Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology

Vol. 3/2004 Nr 3(8) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Symporter Na/I jako autoantygen we wstępnym okresie rozwoju autoimmunologicznego zapalenia tarczycy w zespole Turnera Na/I symporter as an autoantigen in initial stage of autoimmune thyroiditis in Turner syndrome 1 Anna Kucharska, 2 Barbara Czarnocka, 1 Barbara Rymkiewicz-Kluczyńska, 2 Danuta Pastuszko 1 Klinika Pediatrii i Endokrynologii Akademii Medycznej w Warszawie 2 Zakład Biochemii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Kucharska, Klinika Pediatrii i Endokrynologii AM, 00-576 Warszawa, ul. Marszałkowska 24, e-mail: endokrynologia@litewska.edu.pl Słowa kluczowe: symporter Na/I, choroba Hashimoto, zespół Turnera, dzieci, przeciwciała przeciwtarczycowe, tyreoglobulina, peroksydaza tarczycowa Key words: Na/I symporter, Hashimoto disease, Turner syndrome, children, thyroid autoantibodies, thyroglobulin, thyroid peroxidase STRESZCZENIE/ABSTRACT Wstęp: Rola symportera sodowo-jodowego w autoimmunologicznych zapaleniach tarczycy jest niewyjaśniona. Obecność przeciwciał przeciwko NIS można stwierdzić u niektórych pacjentów z rozpoznaną chorobą Gravesa-Basedova oraz chorobą Hashimoto. Ich znaczenie kliniczne jest niejasne. Celem pracy była ocena występowania przeciwciał przeciwko symporterowi Na/I we wczesnym okresie procesu autoimmunologicznego na przykładzie grupy dzieci z podwyższonym ryzykiem rozwoju choroby Hashimoto. Taką grupę stanowią dziewczęta z zespołem Turnera. Materiał i metody: Zbadano 54 dziewczynki z zespołem Turnera w wieku od 1 do 18 roku życia. U pacjentek oznaczano obecność przeciwciał przeciwko NIS doświadczalnie metodą ELISA oraz metodą Western- blot. Dla wybranych surowic przeprowadzono ocenę wychwytu jodu metodą bioassay z użyciem COS7 z trwałą ekspresją hnis. U wszystkich pacjentek oceniano stan czynności tarczycy, obecność przeciwciał przeciwtarczycowych (anty TPO i anty Tg) oraz ultrasonografię tarczycy. Wyniki: Stwierdzono, że w badanej grupie przeciwciała przeciwko TPO i TG występowały częściej niż w grupie kontrolnej i osiągały wyższe miana. Przeciwciała przeciwko NIS znaleziono u 14,8% badanej grupy, natomiast nie występowały one u żadnej dziewczynki z grupy kontrolnej. Ich obecność nie wykazywała istotnej statystycznie korelacji z czynnością tarczycy, mianem przeciwciał anty TPO lub anty Tg oraz wiekiem pacjentek. W badaniu bioassay COS7-hNIS nie stwierdzono hamowania wychwytu jodu przez surowice. Wnioski: Przeciwciała przeciwko symporterowi sodowo-jodowemu występują u części dziewcząt z zespołem Turnera. Ich obecność nie hamuje jodochwytności in vitro. Introduction: The role of a Na/I symporter in autoimmune thyroiditis is not elucidated. The presence of anti NIS antibodies was confirmed in some patients with Graves disease and Hashimoto s thyroiditis. The clinical implications of that is not known. The aim of the study was the evaluation of anti NIS antibody presence in the initial sta- Vol. 3/2004, Nr 3(8) 41

Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 3/2004;3(8):41-49 ge of autoimmune thyroiditis in model group of children with a high risk for Hashimoto s disease development: girls with Turner syndrome. Material and methods: 54 girls with Turner syndrome were examined, at the age between 1 to 18 year of life. Anti NIS antibodies were evaluated by ELISA and Western-blot. In elected sera we examined the iodine uptake in bioassay using COS7 with stable expression of hnis. In all patients thyroid hormones, antithyroid antibodies (anti TPO, anti Tg) and thyroid ultrasonography were evaluated. Results: Autoantibodies against TPO and Tg were more often and reached higher titres in patients than in controls. Anti NIS antibodies were present in 14.8% girls with Turner syndrome, and in none of the control group. Their presence did not correlate with thyroid function, TPO or Tg autoantibodies titres and patients age. NIS antibody-positive sera did not suppress iodine uptake in bioassay COS7-hNIS. Conclusions: NIS antibodies are present in some young patients with Turner syndrome. They does not suppress the iodine uptake in vitro. Wstęp Stan autotolerancji jest utrzymywany dzięki złożonym mechanizmom. Działają one na różnych etapach rozwoju limfocytów i nie dopuszczają do powstania odpowiedzi komórkowej i humoralnej na własne antygeny. Delecja klonalna zapewnia apoptozę limfocytów T zdolnych do rozpoznawania własnych cząsteczek MHC i antygenów prezentowanych w ich kontekście. Dzięki anergii klonalnej autoreaktywne limfocyty T, które uniknęły delecji, są w stanie uśpienia i nie mogą zapoczątkować reakcji immunologicznej. Kolejnym mechanizmem utrzymywania autotolerancji jest aktywna supresja poprzez limfocyty T CD8+ i przeciwciała antyidiotypowe jako ochrona przed nadmiernym rozwojem odpowiedzi immunologicznej. Istotne znaczenie ma również dostępność antygenu dla układu immunologicznego: tzw anatomiczna lub molekularna sekwestracja. Zaburzenie stanu autotolerancji może powstać na każdym z wymienionych etapów w wyniku działania czynników modyfikujących: genetycznych lub środowiskowych [1]. Nie wiadomo jaki czynnik lub zespół czynników inicjuje nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego. Do wywołania odpowiedzi immunologicznej jest konieczna prezentacja odpowiednio skonfigurowanego antygenu wobec receptora limfocytu T. Dotychczas poznane antygeny tarczycowe wywołujące reakcję immunologiczną, to: receptor dla TSH (TSH-R), tyreoglobulina (Tg), peroksydaza tarczycowa (TPO) oraz symporter sodowo-jodowy (NIS) i pendryna. Lokalizację komórkową tych antygenów pokazuje rycina 1. Ryc. 1. Schemat lokalizacji komórkowej głównych antygenów tarczycowych Fig. 1. Cellular localisation of thyroid antigens 42

Kucharska A. i inni Symporter Na/I jako autoantygen we wstępnym okresie rozwoju... Przeciwciała przeciwko TSH-R, Tg oraz TPO są dobrze znanymi markerami autoimmunologicznych chorób tarczycy, powszechnie wykorzystywanymi do diagnostyki. NIS jest kluczowym dla funkcji tarczycy białkiem związanym z błoną podstawno-boczną tyreocytu, które umożliwia aktywny wychwyt jodu. Rola przeciwciał przeciwko NIS nie została dotychczas określona, a metody ich oznaczeń nie są dostępne komercyjnie. Przeciwciała przeciwko NIS stwierdzono w surowicach niektórych chorych z rozpoznaną chorobą Hashimoto, a także chorobą Gravesa-Basedowa [2-6]. Większość chorób o podłożu autoimmunologicznym rozwija się skrycie latami, a rozpoznanie stawia się w stadium zaawansowanego procesu, gdy pojawiają się implikacje kliniczne. Rzadko mamy możliwość śledzenia wczesnego etapu spontanicznie rozwijającej się choroby. Z uwagi na to grupy wysokiego ryzyka rozwoju pewnych chorób stanowią bardzo atrakcyjny materiał badawczy. U około 30% kobiet z zespołem Turnera po 30 roku życia rozpoznawane jest zapalenie typu Hashimoto [7]. Dotyczy to szczególnie pacjentek z izochromosomem Xq. [8-10]. Wysokie ryzyko rozwoju autoimmunologicznego zapalenia tarczycy w zespole Turnera ma podłoże genetyczne; prawdopodobne locus odpowiadające za tę predyspozycję znajduje się w regionie Xp11.2-p22.1 [11]. U dziewczynek z zespołem Turnera stwierdza się częstsze występowanie przeciwciał przeciwtarczycowych jako markerów toczącego się bezobjawowo procesu autoimmunologicznego [8-10, 12-14]. Celem pracy było wyjaśnienie, czy symporter Na/I (NIS) może grać rolę autoantygenu w początkowym okresie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy na podstawie oceny modelowej grupy ryzyka dziewczynek z zespołem Turnera. Pacjenci Surowice uzyskano od 54 dziewcząt z zespołem Turnera (średnia wieku wynosiła 11,9 lat, zakres od 1. do 18. roku życia). Kariotypy 30 (55,5%) pacjentek z kariotypem 45X,, 9 (16,7%) pacjentek z izochromosomem Xq mozaiki lub jednorodna linia komórkowa, 15 (27,8%) pacjentek z mozaikowym kariotypem (45X/46XX; 45X/47XXX; 45X/46Xr; 45X/46XY). Grupę kontrolną stanowiło 40 dziewcząt dobranych wiekowo, bez choroby tarczycy ani innych pozatarczycowych chorób o podłożu autoimmunologicznym, a jako kontrolę do oceny przeciwciał przeciwko NIS wybrano z tej grupy 23 dziewczęta, u których nie stwierdzono obecności przeciwciał przeciwtarczycowych (atg ab, atpo ab). Metody badań Badanie obejmowało ocenę kliniczną i hormonalną czynności tarczycy: badanie lekarskie, oznaczenia TSH, wolnej tyroksyny i trijodotyroniny metodą RIA oraz ultrasonografię tarczycy. U wszystkich pacjentek oznaczano przeciwciała przeciwko TPO, Tg, NIS metodą ELISA. Dla surowic o wysokich wartościach ekstynkcji dla NIS wykonano dodatkowo Western-blotting oraz ocenę wychwytu radiojodu przez komórki COS7 z trwałą ekspresją ludzkiego NIS. Oznaczanie przeciwciał przeciwko NIS metodą ELISA Do oznaczeń użyto płytek polistyrenowych opłaszczonych białkami błonowymi otrzymanymi z komórek COS-7 transfekowanych plazmidem zawierającym cdna ludzkiego symportera sodowo-jodowego (hnis). Płytki inkubowano 18 godzin w temp. +4 0 C. Niespecyficzne wiązania blokowano dodając 1% BSA w PBSN 3-. Oznaczenia wykonano dla surowic i immunoglobulin IgG wyizolowanych przez wysolenie z surowic badanych oraz surowic kontrolnych. Na płytki nakładano surowice w rozcieńczeniu 1:1000 w PBS-Tween, natomiast IgG nakładano po 100, 200 lub 240 μg w PBS-Tween. W obu doświadczeniach kontrolę dodatnią stanowiły przeciwciała królicze (IgG) przeciwko hnis 4 lub 5 otrzymane przez immunizację królików peptydami o sekwencji zgodnej z podaną przez Smanik [15]: peptyd 4: aa 560-579 oraz peptyd 5: aa 629-643. Kontrolą ujemną były IgG otrzymane z surowic króliczych przed immunizacją. Reakcję wiązania przeciwciał do hnis prowadzono 18 godzin w temperaturze +4 0 C. Detekcję związanych z hnis przeciwciał przeprowadzono dodając drugie przeciwciało. Po godzinnej inkubacji w temp. pokojowej wywoływano reakcję barwną. Wynik odczytywano w czytniku kolorymetrycznym z długością fali 450 nm. Identyfikacja białka NIS metodą Western-blot Błony komórkowe linii COS7 transfekowanej pełnej długości hnis potencjalnie zawierające hnis solubilizowano 30 minut w temperaturze 37 0 C w buforze redukującym z merkaptoetanolem 43

Praca oryginalna i nakładano w ilości 50 μg białka na 9% żel zawierający SDS (PAGE- SDS). Elektroforezę prowadzono pod napięciem 120 woltów. Białka rozdzielone w elektroforezie przenoszono na membrany Immobilon P (PVDF) pod napięciem 100 woltów przez 90 minut. Niespecyficzne wiązania na membranie PVDF były blokowane przez 5% odtłuszczone mleko w PBST N 3 - przez 18 godzin w temperaturze +4 0 C [16]. Identyfikacja przeciwciał przeciwko NIS Membrany otrzymane po Western-blottingu cięto na wąskie paski, które następnie inkubowano z immunoglobulinami badanych surowic przygotowanymi przez rozcieńczenie w 1% odtłuszczonym mleku w PBST N 3-. Jako kontroli dodatnich użyto przeciwciała otrzymanego przez dr. N. Carrasco (Albert Einstein College, Bronx, New York), w rozcieńczeniu 1:2000 oraz anty NIS4 lub anty NIS5 otrzymanego w Zakładzie Biochemii CMKP w Warszawie przez immunizację królików peptydami o znanej sekwencji [15]. Jako kontroli ujemnej użyto surowic króliczych przed immunizacją i surowic kontrolnych. Do detekcji wiązania przeciwciał użyto II przeciwciała wiążącego F(ab) 2 ludzkich immunoglobulin znakowanego peroksydazą chrzanową, a dla surowic i immunoglobulin króliczych przeciwciała antykróliczego. Następnie wywoływano reakcję barwną z DAB. Powstawał produkt barwy brązowej pokazujący położenie prążka dla białka. Swoistość reakcji przeciwciał z hnis badano dodając do serii roztworów przeciwciał króliczych anty NIS peptydu 5 lub 4 w 20-krotnym nadmiarze w stosunku do stężenia użytych IgG. Ocena wychwytu jodu w hodowli komórek COS 7 z trwałą ekspresją hnis (Iodide uptake bioassay wg opisu Ho Su Chin [17] Komórki COS7 z trwałą ekspresją ludzkiego NIS (COS 7-hNIS) inkubowano na płytce polistyrenowej (Cultur Plate TM, Packard Instrument Company, USA) w DMEM z 10% płodową surowicą cielęcą przez 24 godziny. Następnie dodawano po 50 μl roztworu badanej surowicy. Po godzinnej inkubacji w temp. 37 0 C dodawano 50 μl buforu Hanksa z nośnikiem Na 125 I oraz 3 μm KI. Całą zawartość inkubowano 30 minut w temperaturze 37 0 C. Po wypłukaniu buforem Hanksa dodawano 100 μl MICRO- SCINT 20. Wyniki odczytywano za pomocą czytnika promieniowania β (TopCount, Packard Instrument, USA). Niespecyficzny wychwyt oceniano przez inkubację 10 μl nadchloranu sodu i ocenę całkowitego wychwytu jodu przy inkubacji z buforem Hanksa zamiast surowicy. Przygotowanie surowic do oznaczeń: 40 μl surowicy rozpuszczano w 160 μl buforu Hanksa zawierającego 20 mm Hepes (ph 7,3) i 135 mm NaCl. Dla każdej surowicy doświadczenie wykonywano trzykrotnie. Wyniki badań W grupie dziewcząt z zespołem Turnera potwierdzono częstsze występowanie przeciwciał przeciwtarczycowych niż w grupie kontrolnej. Przeciwciała przeciwko TPO w mianie powyżej 1:800 stwierdzano dwukrotnie częściej i miana te były znacznie wyższe niż w grupie kontrolnej (tab. I), przeciwko Tg przeciwciała w ww. mianie stwierdzono tylko w grupie badanej (tab. II). Tab. I. Występowanie przeciwciał przeciwko TPO w grupie badanej i kontrolnej Tab. I. AntiTPO antibodies frequency in patients and controls Grupa TPO ab+ [%] miano 200 miano 400 miano 800 Badana 79 64,8 61 Kontrolna 45 40 30 Grupa Endokrynol. Ped., 3/2004;3(8):41-49 Tab. II. Występowanie przeciwciał przeciwko Tg w grupie badanej i kontrolnej Tab. II. AntiTg antibodies frequency in patients and controls Tg ab+ [%] miano 200 miano 400 miano 800 Badana 24 24 5,5 Kontrolna 2,5 2,5 0 Wartości ekstynkcji otrzymane z analizy ELISA na obecność przeciwciał przeciwko NIS porównywano z wartościami uzyskanymi w grupie kontrolnej (tab. III, IV). Oceniano, u ilu pacjentek uzyskano wartości przekraczające średnią wartość ekstynkcji dla grupy kontrolnej plus 2 odchylenia standardowe (SD) oraz średnią plus 3SD. Za dodatnie przyjmowano wartości przekraczające sumę średniej ekstynkcji w grupie kontrolnej plus 3SD. W grupie kontrolnej żadna z surowic nie uzyskała ekstynkcji wyższej niż średnia E s +3SDS, podobnie dla IgG. 44

Kucharska A. i inni Symporter Na/I jako autoantygen we wstępnym okresie rozwoju... Tab. III. Wartości ekstynkcji dla surowic w grupie badanej i kontrolnej Tab. III. Extinction values for the sera of patients and controls Grupa Średnia ekstynkcja SD Minimalna Maksymalna Mediana Zespół Turnera 1,250 0,464 0,244 2,258 1,175 Kontrola 1,073 0,388 0,493 1,876 1,039 Tab. IV. Wartości ekstynkcji dla IgG w grupie badanej i kontrolnej Tab. IV. Extinction values for the IgG of patients and controls Grupa Średnia ekstynkcja SD Minimalna Maksymalna Mediana Zespół Turnera 0,871 0,435 0,218 2,240 0,740 Kontrola 0,771 0,220 0,340 1,174 0,756 W grupie badanej były 3 surowice o ekstynkcji wyższej niż średnia E s + 3SD, 6 surowic o ekstynkcji wyższej niż średnia plus 2SD i osiem próbek IgGs, w których uzyskano wartość ekstynkcji wyższą niż średnia E IgG + 3SD. U siedmiu pacjentek (12,7%) stwierdzono wyraźnie podwyższone wartości ekstynkcji zarówno w surowicach, jak i w wyizolowanych z nich immunoglobulinach, co może sugerować obecność przeciwciał klasy IgG dla symportera sodowo-jodowego (ryc. 2.) podwyższone wartości ekstynkcji w badaniu ELI- SA dla IgG przeciwko NIS, stwierdzono korelację dodatnią o średnim natężeniu pomiędzy podwyższoną ekstynkcją a mianem przeciwciał dla Tg (r = 0,34) oraz słabą korelację dodatnią z mianem przeciwciał dla TPO (r = 0,30). Z uwagi na małą liczebność grupy uzyskane wyniki nie mają istotności statystycznej (p > 0,05) (tab. V). Niedoczynność tarczycy w tej grupie występowała istotnie statystycznie częściej niż w całej grupie badanej: 3/8 (38%) Ryc. 2. Wartości ekstynkcji dla IgG antynis w grupie badanej i kontrolnej Fig. 2. Extinction levels for IGGanti-NIS in patients and controls Dla surowic i immunoglobulin o podwyższonej ekstynkcji przeprowadzono dodatkowo analizę Western-blot i immunoblotting (ryc. 3). Wyniki również sugerują obecność czynnika swoiście wiążącego NIS w badanych immunoglobulinach. W grupie 8 dziewcząt, u których stwierdzono versus 12/54 (22%) (p = 0,038). Badanie bioassay, oceniające wychwyt jodu w hodowli komórkowej COS7 z trwałą ekspresją ludzkiego NIS, nie wykazało hamującego wpływu żadnej z surowic, a wskazywało raczej na wzmożony wychwyt jodu pod ich wpływem (ryc. 4). 45

Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 3/2004;3(8):41-49 Ryc. 3. Wyniki analizy Western blod dla IgG Fig. 3. Western blod results for IgG Ryc. 4. Wyniki badania jodochwytności w komórkach COS7-hNIS po inkubacji w wybranych surowicach Fig. 4. Iodine uptake in COS7-hNIS after incubation with elected sera 46

Kucharska A. i inni Symporter Na/I jako autoantygen we wstępnym okresie rozwoju... Dyskusja W 1995 roku, jeszcze przed sklonowaniem symportera sodowo-jodowego, Raspe opublikował w European Journal of Endocrinology pracę na temat roli NIS jako potencjalnego antygenu w autoimmunologicznych chorobach tarczycy [6]. Jedna ze 147 badanych surowic, pochodząca od pacjenta z chorobą Hashimoto, autoimmunologicznym zapaleniem żołądka i reumatoidalnym zapaleniem stawów blokowała wychwyt jodu w hodowli psich komórek tarczycowych przewlekle stymulowanych TSH. Immunoglobuliny wyizolowane z jamy otrzewnej tego pacjenta wykazywały te same właściwości. Dane te sugerowały, że wychwyt jodu przez tyreocyty może być hamowany przez przeciwciała przeciwko NIS, jakkolwiek występowanie tych przeciwciał u chorych jest prawdopodobnie rzadkie. W 1996 roku ukazały się dwie prace T. Endo i wsp. w Biochemical and Biophysical Research Communications [2, 18] na temat występowania przeciwciał przeciwko NIS. Autorzy wykazali immunoreaktywność IgG u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedova (u 84%) i chorobą Hashimoto (u 15%) w stosunku do białka 80kDa, które wędrowało z prążkiem znakowanym przez przeciwciała królicze przeciwko szczurzemu NIS. Cztery z 34 surowic pacjentów z chorobą Hashimoto rozpoznawały rnis w analizie Western-blot i hamowały wychwyt jodu w hodowli komórek CHO ze stałą ekspresją rekombinowanego szczurzego NIS (CHO-rNIS), redukując wychwyt do 14 62%. Według badań autorów surowice pacjentów wiązały 6. pętlę zewnątrzkomórkową NIS i w ten sposób hamowały wychwyt jodu, co potwierdzało teorię, że przeciwciała przeciwko NIS mogą grać rolę w patogenezie chorób autoimunologicznych i modulować funkcję tarczycy u chorych. Podobne wyniki opublikował Morris w 1997 roku w Thyroid [5], wykazując istotne statystycznie różnice wiązania fragmentów peptydów NIS przez IgG surowic między pacjentami z chorobą Gravesa- Basedova i Hashimoto a zdrową grupą kontrolną w badaniu metodą ELISA. Również prace Ajjan [3, 19], opublikowane w 1998 i 2000 roku, potwierdzały hamujący wpływ przeciwciał przeciwko NIS na wychwyt jodu. Badania prowadzono na linii komórkowej CHO ze stałą ekspresją ludzkiego NIS (hnis). Ajjan podaje, że 22% surowic pacjentów z chorobą Gravesa-Basedova i 24% z chorobą Hashimoto reaguje in vitro z deglikowanym białkiem ludzkiego NIS i niektóre z tych surowic hamują aktywność NIS w badaniu bioassay na komórkach CHO-hNIS. Podobną aktywność stwierdzono dla IgGs pochodzących z tych surowic. Odmienne wyniki uzyskali Seissler [20], Ho Su Chin [17] i Tonacchera [21]. Seissler analizował występowanie przeciwciał przeciwko NIS u pacjentów z chorobą Gravesa-Basedova i chorobą Hashimoto oraz w zdrowej grupie kontrolnej metodą bezpośredniego wiązania antygenu z obecnością radioligandu. Wykazał obecność przeciwciał wiążących hnis u 20,8% z chorobą Hashimoto i tylko u 10,7% chorych z chorobą Gravesa-Basedova. W grupie kontrolnej przeciwciała znaleziono u 4,8% badanych. Stwierdził słabą korelację z przeciwciałami dla TPO. Ho Su Chin [17] zbadał ponad 500 surowic, w tym 299 od chorych z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy i tylko 14 z nich hamowało wychwyt jodu w hodowli komórek COS 6 z trwałą ekspresją ludzkiego NIS (COS6-hNIS), a aktywność ta zanikała w immunoglobulinach IgG wyizolowanych z tych surowic. Podobne wyniki opisał Tonacchera [21], który oceniał wpływ surowic i ich IgGs pacjentów z autoimmunologicznymi chorobami tarczycy na wychwyt jodu w komórkach CHO z trwałą ekspresją ludzkiego NIS. O ile w niewielkiej liczbie surowic stwierdził aktywność hamującą, to w żadnej próbce IgG wyizolowanych z tych surowic nie potwierdzono własności hamujących wychwyt jodu w CHOhNIS. W naszym materiale nie znaleziono przeciwciał przeciwko NIS w żadnej surowicy z grupy kontrolnej, natomiast w grupie badanej u 8 z 54 pacjentek stwierdzono wyniki przewyższające wartości przyjęte za dodatnie, co stanowiło 14,8%. W grupie pacjentek z obecnymi przeciwciałami przeciwko NIS znaleziono dodatnią korelację o średnim natężeniu z mianem przeciwciał dla TPO, podobnie jak w pracy Seisslera, ale nie była ona istotna statystycznie. Znaleziono istotny związek między występowaniem subklinicznej niedoczynności tarczycy a prawdopodobną obecnością przeciwciał przeciwko symporterowi. Badanie bioassay oceniające wychwyt jodu w hodowli komórkowej COS7 z trwała ekspresją ludzkiego NIS nie wykazało jednak hamującego wpływu żadnej surowicy, a wskazywało raczej na wzmożony wychwyt jodu pod wpływem surowic. Wynik ten jest dyskusyjny i wymaga poszerzenia badań. 47

Praca oryginalna Wnioski Endokrynol. Ped., 3/2004;3(8):41-49 1. Występowanie markerów autoimmunologicznego zapalenia tarczycy: przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej i tyreoglobulinie było częstsze i w wyższych mianach w grupie dziewcząt z zespołem Turnera niż w dobranej wiekowo grupie kontrolnej. 2. Uzyskane wyniki sugerują, że u niektórych pacjentek z zespołem Turnera są obecne przeciwciała przeciwko NIS, ale nie stwierdzono ich hamującego wpływu na wychwyt jodu w hodowli komórkowej z trwałą ekspresją ludzkiego NIS. Podziękowania/Aknowledgement Autorzy serdecznie dziękują pani dr Cornelii Rinderle z firmy BRAHMS Diagnostica GmBH Henningsdorf, Berlin za umożliwieniwe oznaczeń wychwytu jodu metodą bioassay. Authors thank a lot dr Cornelia Rinderle from BRAHMS Diagnostica GmBH Henningsdorf Berlin for the evaluation of iodine uptake in bioassay. PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Wańkowicz A., Cwalina A.: Zjawiska autoimmunologiczne. [w:] Immunologia. Red. M. Jakóbisiak, wyd. PWN S.A. Warszawa 1998, 496 505. [2] Endo T., Kogai T., Nakazato M. et al.: Autonatibody against Na/I Symporter in the sera of Patients with autoimmune Thyroid disease. Biochem. Biophys. Res. Commun., 1996:224, 92 95. [3] Ajjan R.A., Kemp E.H., Waterman E.A. et al.: Detection of Binding and Blocking Autoantibodies to the Human Sodium-Iodide Symporter in Patients with Autoimmune Thyroid Disease. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2000:85 (5), 2020 2027. [4] Heufelder A.E., Joba W., Morgenthaler N.G. et al.: Autoimmunity involving the human sodium iodide symporter. Fact or fiction? Exp. Clin. Endocrinol. Diabetes., 2001:109 (1), 35 40. [5] Morris J.C., Bergert E., Bryant W.: Binding of Immunoglobulin G from Patients with Autoimmune Thyroid Disease to Rat Sodium Iodide Symporter Peptides: Evidence for the Iodide Transporter as an Autoantigen. Thyroid., 1997:7(4), 527 534. [6] Raspe E., Costagliola S., Ruf J. et al.: Identification of the thyroid Na/I cotransporter as a potential autoantigen in thyroid autoimmune disease. Eur. J. Endocrinol. 1995:132, 399 405. [7] Saenger P., Albertsson Wickland K., Conway G.S. et al.: Recommendations for the Diagnosis and Managment of Turner Syndrome. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2001:86(7), 3061 3069. [8] Gruneiro de Pappendieck L., Iorkansky S., Coco R. et al.: High incidence of thyroid disturbances in 49 children with Turner syndrome. J. Pediatr., 1987:11(2), 259 261. [9] DeKerdanet M., Lucas J., Lemee F. et al.: Turner s syndrome with X-isochromosome and Hashimoto s thyroiditis. Clin. Endocrinol. 1994:41, 673 676. [10] Ivarsson I.-A., Ericsson U.-B., Nilsson K.O. et al.: Thyroid autoantibodies, Turner s syndrome and growth hormone therapy. Acta Paediatr. Scand., 1995:84, 63 65. [11] Zinn A.R., Tonk V.S., Chen Z. et al.: Evidence for a Turner Syndrome Locus or Loci at Xp11.2-p22.1. Am. J. Hum. Genet., 1998:63, 1757 1766. [12] Larizza D., Martinetti M., Lorini R. et al.: Parental Segregation of Autoimmunity in Patients with Turner Syndrome: Preferential Paternal Transmission? J. Autoimmun., 1999:12, 65 72. [13] Germain E.L., Plotnick L.P.: Age-related Anti-thyroid Antibodies and Thyroid Abnormalities in Turner Syndrome. Acta Paediatr. Scand., 1986:75, 750 755. [14] Radetti G., Mazzanti M., Paganini C. et al.: Frequency, clinical and laboratory features of thyroiditi in girls with Turner s syndrome. Acta Paediatr. Scand., 1995:84, 909 912. [15] Smanik P.A., Ryu K.-Y., Theil K.S. et al.: Expression, exon-intron organisation, and chromosome mapping of the human sodium iodide symporter. Endocrinology, 1997:138, 4416 4419. [16] Czarnocka B., Kasperlik-Załuska A., Pastuszko D. et al.: Is There a Role for Sodium Iodide Symporter Autoreactivity in the Etiology of Addison s Disease? In press [17] Ho Su Chin, Khoo Hsu Chin D., Morgenthaler N.G. et al.: Rarity of anti Na/I symporter (NIS) antibody with iodide uptake inhibiting activity in autoimmune thyroid diseases (AITD). J. Clin. Endocrinol. Metab., 2000:85(10), 3937 3940. 48

Kucharska A. i inni Symporter Na/I jako autoantygen we wstępnym okresie rozwoju... [18] Endo T., Kaneshige M., Nakazato M. et al.: Autoantibody against Thyroid Iodide Transporter in the sera from Patients with Hashimoto s Thyroiditis Possess Iodide Transport Inhibitory Activity. Biochem. Biophys. Res. Commun., 1996:228, 199 202. [19] Ajjan R.A., Watson P.F., Asghar M.S. et al.: Modulation of the Human Sodium Symporter Activity by Graves Disease Sera. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1998:83(4), 1217 1221. [20] Seissler J., Wagner S., Schott M. et al.: Low frequency of autoantibodies to the human Na/I symporter in patients with autoimmune thyroid disease. J. Clin. Endocrinol. Metab., 2000:85(12), 4630 4634. [21] Tonacchera M., Agretti P., Ceccarini G. et al.: Autoantibodies from patients with autoimmune thyroid disease do not interfere with the activity of the human iodide symporter gene stably transfected in CHO cells. Eur. J. Endocrinol., 2001:144, 611 618. 49