IFSP. Poradnik dla rodziców: Znaczenie Zindywidualizowanego planu pomocy rodzinie (IFSP) Program stanu Maryland dla niemowląt i małych dzieci

PROGRAM STANU MARYLAND OD URODZENIA DO PIĄTEGO ROKU ŻYCIA SERIA PUBLIKACJI INFORMACYJNYCH DLA RODZICÓW Od urodzenia do trzeciego roku życia Poradnik Prawa rodzicielskie Znaczenie planu IFSP Poradnik Kolejne kroki wybór rodziny Dalsze kroki: Czas zmian Od trzeciego do piątego roku życia IFSP Poradnik dla rodziców: Znaczenie Zindywidualizowanego planu pomocy rodzinie (IFSP) Program stanu Maryland dla niemowląt i małych dzieci DEPARTAMENT OŚWIATY STANU MARYLAND Wydział Nauczania Specjalnego/Służby Wczesnej Interwencji Program stanu Maryland dla niemowląt i małych Dzieci/Świadczenia z zakresu specjalnej edukacji przedszkolnej WYDANIE: SIERPIEŃ 2013

Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP) O Poradniku Niniejszy Przewodnik dla rodziców w zakresie Zindywidualizowanego planu pomocy rodzinie (IFSP) stanowi część serii informatorów dla rodziców, Od narodzin do lat pięciu zbioru publikacji mających na celu wspieranie rodzin w zakresie usług wczesnej interwencji oraz edukacji, od narodzin do lat pięciu. Przewodnik ten stanowi także pomoc w zrozumieniu całego procesu oraz znaczenia dokumentu IFSP. Aby otrzymać egzemplarz pozostałych przewodników serii, prosimy o kontakt z lokalnym Programem dla niemowląt i małych Dzieci. Pierwsza broszura z niniejszej serii informatorów dla rodziców, Od narodzin do lat trzech: przewodnik dla rodziców w zakresie usług wczesnej interwencji w stanie Maryland, została opracowana, aby pomóc w zrozumieniu Programu dla niemowląt i małych dzieci w stanie Maryland. Na tym etapie, gdy początkowa ocena Państwa dziecka została już przeprowadzona, a dziecko zostało zakwalifikowane do usług wczesnej interwencji, należy opracować Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP) mający na celu zapewnienie wsparcia Państwa dziecku i rodzinie. To Państwo znają własne dziecko najlepiej. Państwa Lokalny Zespół ds. Niemowląt i Małych Dzieci z przyjemnością pozna zainteresowania Państwa dziecka oraz najlepsze sposoby wspomagania nauki dziecka. Nauczą się Państwo od pracowników wczesnej interwencji jak pomagać Państwa dziecku. To Państwo są pierwszym i najlepszym nauczycielem dziecka. Odgrywają Państwo najważniejszą rolę w opracowywaniu Zindywidualizowanego planu pomocy rodzinie (IFSP). Państwa oddanie, marzenia i zamierzenia związane z Państwa dzieckiem pomogą opracować odpowiedni Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP), a także przeprowadzać jego przeglądy i aktualizacje. Czym jest Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP)? Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP) stanowi podstawę usług wczesnej interwencji skoncentrowanych wokół rodziny. IFSP jest umową pomiędzy Państwem a lokalnym Programem dla niemowląt i małych dzieci w zakresie usług wczesnej interwencji oraz wsparcia udzielanego Państwa dziecku i rodzinie. IFSP jest zarówno umową, jak i pisemnym dokumentem, który przedstawia informacje dotyczące rozwoju Państwa dziecka, problemów, priorytetów i zasobów Państwa rodziny, a także silnych stron oraz potrzeb Państwa dziecka oraz celów, które, według Państwa i zespołu wczesnej interwencji powinno osiągnąć Państwa dziecko. Program IFSP odpowiada na pytania: co?, kiedy?, gdzie?, dlaczego? i jak? w odniesieniu do usług wczesnej interwencji skierowanych do Państwa rodziny i dziecka. I I F F IFSP S S P P Zindywidualizowany program w celu zaspokojenia wyjątkowych potrzeb dziecka i rodziny Rodzina jako partner i element centralny procesu wczesnej interwencji Usługi wspomagające rozwój dziecka oraz zaspokajanie potrzeb rodziny Plan działania dla usług i pomocy udzielanych dziecku oraz rodzinie Strona 2

Stan Maryland zobowiązany jest prawem federalnym i stanowym do zapewnienia, aby usługi wczesnej interwencji były skoncentrowane wokół rodziny. Usługi wczesnej interwencji podlegają regulacjom Części C Ustawy o Osobach Niepełnosprawnych (IDEA) oraz Kodeksu Stanu Maryland (COMAR). Proces IFSP Proces IFSP rozpoczyna się, gdy Państwa dziecko zostanie skierowane do lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci z powodu obaw o prawidłowy rozwój dziecka. Lokalny Program dla niemowląt i małych dzieci skontaktuje się z Państwa rodziną w ciągu 7 dni od daty otrzymania zgłoszenia. Zespół ds. wczesnej interwencji ma 45 dni od daty zgłoszenia na uzupełnienie oceny Państwa dziecka oraz sporządzenie pierwotnego pisemnego dokumentu IFSP. Większość usług uwzględnionych w dokumencie IFSP zostanie podjętych nie później niż w ciągu 30 dni od daty podpisania przez Państwo dokumentu IFSP. Uzupełnienie IFSP oraz rozpoczęcie świadczenia usług IFSP może zostać opóźnione ze względów rodzinnych. Wszyscy partnerzy uczą się zaufania i szacunku dla wiedzy pozostałych stron w celu wymiany informacji i podejmowania decyzji. Rodziny i podmioty świadczące usługi wczesnej interwencji wnoszą niezwykłą siłę do współpracy partnerskiej. W pierwszym spotkaniu IFSP uczestniczą Państwo oraz koordynator usług IFSP i/lub pracownicy, którzy pomagali przy uzupełnianiu oceny rozwoju Państwa dziecka. Wszyscy wyżej wymienieni pracownicy mogą uczestniczyć w spotkaniu telefonicznie lub poprzez dostarczenie pisemnego raportu. Mogą Państwo zaprosić na spotkanie także inne osoby, w tym członków rodziny, przyjaciół oraz opiekunów dziecka, zgodnie z własnym uznaniem. Wspólnie zostanie opracowany dokument IFSP, aby wspierać Państwa i Państwa rodzinę. Proces IFSP jest procesem ciągłym. Wraz z zespołem IFSP będą Państwo dokonywać przeglądu IFSP co sześć miesięcy od daty pierwszego uzupełnienia dokumentu. Mogą Państwo zażądać przeglądu w dowolnym czasie, aby upewnić się, czy IFSP nadal zaspokaja zmieniające się potrzeby Państwa dziecka i rodziny. Opracowanie i ocena IFSP są procesami opartymi na współpracy, realizowanymi podczas spotkań zespołu IFSP. Zarówno Państwo, jak i Państwa koordynator usług, zobowiązani są do uczestnictwa we wszystkich spotkaniach IFSP. O Koordynatorze Usług Państwa koordynator usług: Pomaga ustalać priorytety dla Państwa dziecka i rodziny, Koordynuje usługi i świadczoną pomoc, Pomaga uzyskać odpowiedzi na Państwa pytania, Udziela informacji o dostępnych zasobach stanowych i społecznych, Szuka okazji do Państwa kontaktu z innymi rodzinami, Jest najwłaściwszą osobą, z którą należy kontaktować się w przypadku wszelkich pytań związanych z procesem IFSP Proces IFSP w The IFSP stanie Process in Maryland Concern about Child s Development Child referred to Local Single Point of Entry Family contacted by local Infants & Toddlers Program Child/Family Evaluated and Assessed Eligibility Determined IFSP Developed IFSP Implemented IFSP Reviewed IFSP Transition Planning Child/Family Transition Family Choice 72 days 45 days 30 days 6 months Annually Ongoing Begins at 24 months of age At 36 months of age Jako że niezwykle ważne jest to, aby rozpoczęcie planowania procesu następującego po ukończeniu przez Państwa dziecko 3. roku życia, planowanie fazy zmiany rozpoczyna się, gdy dziecko osiąga wiek 2 lat, Mogą Państwo wybrać pomiędzy kontynuacją usług w ramach IFSP lub rozpoczęciem etapu IEP, jeżeli Państwa dziecko zostanie zakwalifikowane do specjalnej edukacji przedszkolnej. Strona 3

Pisemny dokument IFSP The Written Plan of Action for Services and Supports to Be Provided to Your Child and Family Zindywidualizowany plan pomocy rodzinie (IFSP) jest zarówno umową, jak i prawnym dokumentem sporządzonym w formie pisemnej, który zawiera informacje dotyczące rozwoju Państwa dziecka, problemów, priorytetów i zasobów Państwa rodziny, a także silnych stron i potrzeb Państwa dziecka oraz celów, które według Państwa i zespołu wczesnej interwencji powinno osiągnąć Państwa dziecko. Program IFSP odpowiada na pytania: co?, kiedy?, gdzie?, dlaczego? i jak? w zakresie usług wczesnej interwencji skierowanych do Państwa rodziny i dziecka. Niniejszy poradnik przedstawia Państwu poszczególne sekcje dokumentu IFSP. W trakcie wspólnego opracowywania dokumentu IFSP koordynator usług oraz osoby świadczące usługi w ramach Programu dla niemowląt i małych dzieci dokładniej wyjaśnią poszczególne sekcje dokumentu. Strona tytułowa IFSP INFORMACJE O DZIECKU I RODZINIE Pisemny dokument IFSP rozpoczyna się od strony tytułowej zawierającej informacje o dziecku i rodzinie oraz informacje kontaktowe dla koordynatora i członków zespołu IFSP. Strona tytułowa przedstawia również przewidywane daty spotkań IFSP dla oceny 6-miesięcznej oraz rocznej oraz przewidywany przedział czasowy dla spotkania związanego z planowaniem fazy zmiany. MARYLAND STATE DEPARTMENT OF EDUCATION DIVISION OF SPECIAL EDUCATION/EARLY INTERVENTION SERVICES MARYLAND INFANTS AND TODDLERS PROGRAM Individualized Family Service Plan (IFSP) Referral Date: IFSP Meeting Date: IFSP Meeting Type: InterimInitialAnnual Evaluation Child and Family Information If you have questions about this IFSP or any of the individuals working with your child and family, contact your service coordinator. Service Coordinator Date Interim/Alternate Service Coordinator Date Lead Agency Representative Date Parent(s)/Guardian/Surrogate Date Team Participant Signatures Service Coordinator Information Evaluator/Assessor (or involvement through other means, as appropriate) Date Other Participant Agency/Title Date Other Participant Agency/Title Date Other Participant Agency/Title Date Projected IFSP Meeting Dates Strona 4

Dokument IFSP IFSP Część I, Sekcja A: Informacja o rozwoju mojego dziecka OGÓLNY STAN ZDROWIA W celu świadczenia usług, które spełniają potrzeby Państwa dziecka, istotne jest przekazanie wszelkich ważnych informacji oraz wszelkich obaw, jakie mogą Państwo mieć w związku ze stanem zdrowia Państwa dziecka. Pomocne wskazówki: Skonsultuj się z lekarzem dziecka. Zwróć się do koordynatora usług o pomoc w gromadzeniu informacji dotyczących zdrowia dziecka. Zadawaj pytania dotyczące diagnozy oraz wszelkich niezrozumiałych zwrotów i pojęć. Notuj informacje dotyczące zdrowia dziecka. Jeśli masz, przekaż kopię karty szczepień dziecka. Cognitive IFSP Część I, Sekcja B: Informacja o rozwoju mojego dziecka OBECNY ETAP ROZWOJU DZIECKA Evaluation Status: Communication Social or Emotional Adaptive Area PART I - INFORMATION ABOUT MY CHILD S DEVELOPMENT Section B - Present Levels of Development Date of Assessment (MM/DD/YY) Present Levels of Development Name of Assessment Instrument(s) Chronological Age Age Level/ Age Range Qualitative Description PART I - INFORMATION ABOUT MY CHILD S DEVELOPMENT Section A - Health Information IMMUNIZATIONS General Health Physical LEAD SCREENING/TESTING NUTRITION GENERAL HEALTH CONCERNS IFSP opisuje, w jaki sposób rozwija się Państwa dziecko. W celu świadczenia usług dla Państwa dziecka zgodnie z potrzebami rozwojowymi dziecka oraz aby wiedzieć, od czego należy zacząć, zespół IFSP musi zrozumieć, w jaki sposób rozwija się Państwa dziecko w porównaniu z rówieśnikami. Podmioty świadczące usługi przeprowadzą ocenę poprzez zadawanie pytań dotyczących codziennych zajęć dziecka, w tym sposobów zabawy z innymi (umiejętności personalno-społeczne) oraz umiejętności jedzenia i ubierania się (umiejętności adaptacyjne). Będą bawić się z Państwa dzieckiem w celu zaobserwowania umiejętności myślenia (kognitywnych), językowych (komunikacja) oraz motorycznych (motoryka drobnych i dużych ruchów). Strona 5

Dokument IFSP IFSP Część I, Sekcja C: Informacje dotyczące rozwoju mojego dziecka ZAKWALIFIKOWANIE DO USŁUG Niniejsza sekcja IFSP opisuje sposób zakwalifikowania dziecka do usług wczesnej interwencji w oparciu o wyniki oceny procesu. Państwa dziecko zostało zakwalifikowane do usług wczesnej interwencji, ponieważ: Wykazuje opóźnienie rozwoju przynajmniej w 25%; lub Wykazuje nietypowe zachowania lub rozwój; lub Zdiagnozowano stan fizyczny lub psychiczny w wysokim stopniu wskazującym na możliwości wystąpienia opóźnienia rozwojowego. IFSP Część II, Sekcja A: Informacje dotyczące mojej rodziny OBAWY, PRIORYTETY I ZASOBY RODZINY To best support your child and family, it is helpful to know about issues and concerns that are important to your family. Your family s concerns, priorities, and resources will be used as the basis for developing outcomes and identifying strategies and activities to address the needs of your child and family. You may share as much or as little information as you choose. MY FAMILY S CONCERNS MY FAMILY S PRIORITIES MY FAMILY S RESOURCES PART II - INFORMATION ABOUT MY FAMILY Section A - Concerns, Priorities, and Resources Concerns, Priorities, and Resources Your child is eligible for early intervention services based upon the results of the evaluation process. Eligibility is based on the ONE category that is checked below. AT LEAST A 25% DEVELOPMENTAL DELAY PART I - INFORMATION ABOUT MY CHILD S DEVELOPMENT Section C - Eligibility for Early Intervention Services Eligibility Check all that apply ATYPICAL DEVELOPMENT OR BEHAVIOR Check all that apply DIAGNOSED PHYSICAL OR MENTAL CONDITION WITH A HIGH PROBABILITY OF DEVELOPMENTAL DELAY Check all that apply Check all that apply Niniejsza sekcja IFSP określa priorytety i obawy istotne dla Państwa rodziny, które mogą wywierać wpływ na możliwość korzystania przez Państwa dziecko z usług wczesnej interwencji. Mogą Państwo podzielić się informacjami zgodnie z Państwa uznaniem. Obawy lub zmartwienia, które mogą Państwa dotyczyć. Jakie mam obawy w związku ze zdrowiem mojego dziecka? Jakie mam obawy w związku z rozwojem mojego dziecka? Co przynosi rezultaty? Co nie przynosi rezultatów? Co ułatwiłoby mi życie? Strona 6

Dokument IFSP Państwa priorytety to Państwa nadzieje na przyszłość. Jakie mam nadzieje i marzenia związane z dzieckiem? Gdybym mógł/mogła skoncentrować się na jednej rzeczy, co by to było? Jakie osiągnięcia mojego dziecka chciałbym/chciałabym widzieć u mojego dziecka w ciągu kolejnych 6 tygodni? Jakie osiągnięcia mojego dziecka chciałbym/chciałabym widzieć u mojego dziecka w ciągu kolejnych 6 miesięcy? Państwa zasoby to Państwa obecne wsparcie. Jakie są silne strony mojej rodziny w zaspokajaniu potrzeb dziecka? Którzy przyjaciele, członkowie rodziny i/lub sąsiedzi udzielają mi wsparcia? Które kościoły, agencje i/lub programy są lub mogłyby być pomocne? IFSP Część II, Sekcja B: Informacje dotyczące mojej rodziny ŚRODOWISKA NATURALNE Early intervention services are provided in natural environments. A natural environment is a location where your child and family spend time, such as in the home, child care program, or other community setting. Natural environments are where typically developing children play and learn. The information below will help us determine the natural environment(s) in which your child and family will receive early intervention services. PART II - INFORMATION ABOUT MY FAMILY Section B - Natural Environments Routines In Natural Environments IFSP określa codzienne czynności i środowiska wyjątkowe dla Państwa rodziny. Dzieci najlepiej uczą się w swoim własnym środowisku, gdy wykonują codzienne czynności, bawiąc się własnymi zabawkami oraz w towarzystwie najbliższych osób. Usługi wczesnej interwencji świadczone są w środowiskach naturalnych. Naturalne środowiska oznaczają dom, programy opieki nad dziećmi oraz inne programy społeczne lub otoczenie, w którym Państwa dziecko i rodzina spędzają czas. Ważne jest to, aby osoby świadczące dla Państwa usługi znały Państwa codzienne zajęcia oraz miejsce spędzania czasu, aby opracowywane strategie pozwalały Państwu oraz dziecku uczestniczyć w zajęciach w domu i w społeczności. Strona 7

Dokument IFSP IFSP Część III, Sekcja A: PODSUMOWANIE SILNYCH STRON I POTRZEB Niniejsza sekcja IFSP określa silne strony oraz potrzeby Państwa dziecka. Aby dzieci mogły uczestniczyć aktywnie w zajęciach w domu, w społeczności oraz w miejscach takich, jak ośrodki opieki nad dziećmi lub w programach przedszkolnych, muszą rozwinąć umiejętności w trzech obszarach: (1) rozwój pozytywnych umiejętności społeczno-emocjonalnych, (2) nabycie i korzystanie z wiedzy i umiejętności oraz (3) podejmowanie odpowiednich działań w celu zaspokojenia potrzeb. Aby zrozumieć potrzeby i postępy Państwa dziecka w porównaniu z samym sobą oraz z rówieśnikami, należy zgromadzić informacje z różnych źródeł. Informacje te pomogą Państwu oraz zespołowi ds. IFSP uzyskać odpowiedź na pytanie: Jak rozwój mojego dziecka można porównać z rozwojem rówieśników?. Państwa udział w tym procesie jest niezwykle ważny. Mogą Państwo skorzystać z Arkusza dla Rodziny zamieszczonego na stronie 13. w celu zapisania informacji o Państwa dziecku. Strengths and Needs Summary For children to be active and successful participants at home, in the community, and in places like child care or preschool programs, they need to develop skills in three functional areas: (1) developing positive social-emotional skills; (2) acquiring and using knowledge and skills; and (3) taking appropriate action to meet needs. We use information about your child s present levels of development, your family s concerns, resources and priorities, and your daily routines to understand your child s individual progress in relation to him/herself and to same age peers. This information supports the development of meaningful outcomes for your child and family. DEVELOPING POSITIVE SOCIAL-EMOTIONAL SKILLS ACQUIRING AND USING KNOWLEDGE AND SKILLS TAKING APPROPRIATE ACTION TO MEET NEEDS HOW DOES MY CHILD... PART III - MY CHILD/FAMILY OUTCOMES RELATED TO MY CHILD S DEVELOPMENT Section A - Strengths and Needs Summary OTHER MY CHILD S STRENGTHS MY CHILD S NEEDS HOW DOES MY CHILD S DEVELOPMENT RELATE TO HIS/HER SAME-AGE PEERS? IFSP Część III, Sekcja B: CELE DZIECKA I RODZINY ZWIĄZANE Z ROZWOJEM MOJEGO DZIECKA Child and Family Outcomes Based upon information from your child s present levels of development and shared reports, your child s strengths and needs, your family s concerns, priorities, and resources, and your daily routines, this plan outlines what we want to accomplish and the specific steps required. Please discuss your priority outcomes for your child and/or family, including specific skills and context. A separate Child and Family Outcomes form is completed for each outcome. OUTCOME STRATEGIES/ACTIVITIES/LEARNING OPPORTUNITIES MEASURABLE CRITERIA TRANSITION OUTCOME EDUCATIONAL OUTCOMES ADDRESSED (at age 3 or older) TIMELINE PARTICIPANTS - Who will be involved? OUTCOME PROGRESS REVIEW Select the code that best applies. OUTCOME PROGRESS RESPONSE - (ONLY NEEDED FOR PROGRESS REVIEW CODE 3) Select the code that best applies. PART III - MY CHILD/FAMILY OUTCOMES RELATED TO MY CHILD S DEVELOPMENT Section B - Child and Family Outcomes Wyznaczone cele stanowią podstawę do określenia wsparcia i usług wczesnej interwencji. Informacja o obecnym poziomie rozwoju dziecka, o obawach, priorytetach i zasobach Państwa rodziny, o Państwa codziennych zajęciach, a także podsumowanie silnych stron i potrzeb Państwa dziecka pomoże ustalić cele, jakich Państwo i Państwa rodzina oczekują od dziecka w wyniku wczesnej interwencji. Następnie ustalone zostaną określone kroki, strategie i działania niezbędne do osiągnięcia założonych celów. Mogą Państwo ustalić dowolną liczbę celów. Dla każdego celu należy użyć osobnej strony. Każdy, kto będzie pracował z Państwa dzieckiem, będzie wiedział, jakie cele są wyznaczone, kiedy powinny zostać osiągnięte i kto pomaga je osiągnąć. Strona 8

Dokument IFSP IFSP Część IV: USŁUGI WCZESNEJ INTERWENCJI PART IV - MY CHILD S EARLY INTERVENTION SERVICES Early intervention services enhance the development of your child and the capacity of your family to meet the needs of your child. Each early intervention service supports your individual child and family outcomes. A separate Early Intervention Services form is completed for each service/support/setting. METHOD OF SERVICE DELIVERY TYPE OF SERVICE SETTING Early Intervention Services Niniejsza część IFSP opisuje częstotliwość, miejsce, czas oraz rodzaj usług wczesnej interwencji, jakie otrzymają Państwo i Państwa dziecko z lokalnego programu dla niemowląt i małych dzieci. Mogą Państwo otrzymywać więcej niż jedną usługę, a dla każdej usługi przeznaczono osobną stronę. Ponadto zostaną omówione potrzeby Państwa dziecka w zakresie technologii pomocniczych oraz transportu. Odgrywają Państwo kluczową rolę w procesie świadczenia usług wczesnej interwencji. Zespół profesjonalistów zademonstruje Państwu techniki i nauczy Państwa oraz Państwa rodzinę, jak stosować strategie interwencyjne w codziennym życiu Państwa rodziny. Ważne jest to, aby realistycznie zastanowić się nad tym, jakich usług będzie potrzebować Państwa dziecko i rodzina. IFSP Część V: ŁĄCZENIE USŁUG Łączenie usług to dodatkowe usługi i wsparcie poza zakresem lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci w celu pobudzenia rozwoju Państwa dziecka. Ważne jest to, aby wszyscy partnerzy współpracowali ze sobą w celu promowania rozwoju i pracy na rzecz Państwa dziecka i rodziny. Koordynator usług będzie współpracował z Państwem w celu określenia tych powiązań. Pytania do przemyślenia: Czy jestem zainteresowany/zainteresowana rozmową z innym rodzicem dziecka podlegającego programowi wczesnej interwencji? Czy chcę uczestniczyć w warsztatach, aby dowiedzieć się więcej? Czy trudno znaleźć mi opiekę do dziecka? Czy inne dzieci w mojej rodzinie mogą również skorzystać z pomocy? Service linkages are community services and supports designed to enhance your child s development and your family s capacity to meet the needs of your child and family. A separate Service Linkages form is completed for each family member. Service linkages are being provided for the following family member. (Check only ONE of the following.) SERVICE LINKAGES TO BE PROVIDED (Check ALL that apply.) SERVICE LINKAGE PROVIDERS STRATEGIES TO HELP SECURE SERVICE LINKAGES FOR THE FAMILY PAYMENT SOURCES (Check all that apply.) PART V - SERVICE LINKAGES Service Linkages PERSON(S) INVOLVED TO SECURE SERVICE LINKAGES Strona 9

Dokument IFSP PARENT/GUARDIAN/SURROGATE CONSENT PART VI - AUTHORIZATION(S) Section A IDEA Consent Authorization(s) IFSP Część VI: UPOWAŻNIENIA W tej sekcji świadomie wyrażają Państwo pisemną zgodę przed rozpoczęciem świadczenia usług wczesnej interwencji na każdym spotkaniu dotyczącym oceny IFSP oraz gdy program IFSP ulegnie zmianie. Ważne jest przeczytanie każdego zdania i zadawanie pytań w przypadku jakichkolwiek wątpliwości. Pytania do przemyślenia: Czy otrzymałem/otrzymałam egzemplarz Praw rodzicielskich: informacje proceduralne stanu Maryland w ramach lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci? Czy wyjaśniono mi moje prawa w systemie wczesnej interwencji? Czy rozumiem, jakie usługi będą dostępne dla mojej rodziny? Czy rozumiem, że usługi te będą świadczone bezpłatnie? PART VI - AUTHORIZATION(S) Section B Medical Assistance (MA) Consent Parent(s)/Guardian/Surrogate Signature Date PARENT/GUARDIAN/SURROGATE CONSENT Authorization(s) Parent(s)/Guardian/Surrogate Signature Date O pomocy medycznej (ubezpieczenie zdrowotne) Usługi w ramach lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci świadczone są na rzecz rodzin bezpłatnie. Gdy dziecko zostanie zakwalifikowane do programu pomocy medycznej (ubezpieczenie zdrowotne), a Państwo udzielą pisemną zgodę, lokalny Program dla niemowląt i małych dzieci może obciążyć pomoc medyczną tytułem określonych usług na rzecz Państwa dziecka. Jeżeli co roku wyrażą Państwo pisemną zgodę do celów rozliczeń, lokalny Program dla niemowląt i małych dzieci zwróci się do Państwa z prośbą o podanie numeru ubezpieczenia zdrowotnego. Państwa zgoda udzielona lokalnemu Programowi dla niemowląt i małych dzieci na to, aby koszty z tytułu usług otrzymywanych przez Państwa dziecko pokrywane były przez ubezpieczenia zdrowotne, nie koliduje z uprawnieniem do otrzymywania pomocy z ubezpieczenia zdrowotnego przez Państwa dziecko lub innego członka rodziny obecnie ani w przyszłości. Strona 10

Dokument IFSP IFSP Część VII: INFORMACJE O ETAPIE ZMIANY Informacje dotyczące etapu zmiany opisują, co się stanie, gdy dziecko ukończy 3 lata. Gdy dziecko ukończy 2 lata, koordynator usług rozpocznie omawianie procesu zmiany. Będą Państwo mogli uczestniczyć w spotkaniu mającym na celu planowanie etapu zmiany, a także podejmowanie decyzji i działań ważnych dla dziecka i całej rodziny, które nastąpią po zakończeniu Programu dla niemowląt i małych dzieci. Spotkanie to musi się odbyć w terminie liczącym nie mniej niż 90 dni i nie więcej niż 9 miesięcy przed ukończeniem przez dziecko 3. roku życia. Na spotkaniu tym Zespół IFSP będzie odpowiedzialny za omówienie i harmonogram procesu zmiany. Informacje rozwojowe/edukacyjne mogą być przekazywane bez zgody rodziców pomiędzy lokalnym Programem dla niemowląt i małych dzieci oraz lokalnym systemem szkolnym w celu wspierania rozwoju dziecka w usystematyzowanym procesie korzystania z usług i planowania etapu zmiany. Przedstawione zostaną Państwu także wszelkie informacje dotyczące możliwości oraz typu i sposobu świadczenia usług oferowanych przez społeczności lokalne, mające na celu zapewnienie kontynuacji korzystania z usług wczesnej interwencji lub rozpoczęcie pobierania specjalnego nauczania przedszkolnego, chyba że rodzina Państwa nie rozważa żadnej z ww. opcji. Dalsze informacje dostępne są w publikacji, Poradnik dla rodziców. Kolejne kroki: gdy dziecko podlegające wczesnej interwencji kończy 3 lata. Aby ustalić, czy Państwa dziecko nadal potrzebuje usług wczesnej interwencji lub nauczania specjalnego, dziecko musi zostać poddane ocenie, która potwierdzi, czy dziecko kwalifikuje się do pobierania specjalnego nauczania przedszkolnego i usług powiązanych. Jeśli wymagane będą dalsze oceny kwalifikujące, będą Państwo zobowiązani przedstawić pisemną zgodę na przeprowadzenie takiej oceny. Po zakwalifikowaniu dziecka, podczas spotkania Zindywidualizowanego programu edukacyjnego (IEP), podejmą Państwo decyzję, czy dziecko pozostanie pod opieką lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci i pobierać będzie usługi w ramach IFSP, czy przejdzie do lokalnego Programu specjalnego nauczania przedszkolnego. Przed ukończeniem przez Państwa dziecko trzeciego roku życia, dziecko może nadrobić umiejętności opanowane przez rówieśników i osiągnąć cele IFSP. To czas niezwykle ekscytujący, pomimo tego, że może być Państwu trudno rozstać się z programem usług i wsparcia w ramach wczesnej interwencji. Koordynator usług pomoże Państwu uzyskać dostęp do społecznych usług dla dzieci rozwijających się w typowy sposób, tak aby dziecko zachowało nowo nabyte umiejętności. Strona 11 TRANSITION PLANNING MEETING DATE EXPLANATION FOR MEETING DELAY Pytania do przemyślenia CONSIDERATION OF ELIGIBILITY FOR PRESCHOOL SPECIAL EDUCATION AND RELATED SERVICES (PART B) COMMUNITY SERVICES TRANSITION PLANNING MEETING NOTES/FUTURE STEPS RESULTS OF THE INITIAL IEP ELIGIBILITY DETERMINATION MEETING (TO BE COMPLETED BY SPECIAL EDUCATION STAFF) PART VII - MY CHILD S TRANSITION INFORMATION Section A - Transition At Age Three Transition At Age 3 Czy otrzymałem/otrzymałam egzemplarz Poradnika dla rodziców. Kolejne kroki: gdy dziecko podlegające wczesnej interwencji kończy 3 lata? Czy zespół wczesnej interwencji pomógł mi zrozumieć możliwości wyboru? Czy rozumiem, że jeżeli zrezygnuję z usług IFSP moje dziecko i rodzina nie będą dłużej otrzymywać usług w ramach IFSP? Jeżeli dziecko przechodzi do kolejnego etapu, bardzo ważne jest aktywne uczestnictwo i korzystanie z usług oferowanych dzieciom rozwijającym się prawidłowo przez organizacje społeczności lokalnej.

Strona dotycząca zasobów rodziny Osoby świadczące usługi wczesnej interwencji będą współpracować z Państwem oraz Państwa dzieckiem, aby osiągnąć poprawę rozwoju Państwa dziecka. Ważne jest to, aby aktywnie uczestniczyć w każdej wizycie jako partner w Programie dla niemowląt i małych dzieci. Podczas pracy z dzieckiem osoby świadczące usługi wczesnej interwencji pokażą Państwu nowe strategie i techniki. Proszę upewnić się, czy rozumieją Państwo, jak należy ćwiczyć te umiejętności z dzieckiem w domu i wdrażać je do codziennych zajęć dziecka. Największe zmiany u dziecka będą zachodzić podczas Państwa pracy z dzieckiem pomiędzy sesjami. Proszę zapewnić przekazywanie informacji o postępach Państwa dziecka koordynatorowi usług oraz osobom świadczącym usługi, tak aby możliwe było wspólne zaplanowanie zmian strategii w przypadku zaistnienia takiej potrzeby. Życzymy powodzenia na drodze wczesnej interwencji! 10 porad od rodziców weteranów 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Państwa dziecko będzie rosło i rozwijało się w zdumiewający dla Państwa sposób. Proszę zaangażować całą rodzinę w IFSP. Koordynator usług zawsze Państwa wysłucha. Stanowi on także źródło i wsparcie dla Państwa rodziny. Proszę mieć zaufanie do modelu couchingowego osoba świadcząca usługi nauczy Państwa odpowiednich czynności. Czasem wystarczy po prostu być rodziną. Proszę nawiązać kontakt z innymi rodzicami. Proszę chwalić, nagradzać i świętować silne strony, zdolności i zainteresowania Państwa dziecka. Proszę nie zapomnieć również o sobie podczas opieki nad dzieckiem i rodziną. Opuszczenie lokalnego Programu dla niemowląt i małych dzieci nie jest tak przerażające, jak mogłoby się to wydawać. To Państwo są ekspertem ds. Państwa dziecka. Lista kontrolna IFSP dla rodziców qqrozumiem, dlaczego moje dziecko zostało zakwalifikowane do Programu dla niemowląt i małych dzieci. qqzaprosiłem/zaprosiłam członków rodziny, przyjaciół i/lub osoby świadczące usługi wczesnej interwencji na spotkanie zespołu IFSP. qqmój pierwszy dokument IFSP został sporządzony w ciągu 45 dni od daty zgłoszenia. qqmoje pierwsze usługi rozpoczęły się w ciągu 30 dni od daty sporządzenia IFSP. qqprzekazałem/przekazałam informacje o mojej rodzinie i dziecku oraz moje nadzieje i marzenia. qqzespół ds. IFSP wziął pod uwagę moje zalecenia. qqifsp uwzględnia indywidualne silne strony oraz potrzeby rozwojowe mojego dziecka. qqifsp określa możliwości nauki podczas codziennych zajęć mojej rodziny. qqifsp opisuje sposoby świadczenia usług w ramach codziennych zajęć mojego dziecka i w miejscu przebywania dziecka. qqifsp wspiera moją rodzinę w pozyskiwaniu zasobów i wsparcia komunalnego. qqifsp określa koordynatora usług oraz inne osoby świadczące usługi. qqmogę swobodnie zadawać pytania podczas spotkań IFSP oraz podczas usług wczesnej interwencji. qqotrzymałem/otrzymałam egzemplarz dokumentu IFSP mojego dziecka. qqdostarczyłem/dostarczyłam pisemną zgodę na rozpoczęcie usług. qqmoje spotkania w ramach wczesnej interwencji zostały zaplanowane we wspólnie uzgodnionym miejscu i czasie. qqpierwszy przegląd IFSP zostanie przeprowadzony w ciągu 6 miesięcy. Mogę jednak prosić o przegląd w dowolnym czasie. Strona 12

Arkusz dla rodziny: spojrzenie na rozwój mojego dziecka Arkusz ten ma na celu pomóc Państwu przemyśleć silne strony oraz potrzeby Państwa dziecka. Osoby świadczące usługi wczesnej interwencji wykorzystują narzędzia do oceny w celu określenia, w jaki sposób rozwój Państwa dziecka można porównać z rozwojem rówieśników. Aby dzieci mogły uczestniczyć aktywnie w zajęciach w domu, w społeczności oraz w miejscach takich, jak ośrodki opieki nad dziećmi lub w programach przedszkolnych, muszą rozwinąć umiejętności w trzech obszarach: (1) rozwój pozytywnych umiejętności społeczno-emocjonalnych, (2) nabycie i korzystanie z wiedzy i umiejętności oraz (3) podejmowanie odpowiednich działań w celu zaspokojenia potrzeb. Podczas wypełniania poniższej tabeli proszę udokumentować obserwacje dotyczące postępów dziecka w tych trzech obszarach funkcjonalnych rozwoju. Proszę wziąć pod uwagę obecne umiejętności dziecka oraz umiejętności, które, według Państwa opinii, dziecko powinno opanować Państwa. Ważne jest to, aby w celu podjęcia dyskusji z zespołem IFSP ocena zawierała Państwa opinię oraz informację na temat stanu Państwa wiedzy związanej z rozwojem dziecka. ROZWIJANIE POZYTYWNYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH I EMOCJONALNYCH OSIĄGNIĘCIA MOJEGO DZIECKA Reagowanie na ludzi? Nawiązywanie relacji z członkami rodziny? Nawiązywanie relacji z innymi dorosłymi? Nawiązywanie relacji z innymi dziećmi? Okazywanie emocji? Reagowanie na dotyk? SILNE STRONY MOJEGO DZIECKA Co sprawia dziecku radość? Jakie zgodne z wiekiem umiejętności wykazuje lub zaczyna wykazywać moje dziecko? POTRZEBY MOJEGO DZIECKA Jakich umiejętności lub zachowań moje dziecko nie opanowało lub jakie umiejętności lub zachowania sprawiają dziecku trudność? W jakich obszarach umiejętności lub czynności moje dziecko wymaga znaczącego wsparcia i/lub ćwiczeń? NABYWANIE I WYKORZYSTYWANIE WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI PODEJMOWANIE STOSOWNYCH CZYNNOŚCI W CELU ZASPOKAJANIA POTRZEB Rozumienie i reagowanie na polecenia oraz/lub prośby innych osób? Myślenie, pamiętanie, rozumowanie i rozwiązywanie problemów? Interakcja z książkami, obrazkami i drukiem? Zrozumienie podstawowych pojęć, takich jak duży, gorący itp.? Zaspokajanie podstawowych potrzeb, takich jak jedzenie i ubieranie się? Poruszanie się, przemieszczanie się z miejsca na miejsce? Używanie rąk do zabawy zabawkami i używanie kredek? Komunikacja pragnień i potrzeb? Przyczynianie się do własnego zdrowia i bezpieczeństwa? DODATKOWE KWESTIE WYMAGAJĄCE ROZWAŻENIA: Jakie czynności lub osoby lubi moje dziecko? W jaki sposób moje dziecko okazuje mi, że coś lubi? Kiedy moje dziecko najlepiej współpracuje? Co uspokaja moje dziecko? Strona page 13 13 Jakich czynności lub osób moje dziecko nie lubi? W jaki sposób moje dziecko okazuje mi, że czegoś nie lubi? Czego boi się moje dziecko? Co frustruje moje dziecko?

Glosariusz Zwroty i pojęcia, z którymi spotkają się Państwo podczas wczesnej interwencji Usługi wczesnej interwencji Technologie pomocnicze Wczesna identyfikacja Doradztwo rodzinne Szkolenia rodzinne Wizyty domowe Usługi medyczne w celu przeprowadzenia diagnozy Usługi medyczne w celu przeprowadzenia oceny Usługi pielęgniarskie Usługi żywieniowe Terapia zajęciowa Fizjoterapia Usługi psychologiczne Przegląd i ocena Koordynacja usług Patologia mowy i języka Usługi społeczne Transport Usługi okulistyczne Podmioty świadczące usługi wczesnej interwencji Audiolog: identyfikuje, ocenia i zapewnia leczenie i doradztwo w odniesieniu do dzieci z wadami słuchu Pielęgniarz: ocenia stan zdrowia i pomaga rodzinom zrozumieć pojęcia i zagadnienia medyczne Doradca żywieniowy: wspiera dzieci i rodziny w zakresie wyboru produktów żywnościowych oraz w przypadku wystąpienia problemów z żywieniem Terapeuta zajęciowy: wspiera odpowiedni rozwój motoryczny, pomagając dzieciom używać rąk podczas zabawy oraz rozwijając umiejętność jedzenia i samodzielności Rodzice: mogą dzielić się nadziejami i marzeniami dziecka i rodziny oraz usprawniać każdy aspekt rozwoju dziecka Fizjoterapeuta: wspiera rozwój motoryczny, pomagając dziecku podczas poruszania się i zabawy Koordynator usług: koordynuje oraz ułatwia dziecku i rodzinie korzystanie z usług wczesnej interwencji Psycholog: uzyskuje i interpretuje zintegrowane informacje oraz diagnozuje zachowanie dziecka, a także ocenia warunki dziecka i rodziny, pomagając jednocześnie rodzinom radzić sobie z niepełnosprawnością dziecka oraz wyjątkowymi wyzwaniami stojącymi przed rodziną Pracownik socjalny: świadczy usługi doradcze zarówno indywidualnym osobom, jak i grupie osób, jaką jest rodzina, a także identyfikuje, mobilizuje i wspiera działania mające na celu uzyskanie maksymalnych korzyści z usług wczesnej interwencji Nauczyciel specjalny: wykorzystuje strategie, interwencje oraz instrukcje w celu wspierania ogólnego rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami Patolog mowy i języka: pomaga dzieciom wyrazić to, czego chcą i potrzebują, pomaga zrozumieć otaczający je świat oraz pomaga dzieciom zrozumieć, co mówią inni Strona 14

Glosariusz Zwroty i pojęcia, z którymi spotkają się Państwo podczas wczesnej interwencji Środowiska naturalne Dom Przedszkole publiczne Przedszkole społeczne Żłobek społeczny Ułatwienie rozpoczęcia edukacji Wczesne ułatwienie rozpoczęcia edukacji Wczesna opieka nad dzieckiem i rodzinne ośrodki edukacyjne (na przykład Judy Hoyer Centers) Ośrodki opieki nad dziećmi Opieka rodzinna Programy parkowe i rekreacyjne Kooperacyjne grupy zabaw Biblioteki Inne programy dla dzieci Pomiar wyników dziecka i rodziny Pomiar wyników jest głównym wysiłkiem podejmowanym na terenie całych Stanów Zjednoczonych w celu zrozumienia, jakie korzyści odnoszą dzieci i rodziny w wyniku świadczenia usług wczesnej interwencji oraz wsparcia oraz w celu usprawnienia programów stanowych w zakresie wczesnej interwencji. Cele dziecka Postępy wszystkich małych dzieci są mierzone pod kątem celów skoncentrowanych na umiejętnościach i możliwościach, które wykorzystywane będą przez dzieci w przyszłości w środowisku szkolnym. Trzy cele dla małych dzieci zostały określone przez Biuro ds. Programów Edukacji Specjalnej USA (OSEP): (1) dzieci posiadają odpowiednie umiejętności społeczne i emocjonalne, (2) dzieci nabywają i wykorzystują wiedzę i umiejętności oraz (3) dzieci podejmują działania w celu zaspokojenia własnych potrzeb. Wydział Edukacji Stanu Maryland (MSDE) gromadzi dane związane z powyższymi trzema celami dla małych dzieci poprzez proces IFSP w ramach programów dla niemowląt i małych dzieci. Rodzice i członkowie rodzin, pracownicy wczesnej interwencji oraz inne zaangażowane podmioty wymieniają się informacjami w celu zrozumienia, w jaki sposób dziecko funkcjonuje w gronie rówieśników. Informacje te dokumentowane są na stronie IFSP Podsumowanie silnych stron i potrzeb dziecka, w wielu punktach czasowych, dla każdego z trzech obszarów celów rozwoju małego dziecka, aby uzyskać odpowiedź na następujące pytanie: W jaki sposób rozwój mojego dziecka porównywalny jest z rozwojem rówieśników?. Podsumowanie informacji o wynikach małego dziecka zapewnia ogólny obraz postępów dziecka w trakcie uczestnictwa w programie wczesnej interwencji. W przypadku dzieci, które po ukończeniu trzech lat nadal otrzymują wsparcie w ramach usług IFSP, zespół może również zastosować listę kontrolną w ramach Oceny systemu pracy (WSS) w celu obserwacji i udokumentowania postępów dziecka pod względem gotowości szkolnej. Cele rodziny Lokalne Programy dla Niemowląt i Małych Dzieci pracują z rodzinami i opiekunami w celu pobudzenia rozwoju każdego dziecka. Raz do roku Państwa rodzina zostanie poproszona o wypełnienie ankiety w celu dokonania oceny, w jakim stopniu usługi wczesnej interwencji pomogły Państwa rodzinie. Trzy wyniki wyznaczone przez OSEP to: (1) rodziny znają swoje prawa, (2) rodziny efektywnie informują o potrzebach dzieci oraz (3) rodziny pomagają w rozwoju i nauce dzieci. Co roku podsumowanie wyników z ankiet przekazywane jest do OSEP, bezpośrednio przyczyniając się do doskonalenia programów lokalnych i stanowych. Strona 15

Źródła informacji dla rodziców: Więcej informacji zapewniają Lokalne Programy dla niemowląt i małych dzieci Hrabstwo Allegany 301-759-2415 Hrabstwo Anne Arundel 410-222-6911 Hrabstwo Baltimore City 410-396-1666 Hrabstwo Baltimore 410-887-2169 Hrabstwo Calvert 410-414-7034 Hrabstwo Caroline 410-479-3246 Hrabstwo Carroll 410-876-4437 Hrabstwo Cecil 410-996-5444 Hrabstwo Charles 301-609-6808 Hrabstwo Dorchester 410-221-1111,x1023 Hrabstwo Frederick 301-600-1612 Hrabstwo Garrett 301-533-0240 Hrabstwo Harford 410-638-3823 Hrabstwo Howard 410-313-7017 Hrabstwo Kent 410-778-8486 Hrabstwo Montgomery 240-777-3997 Hrabstwo Prince George s 301-265-8415 Hrabstwo Queen Anne s 410-827-4629, x 10 Hrabstwo Somerset 410-623-2037 Hrabstwo St. Mary s 301-475-5511, x 223 Hrabstwo Talbot 410-820-0319 Hrabstwo Washington 301-766-8217 Hrabstwo Wicomico 410-677-S250 Hrabstwo Worcester 410-632-5033 Szkoła dla Osób Niewidomych w stanie Maryland 410-444-5000 Szkoła dla Osób Niesłyszących w stanie Maryland 410-480-4545 Źródła internetowe www.marylandlearninglinks.org Korzystając z Maryland Learning Links [Linki Wiedzy Stanu Maryland], mogą Państwo uzyskać informacje i wiedzę związaną z usługami Wczesnej Interwencji i Nauczania Specjalnego w Stanie Maryland. Niezależnie od tego, czy są Państwo administratorami, nauczycielami, opiekunami czy rodzicami, z pewnością będą mogli Państwo skorzystać z różnorodnej, kompleksowej i jasno przedstawionej wiedzy teoretycznej i praktycznej bazującej na przekonaniu, że każde dziecko może uczyć się i osiągać swoje sukcesy zarówno w klasie szkolnej, jak i poza nią. Maryland Learning Links opracowane zostały przez Stan Maryland, Wydział Nauczania Specjalnego/ Służby Wczesnej Interwencji we współpracy z uniwersytetem Johns Hopkins University, Centrum Technologii in Edukacji. www.marylandpublicschools.org W ramach usystematyzowanego procesu skoordynowanych usług świadczonych na rzecz dzieci i uczniów niepełnosprawnych od momentu ich narodzin do ukończenia przez nich 21. roku życia Departament Oświaty Stanu Maryland, Wydział Nauczania Specjalnego/ Służby Wczesnej Interwencji, zapewnia lokalnym szkołom, jednostkom publicznym i pozostałym interesariuszom wsparcie, prowadzenie oraz sprawozdawczość związaną z wynikami uzyskiwanymi przez swoich podopiecznych. Dodatkową wiedzę i informacje może Państwu udostępnić: Departament Oświaty Stanu Maryland Wydział Nauczania Specjalnego/ Służb Wczesnej Interwencji 200 West Baltimore Street Baltimore, Maryland 21201 Telefon: 410-767-0261 Faks: 410-333-8165 Bezpłatna infolinia: 1-800-535-0182 Departament Oświaty Stanu Maryland 2011 Niniejszy dokument został opracowany i wydany przez Departament Oświaty Stanu Maryland, Wydział Nauczania Specjalnego/Służb Wczesnej Interwencji, dzięki środkom z grantu Amerykańskiego Departamentu Oświaty nr H393A090124A, Edukacja specjalna granty dla niemowląt i rodzin Fundusze na odbudowę, numer PL 105-17/111-5, na mocy ustawy Individuals with Disabilities Education Act [ustawa w sprawie kształcenia osób niepełnosprawnych]/american Recovery and Reinvestment Act [ustawa w sprawie odbudowy i reinwestycji]. Czytelnicy, którzy będą powielali lub przekazywali innym niniejszą publikację, proszeni są o wymienienie nazwy Departamentu Oświaty Stanu Maryland, Wydział Nauczania Specjalnego/Służby Wczesnej Interwencji. Departament Oświaty Stanu Maryland jest główną agencją odpowiadającą za realizację Programu dla niemowląt i małych dzieci w stanie Maryland. Jest to program świadczeń i pomocy koordynowany przez władze stanowe oraz lokalne agencje i organizacje. W kwestiach związanych z zatrudnieniem lub podczas udostępniania programów Departament Oświaty Stanu Maryland nie dyskryminuje nikogo z uwagi na rasę, kolor skóry, płeć, wiek, pochodzenie, wyznawaną religię, niesprawność ani orientację seksualną. Wszelkie pytania związane z polityką Departamentu prosimy kierować do oddziału odpowiedzialnego za zapewnienie równości i zgodności, Biuro Stanowego Zastępcy Dyrektora ds. Administracji, Departament Oświaty Stanu Maryland, 200 W. Baltimore Street, 6th Floor, Baltimore, MD 21201-2595, 410-767-0433, faks: 410-767-0431, TTY/TDD: 410-333-6442, www.marylandpublicschools.org. Lillian M. Lowery, Ed.D., Kurator Stanowy ds. Szkół Charlene M. Dukes, Ed.D., Prezes Stanowej Rady ds. Nauczania Martin O Malley, Gubernator Marcella Franczkowski, Asystent Kuratora Stanowego Wydział Nauczania Specjalnego/Służby Wczesnej Interwencji Wydanie: Sierpień 2013