliny o przedłużonym uwalnianiu nie powoduje istotnych zmian w obrazie morfologicznym krwi i badanych parametrach biochemicznych. W grupie OHX-Des zauważono zanik tendencji do wzrostu stężenia DHEA-S w surowicy krwi, jaki pojawia się u królic po owariohisterektomii. 112
Skrawki trzonu pęcherza moczowego pozyskane od zwierząt z grupy OHX-Des charakteryzują się mniejszą reakcją maksymalną w odpowiedzi na betanechol w porównaniu do pozostałych grup. Owariohisterektomia powoduje zmniejszenie skurczu w odpowiedzi na ATP oraz skrócenie czasu oczekiwania na reakcję, deslorelina pogłębia ten efekt. Wielkość reakcji skurczowej na PGF 2α w grupie OHX jest największa, w grupie OHX-Des zmniejsza się do wartości obserwowanych w skrawkach od królic OH. Buserelina podana do kąpieli tkankowej również powoduje zmniejszenie reakcji maksymalnej na PGF 2α w grupie OH. W skrawkach dobrzusznej części dna pęcherza moczowego w grupie OHX-Des obserwuje się zwiększenie wielkości reakcji maksymalnej w odpowiedzi na fenylefrynę w porównaniu z pozostałymi grupami. Delsorelina niweluje tendencję do zmniejszenia potencjału i intensywności działania fenylefryny w cewce moczowej, jaka pojawia się po OHX. Fenylefryna wywołuje mniejszą reakcję skurczową w skrawkach trójkąta pęcherza moczowego pozyskanych od zwierząt z grupy OHX w porównaniu do grupy OH, deslorelina nie powoduje zmian reakcji. Uzyskane wyniki badań pozwalają wnioskować, że octan desloreliny w postaci długodziałającego implantu nie powoduje reakcji niepożądanych u królików i można go stosować u tego gatunku. Zmiany poziomu DHEA-S w surowicy zwierząt po OHX oraz zastosowaniu desloreliny sugerują zmnieszenie pobudzającego wpływu hormonu luteotropowego na korę nadnerczy po zastosowaniu analogu GnRH. Obserwowane zmiany w kurczliwości dolnych dróg moczowych w warunkach in vitro, polegające na zmniejszeniu reakcji skurczowej trzonu pęcherza moczowego na typowe substancje kurczące oraz zwiększeniu odpowiedzi drogi odpływu moczu na pobudzenie receptorów α-adrenergicznych, może wiązać się z korzystnymi efektami zastosowania długo działających analogów GnRH u zwierząt cierpiących na pokastracyjne nietrzymanie moczu. 113
8. ABSTRACT Urinary incontinence is a serious health and sociological problem that affects both humans and companion animals. Estrogen deficiency is considered as the main pathomechanism of urinary incontinence in postmenopausal women and in castrated female dogs. However, a large percentage of patients do not respond to hormonal therapy with synthetic estrogens. This is the purpose to search for new therapeutic options. In recent years, promising terapeutic effects of long-acting GnRH analogues were reported. However, the exact mechanism of action of this drugs with regard to the urinary system is not known. The aim of the study was to determine the effect of longacting gonadotropin-releasing hormone agonist on the contractility of the smooth muscles from the bladder body and base in vitro in a rabbit model. The study was conducted on 21 New Zealand rabbits, which were divided into 3 groups: OH (animals with ovaries and uterus), OHX (animals subjected to ovariohysterectomy at the age of 3 months) and OHX-Des (animals subjected to ovariohysterectomy at the age of 3 months, then treated for 2 months with deslorelin acetate implant). All animals were euthanized at the age of 8 months. Prior to sacrifice, blood for morphological, biochemical and hormonal examination was collected. Ventral and dorsal sections of the bladder body, strips from ventral portion of the bladder base and from trigonum, as well as urethra rings were obtained from the animals.concentration response curves to bethanechol, ATP and PGF 2α were constructed for the strips from the bladder body. In the remaining sections the response to increasing concentrations of phenylephrine was examined. Some strips from the groups OH and OHX were incubated in vitro with buserelin. Potency and efficacy of the substances were determined. Deslorelin acetate in form of long-acting implant does not cause significant changes in examined blood parameters. The reversal of an upward trend in DHEA-S levels in ovariohysterectomised rabbits after deslorelin was noted. Bethanechol had a lower efficacy in strips obtained from the body of the bladder in OHX-Des group as compared to the other groups. OHX reduces the reaction to ATP and shortens time to maximal response after subsequent concentrations of ATP. Deslorelin enhances the effect of OHX. The contractile response to PGF 2α is the biggest in OHX group. In OHX-Des group values comparable with that in OH group were 114
observed. Preincubation with buserelin in vitro also causes a reduction of the maximum response to PGF 2α in OH group. In the strips obtained from ventral part of the bladder base in OHX-Des group an increase in efficacy of phenylephrine was observed as compared to the other groups. Delsorelin acetate eliminates the tendency to reduce potency and efficacy of phenylephrine in the urethra, which occurs after OHX. Phenylephrine produces less contractile response in the strips obtained from trigonum of OHX group comparing to the OH group, deslorelin acetate does not further change the reaction. The obtained results allow to conclude that deslorelin acetate in the form of long-acting implant does not cause adverse reactions in rabbits and can be used in this species. Changes in the serum level of DHEA-S in OHX and OHX-Des animals suggest that an application of long-acting GnRH analogue reduces the stimulatory effect of LH on adrenal cortex after castration. The observed changes in the contractility of the lower urinary tract in vitro, in terms of reduction of the contractile response of the bladder body to classic contracting agents and increasing the response of the urine outflow tract to stimulation of α-adrenergic receptors may be associated with beneficial effects of the long-acting GnRH analogues in animals suffering from urinary incontinence after spaying. 115