SIERPIEŃ 2014 nr 8 (49)

MAGAZYN PRACOWNIKÓW PGE GÓRNICTWO i ENERGETYKA KONWENCJONALNA EKspress SIERPIEŃ 2014 nr 8 (49) Łączy nas dobra energia

SPIS TREŚCI W pracy nie ćwierkaj AKTUALNOŚCI 4 Akcje PGE GiEK SA upłynął termin dobrowolnego zbycia 4 Wspieramy gminy 4 Linia kolejowa Bełchatów-Wieluń wstępna koncepcja 4 W pracy nie ćwierkaj 4 Polscy i ukraińscy energetycy na Jasnej Górze 5 Trzy pytania do Dariusza Wójcika TEMAT NUMERU 6 Łączy nas dobra energia 4 EKspress Pismo Pracowników PGE GiEK SA Wydawca: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA, 97-400 Bełchatów, ul. Węglowa 5 Adres akcji: Bełchatów, ul. Węglowa 5, pok. 208 Redaktor naczelny: Dariusz Trocha, tel. kom. 695883869 Redaktor prowadząca: Anna Woźna, tel. kom. 695883875 Opracowanie graficzne i skład: Jacek Wirażka, Adam Tułecki Druk: Drukarnia Tęcza, 09-562 Łódź, ul. Łąkowa 3/5 Na okładce: Obchody Dnia Energetyka 2014, festyn w Bełchatowie. Foto: Bełchatowskie Towarzystwo Fotograficzne Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i akcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku Wszystkich czytelników zachęcamy do współpracy przy tworzeniu naszego wydawnictwa. Materiały i informacje można zgłaszać na adres e-mailowy: ekspress.gieksa@gkpge.pl lub bezpośnio do aktorów A lato było gorące 10 Przed energetyką sporo wyzwań Z HISTORII 12 Danusia była pierwsza WIEDZIEĆ WIĘCEJ 14 A lato było gorące Redakcja: 14 SPÓŁKI W NASZEJ GRUPIE 16 Niezawodny partner wymagających klientów Grzegorz Bartczak Józef Bukowski Marta Czyżewska Paweł Dusza Aldona Frydrych Anna Grabowska Anna Kaciupa Janusz Kalinowski Ewa Maciaszek Rafał Pirek Wojciech Stachowicz korekta: Dominik Grześkowiak Ten numer tworzyli z nami: Niezawodny partner wymagających klientów SPORT 16 18 Big Maki to lepsze niż wieś Maki 19 Turów z Barceloną i Bayernem 19 Związki kontra dyrekcja 19 Wiesław Stankiewicz z pucharem 19 Piłkarze z KWB najlepsi BEZ NAPIĘCIA 20 Nie jesz śniadania? To błąd! 20 Czy car może wszystko? Agnieszka Bubczyk Elektrociepłownia Lublin Wrotków Mirosław Kaczerewski KWB Turów Zdzisław Pietruszczak Elektrownia Turów Anna Litwin Elektrociepłownia Rzeszów Krystyna Sobańska, Danuta Hering Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz Joanna Sierżysko Elektrociepłownia Gorzów Ewa Brzezińska Elektrociepłownia Kielce Karol Zajączkowski Elektrociepłownia Zgierz Bełchatowskie Towarzystwo Fotograficzne Magdalena Kula, Iwona Paziak, Piotr Budynek, Rafał Górniak Szanowni Państwo, za nami centralne obchody Dnia Energetyka w Bełchatowie. Bardzo serdecznie dziękuję wszystkim, którzy uczestniczyli w tych uroczystościach oraz gratuluję raz jeszcze osobom wyróżnionym odznaczeniami państwowymi i branżowymi. W wielu naszych lokalizacjach odbywają się obecnie obchody lokalne. Uczestniczą w nich także przedstawiciele zarządu PGE GiEK SA, dyrektorzy oddziałów oraz departamentów. Energetyczne tradycje są ważnym elementem kultury organizacyjnej spółki i naszym zadaniem jest ich należyta pielęgnacja. Jest to tym ważniejsze, że nasze oddziały mają coraz dłuższą historię. W tym roku swoje jubileusze obchodzą Elektrownia Dolna Odra, mająca już 40-lat oraz Elektrociepłownia Kielce, Energetyczne obchodząca 25 rocznicę powstania. Serdecznie gratuluję tradycje są ważnym dyrekcji i załogom obu tych oddziałów! elementem kultury Cieszy nas, że obchodom energetycznego święta towarzyszą organizacyjnej spółki także wydarzenia szczególnie ważne dla naszej Spółki, związane z realizacją kolejnych etapów inwestycji w poszczególnych lokalizacjach. Jeszcze we wrześniu odbędzie się wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego bloku gazowo-parowego w Elektrociepłowni Gorzów, a na początku października oddany zostanie uroczyście do użytku nowy turbozespół w Elektrociepłowni Zgierz. W tym roku spotkamy się także na uroczystościach oddania nowego bloku w Rzeszowie, gdzie jest już za nami synchronizacja pierwszego modułu. Także w Opolu, gdzie obecnie trwają prace przygotowawcze na placu budowy, wmurujemy wkrótce kamień węgielny pod nowe bloki energetyczne. Relacje z tych i innych wydarzeń, do lektury których gorąco zachęcam, mogą Państwo znaleźć w kolejnych wydaniach naszego miesięcznika, a także magazynach radiowych oraz intranecie. W tym miesiącu odbędą się w Bełchatowie VI Mistrzostwa PGE. Ta impreza również ma już swoją tradycję i słynie z przyjaznej atmosfery. Jako współorganizator i współgospodarz mam przyjemność serdecznie zaprosić reprezentantów poszczególnych oddziałów naszej spółki, ale także całej Grupy Kapitałowej PGE do naszego miasta, życząc wszystkim przede wszystkim dobrej zabawy oraz satysfakcjonujących wyników sportowych uzyskanych w duchu pięknej idei fair play. Do zobaczenia w Bełchatowie! prezes zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA 2 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 3

AKTUALNOŚCI AKTUALNOŚCI Więcej informacji w intranecie GiEK Akcje PGE GiEK SA upłynął termin dobrowolnego zbycia Centralny Dom Maklerski (CDM) Pekao SA zakończył 31 sierpnia br. przyjmowanie dobrowolnych ofert sprzedaży akcji PGE GiEK SA na rzecz PGE SA. Najpóźniej do końca września br. CDM zrealizuje transakcje sprzedaży akcji objętych tą ofertą. r Wspieramy gminy W imieniu PGE GiEK SA list intencyjny sygnowała Magdalena Kula, dyrektor Departamentu Komunikacji Przedstawiciele PGE GiEK SA i 21 samorządów podpisali 4 sierpnia list intencyjny, którego efektem będzie wypracowanie, wdrożenie i realizacja strategii dla Obszaru Funkcjonalnego Zagłębia Górniczo Energetycznego Bełchatów Szczerców Złoczew. r Linia kolejowa Bełchatów Wieluń wstępna koncepcja Porozumienie w sprawie opracowania wstępnej koncepcji linii kolejowej Bełchatów Wieluń, z bocznicą obsługującą eksploatację złoża węgla brunatnego Złoczew, podpisały PGE GiEK SA, Zarząd Województwa Łódzkiego oraz PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Podjęcie działań związanych ze zleceniem opracowania dokumentacji wstępnego studium oraz jego sfinansowanie zadeklarowała PGE GiEK. r Prace nad wstępną koncepcją linii kolejowej są dla PGE GiEK istotne z uwagi na planowane przygotowanie i rozpoczęcie eksploatacji nowego złoża Złoczew W pracy nie ćwierkaj Firmom, które wprowadzają zasadę kontrolowanego dostępu do Internetu nie chodzi tylko o wydajność pracowników. Ważne jest także bezpieczeństwo użytkowanej sieci. Czy wykorzystując Internet w godzinach pracy do celów prywatnych zdajemy sobie z tego sprawę? Warto zastanowić się zanim podczas pracy klikniemy na swoje konto facebookowe, żeby zamieścić słitfocie, zapragniemy zrobić zakupy w internetowym sklepie, albo poćwierkać na Twitterze mówi Paweł Kipigroch, dyrektor Departamentu Zarządzania Systemami ICT w centrali. Jeśli w godzinach pracy wykorzystujemy Internet do celów prywatnych musimy zdawać sobie sprawę, że działamy wbrew Regulaminowi korzystania z zasobów informatycznych i telekomunikacyjnych (ICT) w PGE GiEK SA, czyli zarządzeniu nr 32/2014. Wynikająca z niego m.in. zasada kontrolowanego dostępu do Internetu znana jest nie tylko w naszej spółce. Takie praktyki spotykamy w niemal wszystkich firmach i instytucjach publicznych podkreśla. Pracodawcom nie chodzi jedynie o stracony czas w pracy. Ważnym aspektem pozostaje także ochrona sieci, a jej monitoring wykazał już taką próbę zainfekowania naszego systemu złośliwym wirusem. Polscy i ukraińscy energetycy na Jasnej Górze Blisko 7 tys. energetyków z Polski wspólnie z energetykami z Ukrainy wzięło udział 16 i 17 sierpnia w XXIX Pielgrzymce Energetyków, Elektryków i Elektroników do sanktuarium maryjnego w Częstochowie. Pielgrzymi z Ukrainy Na zaproszenie Krajowej Rady Duszpasterskiej Wspólnoty Zawodowej Energetyków w pielgrzymce uczestniczyła także 22-osobowa delegacja energetyków ze Lwowa, reprezentująca PJSC Lvivobłenergo. Podczas sobotniego, nocnego czuwania przy cudownym obrazie Matki Bożej pielgrzymi modlili się o opiekę nad swoimi miejscami pracy i rodzinami. Modlono się także o pokój, a szczególnie o zaprzestanie walk na Ukrainie. Podczas niedzielnej mszy św., na błoniach pod jasnogórskim klasztorem, polscy i ukraińscy energetycy wspólnie prosili o błogosławieństwo na trudny czas Wykorzystując Internet w czasie pracy niekoniecznie do celów służbowych musimy pamiętać o bezpieczeństwie użytkowanej sieci Pielgrzymi z Elektrociepłowni Lublin Wrotków Jednym ze sposobów ograniczenia korzystania z Internetu w pracy do celów prywatnych jest wprowadzenie tzw. limitu czasowego. Wdrożyliśmy go kilka lat temu w KWB Bełchatów, aby przez ściąganie plików z Internetu użytkownicy nie blokowali łącza internetowego w czasie godzin funkcjonowania biur, czyli od 7 do 15. Po 15 transfer na ściąganie plików jest zwiększany wyjaśnia Paweł Kipigroch i dodaje, że wprowadzenie takiej praktyki zaplanowano w całej spółce. Pracownicy, którzy mają dostęp do Internetu powinni pamiętać, że bez względu na techniczne zabezpieczenia sieci czy nawet tzw. limity dostępu, obowiązuje ich wspomniane zarządzenie. Zakazuje m.in. odwiedzania stron niezwiązanych z obowiązkami służbowymi i to bez względu na to czy są one blokowane, czy też nie. Pamiętajmy, że to zarządzenie daje pracodawcy możliwość monitorowania naszej pracy na służbowych komputerach, w tym monitorowania odwiedzanych przez nas stron WWW. A jeśli stwarzamy zagrożenie dla bezpieczeństwa informacji przetwarzanych w systemie, to jego administrator, żeby je zminimalizować, może bez wcześniejszego powiadomienia zablokować nasze konto i uprawnienia, a nawet zdalnie wyłączyć stację ostrzega Paweł Kipigroch. r dla ukraińskiego narodu. Błogosławieństwa udzielił biskup pomocniczy Diecezji Charkowsko-Zaporowskiej na Ukrainie ks. Jan Sobiło. r Danuta Hering W wigilię święta energetyków, które zbiega się ze świętem Wojska Polskiego i Wniebowzięciem Najświętszej Maryi Panny przed jasnogórskimi wałami zabrzmiały armatnie wystrzały Trzy pytania do Dariusza Wójcika, starszego specjalisty ds. jakości - koordynatora (Pion Głównego Inżyniera ds. Utrzymania Ruchu Elektrowni Bełchatów), jedynego pracownika odznaczonego Brązowym Krzyżem Zasługi podczas centralnej akademii z okazji Dnia Energetyka. Brązowy Krzyż Zasługi to wyjątkowe odznaczenie, które nadaje Prezydent Rzeczypospolitej. Jaka była Pańska reakcja na wieść, że zostanie Pan nim uhonorowany? Z definicji Krzyż Zasługi to nagroda dla osób, które położyły zasługi dla państwa lub obywateli spełniając czyny przekraczające zakres ich zwykłych obowiązków, poprzez ofiarną działalność publiczną, ofiarne niesienie pomocy oraz działalność charytatywną. Po wprowadzeniu Medalu za długoletnią służbę mogę stwierdzić, że coraz trudniej go uzyskać i jego wartość znacznie wzrosła. Dlatego traktuję to odznaczenie jako coś wyjątkowego. Dla mnie jest uhonorowaniem mojej pracy zawodowej i działalności pozazawodowej, szczególnie w Stowarzyszeniu Inżynierów Mechaników i Techników Mechaników Polskich (SIMP), Klubie Honorowych Dawców Krwi oraz Towarzystwie Sportu i Rekreacji JUPITER. Do każdego wyróżnienia podchodzę podobnie - przyjmując zasadę: udowodnij, że ci się należało. Tak więc również to odznaczenie staje się dla mnie wyzwaniem do jeszcze efektywniejszej pracy. A co Pańskim zdaniem jest najważniejsze w pracy? Z perspektywy czasu mogę stwierdzić, że priorytety zmieniają się wraz z wiekiem. Kiedyś najważniejsze było wynagrodzenie, chęć rozwoju zawodowego, realizacja ambitnych zadań, zdobywanie nowych kompetencji. Obecnie coraz częściej zwracam uwagę na atmosferę w pracy. Sprzyjająca atmosfera jest podstawą jakości, efektywności i wydajności. Budowaniu atmosfery sprzyja działalność pozazawodowa, hobby czy pasje. Od wielu lat jestem członkiem SIMP. W ramach pracy stowarzyszeniowej miałem wielką przyjemność współtworzenia monografii Oddziału Piotrkowskiego SIMP z okazji 35 - lecia istnienia. Oddawanie krwi traktuję jako rzecz oczywistą dla każdego zdrowego człowieka. Chociaż w ten niewielki sposób możemy nieść pomoc i radość innym. Otrzymane odznaki HDK są miłym dowodem wdzięczności za 37 litrów oddanej krwi. Czy pracując w Elektrowni Bełchatów osiągnął Pan cele, które sobie zaplanował? W Elektrowni pracuję już 30 lat. Praktycznie cały czas w służbach remontowych. Przez ten okres miałem przyjemność pracować z wieloma ludźmi, którzy potrafili wyzwolić we mnie dążenie do doskonalenia i rozwoju. Mogłem planować swoje cele w oparciu o cele organizacji i skutecznie je realizować. Mogę powiedzieć, że miałem i mam szczęście do przełożonych. W tym czasie zdobyłem wiele kompetencji i uprawnień, wśród których najbardziej cenię uprawnienia audytora wiodącego (certyfikującego) dla systemów zarządzania jakością (PCBC i IQNET), środowiskiem i BHP (BERAU VERITAS i IRCA). Dlatego serdecznie dziękuję wszystkim swoim przełożonym i współpracownikom, którzy pozwalali mi na realizację moich zamierzeń i celów oraz którzy w pewnym stopniu przyczynili się do tego odznaczenia. r 4 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 5

Temat numeru DZIEŃ ENERGETYKA 2014 Odprawioną w intencji energetyków i ich rodzin mszą św. koncelebrowaną przez metropolitę łódzkiego, arcybiskupa Marka Jędraszewskiego rozpoczęto w Bełchatowie wspólne obchody Dnia Energetyka Przemarsz ulicami Bełchatowa Łączy nas dobra energia Tutaj jest najwyższy możliwy poziom kompetencji, wyśrubowanych technologii i dobrej kultury organizacyjnej mówił podczas akademii z okazji Dnia Energetyka minister skarbu Włodzimierz Karpiński. Chylę czoła przed Waszymi osiągnięciami. 14 sierpnia w Bełchatowie odbyły się główne uroczystości związane z obchodami święta energetyków. E nergetyczne, wspólne święto w PGE GiEK SA obchodzono w Bełchatowie już po raz piąty. 10 września 2010 r. tuż po rejestracji spółki odbyła się pierwsza centralna akademia. Cztery lata funkcjonowania skonsolidowanej spółki to dużo i mało mówił podczas akademii prezes zarządu PGE GiEK SA Jacek Kaczorowski. To wystarczający czas, by poukładać wewnętrzne relacje i usprawnić zarządzanie tak dużym organizmem. Ale 4 lata to wciąż niewiele w porównaniu z wieloletnią historią funkcjonowania przedsiębiorstw, które weszły w skład naszej spółki podkreślił prezes dodając, że elementem tej wieloletniej historii jest Dzień Energetyka obchodzony we wspomnienie św. Maksymiliana Marii Kolbego. W naszej spółce chcemy tę energetyczną tradycję obok górniczej Barbórki podtrzymywać. 6 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA Trudny rok, ale z sukcesami W swoim wystąpieniu prezes Jacek Kaczorowski podsumował miniony rok, zwracając uwagę, że mimo wielu wyzwań, jakich nie szczędzi branży otoczenie gospodarcze i regulacyjne, spółka osiągnęła sukcesy zarówno w wymiarze ekonomicznym, technicznym, jak i organizacyjnym. W 2013 r. nasze elektrownie i elektrociepłownie wyprodukowały ponad 55 TWh energii elektrycznej brutto oraz 20,5 mln GJ ciepła, a należące do spółki kopalnie odkrywkowe wydobyły ponad 51 mln ton węgla brunatnego. Nasz zysk operacyjny w 2013 r. wyniósł ponad 2 mld zł. Zaznaczył też, że najważniejszym wydarzeniem dla Grupy Kapitałowej PGE w minionym okresie było ogłoszenie aktualizacji strategii na lata 2014-2020. W przypadku branży energetycznej nie jest to długa perspektywa, zwłaszcza gdy te 6 lat zestawimy z czasem niezbędnym do przygotowania i realizacji znaczącej inwestycji. Jednak w obecnej sytuacji, charakteryzującej się wieloma perturbacjami w sferze polityki i gospodarki, a zwłaszcza w kontekście wielu niewiadomych w za- Posłanka Elżbieta Radziszewska (od lewej), wicemarszałek sejmu Cezary Grabarczyk i wojewoda łódzki Jolanta Chełmińska kresie regulacji rynku energii, taki okres jest realny dla składania deklaracji, co będziemy robili i dokąd przez te 6 lat chcemy dojść. Jacek Kaczorowski podkreślał jednocześnie, że choć zaktualizowana strategia Grupy PGE nie definiuje zamkniętego zbioru zadań dla poszczególnych spółek Grupy, a zwłaszcza nie jest szczegółowym planem inwestycyjnym, to określa preferowane kierunki inwestowania i wymienia te projekty, które już zostały zidentyfikowane lub rozpoczęte i których opłacalność ekonomiczna została potwierdzona. Obecnie najistotniejszymi projektami uruchomionymi w PGE GiEK SA są: budowa bloków 5 i 6 w Elektrowni Opole, bloku 11 w Elektrowni Turów, gazowo parowego bloku w Elektrociepłowni Gorzów oraz budowa w Elektrociepłowni Rzeszów bloku gazowego silnikowego i instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych, a także uzyskanie koncesji na wydobycie węgla ze złóż Złoczew i Gubin. Zespoł Alla Viena na akademii Minister skarbu Włodzimierz Karpiński Posłanka Dorota Rutkowska Minister chwali Podczas akademii życzenia i gratulacje składali energetykom zaproszeni goście, minister skarbu, parlamentarzyści i przedstawiciele samorządu. Wicemarszałek Cezary Grabarczyk życzył energii, która dodaje sił również w wymiarze duchowym. Aby ta dobra duchowa energia łączyła Was w pracy i budowała wspólnotę zarządu, strony społecznej, pracowników i związków zawodowych mówił Cezary Grabarczyk. Z kolei minister skarbu Włodzimierz Karpiński podkreślał, że siłę polskiej gospodarki kreuje się między innymi w Bełchatowie w sercu polskiej energetyki. Tutaj produkujecie 1/5 krajowego zapotrzebowania energii, 1/5 mocy, która jest dostępna w kraju. Tutaj jest największy i najefektywniejszy w Europie blok nr 14, który realizuje swoje generacyjne i wytwórcze zadania w zgodzie z najwyższymi standardami ochrony środowiska. Dlaczego to jest możliwe? pytał Włodzimierz Karpiński. Bo tutaj jest najwyższy możliwy poziom kompetencji, wyśrubowanych technologii i dobrej kultury organizacyjnej. Kultury organizacyjnej, która funkcjonuje od kilku lat, dostosowując się do nowych realiów w ramach grupy kapitałowej. Chylę czoła przed Waszymi osiągnięciami. Chciałbym podziękować także tym wszystkim, którzy potrafią prowadzić ten proces począwszy od najbardziej podstawowego stanowiska, a skończywszy na kadrze zarządzającej prezesie spółki i grupy kapitałowej. Włodzimierz Karpiński podziękował prezesowi Jackowi Kaczorowskiemu i obecnym na akademii przedstawicielom związków zawodowych za prowadzenie ambitnych zadań w duchu porozumienia i współpracy. Życzenia od premiera Donalda Tuska Również prezes zarządu PGE Marek Woszczyk chwalił wysoką jakość pracy i wysokie kompetencje, które reprezentują pracownicy PGE GiEK SA. Są godne podziwu, co widać także z poziomu centrum korporacyjnego zapewnił. Zwrócił jednocześnie uwagę na aspekt pracy energetyków, który nabiera nowego znaczenia w ostatnich czasach w kontekście wydarzeń geopolitycznym, z którymi mamy obecnie do czynienia. Nawiązując do marketingowych sloganów PGE: Robimy prąd od początku do końca czy Robimy, prąd, góry, jeziora i lasy zaznaczył, v sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 7

Temat numeru Dariusz Wójcik z Elektrowni Bełchatów odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi DZIEŃ ENERGETYKA 2014 Witold Amsolik (Elektrociepłownia Zgierz) v Barbara Midera (Elektrownia Bełchatów) Mirosław Tomczyk (Elektrociepłownia Zgierz) Wiesław Owczarczyk (Elektrociepłownia Zgierz) 8 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA że PGE tworzy także bezpieczeństwo energetyczne dla Polski. Dzisiejsza sytuacja geopolityczna pokazuje tak naprawdę, co to znaczy bezpieczeństwo energetyczne, a nasza spółka właśnie je zapewnia. Życzenia złożyły także posłanki Elżbieta Radziszewska i Dorota Rutkowska. Polska nie powinna mieć już żadnych kompleksów powiedziała Dorota Rutkowska. Nie jesteśmy już żadnym ogonem Europy jesteśmy pewnym partnerem na europejskiej i światowej arenie, między innymi dzięki państwa pracy i zaangażowaniu. Jako Polka jestem po prostu dumna z miejsc takich jak to na mapie kraju. Bardzo lubię przyjeżdżać do Bełchatowa, bo czuję w tym mieście dobrą energię podkreślała. Dobrej energii nie tylko w pracy, ale i w życiu osobistym życzyła pracownikom elektrowni i elektrociepłowni poseł Elżbieta Radziszewska. A wojewoda łódzki Jolanta Chełmińska, podkreślała zasługi energetyki dla gospodarczego rozwoju. Medale i honorowa odznaka PGE GiEK SA Podczas akademii zasłużonych pracowników uhonorowano państwowymi odznakami nadanymi przez Prezydenta RP Brązowym Krzyżem Zasługi, złotymi i srebrnymi Medalami za Długoletnią Służbę, a także odznakami honorowymi Za Zasługi dla Energetyki, przyznanymi przez Ministra Gospodarki. W akademii uczestniczyli m.in. pracownicy Elektrociepłowni Zgierz: Witold Amsolik, Wiesław Owczarczyk i Mirosław Tomczyk, którzy podczas gali zostali uhonorowani złotymi medalami Za Długoletnią Służbę. Panowie po raz pierwszy Golden Life na festynie gościli w Bełchatowie i nie kryli, że miasto oraz uroczysta akademia zrobiły na nich duże wrażenie. W naszym oddziale Dzień Energetyka będziemy obchodzić 3 października, a uroczystość zostanie połączona z oddaniem do eksploatacji nowej turbiny zaznaczył Witold Amsolik. Medalem Za Długoletnią Służbę została uhonorowana także Barbara Midera z Działu Księgowości Majątkowej i Kosztów z Elektrowni Bełchatów. To moje pierwsze odznaczenie w karierze zawodowej powiedziała. Doskonała zabawa z Fdie Mercury Show Ewelina Flinta Dzisiejszy dzień jest dla mnie szczególnym wyróżnieniem i docenieniem mojej pracy. Z perspektywy mojej kariery zawodowej mogę powiedzieć, że czas w elektrowni bardzo szybko minął w przyjaznej atmosferze. Pani Barbara pracuje w elektrowni od 1988 r. W tym roku po raz pierwszy nadana została honorowa odznaka Zasłużony dla PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna. Otrzymał ją Główny Inspektor Ochrony Środowiska Andrzej Jagusiewicz, którego doceniono za wkład w budowanie pozytywnych relacji i długofalowej współpracy w sektorze energetycznym, również pomię- dzy PGE GiEK SA a organami Inspekcji Ochrony Środowiska. Akademię zakończył koncert zespołu Alla Vienna, który nowymi aranżacjami przebojów Queen i ABBA, a także doskonale znanymi muzycznymi motywami klasyki kinowej, zafundował publiczności ogromny ładunek energii! Gwiazdy na festynie Kolejną porcję energii otrzymali mieszkańcy Bełchatowa i okolic podczas sobotniego festynu, który z okazji Dnia Energetyka tradycyjnie odbył się w mieście. Imprezę rozpoczął pokaz japońskiej sztuki walki aikido, a po niej w świat iluzji zaprosił Tomasz Vinici. Finalista Mistrzostw Europy Freestyle Football, zwycięzca wielu międzynarodowych turniejów i wielokrotny medalista mistrzostw Polski Krzysztof Golonka zachwycał widzów swoimi umiejętnościami piłkarskiego freestyle. Doskonałą zabawę przy znanych i lubianych piosenkach zespołu Queen zapewnił artysta, który wizualnie i wokalnie do złudzenia przypominał charyzmatycznego lidera zespołu. Podczas festynu letnią akcję pobierania krwi Ambulans przeprowadził klub HDK przy Elektrowni Bełchatów. Wzięło w niej udział 27 osób, a zebrano ponad 12 l drogocennego leku. Z kolei ratownicy drogowi Klubu Motorowego Energetyk, który także działa przy Elektrowni Bełchatów, zorganizowali praktyczny instruktaż ratownictwa pod hasłem Udziel pierwszej pomocy. Koncerty Golden Life i Eweliny Flinty zakończyły imprezę z okazji święta energetyków. r Pokaz japońskiej sztuki walki aikido Letnia akcja na festynie zorganizowana przez klub HDK przy Elektrowni Bełchatów Praktyczny instruktaż udzielania pierwszej pomocy szkolą ratownicy Klubu Motorowego Energetyk sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 9

Temat NUMERU DZIEŃ ENERGETYKA 2014 Przed energetyką sporo wyzwań Polska na razie węglem stoi, nie można więc nam odebrać suwerenności paliwowej i bezpieczeństwa energetycznego przez zakazywanie spalania węgla, należy jednak szukać sposobów na jego bardziej efektywne wykorzystanie, czyli systematyczne tworzenie gospodarki niskoemisyjnej mówi dr Andrzej Jagusiewicz, Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Polska energetyka opiera się na węglu. Jakie najważniejsze wyzwania czekają ją w najbliższym czasie? Andrzej Jagusiewicz: W obecnym stanie prawnym, przed nami jest masa wyzwań środowiskowych, a będą one jeszcze bardziej zaostrzane. Wierzę, że energetyka zawodowa i ciepłownictwo poradzą sobie, bo to są obiekty duże, które mogą inwestować w bardziej efektywne energetycznie kotły i najsprawniejsze urządzenia oczyszczające spaliny. Przykładem może być budowa pierwszej w kraju instalacji odsiarczania spalin w Elektrowni Bełchatów rozpoczęta w maju 1994 r. Inwestycja, która wówczas wydawała się czymś niebywałym dzisiaj jest standardowym wyposażeniem każdej dużej elektrowni spalającej węgiel. Dzięki realizacji wieloletnich planów inwestycyjnych udało się osiągnąć olbrzymie ukcje emisji SO2 do powietrza, z poziomu 994 536,3 t w 2008 r. (dane ze strony MŚ) do poziomu 853 312,1 tw r 2012 r. (dane ze strony KOBIZE). Trwające w polskiej energetyce od lat programy modernizacyjne i inwestycyjne pozwalają na stałe podnoszenie efektywności energetyki, zmniejszanie ingerencji w środowisko, znaczną ukcję emisji gazów cieplarnianych i klasycznych zanieczyszczeń przyczyniając się do zmiany wizerunku polskiej energetyki opartej przecież na polskim węglu. Obchody Dnia Energetyka w Bełchatowie: Główny Inspektor Ochrony Środowiska dr Andrzej Jagusiewicz (w środku) odbiera odznakę Zasłużony dla PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna. Wyróżnienie wręczyli Marek Woszczyk, prezes PGE SA (po lewej) i Jacek Kaczorowski, prezes PGE GiEK SA dr Andrzej Jagusiewicz Główny Inspektor Ochrony Środowiska kieruje Inspekcją Ochrony Środowiska i jest centralnym organem administracji rządowej. Do jego podstawowych zadań należy kontrola przestrzegania przepisów ochrony środowiska, badanie i ocena stanu środowiska w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska, przeciwdziałanie poważnym awariom oraz kontrola transgranicznego przemieszczania odpadów. Więcej informacji na: www.gios.gov.pl Jednak UE dąży do wyeliminowania węgla jako paliwa dla energetyki. To prawda, że wiele krajów unijnych jak i sama Unia, naciskając na ukcję emisji CO2, zwalczają węgiel uznając go za złe paliwo. Jest on uznany jako paliwo mniej ekologiczne niż gaz i olej, bo powoduje dwukrotnie większą emisję tego gazu cieplarnianego. Pomimo to, w przypadku ukcji CO2 i innych gazów cieplarnianych nie mamy powodów do wstydu. W ramach globalnych zobowiązań osiągnęliśmy ponad 33 proc. ukcji emisji gazów cieplarnianych w okresie rozliczeniowym Protokołu z Kioto. Polska osiągnęła bardzo dobre wyniki jesteśmy w tym zakresie wręcz światowym liderem. W porównaniu z nami wiele krajów europejskich, nawet tych zwalczających węgiel ma tu zaległości. Polska na razie węglem stoi, nie można więc nam odebrać suwerenności paliwowej i bezpieczeństwa energetycznego przez zakazywanie spalania węgla, należy jednak szukać sposobów na jego bardziej efektywne wykorzystanie, czyli systematyczne tworzenie gospodarki niskoemisyjnej. Gaz z łupków, który mógłby być sukcesorem węgla to kwestia przyszłości. Dopiero gdy będziemy mogli zastąpić węgiel, np. własnym gazem z tak niekonwencjonalnych złóż jak łupki będziemy mogli przejść do wolnorynkowych zasad w zakresie rozliczania pozwoleń na emisję CO2. A to kwestia minimum dekady. Zakup uprawnień do emisji dwutlenku węgla dla firm, których instalacje opierają się na węglu nie jest dla nich korzystny. KE stosuje zasadę pozwoleń na emisje CO2, co powoduje, że kraje i firmy wykorzystujące węgiel są i będą zmuszane do zakupu coraz większej ilości uprawnień do emisji, które dotychczas były przyznawane za darmo. I tym więcej im więcej spalają one węgla. Z tego powodu w różnych zestawieniach emisyjnych firmy/instalacje opierające swoją gospodarkę energetyczną na węglu znajdą się w ogonie. Przymus zakupu uprawnień do emisji, których ceny prawdopodobnie będą rosły, wpłynie zatem na brak rentowności inwestycji węglowych. Niepokojące są kolejne próby sztucznego wymuszania wzrostu cen uprawnień m.in. przez tworzenie papierowych rezerw i próby wycofania części uprawnień do emisji z rynku, czyli tzw. ich zamrażanie. Jak wynika z raportu z rynku CO2 sporządzonego przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami w lipcu 2014 r., cena jednego uprawnienia do emisji przekroczyła barierę 6 euro. Z raportu tego też wynika, że od 28 marca, miesiąca w którym zmniejszono wolumeny uprawnień do emisji na aukcji unijnej, do 2 lipca br. ceny uprawnień do emisji wzrosły o prawie 40 proc. Przydział bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych pozwoli na częściowe sfinansowanie inwestycji przeznaczonych na modernizację wytwarzania energii elektrycznej. Przedsiębiorstwa, eksploatujące instalacje wytwarzające energię elektryczną, które otrzymają bezpłatne uprawnienia do emisji zobowiązane są do zainwestowania kwot odpowiadających otrzymanym przez nie uprawnieniom w inwestycje w zakresie modernizacji i podnoszenia jakości infrastruktury. Walka o możliwość wykorzystywania krajowych zasobów węgla jest walką o niższe ceny energii i de facto stanowi dziś i jutro filar bezpieczeństwa energetycznego kraju. Czy CO2 to jedyny problem naszej branży? Niestety paleta narzędzi do walki z węglem jest coraz szersza. Obecnie w Komisji Europejskiej trwają prace nad rewizją dokumentów referencyjnych tzw. BREF dla energetyki, którego zapisy wprowadzają kolejne zaostrzenia wymogów m.in. w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Przyjęta pod koniec ubiegłego roku globalna Konwencja Minamata w sprawie rtęci nakłada na jej sygnatariuszy nowe wymagania i dodatkowe obciążenia, szczególnie w zakresie źródeł opalanych węglem. Wiadomo przecież, że w nim rtęci nie brakuje. KE pracuje również nad kolejnym pakietem polityki UE w dziedzinie ochrony powietrza. Jednym z jej elementów jest ogłoszony w grudniu ubiegłego roku Pakiet czystszego powietrza dla Europy, czyli zaostrzona Strategia tematyczna w zakresie Ochrony Powietrza (TSAP). Znajdą się w niej nowe krajowe pułapy emisji od 2020 r., w tym dla metanu oraz dalsze środki ograniczenia emisji do 2030 r. Pojawią się również nowe wymagania dla mniejszych instalacji (o mocy poniżej 50 MW), które nie były dotychczas objęte tak restrykcyjnymi wymaganiami i nie wchodziły w definicję dużych obiektów energetycznego spalania paliw. Co w takim wypadku możemy zrobić dla naszej branży? Konieczna jest efektywna współpraca pomiędzy urzędami centralnymi, Inspekcją Ochrony Środowiska, władzami wojewódzkimi i przedsiębiorstwami z sektora energetyki. Jeśli chodzi o kwestie inwestycyjne bardzo ważne jest partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) w zakresie inwestycji energetycznych. Współdziałanie winno obejmować dobrą inwentaryzację stanu presji energetyki na środowisko, prognozy jej rozwoju i ograniczanie tejże presji. Krótko mówiąc, potrzebna jest wymiana informacji, sprawozdań oraz wniosków wynikających z analizowanych problemów w skali europejskiej, krajowej i lokalnej o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego i środowiska. Poprzez wzajemne informowanie się interesariuszy nastąpi budowanie wspólnej świadomości, które jest niezbędne dla wyprzedzającego przygotowywania się nie tylko sektora energetyki, ale i społeczeństwa, na kolejne środowiskowe wymogi, zaostrzenia, obowiązki, które zagrażają wykorzystywaniu krajowych zasobów węgla. Także i węgla brunatnego. Należy podkreślić szczególną wagę zrozumienia strategicznej roli węgla w polskiej energetyce i doceniać wysiłki naszych kopalni, elektrowni i elektrociepłowni dla ograniczania ingerencji środowiskowych. Dlatego osobiście cieszę się z pozytywnych relacji i współpracy pomiędzy PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. a organami Inspekcji Ochrony Środowiska, w szczególności z Wojewódzkimi Inspektoratami Ochrony Środowiska. Współpraca ta pozwoliła na lepsze wzajemne zrozumienie i wspólne wypracowanie pozytywnych rozwiązań w trudnych sytuacjach. Zaowocowała również licznymi wspólnymi inicjatywami, m.in. organizacją warsztatów środowiskowych z udziałem władz administracji rządowej i samorządowej, a także wizytami rządowych delegacji m.in. z Turcji i Kosowa. r Rozmawiali: Iwona Paziak i Piotr Budynek sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 11

Zwałowarka węgla Z HISTORII Wywrotnica Fundamenty pod komin Danusia Konstrukcja bloku Leon Kabała Danusia była pierwsza Ludzie mówili o niej z wypiekami na twarzy, bo taką wielką budowę mało kto widział w swoim życiu wspomina początki budowy Elektrowni Dolna Odra Henryk Rusielewicz, dyżurny łączności. W latach 70. to była jedna z najważniejszych inwestycji w naszym kraju. B Henryk Rusielewicz 12 udowę elektrowni rozpoczęto 1 kwietnia 1970 r. od przygotowania terenu, budowy dróg dojazdowych, torów kolejowych oraz tymczasowego zaplecza technicznego. Po roku na pracowników czekały już nowo wybudowany hotel, który otrzymał nazwę Na Rozstajach i nowiutka stołówka. W listopadzie 1971 r. rozpoczęły się wykopy pod główny budynek elektrowni. I właśnie w tym roku wielki plac budowy po raz pierwszy zobaczył Zenon Garbicz. Kiedy w 1971 r. chodziłem do technikum mechaniczno-elektrycznego w Szczecinie, przyjechał do nas przedstawiciel inwestora i zaproponował wycieczkę do budującej się elektrowni wspomina Zenon Garbicz, starszy mistrz, kierownik bloku. Był nas cały autobus. Przyjechaliśmy na teren budowy i ujrzeliśmy wykopy, pełno piachu i pierwsze filary budynku głównego. Zaproponowano nam wówczas przedwstępne umowy o pracę. 16 sierpnia 1972 r. po skończeniu technikum pan Zenon rozpoczął pracę w elektrowni. Przez pierwsze dwa EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA tygodnie pomagaliśmy przy pracach porządkowych. Zakwaterowali nas w hotelu robotniczym. Od września do grudnia byliśmy na szkoleniu stażu w Elektrowni Pomorzany, a później od stycznia do czerwca 1973 r. w Elektrowni Pątnów. Szkoliliśmy się też w Kozienicach. Jesienią powróciliśmy już do Nowego Czarnowa. I tak pracuję tutaj do dziś mówi Zenon Garbicz. Pięciominutowy falstart Budowa nabierała tempa, a o jej postępach w charakterystycznej dla tamtych lat socjalistycznej poetyce donosił regionalny dziennik Głos Szczeciński : Dolna Odra może być symbolem przemian dokonujących się w gospodarce naszego województwa. Ta olbrzymia inwestycja energetyczna (...) jest również przykładem nowoczesnej, dynamicznej szkoły budowania. Organizacja i porządek zwracają uwagę każdego, kto odwiedza budowę. Naprawdę warto zobaczyć to wszystko, rozmach i gigantyczne rozmiary budynku głównego.(...) Prąd z Dolnej Odry popłynie już w przyszłym roku, kiedy zostanie od- cie, kiedy dzwoniłem do Zakładu Energetycznego to mówili co tak brzydko synchronizowałeś?. Takie sensacje to były. 29 kwietnia blok nr 1 po pomyślnie przeprowadzonym rozruchu próbnym i odbiorze technicznym został przekazany do eksploatacji wraz z 53 obiektami pomocniczymi. Pierwszy pracujący blok energetyczny otrzymał nazwę Danusia i nikt nie pamięta, dlaczego blok zgodnie z polską odmianą rodzaju męskiego nazwano żeńskim imieniem. Blok nr 1 był najkrócej budowanym w Polsce blokiem o mocy 200 MW. W 1974 r. przekazano również do eksploatacji blok nr 2 (1 września) i zsynchronizowano blok nr 3 (31 grudnia). Chciała być chirurgiem, a została operatorem nastawni Zenon Garbicz drugi od lewej dany do eksploatacji pierwszy blok energetyczny o mocy 200 MW. Pierwsza turbina w Elektrowni Dolna Odra poszła w ruch w niedzielę 7 kwietnia 1974 r. próbny rozruch nowego bloku zakończył się sukcesem. Ciekawą historię związaną z synchronizacją bloku wspomina emerytowany pracownik elektrowni, pełniący wówczas funkcję dyżurnego inżyniera ruchu Leon Kabała. Miałem nocną zmianę i przeciągnęło mi się do po szóstej, bo była synchronizacja opowiada Leon Kabała. Zrobiłem taki błąd, że dopuściłem do synchronizowania pierwszego bloku ówczesnego głównego inżyniera Pomorskiego Przedsiębiorstwa Budowy Elektrowni i Przemysłu. Poinstruowałem go, że o 11.55 ma wcisnąć guzik. Ale on nie wytrzymał napięcia dał impuls o 11.50. Już po fak- Pod koniec 1975 r. w elektrowni pracowało już 5 bloków. Ostatni rozpoczął pracę 31 grudnia. Także w tym roku swoją pracę w elektrowni rozpoczęła Zuzanna Klimek. Skończyłam technikum elektryczne w Gorzowie i nie dostałam się na studia medyczne, a chciałam być chirurgiem mówi Zuzanna Klimek, operator nastawni blokowej. W 1975 r. przyjechałam tutaj tylko zapytać o pracę, a wyszłam już jako pracownik operator nastawni i tak jest po dziś dzień. Jak przyszłam do Zespół Elektrowni Dolna Odra dzisiaj W skład Zespołu Elektrowni Dolna Odra wchodzą trzy elektrownie: Elektrownia Dolna Odra w Nowym Czarnowie koło Gryfina oraz zlokalizowane w Szczecinie: Elektrownia Pomorzany i Elektrownia Szczecin. Oddział dysponuje łączną mocą 1565 MW i cieplną osiągalną 586 MWt. Oddział zatrudnia 1530 pracowników. Mamy już swoje lata Zuzanna Klimek pracy, to przerażała mnie wielkość elektrowni. Za każdym razem, kiedy oddawano do eksploatacji blok, przyjeżdżały ekipy telewizyjne, znani ludzie to były takie podniosłe chwile. Byłam dumna, że tu właśnie pracuję. W styczniu 1977 r. ostatni z budowanych bloków nr 8 zsynchronizowano z siecią energetyczną i przekazano do eksploatacji. Budowa elektrowni 8 x 200 MW zakończyła się 8 miesięcy wcześniej niż przewidywały to założenia techniczno-ekonomiczne budowy. Uroczyste przekazanie do eksploatacji bloku nr 8 wspomina pani Zuzanna. Do elektrowni przyjechała wówczas Polska Kronika Filmowa i gdzieś tam znalazłam się na planie filmowym. Relację z uroczystości zobaczyła moja koleżanka i kiedy mnie odwiedziła stwierdziła zawiedzona: Nie wiedziałam, że ty w tak beznadziejnym miejscu pracujesz: w kufajce i kasku na głowie. Dokładnie pamiętam jej słowa śmieje się pani Zuzanna. W 1977 r. połączono Zespół Elektrowni Szczecin i Elektrownię Dolna Odra. Powstał zakład o nazwie Zespół Elektrowni Dolna Odra. Po dwóch latach od zakończenia budowy elektrownia pracowała już pełną parą. I właśnie w tym czasie Henryk Rusielewicz rozpoczął w niej pracę jako dyżurny łączności. Zaraz po odbyciu zasadniczej służby wojskowej opuściłem swój rodzinny dom i 2 października 1979 r. zatrudniłem się w Zespole Elektrowni Dolna Odra wspomina Henryk Rusielewicz. Elektrownia odmieniła moje życie poprzez edukację i podnoszenie kwalifikacji. Pamiętam, jak po pracy zostawałem na sali konferencyjnej i uczyłem się przepisów ruchu drogowego, żeby zdać prawo jazdy. Dzięki pracy w elektrowni skończyłem liceum, a dzięki finansowemu wsparciu zdobyłem dyplom inżyniera na Politechnice Szczecińskiej na Wydziale Elektrycznym i dyplom magistra na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym w Szczecinie, też na tym samym wydziale wymienia. Losy pracowników nierozerwalnie wiążą się z historią elektrowni i trudno dzisiaj wyobrazić sobie, jak potoczyłyby się, gdyby nie praca w zakładzie, który zapewnia energię północno zachodniemu regionowi naszego kraju. Jedno jest pewne czas płynie nieubłaganie i w tym roku Elektrownia Dolna Odra obchodzi 40 lecie istnienia. Oboje kiedyś byliśmy młodzi, ale czas swoje robi. Mamy już swoje lata. Mnie przybyło sporo siwych włosów, a elektrownia? Też się powoli starzeje w głosie pana Henryka Rusielewicza słychać nostalgię r Więcej o historii ZEDO na IPK i intranecie GiEK 40-lecie Elektrowni Dolna Odra Pierwszy blok prawie gotowy Anna Kaciupa, sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 13

WIEDZIEĆ WIĘCEJ 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 A lato było gorące... Kiedy słupek rtęci przekroczy 30 o C praca staje się sporym wyzwaniem. W elektrowniach i elektrociepłowniach najgorętszymi pomieszczeniami są budynki kotłowni, w których temperatura dochodzi nawet do 50 o C. Atmosferę w oddziałach dodatkowo podgrzewa kampania remontowa, bo wiadomo, że dla elektrowni i elektrociepłowni lato to nie wakacje i za chwilę zacznie się sezon grzewczy. Rekordowe temperatury w historii niektórych oddziałów 38,2 C KWB Bełchatów 37,8 C Elektrociepłownia Rzeszów 37,7 C Elektrownia Bełchatów 37 C Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz 34 C Elektrociepłownia Zgierz 34,8 C Elektrociepłownia Lublin Wrotków 35,8 C Elektrociepłownia Kielce 35 C Elektrociepłownia Gorzów Rekordowe temperatury w 2014 r. 37 C Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz 35, 6 Elektrociepłownia Rzeszów 35 C Elektrociepłownia Gorzów 33 Elektrociepłownia Zgierz 32,41 C Elektrociepłownia Lublin Wrotków 32 C Elektrownia Bełchatów 32,7 C Elektrownia Turów 30,6 C Elektrociepłownia Kielce Jednym z miejsc narażonych na wysokie temperatury są także kabiny maszyn. Na zdjęciu operator Krzysztof Bocheński w kabinie zwałowarko ładowarki w Elektrociepłowni Rzeszów Nie dziwi nas, że w pomieszczeniach kotłowni jest najcieplej, skoro w ciągu godziny kocioł BB-1150 na bloku nr 8 Elektrowni Bełchatów może wyprodukować 1150 ton pary! Jego wydajność cieplna wynosi 750 Gcal/godz., temperatura pary pierwotnej i wtórnej na wylocie z kotła ok. 540 C, a temperatura wody zasilającej - ok. 250 C! Na zdjęciu Józef Pawlak, starszy mistrz ds. remontów instalacji energetycznych Elektrowni Bełchatów na stropie kotła BB-1150 na poziomie 108 m Upalne letnie dni na pewno cieszą urlopowiczów. Ale powodów do radości nie mają pracownicy, którzy zostają na stanowiskach pracy. Szczególnie w miejscach, gdzie wysoka temperatura daje się mocno we znaki. Sprawdzamy, gdzie grzeje najmocniej. Głównie budynki kotłów to miejsca, gdzie pracownicy są narażeni na wysokie temperatury mówi Grzegorz Wilczyński, dyżurny inżynier ruchu w Elektrociepłowni Kielce. Temperaturę potęgują tam pracujące kotły. Ale gorączka daje się także we znaki w miejscach wystawionych na bezpośnie działanie promieni słonecznych dodaje. Jacek Grodzki, dyżurny inżynier ruchu Elektrociepłowni Rzeszów podaje, że oprócz kotłowni wysoka temperatura panuje także w kabinach ładowarko zwałowarki, wywrotnicy wagonów czy operatora spychacza w układzie rozładunku węgla. Poza tym, gorąco jest w sieciowej pompowni i rozdzielni ciepła dodaje. Z kolei Ireneusz Juszkiewicz, główny inżynier ds. wytwarzania energii Elektrociepłowni Gorzów zaznacza, że miejscem narażonym na wysokie temperatury jest także maszynownia. W bieżącym sezonie letnim w Elektrociepłowni Zgierz nie pracują kotły na węgiel, ponieważ ciepło produkowane jest w nowych jednostkach wytwórczych, które oddano do użytku w ubiegłym roku. Kocioł wodny i wytwornica pary opalane są gazem, a ponieważ pracują w odrębnych pomieszczeniach nie wymagają bezpośniej obsługi tłumaczy Marek Guzik, kierownik Wydziału Wytwarzania. Także w elektrowniach najgorętszymi miejscami są budynki kotłowni. Ale wysokie temperatury panują również na instalacji odsiarczania, w budynku cyklonów czy w kuźni na wydziale mechanicznym informuje Włodzimierz Chybiński, kierownik Działu BHP Elektrowni Bełchatów. Na gorąco najbardziej są narażeni pracownicy zatrudnieni przy obsłudze kotła, czyli głównie obchodowi kotła. Ale musimy pamiętać, że także usuwający usterki automatycy czy elektrycy narażeni są na wysokie temperatury podkreśla Zbigniew Szylkiewicz, specjalista ds. BHP Elektrowni Turów. Dodaje, że ekspozycja na gorący mikroklimat jest jednak ograniczona i występuje tylko w trakcie wykonywania obchodów kontrolnych lub usuwania usterek. W pozostałym czasie pracy pracownicy mogą odpocząć w klimatyzowanych pomieszczeniach. Gorączka daje się także we znaki pracownikom kopalń odkrywkowych. Wiadomo, że ciemny kolor przyciąga promienie słońca, więc górnicy pracujący bezpośnio w miejscach wydobycia węgla łatwo nie mają. Wody ci u nas dostatek W czasie upałów pijemy znacznie więcej, bo nasz organizm traci więcej wody. Licząc śnio 2 l wypitej przez każdego pracownika naszej spółki tylko jednego dnia wody, otrzymamy imponujący wynik ok. 38 tys. litrów! Ale wody mamy pod dostatkiem. Dostarczamy ją pracownikom na bieżąco i bez ograniczeń mówi Krzysztof Lewandowski, specjalista ds. BHP w Zespole Elektrociepłowni Bydgoszcz. Tak jest we wszystkich oddziałach. W upalne dni pracodawcy stosują także przerwy w pracy, a pomieszczenia obsługi ruchowej są również Obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie pracy w sposób zapewniający zmniejszenie jej uciążliwości (Kodeks pracy). Obowiązki pracodawcy i wszelkie przepisy związane z pracą podczas upałów reguluje także specjalne zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Ponadto te kwestie regulują również wewnętrzne dokumenty oddziałów. klimatyzowane i można w nich odpocząć. Poza tym wiele maszyn, a w kopalniach urządzeń górniczych czy maszyn transportowych posiada urządzenia klimatyzacyjne. W gigantycznych koparkach i zwałowarkach klimatyzacja to dzisiaj już standard. Z powodu wysokich temperatur pracodawca może nawet skrócić czas pracy, ale w historii oddziałów nikt nie przypomina sobie takiej sytuacji. Tegoroczna gorączka przynajmniej związana z upałami już raczej za nami, bo do końca lata zostało kilkanaście dni. Póki co trwa jeszcze gorączka kampanii remontowych oddziały muszą przygotować się do sezonu grzewczego. Na razie długoterminowe prognozy mówią o łagodnej zimie cieplejszej nawet od poprzedniej. O tym, jaka będzie, przekonamy się już za kilka miesięcy. r Remontowa gorączka kampanie remontowe Zaczyna się zaraz po zakończeniu sezonu grzewczego i musi być skończona przed nastaniem kolejnego. Kampania remontowa, albo jak ją nazywają niektórzy, remontowa gorączka (bo gonią terminy, a i słońce daje czasami popalić) to w naszych oddziałach chleb powszedni. W elektrociepłowniach większość ważniejszych remontów już zakończono. Z kolei w Elektrowni Opole 17 i 18 lipca rozpoczęto remonty bloków nr 1 i 2, które potrwają 60 i 61 dni. 5 września rozpoczął się w Zespole Elektrowni Dolna Odra remont kapitalny bloku nr 8. Potrwa 80 dni. W Elektrowni Bełchatów kończy się modernizacja bloku nr 11, w ramach kompletnej modernizacji bloków 7-12. Modernizacja pozwoli zwiększyć dyspozycyjność elektrowni oraz dostosować jej moce wytwórcze do unijnej dyrektywy IED ograniczającej emisje przemysłowe. r 14 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 15

SPÓŁKI W NASZEJ GRUPIE SPÓŁKI W NASZEJ GRUPIE Czym zajmuje się Energoserwis Kleszczów sp. z o.o.: Niezawodny partner wymagających klientów Z powodzeniem łączy dystrybucję i obrót energią i z roku na roku zwiększa swoje dochody. Jest pierwszą polską spółką, którą Urząd Regulacji Energetyki wyznaczył na operatora systemu dystrybucyjnego (OSD). Energoserwis Kleszczów sp. z o.o. to zdolne i wszechstronne dziecko PGE GiEK SA i Fundacji Rozwoju Gminy Kleszczów. Kto rządzi w spółce? O jej pozycji świadczy fakt, że realizuje zadania dla znanych nie tylko na polskich rynku firm,takich jak:. Alstom Power sp. z o. o., Polimex Mostostal SA, Skanska SA czy Elektrobudowa SA. Staramy się utrzymywać pozycję niezawodnego partnera w realizacji wymagających inwestycji elektroenergetycznych, stosując najnowocześniejsze technologie, skuteczne rozwiązania oraz biznesową odpowiedzialność i to co najistotniejsze, terminową realizację zadań przekonuje Paweł Woszczyk, prezes zarządu spółki Energoserwis Kleszczów. Ale największym i najbardziej wymagającym naszym klientem jest PGE GiEK podkreśla. Energoserwis Kleszczów realizuje szereg zadań: m.in. w elektrowniach Bełchatów, Turów czy Zespole Elektrowni Dolna Odra. Na zlecenie PGE Energetyka Odnawialna prowadzi eksploatację stacji przyłączeniowej 30/110 kv farmy wiatrowej na Górze Kamieńsk. Energia wysokiej jakości Kiedy spółka Energoserwis Kleszczów powstała w 2000 r. miała świadczyć kompleksowe usługi związane z obrotem Paweł Woszczyk prezes zarządu Beata Bujacz członek zarządu Udziały w Energoserwis Kleszczów: PGE GiEK SA 51% Fundacja Rozwoju Gminy Kleszczów 49% Więcej o firmie: www.es-k.pl i dystrybucją energii elektrycznej poprzez sieci elektroenergetyczne, należące do gminy Kleszczów i Elektrowni Bełchatów. Działalność w zakresie sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej prowadzona jest w oparciu o koncesję obowiązująca do 2025 r. Dostarczana odbiorcom końcowym energia elektryczna cechuje się bardzo wysokimi parametrami i niezawodnością dostaw, ponieważ wymaga tego zdecydowana większość bardzo precyzyjnych urządzeń szczególnie elektronicznych i komputerowych. A jakiekolwiek planowe przerwy w dostawie energii elektrycznej uzgadniamy każdorazowo z odbiorcą podkreśla Paweł Woszczyk. Spółka realizuje szereg prac budowlano-montażowych branży elektrycznej w zakresie wszystkich rodzajów napięć, instalacji i sieci. Obecny rynek wymaga od nas nieustannego poszerzania oferty poprzez świadczenie usług kompleksowych, począwszy od fazy projektowania do instalacji i montażu, a kończąc na pracach pomiarowo-kontrolnych przekazywanych do użytku obiektów elektroenergetycznych mówi Paweł Woszczyk. Paweł Woszczyk prezes zarządu Teraz fotowoltaika, czyli pozytywna energetyka prosumencka Fotowoltaika, czyli wykorzystywanie promieni słońca do produkcji energii elektrycznej, to kolejny obszar, w który angażuje się spółka. Dzisiaj do sieci elektroenergetycznej, której operatorem jest Energoserwis Kleszczów, przyłączonych zostało 19 odbiorców indywidualnych, tzw. prosumentów, będących odbiorcami i producentami energii o łącznej mocy wytwarzanej 82,1 kw. Instalacje fotowoltaiczne z roku na rok stają się coraz tańsze i popularniejsze. Obecnie złożonych jest kilkanaście nowych wniosków o przyłączenie takich źródeł podaje Paweł Woszczyk. Rozliczenie wytwarzanej energii elektrycznej zapewniają umowy zawarte pomiędzy spółką a prosumentami. Ten rodzaj energetyki jest szansą na rozwój i może być podporą całego systemu elektroenergetycznego, bo prosument oszczędza i poprawia nie tylko swoje bezpieczeństwo energetyczne, ale także krajowe. Dobra marka Sukces, który spółka osiągnęła, zawdzięcza umiejętności dostosowywania się do zadań, jakie stawią przed nią rynek. Na przestrzeni lat, w których funkcjonujemy, powstały modele działania, które wynikały z naszej specyfiki, dające możliwości utrzymania się na rynku energetyki i remontów mówi Paweł Woszczyk. z kolei naszym pracownikom stworzyliśmy szerokie możliwości działania wyposażając ich w specjalistyczny sprzęt i dając możliwości podnoszenia swoich umiejętności i kwalifikacji podkreśla. Dzięki temu dzisiaj wyszkoleni specjaliści świadczą usługi pomiarowe, rozruchowe i projektowe nie tylko w zakresie eksploatacji sieci elektroenergetycznych, ale również w zakresie realizowanych kontraktów. Na potrzeby własne, ale również dla innych firm spółka zajmuje się montażem skrzynek złącz kablowych i rozdzielni elektrycznych różnych typów wymienia Paweł Woszczyk. Takie zarządzanie przynosi finansowe efekty, z których właściciele na pewno są zadowoleni. Od trzech lat spółka zamyka roczny bilans zyskiem. Rokrocznie wzrastają przychody za 2013 r. zamknęły się kwotą ponad 64 mln zł, podczas gdy w 2011 r. było to 55 mln zł. Nakłady inwestycyjne, które jeszcze w 2011 r. wyniosły zaledwie 50 tys. zł, dwa lata później osiągnęły poziom ponad 400 tys. zł Ten trend wzrostowy chcemy utrzymać, tak aby firma rozwijała się, odpowiadając wymaganiom bardzo trudnego dziś rynku energii mówi prezes spółki. Naszym priorytetem jest rzetelność i solidność, sprostanie wszelkim wymaganiom klienta. W ten sposób budujemy swoją markę dodaje. Bezpieczny bo świadomy Innym rodzajem pozytywnej energii, jaką przesyła Energoserwis Kleszczów jest energia, która wypływa z jej działań poza obszarem ekonomicznym i rozwojowym. Dostrzegamy i uwzględniamy potrzeby i wymagania szeroko pojętych interesów Działalność energetyczną spółka prowadzi w oparciu o majątek, w skład którego wchodzą: linie napowietrzne i kablowe: stacje: transformatory: projektowaniem i budową napowietrznych i kablowych linii elektroenergetycznych wszystkich napięć, serwisem dla stacji elektroenergetycznych, pomiarami uziemień, montażem linii światłowodowych oraz linii telekomunikacyjnych kablowych, pełni funkcje generalnego realizatora dla inwestycji energetycznych, przygotowaniem lokalizacyjnym obiektów z wymaganymi uzgodnieniami, przygotowaniem postępowania formalno-prawnego dla realizacji inwestycji z wywłaszczeniem gruntów i pracami geodezyjnymi, prowadzi prace elektromontażowe, instalacyjne, modernizacyjne i odtworzeniowe: stacji transformatorowych i rozdzielnic wnętrzowych i napowietrznych, instalacji oświetlenia i siły, instalacji automatyki, sterowania i sygnalizacji, instalacji teletechnicznych, p-poż. i komputerowych, instalacji antywłamaniowych, monitoringu i nagłośnienia. prowadzi usługi specjalistyczne w zakresie: prac regulacyjno-pomiarowych urządzeń elektrycznych nowych i w eksploatacji, opracowania dokumentacji technicznej, nadzoru, rozruchu technologicznego oraz eksploatacyjnego, konserwacji instalacji i urządzeń elektrycznych. napowietrzne 110 kv o długości 12,97 km kablowe 110 kv o długości 26,14 km kablowe 30 i 15 kv o długości 58,06 km kablowe 0,4 kv o długości 48,30 km 110/15 i 110/30 kv 3 szt. 30/0,4 i 15/0,4 kv 30 szt 110/15 i 110/30 kv o łącznej mocy 108 MVA 6 szt. 30/0,4 i 15/0,4 kv o łącznej mocy 24,69 MVA 40 szt. społecznych i ekologicznych. W ubiegłym roku wykonaliśmy prace elektryczne dla hospicjum fundacji Gajusz w Łodzi informuje Paweł Woszczyk. Spółka ma także na koncie społeczną akcję edukacyjną skierowaną do dzieci klas 1-4 szkół podstawowych z terenu powiatu bełchatowskiego. Dla blisko tysiąca uczniów zorganizowaliśmy cykl spotkań informacyjnych dotyczących zagrożeń spowodowanych niewłaściwym obchodzeniem się z urządzeniami elektrycznym oraz elektroenergetycznymi. r Aldona Frydrych, 16 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 17

sport Foto: Jacek Rydecki sport Big Maki to lepsze niż wieś Maki! Doskonale radzą sobie na pierwszoligowych boiskach i nie brakuje im poczucia humoru. O bliźniakach z Suchej Beskidzkiej Mateuszu i Michale Mak zawodnikach PGE GKS Bełchatów coraz głośniej w futbolowym świecie. Więcej informacji w intranecie GiEK Wojciech Stachowicz: Pochodzicie z Suchej Beskidzkiej, czy naprawdę macie góralskie charaktery? Mateusz Mak: Myślę, że tak trochę życie nas już doświadczyło, ale dzięki tym charakterom nie poddaliśmy się. A kilka przygód w naszej krótkiej karierze już mieliśmy. Choćby takie, że nie chciała nas i Legia Warszawa, i Wisła Kraków. Dlatego staliśmy się bardziej charakterni i dążymy do celu. Na boisku jesteście zgraną parą. Zdarza wam się kłócić po meczu czy po bratersku pobić? Mateusz: Na boisku też zdarzają się momenty, kiedy mamy do siebie dużo pretensji i moje zagranie pewnie czasami irytuje Michała i na odwrót. A poza boiskiem często omawiamy mecz i mówimy sobie, co mogliśmy zrobić lepiej. Jak byliśmy młodsi to bardziej się biliśmy i mieliśmy ze sobą na pieńku. Dzisiaj staramy się rozstrzygać spory pokojowo. Foto: MichelMedia/gksbelchatow.com Powiedzcie, dlaczego piłka nożna? Góry raczej nie kojarzą się z piłką. Michał Mak: Od początku tata prowadził nas na treningi. Kiedy mieliśmy chyba trzy lata to dostaliśmy 18 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA piłki, a talent chyba od Boga. Nie mieliśmy jeszcze takich warunków, jakie mają dzisiaj dzieci, choćby orliki. My graliśmy na boiskach asfaltowych. Kibice nazywają was big Makami, lubicie fast foody? Mateusz: Zdecydowanie nie! Wiemy, że musimy odżywiać się dobrze i raczej od fast foodów uciekamy. A ksywa big Maki nam pasuje. Lepiej mieć taką niż wieś Maki. Na pewno patrzymy na to z przymrużeniem oka. Zdarza wam się być na meczach PGE Skry Bełchatów? Mateusz: Właśnie nie byliśmy jeszcze na żadnym meczu siatkarzy. Musimy się przejść, bo jeśli chodzi o osiągnięcia, to Skra bije nas na głowę. Ale my też jesteśmy w czołówce, więc Bełchatów jest na pewno sportowo jednym z lepszych miast w Polsce. Czy poza piłką uprawiacie jeszcze jakiś sport? Michał: Mamy mało czasu, ale bardzo chętnie pływamy. Ale Świętowali Dzień Energetyka na sportowo bardziej rekreacyjnie, jako odnowa biologiczna. Józef Kozłowski z siatką od kosza na ramieniu to tradycja zdobywców tytułu MP Niejednokrotnie was pewnie o to pytano. Wasze piłkarskie marzenie? Mateusz: Moje to zagrać w reprezentacji Polski i wyjechać do zagranicznego klubu i zagrać w Lidze Mistrzów. Michał: Zgadzam się z bratem, nie ma nic lepszego niż zagrać z orzełkiem na piersi. A do realizacji marzeń trzeba dążyć. Bliźniacy w sporcie to nie jest jakieś novum, nie boicie się, że kiedyś was rozdzielą? Mateusz: Na pewno nas rozłączą, bo to jest wkalkulowane w nasz zawód. Być może szybciej, być może później, ale na pewno tak. A co łączy Maków z Metallicą? Mateusz: Mieszkaliśmy w hotelu na stadionie śląskim i był tam koncert zespołu Metallica. Kiedy przyjechaliśmy do hotelu okazało się, że nasze rzeczy spakowane, a w naszym pokoju urządzono palarnię dla zespołu. Tak więc przez trzy dni gościliśmy zespół u siebie w pokoju, a następnie bardzo długo go wietrzyliśmy. r Rozmawiał Wojciech Stachowicz Big Maki z PGE GKS Bełchatów Mateusz i Michał Mak Turów z Barceloną i Bayernem! Działacze Koszykarskiego Klubu Sportowego PGE Turów Zgorzelec nie próżnują. Proces budowy nowej drużyny praktycznie jest już zamknięty. Co ważne zostaje trener Miodrag Rajkovic. Rozmowa z przewodniczącym rady nadzorczej KKS Turów Zgorzelec Józefem Kozłowskim. Jozef Bukowski: Jak wygląda nowy skład zespołu, kto pozostał, a kogo pozyskano do naszej ekipy? Józef Kozłowski: W filozofii budowy tego zespołu zakładaliśmy, aby w stopniu maksymalnym pozostawić skład ekipy z drużyny, która zdobyła tytuł mistrza kraju, w myśl zasady, że zwycięskiej drużyny się nie zmienia. I tak się stało. Istotnym elementem budowy zespołu byli zawodnicy z polskim paszportem. Zgodnie z regulaminem rozgrywek PLK wymaganych jest 6 Polaków w składzie meczowym. Mamy dobrej klasy polskich zawodników Filipa Dylewicza, Michała Chylińskiego, Łukasza Wiśniewskiego i Damiana Kuliga oraz dwóch młodych, perspektywicznych Jakuba Karolaka i Mateusza Kostrzewskiego. Priorytetem było zatrzymanie kapitana, lidera drużyny, MVP finałów play off Filipa Dylewicza oraz uzupełnienie o jednego perspektywicznego, wartościowego zawodnika na pozycji 3-4, czyli skrzydłowego. Niestety, nie udało się zatrzymać naszej gwiazdy z ubiegłego sezonu, księcia Zgorzelca JP Princea. Z poprzedniego składu pozostali jeszcze Tony Taylor, Nemanja Jaramaz. Niebawem zapadnie decyzja czy pozostaną Ivan Zigeranović i Uros Nikolić. Do składu dołączył jeszcze Vlad Sorin Moldoveanu Rumun, najlepszy gracz roku w Estonii, mistrz tego kraju i zdobywca tytułu MVP finałów. Jaki cel obrała sobie drużyna na sezon 2014/15, jakie znaczenie dla drużyny będzie miał udział w Lidze Mistrzów w grupie z takimi tuzami jak FC Barcelona, Panathinaikos Ateny, Fenerbahce Istambuł, Emporio Armani Milan czy Bayern Monachium? Celem nr 1 na bieżący sezon jest obrona tytułu Mistrza Polski. Natomiast udział w rozgrywkach Euroligi traktujemy jako okazję do podnoszenia poziomu sportowego drużyny oraz promocję głównego sponsora czyli Polskiej Grupy Energetycznej, który oczekuje od nas w debiucie gry na dobrym poziomie. Śmiało można przyznać, że nasz zespół trafił do przysłowiowej grupy śmierci. Jednak nie obawiamy się występów na europejskich parkietach, mamy przecież doświadczenia z rozgrywek VTB, w których rywalizowaliśmy z czołowymi klubami Europy, i to z całkiem dobrym skutkiem. Jestem przekonany, że zawodnicy dostarczą kibicom wielu pozytywnych emocji, a gra z mistrzowskimi drużynami z Barcelony, Aten, Mediolanu, Stambułu i Monachium będzie niezapomnianym dla nas wszystkich przeżyciem oraz europejską nobilitacją klubu PGE Turów Zgorzelec i całego regionu dolnośląskiego. Tego nam wszystkim życzę. Trzymamy kciuki! Dziękuję za rozmowę. Związki kontra dyrekcja Takiego wyniku nikt się nie spodziewał. Piłkarze reprezentujący dyrekcję Elektrowni Bełchatów pokonali drużynę związków zawodowych oddziału 6:2. Mecz rozegrano 16 sierpnia w Bełchatowie, a jego organizatorem było Towarzystwo Sportu i Rekreacji Jupiter przy Elektrowni Bełchatów. Wiesław Stankiewicz z pucharem Wiesław Stankiewicz z Zespołu Elektrowni Dolna Odra i Hubert Adamczyk wygrali w deblu turniej tenisa ziemnego o puchar dyrektora ZEDO. Na kortach rywalizowali zawodnicy z Gryfina, Szczecina, Pyrzyc i niemieckiego Schwedt. Anna Kaciupa Piłkarze z KWB najlepsi Drużyna KWB Bełchatów zwyciężyła w ogólnopolskim turnieju piłki nożnej o puchar prezesa zarządu PGE GiEK SA. W półfinale pokonała reprezentację Elektrowni Bełchatów 2:1, a w finale piłkarzy AGATKI 3:1. Zwycięską drużynę reprezentowali: Błażej Wypych (z tytułem najlepszego bramkarza), Waldemar Sokół, Maciej Wiśniewski, Sylwester Szkudlarek, Mirosław Bociek, Jerzy Flaszka, Artur Szymczyk, Mariusz Grzybek, a kierownikiem drużyny był Tomasz Szczepaniak. W turnieju wystartowało 16 drużyn w tym Elektrociepłownia Bydgoszcz oraz Ramb i Betrans spółki zależne PGE GiEK SA. Turniej odbył się 23-24 sierpnia w Bełchatowie, a jego organizatorem było Towarzystwo Sportu i Rekreacji Jupiter przy Elektrowni Bełchatów. Józef Bukowski sierpień 2014 EKspress nr 8 (49) 19

BEZ NAPIĘCIA Nie jesz śniadania? To błąd! Nie bez powodu powstało powiedzenie: śniadanie jedz jak król, obiad jak książę, a kolację jak żebrak. Śniadanie to najważniejszy posiłek spożywany w ciągu dnia i powinniśmy go celebrować. Nie jesz śniadań? Zastanów się nad zmianą nawyków. Pierwszy posiłek spożywany po przebudzeniu, czyli śniadanie, jest źródłem nowej porcji energii. Rano poziom glukozy jest niski, a brak śniadania może go jeszcze zmniejszyć. Glukoza jest podstawowym paliwem, dzięki któremu pracuje m.in. mózg i erytrocyty. Najlepiej jest dostarczać ją z węglowodanów złożonych. Ich źródłem są m.in. płatki owsiane, pieczywo razowe i musli. Dzięki tym produktom energia będzie uwalniana wolniej, przez co będziemy dłużej czuć sytość. Nie można zapominać o pełnowartościowym białku, np. z mleka, jogurtu, kefiru czy sera białego. Natomiast resztę talerza niech zajmie solidna porcja świeżych warzyw lub owoców. Pamiętajmy, że regularne omijanie śniadania sprzyja podrażnieniom śluzówki żołądka z powodu nadmiernego wydzielania soków żołądkowych na czczo. Dlaczego warto jeść śniadania? Śniadanie przyspiesza metabolizm i powoduje, że kalorie spalane są efektywniej, a ich nadmiar nie odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. Brak śniadań powoduje, że pokrycie zapotrzebowania na składniki odżywcze jest trudniejsze. Dodatkowo wpływa to negatywnie na procesy poznawcze, koncentrację i nastrój. Opuszczanie śniadania zwiększa ryzyko występowania zaburzeń stężenia glukozy, insuliny oraz profilu lipidowego, co sprzyja rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego. Śniadanie zapobiega napadom głodu oraz podjadaniu między posiłkami. Badania wskazują na pozytywną rolę śniadania w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. r Weronika Domoradzka dietetyk Rafał Górniak NIEKONWENCJONALNiE Czy car może wszystko? Wśród postaci z barwnego korowodu władców, których działalność odcisnęła swoje niejednokrotnie bolesne piętno na całych narodach, prym wiodą rosyjscy carowie silnoręcy mistrzowie samodzierżawia. Nieszczęśnicy przystrojeni w pióra zmuszeni byli siedzieć na grzędach w specjalnie przygotowanych - pełnych jajek - gniazdach, bez ustanku gdacząc, dopóki okres kary nie dobiegł końca. Każdy zna Iwana Groźnego, Piotra Wielkiego czy Katarzynę II. To prawdziwi giganci Rosją władało jednakże bez liku innych władców, którzy bez wstydu mogliby stanąć do konkursu na najbardziej nieudaną królewską kreaturę. Przykładem może być caryca Anna Iwanowna, bratanica Piotra Wielkiego, która sprawowała rządy w latach 1730 1740, w pogardzie mając sprawy państwowe, oddając się za to bez miary rozrywkom i dręczeniu nieszczęsnych poddanych. Biada temu, kto jej podpadł, nawet w drobnej sprawie im wyższa była jego pozycja, tym większego mógł oczekiwać upokorzenia. Pewnego razu trzej bojarzy, którzy podczas audiencji stanęli w niewłaściwym miejscu sali, musieli przez tydzień udawać kury. Nieszczęśnicy przystrojeni w pióra zmuszeni byli siedzieć na grzędach w specjalnie przygotowanych - pełnych jajek - gniazdach, bez ustanku gdacząc, dopóki okres kary nie dobiegł końca. Spotkał ich jednak łagodny los w porównaniu z losem księcia Michała Aleksiejewicza Golicyna. Poślubił on niewiastę, która nie spodobała się Annie, czym ją straszliwie rozwścieczył. Była tak rozgniewana, że pozbawiła go tytułu i mianowała dworskim błaznem. Był to jednak tylko początek. Gdy żona Golicyna zmarła, na nową małżonkę Anna wybrała mu jedną z najbrzydszych dam w Rosji. Na przyjęcie ślubne caryca zaprosiła całą zgraję zdeformowanych i cudacznych istot, które powiodły korowód pijaków i innych mętów, siedzących w wozach ciągniętych przez kozy i świnie. Za nimi podążał powóz szczęśliwych nowożeńców, obserwowany przez tłum gapiów. Po uroczystości weselnej i wystawnym śniadaniu nadszedł czas na wyjątkowo chłodny miesiąc miodowy. Anna osobiście wybrała małżonkom miejsce nad brzegiem zamarzniętej Newy. W prezencie ślubnym podarowała im pałac z lodu. W środku, w komnacie nowożeńców znajdowało się wyrzeźbione z lodu łoże i lodowe poduszki. Na zewnątrz ustawiono posągi i drzewa z lodu z małymi ptaszkami na gałęziach. Uroczystą salwę dało sześć lodowych armat. Gdy przyjęcie weselne rozochociło nowożeńców, zmuszono ich, by udali się do swojego lodowego pałacu, weszli do lodowego łoża i skonsumowali swoje małżeństwo. Kroniki donoszą, że pomimo trudnych warunków państwo młodzi sprostali zadaniu. W dziewięć miesięcy później caryca Anna zmarła, a jakby dla uczczenia tej wyczekiwanej chwili żona Golicyna urodziła mu dwóch chłopców bliźniaków. Okoliczności zawarcia małżeństwa nie były może bajkowe, ale powiedzmy wreszcie coś optymistycznego relacje z epoki zgodnie donoszą, że małżonkowie żyli długo i szczęśliwie. r 20 EKspress nr 8 (49) magazyn pracowników PGE GiEK SA