Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym dr Ariel Przybyłowicz Zakład Prawa Pracy WPAiE UWr
Zasady ubezpieczeń społecznych: przymus automatyzm powszechność solidarność wspólnoty ryzyka wzajemność ubezpieczeniowa równe traktowanie ubezpieczonych gwarancja wypłacalności świadczeń schematyzm świadczeń formalizm normatywny Zasady ubezpieczeń społecznych
Cztery rodzaje ubezpieczeń art. 1 ustawy systemowej: Ubezpieczenie emerytalne (art. 6-7 ustawy systemowej) Ubezpieczenie rentowe (art. 6-7 ustawy systemowej) Ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa - tzw. chorobowe(art. 11 ustawy systemowej) Ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych tzw. wypadkowe (art. 12 ustawy systemowej)
Kornelia Łaciata (lat 28) zawarła w dn. 01.10.2016 r. umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem miesięcznym 3.500 zł brutto. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Co stanowi w tym przypadku podstawę wymiaru składki?
Metodologia rozwiązywania kazusów: 1. Wskaż tytuł (tytuły ubezpieczenia), który stanowi podstawę obowiązkowego podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym (art. 6 ustawy systemowej) 2. Czy z danym tytułem wiąże się obowiązek podlegania ubezpieczeniu chorobowemu lub możliwość dobrowolnego zgłoszenia się do tego ubezpieczenia? (art. 11 ust. 1 lub ust. 2 ustawy systemowej) 3. Czy z danym tytułem wiąże się obowiązek podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu? (art. 12 ustawy systemowej)
Pracownik w rozumieniu ustawy systemowej art. 11 ustawy systemowej Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy por. art. 2 Kodeksu pracy Ust. 2 zawęża powyższą definicję: Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących (ust. 11), dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jak osoba współpracująca (istotne znaczenie praktyczne)
Kornelia Łaciata (lat 22) jest studentką UWr, mieszka z rodzicami, którzy ją utrzymują. Kornelia pomaga rodzicom w domu (sprzątanie, gotowanie itp.). Oprócz tego, w dni wolne od zajęć na uczelni (zajęcia ma w poniedziałki i wtorki), pomaga ojcu w restauracji, którą ten prowadzi w ramach swojej działalności gospodarczej. W restauracji Kornelia pełni funkcję kelnerki. W restauracji pracuje na podstawie umowy o pracę na pełen etat, zarabia 3.000 zł. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Czy status studentki ma w tym przypadku znaczenie? Co stanowi w tym przypadku podstawę wymiaru składki? Co w sytuacji, gdyby Kornelia pomagała ojcu bez formalnego zawarcia jakiejkolwiek umowy?
Kornelia Łaciata (lat 28) zawarła w dn. 01.10.2015 r. umowę o pracę z Oszukać ZUS sp. z o.o. w pełnym wymiarze czasu pracy jako księgowa za wynagrodzeniem miesięcznym 4.500 zł brutto. Jednocześnie ze swym pracodawcą co miesiąc zawiera umowę o dzieło, na podstawie której poza godzinami pracy wykonuje obowiązki kadrowej, w zamian za dodatkowe wynagrodzenie 1.500 zł. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Co stanowi w tym przypadku podstawę wymiaru składki? Co w sytuacji, gdyby umowę o dzieło Kornelia zawierała z Tanie Kadry sp. z o.o. (spółką córką Oszukać ZUS sp. z o.o., której spółka matka na zasadzie outsourcingu zleciła pełną obsługę kadrową)?
Pracownik w rozumieniu ustawy systemowej art. 11 ustawy systemowej Ust. 2a definicję pracownika rozszerza: Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z K.C. stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Kornelia Łaciata (lat 28), studentka studiów zaocznych Uwr, zawarła w dn. 01.10.2016 r. umowę zlecenia na okres 6 miesięcy, przy miesięcznym wynagrodzeniu w kwocie 3.500 zł brutto. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Co stanowi w tym przypadku podstawę wymiaru składki? Co w sytuacji, gdyby Kornelia miała 22 lata?
Kornelia Łaciata (lat 28), po trzech latach pracy na podstawie umowy o pracę, postanowiła założyć własną firmę i zarejestrowała w UM we Wrocławiu działalność gospodarczą. Wynajęła lokal i prowadzi w nim sklep z kartkami okolicznościowymi, które sama robi. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Co stanowi w tym przypadku podstawę wymiaru składki? Co w sytuacji, gdyby Kornelia miała 22 lata?
Kornelia Łaciata jest studentką. Nie posiada zarejestrowanej działalności gospodarczej, ale w związku ze znajomością języka fińskiego, dorabia dorywczo wykonując specjalistyczne tłumaczenia. Praca ta ma charakter incydentalny, w przypadku znalezienia zlecenia. Dla formalności z każdym klientem podpisuje umowę o dzieło na każde wykonywane tłumaczenie. Ustal, czy i na jakich zasadach Kornelia podlega ubezpieczeniom społecznym? Czy status studentki ma w tym przypadku znaczenie?
Zbieg tytułów ubezpieczenia przypadek, gdy dana osoba znajduje się w kilku sytuacjach życiowych, z którymi wiąże się obowiązek ubezpieczenia. Ustawodawca może w takim przypadku przewidywać, że obowiązek ubezpieczenia istnieje z wszystkich tytułów (zasada kumulacji) np. ubezpieczenie zdrowotne albo przyznawać niektórym z tytułów ubezpieczenia moc wyłączania pozostałych (zasada hierarchizacji) np. ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Przykłady?
Zbieg tytułów ubezpieczenia skomplikowana regulacja art. 9 ustawy systemowej (dot. Ubezpieczenia emerytalnego i rentowych) Tytuły bezwzględne (pierwszeństwa) - w przypadku zbiegu bezwzględnych tytułów ubezpieczenia z innymi tytułami, ubezpieczony jest zwolniony z obowiązku ubezpieczenia z innych tytułów. Przy zbiegu kilku tytułów bezwzględnych, każdy stanowi tytuł obowiązkowego ubezpieczenia Tytuły z pierwszeństwem w czasie - w przypadku ich zbiegu ubezpieczony podlega ubezpieczeniom tylko z jednego tytułu - tego, który powstał najwcześniej Tytuły z prawem wyboru - w razie ich zbiegu, ubezpieczony ma prawo wybrać, z którego tytułu będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniom + wyjątki i regulacje szczególne
1. Dr Jan Nowak jest zatrudniony na WPAiE na podstawie umowy o pracę na stanowisku adiunkta z wynagrodzeniem 4.000 zł miesięcznie Jednocześnie jako adwokat prowadzi działalność gospodarczą. Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega, a jakim może podlegać zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych? 2. Dr Jan Nowak jest zatrudniony na WPAiE na podstawie umowy o pracę na stanowisku adiunkta z wynagrodzeniem 4.000 zł miesięcznie Jednocześnie na podstawie umowy o pracę (wynagrodzenie: 5.000 zł), jako radca prawny, pracuje w Urzędzie Miasta Wrocławia. Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega, a jakim może podlegać zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych?
1. Janusz Kowalczyk ma 65 lat i ustalone prawo do emerytury. 1.9.2013 r. został zatrudniony w spółce ABC na podstawie umowy o pracę na 1/2 etatu z wynagrodzeniem 1.200 zł brutto. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia? 2. Janusz Kowalczyk ma 65 lat i ustalone prawo do emerytury. 1.9.2013 zarejestrował działalność gospodarczą. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia? 3. Janusz Kowalczyk ma 65 lat i ustalone prawo do emerytury. 1.9.2013 r. został zatrudniony w spółce ABC na podstawie umowy zlecenia z miesięcznym wynagrodzeniem 1.200 zł brutto. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia?
1. Karol Nowiński jest członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Jednocześnie na 1/2 etatu pracuje w spółce BCA sp. z o.o. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia? 2. Jan Nowakowski jest duchownym kościoła katolickiego. Od 1.9.2016 r. został zatrudniony w szkole podstawowej jako nauczyciel religii (umowa o pracę). Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia? 3. Dorota Kowalska jest wspólnikiem spółki jawnej. Jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia?
1. Kamila Nowicka wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą. Jakim ubezpieczeniom podlega, a jakim może podlegać z racji w/w tytułu ubezpieczenia? 2. Katarzyna Kowalik pracuje w Fabryce Porcelany Filiżanka S.A. na podstawie umów zlecenia. Co miesiąc podpisuje ze zleceniodawcą trzy umowy zlecenia: 1., 2. i 3. dnia danego miesiąca. Umowy są na czas określony, do końca miesiąca kalendarzowego. Na podstawie pierwszej z umów zarabia 100 zł brutto, na podstawie drugiej i trzeciej umowy po 2.000 zł. Z tytułu której (których) umowy Katarzyna Kowalik podlega ubezpieczeniom społecznym? Co zmieniłoby się, gdyby na podstawie każdej z tych umów Katarzyna zarabiała 2.000 zł?