Wybrane aspekty wdrażania projektów z udziałem polskich partnerów w ramach Programu dla Europy Środkowej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej
Zasady uczestniczenia Polski w Programie dla Europy Środkowej Polska uczestniczy w Programie dla Europy Środkowej jako Państwo Członkowskie w związku z tym: Członkami w KOMITECIE MONITORUJĄCYM są: na szczeblu krajowym-pracownik MRR, DWT, przedstawiciel regionów oraz jego zastępca (pracownik Urzędu Marszałkowskiego woj. Podkarpackiego) Podmioty uczestniczące w Programie korzystają ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Krajowy Punkt Kontaktowy korzysta ze środków pomocy technicznej Programu Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2
Krajowy Punkt Kontaktowy Programu dla Europy Środkowej W każdym Państwie Członkowskim Programu działa Krajowy Punkt Kontaktowy odpowiedzialny za działania informacyjne, promocyjne i konsultacyjne Krajowy Punkt Kontaktowy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Współpracy Terytorialnej Wydział Rozwoju Regionalnego w Katowicach tel. 32 253 90 08 w. 16 fax 32 253 73 76 Monika.Strojecka-Gevorgyan@mrr.gov.pl Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 3
Krajowy Punkt Kontaktowy Programu dla Europy Środkowej Zadania Krajowego Punktu Kontaktowego: organizacja spotkań informacyjnych promocja programu pomoc w poszukiwaniu partnerów do projektów konsultacje propozycji projektów pośredniczenie w komunikacji z WST ocena kwalifikowalności partnera polskiego zamieszczanie informacji o programie w języku polskim, w tym dokumentu programowego i podręcznika www.interreg.gov.pl ogłaszanie w prasie o naborach projektów współpraca z innymi PK Programu dla Europy Środkowej Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 4
Typy działań w programie dla Europy Środkowej Wspólna strategia + opracowanie planu działania (transnarodowa strategia, plan działania, metody wdrażania) Transnarodowe opracowanie narzędzi (narzędzie wspólnego zarządzania, system wspomagający proces decyzyjny) Ustanowienie wspólnego zarządzania (mechanizm współpracy, wspólnie zarządzane centrum) Przygotowanie inwestycji (studium wykonalności, analiza zysków i strat, ocena wpływu na środowisko) Działania pilotażowe (inwestycje na małą skalę) (pilotażowy system monitoringu, pilotażowe udogodnienia, pilotażowa usługa, pilotażowe szkolenie) Inne ich wybór wymaga solidnego uzasadnienia Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 5
Projekty NIEKWALIFIKOWALNE w Programie dla Europy Środkowej projekty nierealizujące celów programu projekty inwestycyjne niespełniające warunków określonych dla inwestycji pilotażowych projekty preinwestycyjne niewskazujące wiarygodnego źródła sfinansowania inwestycji właściwej projekty nieprzynoszące wymiernych rezultatów projekty o niezrównoważonym budżecie projekty o kosztach niewspółmiernych do rezultatów projekty bez elementu innowacyjnego Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 6
Partner wiodący: dokonuje ustaleń dotyczących jego relacji z innymi partnerami uczestniczącymi w projekcie. Ustalenia te powinny przyjąć formę umowy partnerskiej zawierającej między innymi jasno zdefiniowane postanowienia gwarantujące należyte zarządzanie i wykorzystanie funduszy przeznaczonych na dany projekt, włącznie z warunkami odzyskania kwot nienależnie wypłaconych; koordynuje przygotowanie projektu, złożenie wniosku o dofinansowanie w języku angielskim (jako jedyny składa projekt do WST) oraz realizację całego projektu; podpisuje umowę dofinansowania projektu z instytucją zarządzającą i w stosunku do niej ponosi całkowitą organizacyjną, merytoryczną i finansową - odpowiedzialność za projekt; Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 7
Partner wiodący: pilnuje, by wydatki poniesione przez partnerów uczestniczących w projekcie miały związek z jego realizacją i odpowiadały działaniom uzgodnionym między partnerami na etapie przygotowywania propozycji projektowej; weryfikuje, czy wydatki przedstawione przez partnerów uczestniczących w projekcie zostały poświadczone przez właściwych kontrolerów; odpowiada za sporządzenie i złożenie wniosków o płatność do instytucji zarządzającej; 7. otrzymuje refundację za cały projekt i odpowiada za przekazanie wkładu EFRR innym partnerom uczestniczącym w projekcie. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 8
Partner uczestniczący w projekcie: wypełnia swoje zadania zgodnie z opracowanym we współpracy z partnerem wiodącym projektem oraz umową partnerską; przyjmuje na siebie odpowiedzialność w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w zakresie zadeklarowanych przez siebie wydatków; W celu przyjmowania, przekazywania i rozliczania refundacji partner wiodący zakłada rachunek bankowy projektu, inny od rachunku związanego z jego podstawową działalnością. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 9
Zasady ponoszenia wydatków Wydatki są kwalifikowalne do dofinansowania wyłącznie wtedy, gdy zostały poniesione w związku z realizacją projektu zatwierdzonego do dofinansowania zgodnie z kryteriami wyboru projektów ustalonymi przez KM i są z nim bezpośrednio związane. Wnioskodawca powinien przedstawić w swej propozycji projektu realne i faktyczne koszty, które są niezbędne do przeprowadzenia projektu. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 10
Okres kwalifikowalności wydatków Koszty przygotowawcze są kwalifikowalne tylko w przypadku zatwierdzenia projektów przez KM i mogą być ponoszone od 1 stycznia 2007 roku do dnia złożenia wniosku projektowego i muszą być ściśle związane z przygotowaniami do realizacji projektu. Tego typu koszty nie mogą być ponoszone po tej dacie. Koszty przygotowawcze nie mogą przekroczyć 20 000 euro Przykłady kosztów przygotowawczych związane z: rozwojem idei projektu oraz poszukiwaniem partnerów, spotkaniami z partnerami projektu, przygotowaniem wniosku projektowego uczestniczeniem w różnego rodzaju seminariach informacyjnych Programu Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 11
Okres kwalifikowalności wydatków Wydatki związane z realizacja projektu są kwalifikowalne od momentu rozpoczęcia projektu (nie wcześniej niż dzień po złożeniu wniosku projektowego) do końca trwania projektu. Partnerzy sami decydują, czy zacząć realizację projektu zanim dowiedzą się o zatwierdzeniu projektu przez KM. Wydatki związane z zamknięciem projektu (np. przygotowanie raportu końcowego) są kwalifikowalne do daty przewidzianej na złożenie takiego raportu, określonej w umowie o dofinansowanie. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 12
Zasady ponoszenia wydatków Tylko wydatki faktycznie poniesione w trakcie trwania realizacji projektu i udokumentowane mogą zostać uznane za kwalifikujące się do refundacji. Wydatki takie muszą być: 1) uwzględnione w umowie o dofinansowanie projektu oraz zgodnie z terminami kwalifikowalności wydatków określonymi w tej umowie, 2) zgodne z zasadami właściwego zarządzania finansami, szczególnie efektywności kosztów, 3) odpowiednio zarejestrowane w księgowości beneficjenta (odrębna ewidencja księgowa), 4) możliwe do zidentyfikowania i zweryfikowania oraz potwierdzone oryginałami dokumentów księgowych. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 13
Udokumentowanie poniesienia wydatków Do współfinansowania kwalifikuje się wydatek, który został faktycznie poniesiony przez beneficjenta przed złożeniem wniosku o płatność. Pod pojęciem wydatku faktycznie poniesionego należy rozumieć wydatek poniesiony w znaczeniu kasowym tj. jako rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego beneficjenta. Wyjątek stanowią amortyzacja oraz wkład niepieniężny. Dowodem poniesienia wydatku jest opłacona faktura lub inny dokument księgowy o równoważnej wartości dowodowej wraz z dowodami zapłaty. W przypadkach, gdy potwierdzenie poniesienia wydatków ww. dokumentami nie jest możliwe, dowodem zapłaty jest dokument określony przez instytucję zarządzającą. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 14
Zakaz podwójnego finansowania Niedozwolone jest podwójne finansowanie wydatku, czyli zrefundowanie całości lub części danego wydatku dwa razy ze środków publicznych wspólnotowych lub krajowych. Podwójnym finansowaniem jest w szczególności: a) zrefundowanie tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności; b) zrefundowanie kosztów podatku VAT ze środków EFRR, a następnie odzyskanie tego podatku ze środków budżetu państwa w oparciu o ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.); c) zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego z EFRR. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 15
Weryfikacja kwalifikowalności poniesionych wydatków Każde państwo członkowskie odpowiada za zgodną z zasadami należytego zarządzania finansami realizację programów EWT, a w szczególności za weryfikację, że współfinansowane towary i usługi są dostarczone oraz że wydatki zadeklarowane przez beneficjentów na projekty zostały rzeczywiście poniesione i są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi. W tym celu, zgodnie z art. 16 Rozporządzenia w sprawie EFRR, ustanawiany jest system kontroli. Każde państwo członkowskie wyznacza kontrolerów odpowiedzialnych za weryfikację legalności i prawidłowości wydatków zadeklarowanych przez każdego beneficjenta z danego państwa. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 16
Kontrola 1 stopnia - dwie możliwości 1 Władza Wdrażająca Programy Europejskie ul. Wspólna 2/4, IV p. 00-926 Warszawa Tel.: 022 461 87 39, 022 461 86 58 Fax: 022 461 87 22 Osoba do kontaktu: Sylwia Tyszko Tel.: 022 461 88 04 E-mail: sylwia.tyszko@wwpe.gov.pl Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 17
Kontrola 1 stopnia - dwie możliwości 2 W odniesieniu do projektów, w których partnerami są: urzędy marszałkowskie urzędy wojewódzkie ministerstwa i inne instytucje centralne dopuszczony został zdecentralizowany system kontroli. Wyżej wymienione jednostki mogą skorzystać z wewnętrznej, odrębnej komórki, pełniącej funkcję kontrolera 1. stopnia. Kontroler ten musi zostać zaakceptowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przed raportowaniem i zatwierdzeniem pierwszych płatności, na podstawie "Wniosku o zatwierdzenie kontrolera projektu" Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 18
Wydatki niekwalifikowalne przykłady Kwalifikowalność wydatków musi być oceniona każdorazowo na poziomie projektu. Każdy projekt posiada swą własną specyfikę, która może wpływać na kwalifikowalność wydatków. Do współfinansowania ze środków EFRR nie kwalifikują się wydatki: które nie mają bezpośredniego znaczenia dla osiągnięcia celów projektu; przy ponoszeniu których nie respektowano zasady efektywnego i racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi a sfinansowane zadania nie zostały wykonane w sposób oszczędny i terminowy; poniesione poza okresem kwalifikowalności określonym przez instytucję zarządzającą. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 19
Wydatki niekwalifikowalne przykłady Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej oraz krajowymi za wydatki niekwalifikowalne do wsparcia uważa się m.in.: kary finansowe i grzywny, a także wydatki poniesione w związku z procesami sądowymi (z wyjątkiem wydatków związanych z odzyskiwaniem kwot nienależnie wypłaconych po akceptacji instytucji zarządzającej programem) oraz z realizacją ewentualnych postanowień wydanych przez sąd; odsetki karne, odsetki od zadłużenia (kredytów i pożyczek), odsetki od debetów; opłaty administracyjne i lokalne niezwiązane bezpośrednio z przygotowaniem i realizacją projektu; cło; koszty audytu, jeśli nie jest wymagany przez instytucję zarządzającą ani prawem krajowym czy wspólnotowym; prowizje pobierane w ramach operacji wymiany walut oraz ujemne różnice kursowe; podlegający zwrotowi podatek od towarów i usług VAT; Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 20
Wskazówki dla wnioskodawców i beneficjentów Etap przygotowywania współpraca pomiędzy wszystkimi partnerami projektu na wczesnym etapie przygotowania koncepcji projektowej określenie jasnych celów przedsięwzięcia, zgodnych z celami programu określenie oczekiwanych rezultatów projektu (należy unikać zbyt ambitnych planów) zakres działania partnerów projektu powinien być zgodny z zakresem tematycznym przedsięwzięcia partnerzy projektu powinni mieć odpowiednią zdolność i doświadczenie w realizacji projektów współpracy międzynarodowej liczba partnerów uczestniczących w projekcie nie powinna być zbyt duża Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 21
Wskazówki dla wnioskodawców i beneficjentów korzystanie z doświadczeń/rezultatów wynikających z realizacji podobnych projektów np. CADSES PROJECT BOOK na www.cadses.net, Publikacja dotycząca projektów CADSES z udziałem polskich partnerów znajduje się na stronie www.interreg.gov.pl warto zaangażować decydentów politycznych w realizowane działania jasny podział zadań pomiędzy partnerami opracowanie szczegółowego planu pracy zapewnienie odpowiedniego personelu do realizacji projektu zapewnienie płynności finansowej Partnerzy wiodący zaznajomienie się z systemami kontroli w poszczególnych państwach zwiększenie budżetu projektu na ew. opłaty związane z kontrolą 1 stopnia. Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 22
Wskazówki dla wnioskodawców i beneficjentów Etap realizacji tworzenie klimatu współpracy w ramach partnerstw realizujących projekty zapewnienie odpowiednich działań informacyjnych/promocyjnych wczesne reagowanie na trudności pojawiające się w trakcie realizacji projektu (pomoc WST, KPK) Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 23
Planowane Seminaria Programu dla Europy Środkowej w I półroczu br. 6 marca 2008 r. - Ogólnopolskie Seminarium Informacyjne Programu dla Europy Środkowej, Katowice, Sala audytoryjna ING Banku Śląskiego, ul. Sokolska 34, informacje na stronie www.interreg.gov.pl 17 marca 2008 r. - Seminarium Informacyjne Programu dla Europy Środkowej, Łódź, program i miejsce spotkania zostaną opublikowane w terminie późniejszym, 31 marca-1 kwietnia 2008 r. - Seminarium dla Partnerów Wiodących Programu dla Europy Środkowej połączone z konsultacjami indywidualnymi wnioskodawców, Wrocław, seminarium i konsultacje będą prowadzone w języku angielskim, Hotel Radisson, program spotkania zostanie opublikowany w terminie późniejszym, Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 24
Dziękujemy za uwagę! www.malopolskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej Tel. (012) 29 90 700 Zespół Europejskiej Współpracy Terytorialnej 25