Iwona Menkiewicz Agata Łukasiewicz Beata Pluta Ewa Ropelewska Eksperyment przygotowany na zajęcia z Mikroekonomii III u dr Tomasza Kopczewskiego. Koszty krańcowe i utopione Eksperyment aukcja Eksperyment ten został w podobnej wersji przeprowadzony w Stanach Zjednoczonych. Ma on na celu przybliżyć pojęcie utopionych i krańcowych kosztów oraz wskazać różnice między nimi. Koszty krańcowe (MC) jest to przyrost kosztów całkowitych (przyrosty kosztów zmiennych). Koszty utopione (SC) są to koszty, których nie można odzyskać w przypadku transakcji nietrafnej. Koszty, którym nie odpowiadają żadne zyski np. pierwotna cena urządzeń nieistotna dla procesu produkcyjnego. Opis eksperymentu Eksperyment składa się z 5 tur. W każdej z nich licytowane jest 5$. Do wygrania jest zatem łącznie 25$. Można licytować wielokrotnością 0,25$. Każdy uczestnik eksperymentu może zaproponować cenę, która będzie zapisywana na jego koncie. Licytację wygrywa ten, kto zaoferuje najwyższą cenę - dostaje 5$. W odróżnieniu do prawdziwych aukcji, każdy uczestnik eksperymentu musi zapłacić najwyższą cenę, jaka zaoferował. Jeżeli nie będzie chętnych do uczestniczenia w grze, pieniądze otrzymują prowadzący licytację. Czas doświadczenia: 15-20 minut. Ilość osób biorących udział: dowolna.
Po zakończeniu gry studenci zostaną poinformowani, o tym, że nie będą od nich pobierane żadne koszty związane z uczestnictwem w eksperymencie. Wyniki Tabela poniżej przedstawia wyniki uzyskane po przeprowadzeniu eksperymentu. Lp. Tura 1 Tura 2 Tura 3 Tura 4 Tura 5 Nr7 0,25/5/6/7/7,5/8/10/10,5 4,75/5,25 /11/12 Nr8 2/5 Nr10 1 1/2/3 1/1,5/2 Nr11 5/6,5 5,25/6,25/7,25/7,75/8,5/ 10,25/10,75/11,5 1/1,5 Nr20 1,25/1,75/2,25 0,25/1,25/1,75/ 0,25/5 2,25 Nr25 0,5 Nr28 1,5/2,25 Nr29 2/6 Przebieg eksperymentu W eksperymencie wzięło udział 29 studentów. Każda z osób dostała kartkę z numerem, za pomocą której oferowała nową cenę. W trakcie całego eksperymentu aktywnych osób było zaledwie 8. W licytacji wzięły udział 3 osoby. Gra zaczyna się od 1$. Później 2$, 5$, 6$ i 6,5$. Nr 11 wszedł do licytacji proponując od razu cenę 5$, co może świadczyć o tym, że nie chciał dopuścić do tego, aby ktokolwiek zyskał. Osoba nr 29 próbowała jeszcze podbić cenę do 6$. Opłacało się jej to, bo gdyby licytacja skończyła się na 6$ jej strata wynosiłaby 1$, a nie 2$, które już straciła. Cena ustala się na poziomie 6,5$. Nr 29 przekonany o tym, że nr 11 nie odpuści, nie decyduje się grać dalej. Nr 10 Nr 11 Nr 29 SC MC SC MC SC MC 1-5 - 2-6,5 1,5 6 4
W grze wzięły udział 4 osoby. Zaczynamy od 0,25$. Później 1$, 1,5$, 2$, 2,25$, 3$. Przy cenie 5$ dwie osoby wycofują się. Zostaje nr7. Gdyby licytacja skończyła się w tym momencie nr 7 miałby 0$ zysku. Do gry włącza się czwarta osoba z ofertą 5,25$. Dlaczego wzięła udział w grze? Na pewno nie chodziło o zyski (dając taką cenę osiągnięcie zysku jest niemożliwe). Być może chciała wpędzić w koszty nr 7. Dalsze oferty wynosiły 6$, 6,25$, 7$, 7,25$, 7,5$, 7,75$, 8$, 8,5$, 10$, 10,25$, 10,5$, 10,75$, 11$, 11,5$, 12$. Uczestnicy licytacji próbowali dogadać się, ale to nie udało się. Gra kończy się na 12$. Nr 7 Nr 10 Nr 11 Nr 28 SC MC SC MC SC MC SC MC 0,25-1 - 5,25-1,5-5 4,75 2 1 6,25 1 2,25 0,75 6 1 3 1 7,25 1 7 1 7,75 0,5 7,5 0,5 8,5 0,75 8 0,5 10,25 1,75 10 2 10,75 0,5 10,5 0,5 11,5 0,75 11 0,5 12 1 W trzeciej licytacji biorą udział 3 osoby. Na początku jest dwóch uczestników eksperymentu, a ceny kształtują się następująco: 1$, 1,25$, 1,5$, 1.75$. Przy cenie 1.75$ studenci dogadują się między sobą. Wtedy do gry włącza się trzecia osoba (nr 8), oferując 2$. Nr 11 rezygnuje z dalszej licytacji, ponieważ stracił dużo w poprzednich turach. Następnie cena wzrasta do 2,25$. Przy 5$ nr 20 również rezygnuje z gry. Nr 8 Nr 11 Nr 20 SC MC SC MC SC MC 2-1 - 1,25-5 3 1,5 0,5 1,75 0,5 2,25 0,5
W licytacji wzięły udział 3 osoby, ceny wynosiły: 0,25$, 0,5$ i już przy 0,5$ studenci chcieli dogadać się. Podobnie jak w poprzedniej turze, do gry wchodzi nowa osoba. Z licytacji rezygnuje nr 25, którego koszty nie są jeszcze duże. Dalsze ceny wynoszą: 1,25$, 1$, 1,5$, 1,75$, 2$, 2,25$. Tym razem studenci licytują bardzo ostrożnie i przy cenie 2,25$ dogadują się. Nr 10 Nr 20 Nr 25 SC MC SC MC SC MC 1-0,25-0,5-1,5 0,5 1,25 1 2 0,5 1,75 0,5 2,25 0,5 Tym razem jest tylko dwóch uczestników. Licytacja zaczyna się od ceny 0,25$. Później 4,75$, 5$ i przy 5,25$ studenci dogadują się. Skąd się wzięła od razu tak wysoka oferta 4,75$? Prawdopodobnie osoba nr 7 lubi grać ryzykownie (podobnie jak w turze 2). Nr 20 zawsze grał ostrożnie, więc dąży do umowy z nr 7. Nr 7 Nr 20 SC MC SC MC 4,75-0,25-5,25 0,5 5 4,75 Omówienie wyników Większość studentów nie wzięła udziału w grze. Wynikało to z tego, że bali się stracić. Ponieważ nie chcieli, aby prowadzący eksperyment otrzymali jakiekolwiek pieniądze zawsze były osoby chętne zaoferować chociaż 0,25$. Są osoby (nr 7, nr 11), które grały ryzykownie oraz osoby (nr 10, nr 20, nr 25, nr 28), które podchodziły do licytacji bardzo ostrożnie. Pierwsze próby dogadania się były już w turze 2, ale dopiero w turze 4 i 5 dochodzi do współpracy i podziału kosztów między stronami zainteresowanymi licytacją. Koszty utopione i krańcowe uzyskane z tury 2 dla nr 7 przedstawione są na poniższym wykresie. Podobnie kształtują się koszty dla pozostałych uczestników eksperymentu. Jak można było spodziewać się, koszty utopione stale wzrastają. Im dłużej licytujemy, tym stają się one wyższe. Nie możemy odejść w środku gry nic nie płacąc. Koszty krańcowe zależą od tego jak gramy. Jak wynika z tego eksperymentu uczestnicy gry w większości starają się nie zwiększać swoich
kosztów krańcowych. Najczęściej kształtują się one na poziomie od 0,25$ do 2$. Można zobaczyć, że im większe są koszty krańcowe, tym większe stają się koszty utopione. Koszty krańcowe i utopione w turze 2 dla nr 7. Koszty i koszty krańcowe 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 SC MC Jak widać na wykresie poniżej koszty krańcowe nie przekraczają 2$. Koszty utopione stale rosną, aż do 11,5$. Koszty krańcowe i utopione w turze 2 dla nr 11. Koszty krańcowe i utopione 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 SC MC
Na poniższym wykresie są przedstawione koszty dla uczestnika eksperymentu, który grał bardzo rozważnie. Wykres jest podobny do pozostałych, z tym wyjątkiem, że występują tu niższe wartości. Koszty krańcowe niskie 0,5$ i 1$, a koszty utopione rosnące do 2,25$. Koszty krańcowe i utopione w turze 4 dla nr 20. 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1 2 3 4 SC MC Eksperyment ten miał na celu przybliżyć pojęcie kosztów krańcowych i utopionych. Nie zawiera on żadnej teorii, która mogłaby być udowodniona. Studenci biorący w nim udział powinni zrozumieć kwestie kosztów przedstawionych w tym referacie. Eksperyment stanowił dla studentów pewnego rodzaju zabawę, toteż jego uczestnicy śmiali się i żywo reagowali na kolejne licytacje.