edukacyjne z fizyki dla klasy I edukacyjne z fizyki dla klasy I gimnazjum oparte na programie nauczania Świat fizyki, autorstwa B. Sagnowskiej (wersja 2), wydawnictwa Zamkor, 1. Wykonujemy pomiary Temat według podręcznika 1.1. Wielkości fizyczne, które mierzysz na co dzień 1.2. Pomiar wartości siły cięŝkości 1.3. Wyznaczanie gęstości substancji 1.4. Pomiar konieczne wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę podaje zakres pomiarowy przyrządu przelicza jednostki długości, czasu i masy mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza cięŝaru posługując się wzorem F = mg odczytuje gęstość substancji z tabeli gęstości podaje masę określonej objętości danej substancji mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki pokazuje na przykładach, Ŝe skutek nacisku ciał na podłoŝe zaleŝy od wielkości powierzchni zetknięcia podaje jednostkę i jej wielokrotności mierzy ciśnienie atmosferyczne za pomocą barometru c wymienia jednostki wszystkich mierzonych wielkości podaje dokładność przyrządu najbardziej zbliŝoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości, jako średnią arytmetyczną, Ŝe wartość siły cięŝkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej gęstość ciała stałego o regularnych kształtach (9.1) gęstość cieczy oblicza gęstość substancji ze związku ρ=m/v podaje jednostki gęstości, Ŝe skutek nacisku na podłoŝe, ciała o cięŝarze F r c zaleŝy od wielkości powierzchni zetknięcia ciała z podłoŝem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S przelicza jednostki rozszerzone (dobra) wyjaśnia na przykładach przyczyny występowania niepewności pomiarowych zapisuje róŝnice między wartością końcową i początkowa wielkości fizycznej (np. l) wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy podaje cechy wielkości wektorowej Fc = mg i oblicza masę ciała, znając wartość jego cięŝaru przelicza gęstość wyraŝoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwrót ρ=m/v i oblicza kaŝdą z wielkości fizycznych w tym wzorze F p = i oblicza S kaŝdą z wielkości występujących w tym wzorze atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie wyjaśnia pojęcie szacowania wartości wielkości fizycznej wyjaśnia, co to jest rząd wielkości zapisuje wynik pomiaru bezpośredniego wraz z niepewnością wymienia jednostki SI rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących wyjaśnia, czym róŝni się mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) wyjaśnia zasadę działania wybranego urządzenia, w którym istotną rolę odgrywa ciśnienie ciśnienie atmosferyczne za pomocą strzykawki i siłomierza
mierzy ciśnienie w oponie samochodowej atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono niezbędne 1.5. Sporządzamy wykresy zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zaleŝności jednej wielkości fizycznej od drugiej w podanym wcześniej układzie osi zgromadzonych w tabeli sporządza samodzielnie wykres zaleŝności jednej wielkości fizycznej od drugiej, Ŝe jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, to wykres zaleŝności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku układu osi wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej 2. Niektóre właściwości fizyczne ciał 2.1. Trzy stany konieczne wymienia stany i podaje ich przykłady ciał kruchych, spręŝystych i plastycznych opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy ściśliwość gazów rozszerzone (dobra) zachowanie objętości ciała stałego przy zmianie jego kształtu zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą i skutki spowodowane przez tę zmianę opisuje właściwości plazmy 2.2. Zmiany stanów topnienia, krzepnięcia, parowania podaje krzepnięcia i wrzenia wody odczytuje z tabeli topnienia i wrzenia wymienia i opisuje zmiany stanów odróŝnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur skraplania, sublimacji i resublimacji wrzenia od szybkości parowania od zmiany objętości ciał podczas krzepnięcia wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu, np. na okularach, szklankach i potwierdza to 2.3. Rozszerzalność temperaturowa ciał rozszerzalności temperaturowej w Ŝyciu codziennym i technice rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej przy jej ogrzewaniu za pomocą symboli l i t lub v i t zapisuje fakt, Ŝe przyrost długości drutów lub objętości cieczy jest wprost proporcjonalny do przyrostu wykorzystuje do obliczeń prostą proporcjonalność przyrostu długości do przyrostu wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej
3. Cząsteczkowa budowa ciał 3.1. Sprawdzamy prawdziwość hipotezy o cząsteczkowej konieczne dyfuzji w cieczach i gazach opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej opisuje zjawisko dyfuzji przelicza temperaturę wyraŝoną w skali Celsjusza na tę samą temperaturę w skali Kelvina i na odwrót rozszerzone (dobra) zaleŝność szybkości dyfuzji od opisuje związek średniej szybkości cząsteczek gazu lub cieczy z jego temperaturą dyfuzja w cieczach przebiega wolniej niŝ w gazach uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina y Browna 3.2. Siły międzycząsteczkowe podaje przyczyny tego, Ŝe ciała stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i detergentów działania sił spójności i sił przylegania wykorzystania zjawiska włoskowatości w przyrodzie wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowatości 3.3. RóŜnice w cząsteczkowej stałych, cieczy i gazów pierwiastków i związków chemicznych gazy są ściśliwe a ciała stałe nie atomów i cząsteczek opisuje róŝnice w stałych, cieczy i gazów wyjaśnia pojęcia: atomu, cząsteczki, pierwiastka i związku chemicznego objaśnia, co to znaczy, Ŝe ciało stałe ma budowę krystaliczną szacuje średnicę cząsteczki oleju 3.4. Od czego zaleŝy ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku? sposobów, którymi moŝna zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku, np. w dętce rowerowej na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie ciśnienie gazu w zbiorniku zamkniętym zaleŝy od ilości gazu, jego objętości i 4. Jak opisujemy ruch? 4.1, 4.2. Układ odniesienia. Tor ruchu, droga konieczne rozróŝnia pojęcia tor ruchu i droga klasyfikuje ruchy ze względu na kształt toru ciała w podanym układzie odniesienia rozszerzone (dobra) obiera układ odniesienia i opisuje ruch w tym układzie opisuje połoŝenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebytą przez ciało drogę ruchem m jako s=x 2 -x 1 = x wyjaśnia, co to znaczy, Ŝe spoczynek i ruch są względne rozróŝnia drogę i przemieszczenie
4.3. Ruch jednostajny 4.4.1. Wartość (szybkość) ciała jednostajnym m 4.4.2. Prędkość jednostajnym m 4.5. Średnia wartość (średnia szybkość). Prędkość chwilowa 4.6. Ruch przyspieszony wymienia cechy charakteryzujące ruch jednostajny zapisuje wzór v=s/t i nazywa występujące w nim wielkości ze wzoru v=s/t na przykładzie wymienia cechy, jako wielkości wektorowej oblicza średnią wartość v śr =s/t średnią wartość biegu lub pływania lub jazdy na rowerze (9.2) ruchu i opóźnionego róŝnych wykresów s ( t ) odczytuje drogę przebywaną przez ciało w róŝnych odstępach czasu oblicza drogę przebytą przez ciało na podstawie wykresu zaleŝności v(t) wartość w km/h wyraŝa w m/s i na odwrót uzasadnia potrzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wektorowej planuje czas podróŝy na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu odróŝnia średnią wartość od chwilowej wartości przyspieszony z wykresu zaleŝności v(t) odczytuje przyrosty szybkości w określonych jednakowych odstępach czasu bada ruch jednostajny i formułuje wniosek s ~ t zaleŝności s ( t ) na podstawie doświadczenia zgromadzonych w tabeli zaleŝności v(t) na podstawie danych z tabeli podaje interpretację fizyczną pojęcia szybkości v=s/t i oblicza kaŝdą z występujących w nim wielkości jednostajny uŝywając pojęcia wyjaśnia, Ŝe pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym to prędkość chwilowa posługując się średnią wartością zaleŝności v(t) dla ruchu oblicza czas, wiedząc Ŝe s ~ t korzystając ze wzoru v=s/t i wykresów s(t) i υ(t) podaje przykład dwóch wektorów przeciwnych rysuje wektor obrazujący prędkość o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) podaje definicję średniej, w którym wartość przemieszczenia jest równa drodze odróŝnia wartość średniej od średniej wartości ustala rodzaj ruchu na podstawie wykresów υ(t), odczytuje przyrosty szybkości w podanych odstępach czasu
4.7. Przyspieszenie m przyspieszonym 4.8. Droga w ruchu przyspieszonym 4.9. Ruch opóźniony podaje wartość ziemskiego ruchu podaje wzór na wartość a=(vv 0 )/t podaje jednostki posługuje się pojęciem wartości do opisu ruchu a=(v-v 0 )/t i oblicza kaŝdą wielkość z tego wzoru zaleŝności a ( t ) dla ruchu podaje interpretację fizyczną pojęcia zaleŝności υ(t), znając wartość oblicza drogę przebytą ruchem przyspieszonym na podstawie wykresu υ(t) opóźniony oblicza drogę do chwili zatrzymania się na podstawie wykresu υ(t) do obliczeń dotyczących ruchu opóźnionego nie moŝna stosować wzoru na wartość PSO PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W BLOKU PRZYRODNICZYM umieszczony jest w zeszycie wychowawczym ucznia.