Sytuacja epidemiologiczna terenu nadzorowanego przez PSSE w Nowej Soli w I półroczu 2007. r. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Nowej Soli nadzoruje teren powiatów nowosolskiego i wschowskiego, podzielonych na 10 gmin o łącznej powierzchni 1.395 km 2. Ogółem w obu powiatach mieszka 125.800 osób. W I półroczu 2007 roku nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym określanych jako importowane, wiążące się z wyjazdami zagranicznymi w inne strefy klimatyczne (cholera, malaria, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne). Okres ten charakteryzował się niewielkim wzrostem zatruć pokarmowych, wywołanych pałeczkami Salmonella. Tą samą tendencję zaobserwowano również w innych jednostkach chorobowych, przebiegających pod postacią nieżytów żołądkowojelitowych. Niekorzystnie zmieniła się sytuacja w zakresie wirusowego zapalenia wątroby typu C, gdzie zanotowano dwukrotny wzrost przypadków zachorowań oraz trzykrotny wzrost zakażeń, przebiegających bezobjawowo. Na terenie Nowej Soli wystąpiły 2 przypadki choroby meningokokowej, przebiegającej pod postacią zapalenia opon mózgowordzeniowych. Wyraźnie wzrosła także liczba chorych na ospę wietrzną. Spadek liczby chorych odnotowano natomiast w przypadku świnki, różyczki i płonicy. Szczegółowe wielkości zachorowań na choroby zakaźne w I połowie 2007 roku oraz zapadalność w przeliczeniu na 100.000 mieszkańców, w porównaniu z analogicznym okresem roku 2006 przedstawiają tabele załączone do opracowania. I. Zakażenia szerzące się drogą krwi. W I półroczu 2007r. zarejestrowano 1 przypadek przewlekłego zachorowania na wzw typu B (zap.0,79), tj. tyle samo co w okresie porównawczym. Wzrosły natomiast zachorowania wywołane wirusem typu C, któremu uległy 4 osoby ( wsk. zap.3,18), przy 2 zachorowaniach zarejestrowanych w analogicznym okresie roku 2006 (wsk. zap. 1,58).
1. Wirusowe zapalenie wątroby typu B. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B rozpoznano u 70 letniego mężczyzny, który w roku 2003 poddawany był zabiegowi operacyjnemu. W wywiadzie epidemiologicznym chory nie wskazał innych zabiegów medycznych i pozamedycznych, stanowiących ewentualne źródło zakażenia. Nie miał też kontaktu z innym chorym na wzw typu B ani nosicielem wirusa. 2. Wirusowe zapalenie wątroby typu C. Zachorowanie na HCV rozpoznano u 2 kobiet i 2 mężczyzn, mieszkańców miast. Wszystkie zachorowania miały charakter przewlekły. Na podstawie dochodzenia epidemiologicznego stwierdzono, że wszyscy chorzy byli w przeszłości hospitalizowani i poddani zabiegom chirurgicznym. Wśród chorych była również osoba przyjmująca narkotyki drogą dożylną, posiadająca tatuaż wykonany w warunkach nieprofesjonalnych. Jedna osoba chorowała od kilku lat na cukrzycę insulinozależną. Jedno zgłoszenie dotyczyło osoby figurującej w rejestrze nosicieli p/c anty HCV. Nie odnotowano zachorowań wśród pracowników służby zdrowia. 3. Oprócz zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, w rejestrach PSSE w I półroczu 2007 r. umieszczono 13 osób, zakażonych bezobjawowo HCV. Analiza epidemiologiczna poszczególnych przypadków ujawniła, że źródłem zakażenia mogły być: zabiegi stomatologiczne 7 osób,53,9%, wielokrotne hospitalizacje 5 osób, 38,5% tatuaże wykonane w nieprofesjonalnych warunkach 3 osoby, 23,1%, badania endoskopowe 3 osoby, 23,7% zabiegi udzielone w pomocy doraźnej 2 osoby, 15,4%, przekłuwanie uszu 2 osoby, 15,4%, pojedyncze hospitalizacje 2 osoby, 15,4% pobieranie narkotyków drogą dożylną 1 osoba, 7,7%. 4. W grupie zakażeń przenoszonych drogą krwi zarejestrowano ponadto 2 przypadki zakażenia HIV u mieszkańców Nowej Soli w wieku 31 i 35 lat (mężczyzna i kobieta). W analogicznym okresie 2006 roku nie zgłoszono zakażeń HIV.
II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. 1. Zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella. W I półroczu 2007r. zarejestrowano ogółem 18 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (zapadalność 14,31),tj. o 3 przypadki więcej niż w okresie porównawczym (15 zachorowań wsp. zapad. 11,92), co stanowi 17%. Stan zdrowia 10 chorych wymagał hospitalizacji. Czynnikiem etiologicznym 12 zachorowań były pałeczki Salmonella Enteritidis (66,7%), po jednym Salmonella blegdam(5,6%) i Salmonella Typhimurium (5,6%), a 4 pozostałe zachorowania (z objawami klinicznymi i powiązane epidemiologiczne z ogniskiem zatrucia) zgłoszono jako prawdopodobne (22,2%). W analizowanym okresie wystąpiło 1 ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego w mieszkaniu prywatnym. Zachorowało 9 osób, w tym 2 dzieci do lat 14. Hospitalizowano 4 osoby w tym 2 dzieci do lat 14. Czynnikiem etiologicznym w ognisku zatrucia zbiorowego były pałeczki Salmonella Enteritidis. Przyczyną zatrucia był tort z kremem przygotowany w mieszkaniu prywatnym, z którego w badaniu mikrobiologicznym wyhodowano pałeczki Salmonella Enteritidis. Największy udział w salmonelozach w dalszym ciągu miały dzieci do lat 14 (11 osób) 61% choć w porównaniu do I półrocza 2006 roku, w którym populacja ta stanowiła 80 % chorych, zaobserwowano tendencję spadkową. W przypadku zachorowań pojedynczych nie ustalono źródła zakażenia. 2. Inne zatrucia i zakażenia pokarmowe. Zaobserwowano wyższe wskaźniki zapadalności w przypadku zakażeń wywołanych przez Campylobacter 8,74 ( w okresie porównawczym 4,77), rotawirusy 43,72 (38,16), inne wirusy 14,31 (0,79), inne bakterie 11,13 (1,58). Wzrost liczby tego rodzaju zachorowań wiąże się m.in. z dokładniejszą diagnostyką. Nie wystąpiły natomiast takie zachorowania jak wirusowe zapalenie wątroby typu A, czerwonka, dury brzuszne i dury rzekome oraz zatrucia jadem kiełbasianym czy enterotoksyną gronkowcową. W rejestrze nosicieli duru i paradurów figurują 2 osoby (S.typhi E 1 a) i duru rzekomego S. paratyphi B), w tym jedna w wieku powyżej 60 lat.
III. Zachorowania objęte Programem Szczepień Ochronnych. W I półroczu 2007 roku podobnie jak rok wcześniej nie zgłoszono żadnego zachorowania na błonicę, tężec, krztusiec, poliomyelitis i odrę. Nie odnotowano także żadnego przypadku przebiegającego z ostrym porażeniem wiotkim (OPV), których nadzorowanie związane jest z kontynuacją Programu Eradykacji Poliomyelitis. Okres I półrocza zaznaczył się dalszym spadkiem zapadalności na różyczkę. Odnotowano tylko 7 przypadków tej choroby (zap.5,56), tj. prawie czterokrotnie mniej niż w okresie porównawczym (26 zach., zap.20,67). Wśród chorych były 4 osoby dorosłe. Nie zanotowano przypadków różyczki wrodzonej. Wyraźnie zmniejszyła się także liczba chorych na świnkę, której uległo 6 osób (zap.4,77), przy 15 przypadkach (zap.11,92) zarejestrowanych w I połowie 2006 roku. Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. IV. 1. Choroba meningokokowa W I półroczu 2007 roku na terenie Nowej Soli wystąpiły 2 zachorowania wywołane dwoinkami Neisseria meningitidis, przebiegające pod postacią zapalenia opon mózgowych (jeden z przypadków zgłoszono w meldunku 7 A). Zachorowań o etiologii meningokokowej w analogicznym okresie 2006 roku nie notowano. Oba przypadki hospitalizowano w Oddziale Zakaźnym w Zielonej Górze, gdzie określono przynależność grupową szczepów bakteryjnych jako serotyp C u 6 miesięcznej dziewczynki i serotyp B u 60 letniej kobiety. Dalszą diagnostykę szczepów prowadził Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego w Warszawie. Pomiędzy ogniskami nie było powiązań epidemiologicznych. U dziecka głównym objawem choroby była podwyższona temp (38 o C), podsypianie, słaba reakcja na głos domowników. W następnym dniu, gdy pojawiły się wymioty i zupełny brak reakcji na bodźce zewnętrzne, dziecko hospitalizowano. W drugim przypadku początek choroby manifestował się zaburzeniami żołądkowojelitowymi, do których po dwóch dniach dołączyły zaburzenia świadomości, sugerujące wylew podpajęczynówkowy.
Po dobowej hospitalizacji w Oddziale Neurologii WS SPZOZ w Nowej Soli, chora została przekazana do Oddziału Zakaźnego Wojewódzkiego Szpitala w Zielonej Górze. Przebieg zachorowania określono jako ciężki. Podejmując działania przeciwepidemiczne pracownicy PSSE informowali o źródle i drogach szerzenia się zakażeń. V. Zachorowania na choroby odzwierzęce. 1. W I półroczu 2007r., podobnie jak w okresie porównawczym nie rejestrowano zachorowań na brucelozę. 2. Zgłoszono jeden przypadek zachorowania na boreliozę, jako następstwo ukąszenia kleszcza w lecie 2006r.W I półroczu 2006r. nie zarejestrowano tego rodzaju przypadków chorobowych. 3. W zakresie nadzoru nad wścieklizną zanotowano wzrost liczby narażonych, u których podjęto profilaktyczne szczepienia ochronne. Do szczepień przeciwko wściekliźnie zakwalifikowano 6 osób (zap.4,77), przy czym w analogicznym okresie roku 2006 zaszczepiono tylko 1 osobę (zap.0,79). We wszystkich przypadkach decyzję o szczepieniu podjęto po pokąsaniu ludzi przez zwierzęta domowe (2 koty i 4 psy), u których nie można było wykluczyć wścieklizny w badaniach przyżyciowych ( zwierzęta zbiegły, właściciel nieznany). Żadna z osób szczepionych nie wymagała zastosowania surowicy odpornościowej. Z zakładu Higieny Weterynaryjnej nadesłano 8 wyników badań w kierunku wścieklizny u zwierzą dzikich (lisy i kuna) oraz 2 wyniki dotyczące kotów domowych. W żadnym przypadku badanie nie potwierdziło wścieklizny. VI. Inne jednostki chorobowe. 1.W grupie chorób wieku dziecięcego zarejestrowano wzrost zachorowań na ospę wietrzną. W ciągu półrocza zgłoszono 458 przypadków ospy wietrznej (zap.364,07), przy 334 zachorowaniach w analogicznym okresie roku ubiegłego (zap.265,50).dwie osoby hospitalizowano. 2. Zachorowania na płonicę, których wzrost odnotowano w roku 2006, uległy w I połowie 2007r. wyraźnemu zmniejszeniu. Zachorowały 24 osoby (zap.19,8), przy 136 przypadkach (zap.108,11) zgłoszonych w porównywalnym okresie 2006 r.
3. Z innych jednostek podlegających rejestracji zgłoszono 12 posocznic, z których 4 wywołane zostały przez gronkowce, 5 przez bakterie G(), a w trzech przypadkach innymi drobnoustrojami. W okresie porównawczym 2006 roku zanotowano o 1 zachorowanie więcej. Podsumowanie. 1. I półrocze 2007 roku charakteryzowało się niewielkim wzrostem zatruć pokarmowych, na który niewątpliwy wpływ miało wystąpienie ogniska zbiorowego, wywołanego pałeczkami Salmonella. Tą samą tendencję zaobserwowano również w innych jednostkach chorobowych, przebiegających pod postacią nieżytów żołądkowojelitowych o etiologii bakteryjnej i wirusowej. 2. W zakresie zachorowań szerzących się drogą krwi zarejestrowano dwukrotny wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C (4 przypadki) oraz trzykrotnie więcej przypadków zakażeń tym wirusem, przebiegających bezobjawowo (11 nosicieli). Wielkość zachorowań na wzw typu B pozostała na tym samym co w 2006 roku poziomie (1 przypadek). 3. Na terenie Nowej Soli wystąpiły 2 przypadki zapalenia opon mózgowordzeniowych o etiologii meningokokowej. Pomiędzy zachorowaniami wywołanymi przez inne serotypy dwoinek Neisseria meningitidis (B i C) nie było powiązań epidemiologicznych. 4. Wśród chorób wieku dziecięcego zaobserwowano wyraźny wzrost liczby chorych na ospę wietrzną oraz spadek zachorowań na, płonicę, świnkę i różyczkę. 5. Nie zanotowano przypadków błonicy, krztuśca, odry i poliomyelitis, tj. zachorowań przeciwko którym prowadzona jest długoletnia profilaktyka szczepienna, ani też przypadków przebiegających pod postacią ostrych porażeń wiotkich, nadzorowanych z uwagi na eradykację poliomyelitis. Sytuację epidemiologiczną w powiatach nowosolskim i wschowskim w I półroczu 2007 roku można określić jako dość dobrą, nie mniej wymagającą stałego monitoringu ze strony PPIS w Nowej Soli. Szczególnie niepokojący jest wzrost wskaźników opisujących zakażenia i zachorowania HCV.
W związku z powyższym prowadzone są systematyczne kontrole sanitarne obiektów służby zdrowia oraz innych, w których świadczone usługi mogą sprzyjać szerzeniu się zakażeń. Sprawowany jest nadzór epidemiologiczny nad chorymi oraz osobami z ich otoczenia, połączony z edukacją w zakresie profilaktyki chorób zakaźnych. Kontynuowana jest także działalność promującą zdrowie. Z okazji Światowego Dnia Zdrowia zorganizowano w obu powiatach konferencje dla młodzieży ze szkół ponadpodstawowych, na których przedstawiono m.in. globalne zagrożenia epidemiologiczne.
Tab.1 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w I półroczu 2007 roku w porównaniu do I półrocza 2006roku w obu powiatach razem Rok 2006 Rok 2006 Lp. Jednostka chorobowa Liczba zachorowań Zapadalność na 100.000 Liczba zachorowań Zapadalność na 100.000 1. Salmonelozy zatrucia pok. 18 14,3 1 15 11,92 2. Salmonelozy pozajelitowe 1 0,79 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe określone i nieokreślone 14 11,13 2 1,58 4. Zakażenia jelitowe wyw. 11 8,74 6 4,77 przez Campylobacter 5. Nieżyt wywołany przez 55 43,72 48 38,16 rotawirusy 6. Inne wirusowe zakażenia 18 14,31 1 0,79 jelit 7. Wirusowe i inne określone 48 1250,32* 30 781,45* zakażenia jelit u dzieci do l.2 8. Biegunki u dzieci do l.2 1 26,05* 9. Różyca 3 2,38 10. Płonica 24 19,08 136 108,11 11. Choroba meningokokowa gółem zapalenie opon mózgowych 12. 1 1 0,79 0,79 Posocznica: paciorkowcowa 2 1,58 gronkowcowa 4 3,18 2 1,58 wyw.przez bakterie G() 5 3,97 5 3,97 inne określone i nieokreślone 3 2,38 4 3,16 13. Zgorzel gazowa 1 0,79 14. Róża 4 3,18 15. Borelioza z Lyme 1 0,79 16. Szczepienia po narażeniu na 6 4,77 1 0,79 wściekliznę 17. Ospa wietrzna 458 364,07 334 265,50 18. Różyczka 7 5,56 26 20,67 19. WZW typu B przewlekłe 1 0,79 1 0,79 20. WZW typu C 4 3,18 2 1,58 21 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV 2 1,58 22. Świnka 6 4,77 15 11,92 23. Mononukleoza zakaźna 1 0,79 24. Toksoplazmoza 1 0,79 1 0,79 25. Lamblioza 1 0,79 26. Świerzb 3 2,38 27. Wszawica 3 2,38
28. Choroba wywołana przez S. pneumoniae(inwazyjna)og. zapalenie opon mózgowych zapalenie płuc 1 1 0,79 0,79 29. Bakter. zapal. opon mózg.i /lub mózgu inne nieokreśl. 2 1,58 2 1,58 30. Zapalenia płuc zakaźne 20 15,89 18 14,31 31. Inne zatrucia lekami 7 5,56 5 3,97 alkoholem 4 3,18 2 1,58 32. innymi subst. zazw. nie stosow.w celach leczniczych Nowo wykryte zakażenia HCV 1 0,79 13 10,33 4 3,16
Tab.2 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w I półroczu 2006 roku w porównaniu do I półrocza 2005 r w powiecie nowosolskim Rok 2007 Rok 2006 Lp. Jednostka chorobowa Liczba Zapadalność Liczba Zapadalność zachorowań na 100.000 zachorowań na 100.000 1. Salmonelozy zatrucia pok. 15 17,28 9 10,37 2. Salmonelozy pozajelitowe 1 1,15 3. Zakaż. jelit.wywołane przez 11 12,67 6 6,91 Campylobacter 4. Wirus.zakaż. jelit wywołane przez rotawirusy 28 32,26 46 53,00 5. Inne wirusowe zakaż.jelit. 11 12,67 6. Wirusowe i inne zakażenia 27 1044,08 * 29 1121,42* jelitowe u dzieci do l.2 7. Różyca 2 2,30 8. Płonica 21 24,19 120 138,26 Choroba meningokokowa ogółem zapalenie opon mózgowych 1 1 1,15 1,15 9. Posocznica paciorkowcowa 2 2,30 10. Posocznica gronkowcowa 4 4,61 2 2,30 11. Posocznica wywołana przez 4 4,61 5 5,76 bakterie G () 12. Posocznica inna określona i 3 3,46 3 3,46 nieokreślona 13. Zgorzel gazowa 1 1,15 14. Róża 2 2,30 15. Borelioza 1 1,15 16. Szczepienia na wściekliznę 5 5,76 1 1,15 po narażeniu 17. Ospa wietrzna 439 505,79 174 200,47 18. Różyczka 5 5,76 10 11,52 19. WZW typu B przewlekłe 1 1,15 20. WZW typu C 3 3,46 1 1,15 21. Bezobjawowy stan zakażenia 2 2,30 wirusem HIV 22. Świnka 5 5,76 14 16,13 23. Mononukleoza zakaźna 1 1,15 24. Toksoplazmoza 1 1,15 1 1,15 25. Lamblioza 1 1,15 26. Wszawica 3 3,46 27. Świerzb 3 3,46 28. Choroba wywołana przez S. pneumoniae (inwaz.) og. zapalenie płuc 1 1 1,15 1,15 29. Bakteryjne zapal.opon mózg. lub/i mózguinne nieokreśl. 2 2,30 2 2,30
30. Zapalenia płuc o etiologii 18 20,74 17 19,59 zakaźnej 31. Inne zatrucia lekami 5 5,76 4 4,61 alkoholem 4 4,61 2 2,30 innymi subst. zazwyczaj nie 1 1,15 stosowanymi w celach leczniczych 32. Nowe zakażenia HCV 11 11,52 3 3,46 Tab.3 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w I półroczu 2007 roku w porównaniu do I półrocza 2006r w powiecie wschowskim Lp. Rok 2007 Rok 2006 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań zapadalność na 100.000 Liczba zachorowań zapadalność na 100.000 1. Salmonelozy zatrucia pok. 3 7,69 6 15,39 2. Inne bakt. zakaż. jelit. 12 30,76 2 5,13 określone i nieokreślone 3. Zakażenia jelit. wywołane 27 69,22 2 5,13 przez rotawirusy 4. Inne wirusowe zakażenia jelit 7 17,94 1 2,56 5. Wirusowe i inne zakażenia 21 1675,98* 1 79,81* jelitowe u dzieci do lat 2 6. Biegunka u dzieci do l. 2 1 79,81* 7. Różyca 1 2,56 8. Płonica 3 7,69 16 41,05 9. Posocznica wywołana przez bakterie Gram() 1 2,56 10. Inne posocznice 1 2,56 11. Róża ogółem 2 5,13 12. Styczność i narażenie na 1 2,56 wściekliznę szczepienia 13. Ospa wietrzna 19 48,71 160 410,49 14. Różyczka 2 5,13 16 41,05 15. WZW typu B 1 2,56 16. WZW typu C 1 2,56 1 2,56 17. Świnka 1 2,56 1 2,56 18. Zapalenia płuc zakaźne 2 5,13 2 5,13 19 Zatrucia lekami 2 5,13 1 2,56 20. Nowe zakażenia HCV 2 5,13 6 15,39 * zapadalność w przeliczeniu na populację dzieci do lat 2