Ćwiczenie 3. Moduł Part - wprowadzenie 1. Otwórz środowisko Część ISO (ISO Part) i zapoznaj się z nim. Przełącz się w sekwencyjny tryb pracy Narzędzia Model Sekwencyjne 1 lub w PathFinder ze (PF) 2 Przejdź do sekwencyjnego z menu kontekstowego wywołanego nad paskiem Synchroniczne. Zaznacz w PF widoczność głównych płaszczyzn odniesienia. Przećwicz różne sposoby zmiany widoku (obrót, przesunięcie, powiększenie). Dalej w tekście wytłuszczoną czcionką bezszeryfową (np. Opcje Twórz Od) podano nazwy elementów paska polecenia (przycisków, list i innych). Nazwy te są wyświetlane, gdy przytrzymasz nieruchomo kursor myszy na danym elemencie. W ćwiczeniu trzeba wykonać przykładowe części w trybie sekwencyjnym przy użyciu komplementarnych poleceń Przeciągnij i Wytnij Przyciski SmartStep realizowanych maksymalnie w pięciu a praktycznie w trzech krokach 3 1, 2, 4 nadzorowanych funkcją SmartStep (rys. obok). Kroki 1 (szkic) i 2 (rysowanie profilu) służą do wyboru istniejącego albo narysowania lokalnego szkicu. Krok 3 (strona) jest aktywny tylko dla profili otwartych i służy do wyboru strony profilu, po której ma być dodany lub usuwany materiał. W kroku 4 (rozciągnięcie) ustala się wysokość i strony wyciągnięcia/wycięcia a krok 5 (obróbka), który jest domyślnie pomijany, pozwala na pochylenie lub wyoblenie bocznych lic tworzonego elementu. 2. Wykonaj model wałka (rys. obok) z rowkiem trójkątnym biegnącym wzdłuż całej jego długości wg poniższych wskazówek. Rys.2.a. Wywołaj polecenie Przeciągnij. W kroku 1 przypilnuj, aby na liście (1) Opcje Twórz Od była wybrana pozycja Współpłaszczyzna i wskaż pł. XY. Po automatycznym przejściu programu do środowiska szkicownika, co będzie wyrazem realizacji kroku 2, włącz (2) Wymiarowanie automatyczne (panel Wymiarowanie) i narysuj, poleceniem Okrąg ze środka, okrąg 50 utwierdzony w środku układu współrzędnych. Jeżeli przypadkowo przekręcisz widok, to prostopadły widoku szkicu przywrócisz przyciskiem (4) Widok szkicu (CTRL-H) umieszczonym w pasku stanu. Zakończ krok 2, przyciskiem (3) Zamknij szkic. W kroku 4 (krok 3 jest nieaktywny) przypilnuj, aby oba przyciski (5), czyli Rozciągnięcie niesymetryczne i Rozciągnięcie symetryczne były WYŁĄCZONE. W polu Odległość wpisz liczbę 80, wciśnij ENTER i kliknij myszą na ekranie Rys. 2.a stronę na dodatniej części osi Z. Alternatywnie można w polu Krok wpisać np. liczbę 10 i ustawić mysz tak by w polu odległości pokazała się liczba 80 i wtedy kliknąć lewym przyciskiem myszy. Na koniec w polu Nazwa wpisz Wałek i użyj przycisku Zakończ. 1 Zapis oznacza: Wstążka Panel Przycisk 2 PF będzie tu i w następnych instrukcjach skrótem na PathFinder a 3 Przyciski (kroki) SmartStep są w tekście oznaczone numerem ich pozycji w pasku wytłuszczoną czcionką bezszeryfową np. 2. III 1/5
(1) (2) (3) Rys. 2.b Rys.2.b. Wywołaj polecenie Wytnij. W kroku 1 wskaż, jako płaszczyznę górną podstawę (1). Następnie w środowisku szkicownika narysuj dwa odcinki (2) o dowolnej długości połączone ze sobą w początku układu i symetryczne względem osi pionowej. Jak poprzednio zakończ pracę ze szkicownikiem przyciskiem Zamknij szkic. Ponieważ szkic jest profilem otwartym, to teraz aktywny będzie 3 krok polecenia, w którym należy pokazać myszą (3) stronę wybierania materiału, czyli do środka kąta utworzonego przez odcinki. W tym celu ustaw mysz tak by dynamiczna strzałka była skierowana we właściwą stronę i kliknij w celu zatwierdzenia. W kroku 4 jak poprzednio wpisz w polu Odległość liczbę 80 wciśnij ENTER i kliknij myszą na ekranie tę stronę, w którą ma nastąpić wycięcie (drugi koniec wałka). Na koniec w polu Nazwa wpisz Rowek kliknij przycisk Zakończ i wciśnij ESC. Zapisz plik i zamknij okno modułu. 3. W osobnym pliku wykonaj przykładową część w trybie sekwencyjnym przy użyciu komplementarnych poleceń Przeciągnij i Wytnij. Rys. 3.a Rys.3.a. Wywołaj polecenie Przeciągnij. W kroku 1 przypilnuj, aby na liście Opcje Twórz Od była wybrana pozycja Współpłaszczyzna i wskaż pł. XY. Po przejściu programu do środowiska szkicownika, włącz Wymiarowanie automatyczne i narysuj, poleceniem Prostokąt ze środka, prostokąt 100 x 90 zamocowany w początku układu współrzędnych a poleceniem Okrąg ze środka, okrąg 60 zamocowany w środku krótszego boku prostokąta, tak jak pokazuje to rys. 3.a. Zakończ krok 2, przyciskiem Zamknij szkic. Rys.3.b. W kroku 4 (krok 3 jest nieaktywny) włącz (1) opcję Rozciągnięcie symetryczne a potem (2) Rozciągnięcie skończone i w polu (3) Odległość wpisz wartość 30. W efekcie otrzymasz bryłę symetryczną względem XY. Krok 5 jest domyślnie pominięty. Przed zakończeniem polecenia w polu Nazwa wpisz Podstawa i wciśnij ENTER. To spowoduje zakończenie wykonywanej operacji i rozpoczęcie następnego wyciagnięcia. Jeżeli nie wpiszesz nazwy teraz, to możesz zrobić to później. Musisz w PF zaznaczyć operację (zwykle o domyślnej nazwie Wyciągnięcie 1) i wcisnąć F2. Rys.3.b Rys.3.c(I-II). Teraz w następnym wyciągnięciu w kroku 1, z listy Opcje Twórz Od wybierz pozycje Płaszczyzna nachylona i wskaż, jako płaszczyznę odniesienia (1) górne lico bryły, jako podstawę płaszczyzny profilu krawędź (2); kliknij w pobliżu jej końca (3) by ustalić początek układu; na koniec wpisz III 2/5
wartość 45 do pola Kąt, ustaw (4) kursor po właściwej stronie i kliknij by zatwierdzić położenie płaszczyzny. Następnie, wyłącz Wymiarowanie automatyczne (panel Wymiarowanie) i poleceniem Linia lub Linia i Łuk, (5) narysuj OTWARTY profil (odcinek, łuk, odcinek) tak by, był on symetryczny, odcinki były STYCZNE DO ŁUKU i opierały się na końcach krawędzi k podstawy (załóż właściwe relacje). Zwymiaruj łuk R30 oraz jego odległość od k na 20 mm i zamknij szkic. Teraz ze względu na otwarty profil realizowany jest krok 3 polecenia Rys. 3.c-I strona wypełnienia. Pokaż kursorem stronę wypełnienia (6) tak by dynamiczna strzałka była skierowana do krawędzi k i kliknij w celu zatwierdzenia. Jeśli przy strzałce widoczny jest znak, to znaczy, że po wskazanej stronie nie można Rys. 3.c-II dodać (usunąć) materiału i trzeba wskazać stronę przeciwną. W kroku 4 polecenia, WYŁĄCZ przycisk (7) Rozciągnięcie symetryczne i włącz przycisk (8) Do następnego a następnie ustaw kursor (9), tak by wyświetlona strzałka skierowana była ku podstawie i kliknij by zatwierdzić. Nadaj operacji nazwę Gniazdo i zakończ polecenie. Rys. 3.d Rys.3.d. Następnym etapem jest wykonanie okrągłego wycięcia na płaskim licu gniazda. Wykonaj to poleceniem Wytnij. Przebieg polecenia jest podobny do polecenia Przeciągnij. Rysowany szkic ma być współpłaszczyznowy z licem (1) i składać się z okręgu 25 utwierdzonego współśrodkowo z krawędzią łukową lica. Wycięcie wykonaj na głębokość taką, by środek dna otworu znalazł się na tej samej wysokości, co górne lico podstawy. Aby to zrealizować DOPILNUJ by w kroku 4 żaden z przycisków (2) nie był aktywny (wyciągnięcie jednostronne) oraz by wybrane było (3) rozciągnięcie skończone. Aby wychwycić właściwą głębokość zbliż (4) kursor do dolnej łukowej krawędzi gniazda, tak by wyświetliła się ikona środka i kliknij by zatwierdzić. Nadaj operacji nazwę Otwór. III 3/5
Rys.3.e. Teraz dokonaj edycji gniazda. Przerwij ESC aktualne polecenie i zaznacz w oknie dokumentu jedno z lic gniazda albo w PF pozycję (1) Gniazdo. W wyświetlonym pasku narzędzia zaznaczania wybierz polecenie (2) Edycja dynamiczna. Zmień wymiary profilu klikając w odpowiednie teksty wymiarowe. Wpisz: dla promienia łuku wartość 25, a dla odległości łuku od podstawy 30, zatwierdzając za każdym razem wpisane wartości przy pomocy ENTER. Na koniec, zakończ edycję ESC lub kliknij poza obszarem modelu. Rys. 3.e Rys. 3.f Rys.3.f. Ostatnim etapem jest wykonanie trzpienia na osi półkolistego fragmentu podstawy. Wywołaj polecenie Przeciągnij wybierz z listy Opcje Twórz Od opcję Współpłaszczyzna i wskaz lico podstawy (1) od strony gniazda. Narysuj na nim okrąg 30 współśrodkowy z odpowiednim łukiem rzutu podstawy (relacja współśrodkowości) i zwymiaruj. W kroku 4 polecenia włącz (2) Rozciągnięcie niesymetryczne i (3) Rozciągnięcie skończone. To wymusi wykonanie wyciągnięcia w dwóch kierunkach o różnej wysokości. Faza pierwsza (4) rozciągnięcia, to część trzpienia skierowana w kierunku gniazda. Wpisz 70 w polu Odległość, wskaż kursorem górną stronę i kliknij. Faza druga (5), to część trzpienia skierowana przeciwnie do poprzedniej. Wpisz 56 w polu Odległość, wskaż kursorem stronę przeciwną do poprzedniej i kliknij. Na koniec wykonany zostanie krok 5 wyciągnięcia obróbka, który jest normalnie pomijany. W tym celu kliknij przycisk SmartStep kroku 5 a następnie wybierz rodzaj obróbki (6) Pochylenie. Ustaw oba kąty pochylenia na 3 a przyciskami (7) i (8) ustaw kierunki pochylenia tak jak na rys. 3.f. Na koniec kliknij przycisk Podgląd wpisz nazwę operacji Trzpień i zakończ polecenie. 4. W osobnym pliku wykonaj bryłę na bazie szkicu globalnego, którą będzie sześcian (rys.4). W tym celu wywołaj polecenie Szkic z panelu Szkic. Polecenie to posiada tylko dwa kroki (1, 2) dokładnie te same i tak samo realizowane jak w poleceniach Przeciągnij i Wytnij. Jako szkic, poleceniem Prostokąt ze środka, narysuj kwadrat o boku 50 utwierdzonym w początku układu pamiętaj o założeniu relacji równości boków oraz zwymia- Rys.4. III 4/5
rowaniu go. Po zakończeniu szkicu poleceniem Przeciągnij wykonaj sześcian. W kroku 1 polecenia z listy Opcje Twórz Od wybierz opcję Wybierz ze szkicu, potem wskaż narysowany kwadrat i zatwierdź prawym przyciskiem myszy lub ikoną. W 4 kroku polecenia włącz opcję Rozciągnięcie symetryczne a w polu Odległość wpisz wartość 50. Zakończ polecenie a w PF wyłącz (1) widoczność szkicu. 5. W osobnych dokumentach wykonaj (poleceniami: Przeciągnij i Wytnij) bazując na szkicach lokalnych bryły pokazane na rys.5. Pamiętaj o zakładaniu więzów wymiarowych na szkicach. Zastosuj się do podanych na rysunkach wymiarów. Brakujące wymiary przyjmij wg uznania tak, by modele były zbliżone w kształcie do pokazanych rysunkach niżej. Nadawaj operacjom nazwy, np. czop, podstawa, gniazdo, kątownik, rowek, żebro itp. Wskazówki: W części rys. 5.a elementy cylindryczne wykonaj, jako wyciagnięcia okręgów. Większość z nich umieść na płaszczyźnie YZ. Przed rysowaniem można włączyć Wymiarowanie automatyczne (panel Wymiarowanie), co przyspieszy realizację. Rowki wykonaj wycięciami za pomocą profili otwartych. W części rys. 5.b żebro wykonaj wg szkicu otwartego (S) pokazanego na rysunku (jeden odcinek). W części rys. 5.c pochylone gniazdo z otworem wykonaj, jako wyciągnięcie na pł. P pochylonej pod katem 45, której osią obrotu jest krawędź ceownika. a) b) c) Rys. 5 III 5/5