Damian Walczak, -Kamieniecka prawno- a. W artykule ie czyta ubezpieczeniowa, proces ubezpieczenia. Wprowadzenie lu ubezpie gdzie ci finansowej obywateli. W tej 1
1. na aktach normatywnych, a w zakresie empirycznych przeprowadzonych przez odpowiednie instytucje, jak i na bad przedstawienie o.w.u. w aspekcie prawno- ubezpieczenia. rocesu 1. podstawy prawne 2 3. Zgodnie z art. 12 ust. 3 i 4 u.d.u. k.c. 4 k.c. postanowienia o.w.u. lub umowy ubezpieczenia 1 D. Walczak,, - Krzykowska, J. Bak (red.),, IPiSS, Warszawa 2013. 2 ubezpiec ubezpieczenia (art. 809 ust. 1 k.c.). Z kolei brak polisy nie oznacza braku ubezpieczenia, a jedynie (zgodnie z tego wywodzi skutki prawne. 3 4 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. 2
Art. 384 384. Jednak 5 6. Dostarczenie wzorca um i 7 wielokrotnego zastosowania jako dokumentu przeznaczonego do niskiej ceny ubezpieczenia, wzorzec umowy jest niejako psuty ochrony ubezpieczeniowe 8. poprzez ograniczanie ubezpieczonych 9. 5 1 6 Nie ma w polskim prawie jednak w doktrynie, a do nich Prawo, C.H. Beck, Warszawa 2006, s. 645 647. 7 Por. M. Bednarek,, C.H. Beck, Warszawa 2013, s. 608 609; M. Orlicki, Umowa ubezpieczenia Umowy w obrocie gospodarczym, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 190 191. 8 Por. M. Bednarek, op. cit., s. 606, 613, 650. 9 Por. M. Orlicki, op. cit., s. 40 41. 3
10 bancassurance, gdy ba przekazywania o.w.u. swym klientom (ubezpieczonym) 11 ie, po pierwsze, klient w 12. 13 : 1) rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot; 2) 3) 4) 5) 6) 7) owej; 8) 9) tryb i warunki dokonania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas 10) ryb i 10 wynagrodzenie od ubezpieczyciela; por. Stano (z dnia 20 grudnia 2012 r.), http://www.knf.gov.pl/images/odpowiedz_na_publikacje_rzecznika_ubezpieczonych_tcm75-32855.pdf, s. 7. 11 J, klientom (konsumentom). 12 Por. Podstawowe problemy bancassurance w Polsce raport Rzecznika Ubezpieczonych, http://rzu.gov.pl/files/108 40 Raport_bancassurance.pdf, s. 14 19. 4
takie 14.. 15 w 16 2. ubezpieczenia 13 14 Por. wyrok SN z dnia 18 grudnia 2003 r. (I CK 365/02, LEX nr 599511). 15 deszczu, c 16 naji 2009, s. C3. ezpieczycieli; 5
raportu Erste Group 17 Polsce 18 (57% w Niemczech, 59% w Austrii). Ponadto 19 wynika, ne instytucje publiczne i 20 starszych 21 ia ryzyka wys stnika i poszkodowanego (Ergo Hestia). 17 Erste Group, The savings behavior country overview, IMAS International, September 2012. Badanie 18 2009. 19 20 Ibidem, s. 6. Stan wiedzy Mapa edukacji finansowej i ubezpieczeniowej, IV edyc, 6
pozio 22 23 wynika, podobnie 24 25 d zawarciem umowy. Nie oznacza to jednak, 26. 27 21 Seniorzy w Polsce perspektywa ekonomiczna, (w:) finansowych. Analiza i zalecenia, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2013, s. 14. 22 Por. Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies, OECD 2005. 23 24 -gospodarczym Polski, Ub, (w:) W. Ronka-Chmielowiec,, 523. 25 T. Szumlicz,, ubezpieczen ubezpieczenia; por. S. Wieteska,, 26 op. cit., s. 23. 7
28, co w konsekwencji skutkuje niewielka 29 30. de facto zawa o.w.u., ubezpieczeniowych nie czyta o.w.u. przed zawarciem umowy 31. Ubezpieczon 32. 27 28, Komisja Nadzoru Finansowego, Warszawa 2012, s. 23. Majewski, D. Walczak, 20. 29 Por. T. Szumlicz, op. cit., s. 23. 30 31 http://www.ubezpieczenie.com.pl (02.10.2013). 32 Por. M. Kudlak, J. Owczarek, Rzecznika Ubezpieczonych w latach 1995 2005,, Zeszyt 6 (2006), s. 63 70; E. Kiziewicz,, http://rzu.gov.pl/publikacje/artykuly-pracownikow-i-wspolpracownikow/ewa_kiziewicz_- _Zasada_transparentnosc_a_ogolne_warunki_ubezpieczen 132. 8
produktu ubezpieczeniowego ma ustawowy obow informacji. Ponadto wymagana jest, w postaci pisemnego kwestionariusza, rzetelna analiza 33. ubezpieczeniow 34 ubezpieczeniowych w przekazywaniu informacji o warunkach danego ubezpieczenia jest informacji o produktach. Nale ycja ubezpieczyciela na rynku oraz produkt, jakiego de facto dany produkt bez pytania o to, co dany doradca i dlaczego w danym przypadku rekomenduje, 33 Voice of the Consumer. Time for Insurers to Rethink their Relationships. Global Insurance Consumer Survey 2012, Ernst&Young, s. 8. Polsce, gdzie badaniem klie 34 Ibidem. 9
go rynku ubezpieczeniowego Brytanii 73% badanych) (wykres nr 1). oczekiwaniami (w procentach) Turcja 64 Wielka Brytania 100 84 80 60 40 82 Niemcy Polska 73 20 0 82 Francja Holandia 75 76 82 Hiszpania Time for Insurers to Rethink their Relationships, Global Insurance Consumer Survey 2012, Ernst&Young, s. 7. specyfice zagadnie 10
wspomniano 35 jak 36 powodziowe) 37. ubezpiec 38 39. 3. Proces ubezpieczenia na przestrzeni lat potrzeby klient 35 Por. E. Kiziewicz, op. cit. 36 http://rzu.gov.pl/czesto-zadawane-pytania/ubezpieczenia-majatkowe-mieszkan-i-domowassistance/na_jakie_codzienne_ryzyka_narazony_jest_nalezacy_do_nas_majatek_tzn_nieruchomosci_dom_mie szkanie_i_ruchomosci_rzeczy_i_p 1480 (02.10.2013). 37 38 Por. M, systemie direct 39-11
ochrony ubezpieczeniowej. Z badania Global CEO Survey 2012 40 przeprowadzonego przez nr 2). 1. 8. Handel detaliczny 2. 9. Towary konsumpcyjne 16. Rynek apteczny 3. 3. Opieka zdrowotna 10. Turystyka 17. Sektor ubezpieczeniowy 4. 18. Technologia 5. 5. Transport i logistyka 19. Komunikacja 6. globalna 20. Rozrywka i media 7. Global CEO Survey 2012, PricewaterhouseCoopers, s. 15. 40 Delivering Results. Growth and Value in a Volatile World, 15th Annual Global CEO Survey 2012, PricewaterhouseCoopers. 12
energii, cyberubezpieczenia, ubezpieczenie od utraty reputacji, ubezpieczenie od ryzyka zmian klimatu, ubezpieczenia Takaful 41 roz podstawie danych ekonomicznych 42 w o.w.u decyduje w momencie zawierania 41 Por. Product innovation in non- 10., s. 13
Schemat nr 1. Proces ubezpieczenia Czynniki ekonomiczne prawne o.w.u. ubezpieczeniowa Postrzeganie ubezpieczycieli Potrzeba Zapotrzebowanie na ubezpieczenie Dochody Brak kontynuacji Ochrona ubezpieczeniowa Wolne Kontakt z agentem / multiagentem / brokerem / ubezpieczycielem Zakup??? o.w.u. Podsumowanie Ochrona ubezpieczeniowa nie jest typowym produktem rynkowym. Klient nabywa 43 nal 44 42 U m.in.: stosowanie underwritingu, koszty akwizycji czy 43 44 Zapisy te co bardziej prawdopodobne zgodnie 14
ceny, Summary of the article The issues of General Terms and Conditions of Insurance Contract - legal and social aspects Aim of the article is to outline general terms and conditions of insurance contract as a significant element of the insuring process. The article presents legal basis of general terms and conditions of insurance contracts, the insurance awareness of clients and their knowledge regarding the rules and functioning of the insurance market and its products. The article presents a view that many clients do not read terms and conditions of insurance contract and they select a particular insurance on the basis of its price, whereas insurers often formulate vague and misleading statements in general terms and conditions of insurance. Above all clients expect greater simplicity and transparency of insurance terms and conditions along with honest and objective information from the insurer in order to offer the best product and make the choice easier. Keywords: General Terms and Conditions of Insurance Contract, standard contract, insurance awareness, insurance process. Dr Damian Walczak Toruniu. Uniwersytetu -Kamieniecka, Katedra Po -Mazurskiego w Olsztynie. ami Uniwersytetu 15