ETAP/BRANŻA: KONSERWACJA ZABYTKÓW DATA: luty 2015 Program prac konserwatorskich dla renowacji zabytkowej stolarki okiennej w budynku przy ul. Strzeleckiej 9 w Wejherowie. OŚWIADCZENIE: Niniejszym oświadczam, że opracowana i sprawdzona przeze mnie dokumentacja, została wykonana zgodnie z obowiązującymi na dzień jej wykonania przepisami oraz zasadami wiedzy konserwatorskiej. OPRACOWANIE KONSERWATORSKIE CHRONIONE PRAWEM AUTORSKIM OPRACOWANIE mgr Monika Jaszczak konserwator zabytków nr dyplomu 1400122802/2008
Opis inwentaryzacyjny I. OPIS STOLARKI OKIENNEJ Budynek Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Bohaterskiej Załogi ORP Orzeł w Wejherowie przy ul. Strzeleckiej 9 w Wejherowie został wybudowany ok. 1903 roku W budynku pierwotnie mieściło się Seminarium Nauczycielskie. Planowana jest obecnie wymiana stolarki okiennej budynku w ramach projektu Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Bohaterskiej Załogi ORP Orzeł w Wejherowie w zakresie wymiany stolarki okiennej na drewniane potrójnie szklone w ilości 279 szt. o współczynniku U=0,9 W/m2K. W ramach planowanych prac związanych z wymianą stolarki okiennej wytypowano zabytkowe okna drewniane z pierwotnego wyposażenia budynku i przeznaczono je do zachowania jako świadki historyczne. Wytypowane elementy przeznaczono do renowacji. Rozmieszczenie tych okien zaznaczono na fot. 1-2, w dalszej części opracowania zamieszczono karty stolarek okiennych obejmujące opis szczegółowy oraz dokumentację fotograficzną poszczególnych typów okien. 1) Okno typ 01 okno drewniane w konstrukcji krosnowej siedmiopodziałowe dwupoziomowe, 2 szt.; 2) Okno Typ 02 okno drewniane krosnowe jednodzielne dwupoziomowe, 4 szt.; 3) Okno Typ 03 okno typu angielskiego jednodzielne dwupoziomowe, przesuwne w kierunku pionowym, 3 szt.; 4) Okno typ 04 okno drewniane krosnowe, jednodzielne dwupoziomowe, 2 szt.; 5) Okno typ 05 okno drewniane krosnowe jednoskrzydłowe, 1 szt.; 6) Okno typ 06 okno drewniane skrzynkowe, pięciodzielne dwupoziomowe, 1 szt.; 7) Okno typ 07 okno drewniane skrzynkowe dwudzielne dwupoziomowe, 2 szt.; 8) Okno typ 08 okno drewniane krosnowe trójdzielne dwupoziomowe, wtórnie zdwojone (drugie okno współczesne od strony wewnętrznej, okno oryginalne zewnętrzne szklone szkłem kolorowym typu Jasło na ramki ołowiane, 6 szt.; Parapety wewnętrzne: występują oryginalne parapety wewnętrzne drewniane o ozdobnym profilu; Parapety zewnętrzne: występują oryginalne parapety z kształtek ceramicznych szkliwionych zielonym szkliwem ceramicznym; Elementy metalowe: występują okucia okienne obejmujące klamki, gałki, zakrętki dźwigniowe, ozdobnie profilowane zawiasy czopowe, narożniki okienne oraz dwie ozdobne kotwy spinające otwór okienny (okna typu 01). Szklenie: okna typów 01-07 szklone szkłem pojedynczym bezbarwnym, okna typu 08 szklone szkłem kolorowym typu Jasło. II. STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ Poddano ocenie stan zachowania stolarki okiennej wytypowanej do renowacji. Oryginalna stolarka okienna jest w stanie zróżnicowanym. Na podstawie oceny stanu zachowania stwierdzono, że kwalifikuje się do renowacji. a) Okna typu 01 - obecnie pokryte są kilkoma warstwami farby olejnej w kolorze białym. Od strony zewnętrznej, na skutek szkodliwego oddziaływania dziennych i rocznych amplitud temperatury i wilgotności powłoki są miejscowo spękane i odspojone oraz lokalnie wykruszone szczególnie w partiach okapników okiennych; w miejscach ubytków powłok malarskich na okapnikach występuje wietrzenie i biokorozja drewna. Nie stwierdzono obecności owadów drewnojadów w drewnie. Skrzydła okienne w nadślemieniu obecnie są zapieczone i nie dają się otworzyć. 2
b) Okna na werandzie (typy 02 oraz 03) były poddawane w przeszłości renowacji, podczas której usunięto pierwotne i wtórne warstwy przemalowań. Obecnie występujące powłoki zewnętrzne (biała farba olejna) uległy spękaniu, powierzchnię drewna od strony wnętrza zabezpieczono lakiero-bejcą w kolorze brązowym. Nie stwierdzono obecności owadów drewnojadów w drewnie. Stwierdzono liczne drobne uszkodzenia drewna oraz uszkodzenia kitów szklarskich. Drewno zostało wykończone w sposób nieestetyczny. Ramiak okna typu 02 od strony południowo-zachodniej werandy jest uszkodzony i wymaga flekowania. Okna typu 03 z niesprawnym systemem przeciwwagi złożonej z bloczków, linek i odważników na skutek usunięcia linek stalowych, brak jednej gałki w oknie typu 03. c) Okna typu 04 w stanie dobrym: pokryte wielokrotnymi przemalowaniami nie wykazują oznak dezintegracji drewna, grube nawarstwienia powłok malarskich powodują obecnie rozszczelnienie okien, złącza stolarskie nienaruszone; powłoki malarskie spękane, lokalnie łuszczące się; kity szklarskie spękane, częściowo wykruszone; okucia pokryte grubymi powłokami malarskimi, które częściowo się wykruszyły; stwierdzono lokalnie korozję powierzchniową elementów bez wpływu na możliwość dalszej ich eksploatacji po wykonaniu prawidłowej renowacji; d) Okno typu 05 - w stanie dobrym: pokryte wielokrotnymi przemalowaniami nie wykazują oznak dezintegracji drewna, grube nawarstwienia powłok malarskich powodują obecnie rozszczelnienie okien, złącza stolarskie nienaruszone; powłoki malarskie spękane, lokalnie łuszczące się; kity szklarskie spękane, częściowo wykruszone; okucia pokryte powłokami malarskimi, stwierdzono lokalnie korozję powierzchniową elementów oraz brak haczyka zakrętki dźwigniowej; e) Okno typu 06 w stanie złym. Zachowały się tylko trzy skrzydła zewnętrzne w nadślemieniu oraz ościeżnica okienna. Pozostałe skrzydła są wtórne, o różniących się profilach ramiaków oraz okuciach (zawiasy, klamki). Występuje gruba warstwa powłok malarskich powodujących nieszczelne przyleganie elementów i nieszczelności okna. Powłoki malarskie uległy spękaniu i częściowemu odspojeniu. Kity szklarskie spękane, lokalnie wykruszone. Stwierdzono brak ozdobnej listwy przymykowej w podślemieniu. f) Okno typu 07 w stanie dopuszczalnym. Nie stwierdzono oznak dezintegracji drewna. Drewno oraz okucia pokryte są kilkakrotnymi przemalowaniami, od strony zewnętrznej stwierdzono starzenie się powłok malarskich oraz powierzchniowe wietrzenie drewna. Kity szklarskie spękane, lokalnie uszkodzone. Oryginalne klamki niekompletne. g) Okna typu 08 w stanie dopuszczalnym. Okna po renowacji, podczas której usunięto stare powłoki malarskie i naniesiono nowe powłoki w kolorze brązowym. Stan szklenia witrażowego w stanie dopuszczalnym. Lokalnie występują nieszczelności na połączeniach szkła i ramek ołowiowych wymagające uszczelnienia. Okucia okienne: wtórne klamki; oryginalne zawiasy oraz haczyki; h) Okucia okienne w większości oryginalne, ale występują także wtórne klamki i zawiasy w skrzydłach okiennych, które zostały wymienione w 2 poł. XX wieku. Oryginalne okucia w stanie dobrym występują luzy wymagające regulacji oraz grube warstwy wtórnych powłok malarskich na klamkach, zawiasach okiennych, gałkach i zakrętkach; kity szklarskie spękane, lokalnie wykruszone; kotwy metalowe (okna typu 01): stwierdzono lokalnie korozję powierzchniową metalu od strony okna wymagających interwencji konserwatorskiej (spowodowana brakiem powłok malarskich w tym miejscu). 3
WYTYCZNE KONSERWATORSKIE: a) Okna należy poddać renowacji zgodnie z programem prac konserwatorskich (patrz dalsza część opracowania). b) Wtórne skrzydła okienne w oknie typu 06: należy wymienić na nowe drewniane z powtórzeniem profili z oryginalnych skrzydeł okiennych i z odtworzeniem oryginalnego profilu listwy przymykowej. c) Szklenie: wymiana przeszklenia na szkło pojedyncze grubości 4 mm, szklenie tradycyjne na kit szklarski. d) Parapety wewnętrzne: zaleca się renowację występujących oryginalnych parapetów okien. Dopuszcza się wymiany parapetów najbardziej zniszczonych należy wykonać je w takim przypadku w drewnie, z powtórzeniem występujących wymiarów i przekrojów. e) Okucia: oryginalne klamki (patrz fot. 28), gałki, zakrętki i zawiasy należy zachować i poddać renowacji. Klamki wtórne należy usunąć i zastąpić replikami oryginalnych klamek (także klamki historyczne pozyskane z okien przeznaczonych do wymiany). Brakującą gałkę w oknie typu 02 (patrz fot. 15) należy uzupełnić jej kopią lub gałką o zbliżonym kształcie (wówczas wybór gałki należy przedstawić do zatwierdzenia przez nadzór konserwatorski). Nowe skrzydła okienne (okno typu 06) dopuszcza się montaż na zawiasach współczesnych z nakładkami o profilowanym kształcie, nawiązującym do oryginału. f) System bloczków i odważników w oknach angielskich: należy zamontować nowe linki stalowe i wyregulować mechanizm. g) Szklenie witrażowe: należy dokonać przeglądu szklenia witrażowego. W miejscach stwierdzonych nieszczelności w miejscach łączenia tafli szklanych należy zamknąć nieszczelności. Prace przy witrażach powinny być wykonywane przez doświadczonego witrażownika. Program prac konserwatorskich: I. Renowacja drewna: 1. Oczyszczenie elementów drewnianych z farby: a) metody mechaniczne pod strumieniem gorącego powietrza, b) doczyszczanie pastą zmydlającą do usuwania starych powłok następnie c) szlifowanie papierem ściernym drobnej granulacji; 2. Dezynfekcja drewna preparatem biobójczym opartym na związkach boru. 3. Impregnacja wzmacniająca drewna preparatem żywicznym o niskiej lepkości. 4. Uzupełnianie ubytków (fleki drewniane, dwuskładnikowa mieszanka epoksydowa do uzupełnień w drewnie, mniejsze ubytki akrylowa szpachlówka do drewna); 5. Gruntowanie drewna preparatem o własnościach biologicznie czynnych o przedłużonym działaniu; 6. Naniesienie warstw malarskich malowanie dwukrotne za pomocą pędzla farbą odporną na czynniki zewnętrzne: a) okna typów 01, 04-08: w kolorze białym; b)okna typów 02-03 w kolorze brązowym (odcień należy dobrać na podstawie występującej kolorystyki werandy w porozumieniu z nadzorem konserwatorskim). 7. Wymiana przeszklenia: szkło pojedyncze gr. 4 mm szklenie na kit szklarski; 8. Okucia i mechanizmy należy poddać renowacji, polegającej przywróceniu sprawności mechanizmom, usunięciu starych powłok malarskich, oczyszczeniu powierzchni z zabrudzeń i odtłuszczeniu oraz naniesieniu nowych powłok zabezpieczających (elementy stalowe); elementy mosiężne należy oczyścić preparatem do metali kolorowych, elementów mosiężnych nie malujemy. 4
II. Renowacja elementów metalowych: 1. Oczyszczenie powierzchni metalu z warstw malarskich oraz produktów korozji metalu metodami mechanicznymi (metody termiczne, chemiczne z zastosowaniem past zmydlających, nie należy piaskować elementów). 2. Naniesienie inhibitora korozji. 3. Naniesienie powłok zabezpieczających w kolorze okien: zakrętki, zawiasy, gałki. 4. Klamki stalowe- zabezpieczenie powierzchni pastą bezbarwną lub lakierem akrylowym. III. Uzupełnienie ubytków tynków w ościeżach okiennych: 1. Uzupełnianie ubytków w tynkach należy wykonywać zaprawą wapienną, klasa zaprawy GP CS I wg EN 998-1, spoiwo zgodnie z normą EN 459. 2. Naniesienie gładzi wapiennej lub gładzi gipsowej na powierzchnię ściany (scalenie uzupełnień). 3. Po wykonaniu uzupełnień i odpowiednim czasie sezonowania zaprawy (2 4 tygodnie) można przystąpić do naniesienia powłok malarskich na uprzednio zagruntowaną powierzchnię gruntem odpowiednim do użytej farby. Kolor farby należy dopasować do występującej obecnie we wnętrzu (na ościeżu) 04 fot. 1 Rozmieszczenie okien przeznaczonych do renowacji elewacja południowo-zachodnia, skrzydło północne 5
fot. 2 Rozmieszczenie okien przeznaczonych do renowacji w północno-zachodnim narożniku budynku szkoły (widok na elewację północno-zachodnią). 6
Aneks 1. Badanie powłok malarskich badania stratygraficzne. AUTOR BADANIA: mgr Monika Jaszczak CEL BADAŃ: Celem przeprowadzonych badań stratygraficznych było uzyskanie informacji dotyczących oryginalnego opracowania kolorystycznego stolarki okiennej w budynku dawnego Seminarium Nauczycielskiego położonego przy ul. Strzeleckiej 9 w Wejherowie. METODOLOGIA BADAŃ: Wykonano kilka odkrywek schodkowych na elementach drewnianych okna i dokonano obserwacji okiem nieuzbrojonym. Następnie pobrano próbki do analizy mikroskopowej, opisane w niniejszym dokumencie. Wyboru dokonano na podstawie prób sondażowych i ich analizy porównawczej. Próbki sfotografowano za pomocą mikroskopu z wbudowaną kamerą firmy Vehomodel VMS-OO4 pod 200-krotnym. SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADAŃ STRATYGRAFICZNYCH: Opis odkrywki zawiera fotografie makro i mikro oraz tabelę zestawień występujących warstw, z uwzględnieniem czasu ich powstania (chronologii), ze szczególnym uwzględnieniem wskazania warstw pierwotnych. Na zamieszczonych fotografiach naniesiono numery odpowiadające numeracji warstw w tabelach stratygraficznych. Odkrywka schodkowa. 7
Zestawienie warstw powłok zabezpieczających drewno: przekrój oraz widok z góry na próbkę. Lokalizacja: pobrana z oryginalnego skrzydła okiennego w nadślemieniu okno typu 06. Obserwacje: Stwierdzono obecność wielokrotnych przemalowań drewna. Powłoki są silnie zniszczone (spękane i odspojone). Bezpośrednio na drewnie zaobserwowano obecność powłoki zabezpieczającej drewno o charakterze żywicznym (grunt) w kolorze żółtym (1), kolejna warstwa - pierwotna to powłoka malarska w kolorze białym (2). Wnioski: Powłoki zabezpieczające są mocno zniszczone wskutek oddziaływania czynników atmosferycznych. Bezpośrednio na drewnie stwierdzono obecność wymalowania w kolorze białym, położonego na warstwę gruntu o charakterze żywicznym. Nr warstwy faza chronologicz na datow anie Charakterystyka warstwy 0 I Podłoże: drewno naturalna 1903 r. 1 I Grunt żółta 2 I Powłoka malarska biała 3 II Powłoka malarska, nawarstwienia szara 4 III Powłoka malarska, nawarstwienia szara 5 IV Powłoka malarska, nawarstwienia biała 6 V Powłoka malarska, nawarstwienia biała 7 VI Powłoka malarska biała XX w. 8 VII Powłoka malarska biała 9 VIII Powłoka malarska biała 10 IX Powłoka malarska biała 11 X Powłoka malarska biała 12 XI Powłoka malarska biała 13 XII Powłoka malarska biała Tabela 1 Stratygrafia warstw malarskich na powierzchni ramiaka okiennego. barwa Wnioski z badań: W wyniku badań stwierdzono, że pierwotnie badane elementy stolarki okiennej były pomalowane na kolor biały. 8
Aneks 2. KARTY STOLAREK OKIENNYCH: OKNO TYP 01 Konstrukcja: krosnowe Ilość: 2 SZT. Lokalizacja: elewacja pn.-zach., weranda, parter Oznaczenie na inwentaryzacji 1 : 048 Opis: okno wykonane z drewna sosnowego w konstrukcji krosnowej siedmiopodziałowe dwupoziomowe; nadślemię trójdzielne, z dodatkowymi podziałami wprowadzonymi za pomocą szprosów konstrukcyjnych; dwa środkowe skrzydła okienne w podślemieniu przesuwne w kierunku poziomym; ślemię ozdobne; występują ozdobne cztery słupki stałe oraz ozdobna listwa przymykowa (na osi okna); nadślemię uchylne w kierunku poziomym, montowane na zawiasy oraz zakrętki; występuje ozdobna kotwa metalowa spinająca otwór okienny; fot. 3 Awers okna. fot. 4 Rewers okna. fot. 5 Awers, fragment. fot. 6 Prowadnica po której poruszają się skrzydła. fot. 7 Skrzydła nadślemienia od strony wnętrza. 1 Podana numeracja odpowiada oznaczeniom w Inwentaryzacji rysunkowo pomiarowej drewnianej stolarki okiennej budynku Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 znajdującej się w Wejherowie przy ul. Strzeleckiej 9 autorstwa mgr inż. A.Sokoll ze stycznia 2015 roku. 9
OKNO TYP 02 Konstrukcja: krosnowe Ilość: 4 SZT. Lokalizacja: elewacja pn.-zach., pn.-wsch. i pd.-zach. werandy (narożnik pn.-zach. budynku), I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: 028 Opis: okno wykonane z drewna sosnowego w konstrukcji krosnowej jednodzielne dwupoziomowe; pola skrzydeł okiennych z dodatkowymi podziałami za pomocą szprosów konstrukcyjnych; ślemię ozdobnie profilowane; Okucia: zawiasy czopowe ozdobnie profilowane, zakrętki dźwigniowe, narożniki okienne; Powłoki zabezpieczające: obecnie występujące powłoki zabezpieczające drewno są wtórne a) awers w kolorze białym; b) rewers pokryty lakiero-bejcą w kolorze brązowym; Nie stwierdzono obecności pierwotnych wymalowań drewna. fot. 8 Awers okna fot. 10 Awers, fragment. Widoczne profilowane ślemię. fot. 11 Oryginalny zawias czopowy. fot. 9 rewers okna. fot. 12 Oryginalna zakrętka dźwigniowa. 10
OKNO TYP 03 Konstrukcja: system angielski Ilość: 3 SZT. Lokalizacja: elewacja pn.-zach., weranda, I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: 012 Opis: okno wykonane z drewna sosnowego w systemie angielskim przesuwne w kierunku pionowym; jednodzielne dwupoziomowe; pola skrzydeł okiennych z dodatkowymi podziałami za pomocą szprosów konstrukcyjnych; ślemię ozdobnie profilowane; Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, ozdobne gałki (po jednym na okno, obecnie brak gałki w jednym z okien); Odważniki ukryte w ościeżnicy obecnie system przeciwwagi nie funkcjonuje po usunięciu linek; Powłoki zabezpieczające: obecnie występujące powłoki zabezpieczające drewno są wtórne a) awers w kolorze białym; b) rewers pokryty lakiero-bejcą w kolorze brązowym; Nie stwierdzono obecności pierwotnych wymalowań drewna. fot. 13 Awers okna. fot. 15 Oryginalna gałka zdobiona ornamentem geometrycznym. fot. 14 Rewers okna 11
OKNO TYP 04 Konstrukcja: krosnowe Ilość: 2 SZT. Lokalizacja: ryzalit skrzydła północnego, elewacja pn.- zach., elewacja pd.-zach. I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: 025 Opis: okno wykonane z drewna sosnowego jednodzielne dwupoziomowe; pole skrzydeł w nadślemieniu dzielone za pomocą pionowego szprosu konstrukcyjnego, skrzydło w podślemieniu dzielone na dwa pola poziomym szprosem konstrukcyjnym; ślemię ozdobnie profilowane; Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, zakrętki dźwigniowe, zawiasy czopowe ozdobne; Powłoki zabezpieczające: okno pokryte kilkoma warstwami przemalowań farbą olejną w kolorze białym. fot. 16 Awers okna. fot. 17 Rewers okna. fot. 18 Zakrętka dźwigniowe. 12
OKNO TYP 05 Konstrukcja: krosnowe Ilość: 1 SZT. Lokalizacja: ryzalit skrzydła północnego, elewacja pn.-zach., I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: 034 B Opis: okno wykonane z drewna sosnowego jednoskrzydłowe w kształcie wydłużonego stojącego prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym; skrzydło dzielone za pomocą 2 poziomych szprosów konstrukcyjnych na trzy pola; ślemię ozdobnie profilowane; Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, zakrętki dźwigniowe (2 szt.), zawiasy czopowe ozdobne; Powłoki zabezpieczające: okno pokryte kilkoma warstwami przemalowań farbą olejną w kolorze białym. fot. 19 Awers okna. fot. 21 Zakrętka dźwigniowa. fot. 20 Rewers okna. fot. 22 Zawias czopowy ozdobny. 13
OKNO TYP 06 Konstrukcja: skrzynkowe Ilość: 1 SZT. Lokalizacja: ryzalit skrzydła północnego, elewacja pd.- zach., I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: - Opis: okno wykonane z drewna sosnowego pięciodzielne dwupoziomowe w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym; ślemię ozdobnie profilowane; w nadślemieniu dwa słupki stałe ozdobnie fazowane, w podślemieniu listwa przymykowa wtórna, bez zdobień. Zachowane oryginalne trzy skrzydła zewnętrzne w nadślemieniu, pozostałe skrzydła wtórne; Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, zakrętki dźwigniowe (2 szt.), zawiasy czopowe ozdobne (6 szt.), gałki (2 szt.); pozostałe okucia wtórne o uproszczonej formie; Powłoki zabezpieczające: okno pokryte kilkoma warstwami przemalowań farbą olejną w kolorze białym. Stwierdzono najstarsze wymalowanie w kolorze białym; fot. 23 Awers okna. fot. 24 Rewers okna. fot. 25 Oryginalne okucia okienne: zakrętka dźwigniowa i gałki okienne. 14
OKNO TYP 07 Konstrukcja: skrzynkowe Ilość: 2 SZT. Lokalizacja: skrzydło północne, elewacja pd.-zach., I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: 023 Opis: okno wykonane z drewna sosnowego dwudzielne dwupoziomowe w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym; ślemię ozdobnie profilowane; w nadślemieniu słupek stały ozdobnie fazowany, w podślemieniu listwa przymykowa ozdobnie profilowana; Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, zawiasy czopowe ozdobne (16 szt.), gałki (2 szt.); pozostałe okucia wtórne o uproszczonej formie; Powłoki zabezpieczające: okno pokryte kilkoma warstwami przemalowań farbą olejną w kolorze białym. Stwierdzono najstarsze wymalowanie w kolorze białym; fot. 26 Awers. fot. 28 Oryginalna klamka typu T w kształcie migdała. fot. 27 Rewers fot. 29 Detal. Widoczny profil ramiaka okiennego i ozdobne zawiasy czopowe. 15
OKNO TYP 08 Konstrukcja: krosnowe, wtórnie zdwojone Ilość: 6 SZT. Lokalizacja: skrzydło północne, elewacja pd.-zach., I p. Oznaczenie na inwentaryzacji: - Opis: okno wykonane z drewna sosnowego trójdzielne dwupoziomowe w kształcie prostokąta zamkniętego łukiem pełnym; ślemię ozdobnie profilowane; słupek stały przechodzący ozdobnie fazowany; Od strony wewnętrznej zamontowano drugi rząd okien współczesnych. Okucia, elementy metalowe: narożniki okienne, wtórne klamki, haczyki; Powłoki zabezpieczające: okno pokryte wtórnymi powłokami zabezpieczającymi w kolorze brązowym. Stwierdzono najstarsze wymalowanie w kolorze białym; fot. 30 Awers. fot. 32 Detal. fot. 31 Rewers. fot. 33 Oryginalne okucia okienne. 16