Przegląd rynków wschodzących 0 4 wrzesień 2012 Dr. Mark Mobius, prezes Templeton Emerging Markets Group RYNKOWY PUNKT WIDZENI Informacje ogólne W pierwszej połowie sierpnia, rynki akcji notowały wzrosty, dzięki poprawie nastrojów inwestorów po tym, jak szef Europejskiego Banku Centralnego (EBC), Mario Draghi, zadeklarował pod koniec lipca, że instytucja nadal zamierza wspierać euro. Korzystne dla rynków okazało się także duże prawdopodobieństwo uruchomienia trzeciej rundy programu quantitative easing (QE3) przez amerykańską Rezerwę Federalną. Niemniej jednak, w ostatnim tygodniu miesiąca, rynkowy optymizm zaczął słabnąć, a obawy o przyszłość strefy euro przybrały na sile. Wskaźnik nastrojów w gospodarce strefy euro spadł do najniższego poziomu od dwóch lat, a EBC nie ogłosił żadnych konkretnych planów zareagowania na bieżący kryzys zadłużenia. Poprawa czy też stabilizacja danych ekonomicznych publikowanych pod koniec miesiąca w USA zmniejszyła prawdopodobieństwo dalszego rozluźniania polityki pieniężnej, dając tym samym sygnał do korekty rynkowej. Indeks MSCI Emerging Markets zakończył sierpień ze stratą rzędu 0,3% (w USD). Najlepiej radziły sobie europejskie rynki wschodzące w efekcie powszechnego poszukiwania niedoszacowanych papierów, takie rynki, jak Czechy, Polska, Turcja czy Rosja zakończyły miesiąc na plusie. Przegląd regionalny Azja W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2012 r., inwestycje w środki trwałe w Chinach poszły w górę o 25,5% rok do roku do 1,8 bln USD, sygnalizując skuteczność rządowych działań zorientowanych na stymulację inwestycji w sektorze prywatnym. Sektory, które zanotowały największy wzrost inwestycji, to wydobycie i produkcja ropy naftowej i gazu, edukacja i ochrona zdrowia. Inflacja utrzymała trend spadkowy; indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych spadł w lipcu do najniższego od 30 miesięcy poziomu 1,8% rok do roku. Słabszy popyt ze strony USA i Unii Europejskiej (UE) przełożył się na spowolnienie wzrostu chińskiego eksportu z 11,3% rok do roku w czerwcu do 1,0% rok do roku w lipcu. Lipiec przyniósł także spadek tempa wzrostu importu do 4,7% rok do roku, w porównaniu z 6,2% rok do roku w czerwcu. W rezultacie, deficyt handlowy zawężył się z 31,8 mld USD w czerwcu do 25,1 mld USD w lipcu. Chiński premier Wen Jiabao spotkał się w Pekinie z kostarykańską prezydent Laurą Chinchillą Mirandą. Przywódcy obydwu państw opowiedzieli się za rozwojem współpracy w takich obszarach, jak transport, energetyka, edukacja i nauka. Podczas lipcowego spotkania szefów rządów Chin i Turkmenistanu podpisano porozumienie o współpracy gospodarczej i technologicznej pomiędzy obydwoma krajami. Z kolei przedstawiciele władz Chin i Rwandy zobowiązali się do umocnienia relacji wojskowych. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych.
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS PRZEGLĄD RYNKÓW WSCHODZĄCYCH 2 Po zaskakującej obniżce o 25 punktów bazowych (0,25%) w lipcu, w sierpniu bank centralny Korei Południowej pozostawił referencyjną stopę procentową na niezmienionym poziomie 3,0%. Presja inflacyjna nadal malała, a indeks wzrostu cen konsumenckich osiągnął w lipcu najniższy od ponad 10 lat poziom 1,5% rok do roku. Dla porównania, wzrost cen konsumenckich w czerwcu wyniósł 2,2% rok do roku. Kluczowy wpływ na spadek inflacji miały słabsze wzrosty cen żywności oraz spadek cen produktów ropopochodnych i opłat za usługi telekomunikacyjne. Stopa bezrobocia w Korei Południowej spadła z 3,2% w czerwcu do 3,1% w lipcu, przede wszystkim w wyniku utworzenia 34 tys. nowych miejsc pracy w sektorze produkcji. Słaby popyt ze strony najważniejszych rynków docelowych przełożył się na lipcowy spadek południowokoreańskiego eksportu o 8,9% rok do roku. Park Geun-hye, były lider rządzącej partii konserwatywnej Saenuri, został wyznaczony na kandydata partii w wyborach prezydenckich, które odbędą się 19 grudnia 2012 r. Park Geun-hye był zdecydowanym faworytem, a jego nominacja zyskała przychylność 84% głosujących członków partii. W Indiach, wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych już przez drugi miesiąc z rzędu utrzymywał się na poziomie 9,9% rok do roku, przede wszystkim w rezultacie spadku tempa wzrostu cen paliw z 10,3% rok do roku w czerwcu do 7,4% rok do roku w lipcu. Inflacja cen żywności przyspieszyła natomiast z poziomu 10,7% rok do roku w czerwcu do 11,5% rok do roku w lipcu. Indeks wzrostu cen hurtowych spadł w lipcu do 6,9% rok do roku, w porównaniu z 7,3% rok do roku w czerwcu. W rezultacie spadku eksportu o 14,8% rok do roku do 22,4 mld USD, deficyt na rachunku obrotów handlowych rozszerzył się z najniższego od 15 miesięcy poziomu 10,3 mld USD w czerwcu do 15,5 mld USD w lipcu. Przyczyną pogorszenia się bilansu handlowego był słabnący popyt ze strony najważniejszych odbiorców indyjskiego eksportu, czyli USA i UE. Z kolei obroty importu spadły o 7,6% rok do roku do 37,9 mld USD, co oznacza lepszy wynik w porównaniu ze spadkiem o 13,5% rok do roku w czerwcu. Belgia i Indie wyraziły nadzieję, że negocjacje warunków umowy o wolnym handlu zostaną zakończone do końca 2012 r. Zawarcie tego porozumienia wzmocniłoby wzajemne relacje pomiędzy tymi dwoma krajami. Belgia to drugi (po gospodarce niemieckiej) pod względem znaczenia partner handlowy Indii w UE. Ameryka Łacińska Pomimo słabnącego krajowego wzrostu gospodarczego oraz niepewnej przyszłości gospodarki światowej, Brazylia niezmiennie była atrakcyjnym rynkiem dla długoterminowych inwestorów. Nachodzące mistrzostwa świata w piłce nożnej w 2014 r. oraz letnie igrzyska olimpijskie w 2016 r., jak również rządowe plany zainwestowania 65 mld USD w rozwój infrastruktury pozwalają inwestorom liczyć na dynamiczny rozwój tego kraju w przyszłości. Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych wyniósł w lipcu 8,4 mld USD, a w okresie ostatnich 12 miesięcy 66,3 mld USD, co odpowiada 2,8% PKB. Bank centralny zredukował referencyjną stopę procentową o 50 punktów bazowych (0,5%) do rekordowo niskiego poziomu 7,5%, mając na celu dalszą stymulację krajowej gospodarki. Od sierpnia 2011 r., bazowa stopa procentowa została obniżona o łącznie 500 punktów bazowych (5,0%). Na przekór trwającemu od września 2011 r. trendowi spadkowemu, lipiec przyniósł przyspieszenie inflacji; indeks wzrostu cen konsumenckich wzrósł do 5,2% rok do roku, w porównaniu z 4,9% rok do roku w czerwcu. Przyspieszenie wzrostu cen było w dużej mierze wynikiem rosnących cen żywności, wydatków osobistych i kosztów utrzymania nieruchomości mieszkaniowych. Ostatnie sondaże pokazały, że prezydent Dilma Rousseff cieszy się obecnie rekordowo wysokim poparciem, pomimo słabnącego tempa wzrostu gospodarczego. Tak duża popularność może być związana z względnie niskim bezrobociem w kraju. Afryka W RPA, wzrost sprzedaży detalicznej przyspieszył z 7,1% rok do roku w maju do 8,3% rok do roku w czerwcu. Łączny wzrost sprzedaży w okresie pierwszych sześciu miesięcy roku sięgnął tym samym 5,7% rok do roku. Niskie stopy procentowe, rosnące zapotrzebowanie na kredyty oraz wyższe płace miały korzystny wpływ na krajowy popyt. Stopa bezrobocia nieznacznie spadła w drugim kwartale 2012 r. do 24,9%, w porównaniu z 25,2% w kwartale pierwszym, przede wszystkim w rezultacie wzrostu zatrudnienia w sektorze publicznym (poza rolnictwem). Lipiec przyniósł osłabienie presji inflacyjnej; indeks wzrostu cen konsumenckich spadł do najniższego od 11 miesięcy poziomu 4,9% rok do roku, w porównaniu z 5,5% rok do roku w czerwcu. Po spadku z notowanego na początku roku poziomu 6,3%, inflacja mieści się dziś w zakładanym przez bank centralny przedziale docelowym 3-6%. Największy wpływ na spadek inflacji miały niższe ceny paliw. Przedstawiciele RPA i Suazi podpisali w sierpniu porozumienie dotyczące budowy połączenia kolejowego na potrzeby transportu węgla.
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS PRZEGLĄD RYNKÓW WSCHODZĄCYCH 3 Europa Wschodnia Po 18 latach negocjacji, Rosja wreszcie dołączyła do Światowej Organizacji Handlu, stając się 156. członkiem WTO. Ten akces z pewnością będzie miał korzystny wpływ na rosyjski handel, gospodarkę oraz relacje inwestycyjne z innymi członkami organizacji. Presja inflacyjna była coraz większa; wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych poszedł w górę z 4,3% rok do roku w czerwcu do 5,6% rok do roku w lipcu, przede wszystkim w wyniku wzrostów cen żywności i przełożonych ze stycznia bieżącego roku podwyżek cen usług komunalnych. Tempo wzrostu sprzedaży detalicznej spadło w lipcu do 5,1% rok do roku, w porównaniu z 6,9% rok do roku w czerwcu, przede wszystkim pod wpływem czynników sezonowych. Wzrost krajowego popytu na konsumenckie dobra trwałe był nadal solidny, a bardziej dynamiczna akcja kredytowa i rosnące zarobki miały korzystny wpływ na konsumpcję. Realne płace poszły w lipcu w górę o 10,2% rok do roku. Tempo wzrostu produkcji przemysłowej przyspieszyło z 1,9% rok do roku w czerwcu do 3,4% rok do roku w lipcu, dzięki rosnącej produkcji dóbr konsumenckich, takich jak samochody czy urządzenia elektroniczne, pod wpływem większego popytu krajowego. Stopa bezrobocia w Turcji spadła w maju do rekordowo niskiego poziomu 8,2%, w porównaniu z 9,0% w kwietniu czy 9,4% w maju 2011 r. Poprawa ta była w dużej mierze spowodowana czynnikami o charakterze sezonowym, takimi jak wzrost dynamiki w budownictwie i rolnictwie, czy też początek sezonu turystycznego. Po osiągnięciu rekordowego poziomu 77,1 mld USD (10% PKB) w 2011 r., w 2012 r. deficyt na rachunku obrotów bieżących konsekwentnie maleje. W czerwcu deficyt zmalał do 4,2 mld USD, w porównaniu z 5,7 mld USD w maju oraz 7,7 mld USD w czerwcu 2011 r. Deficyt na rachunku obrotów bieżących za pierwsze sześć miesięcy 2012 r. sięgnął łącznie 31,1 mld USD, w porównaniu z 44,8 mld USD w tym samym okresie w roku poprzednim. Ta poprawa była przede wszystkim rezultatem słabszego popytu krajowego i niższych cen ropy. W obliczu niepewnej przyszłości globalnej gospodarki, bank centralny utrzymał w sierpniu swą bazową stopę procentową na niezmienionym, rekordowo niskim poziomie 5,75%. Indeks wzrostu cen konsumenckich poszedł w lipcu w górę do 9,1% rok do roku, w porównaniu z 8,9% rok do roku w czerwcu. Największy wpływ na przyspieszenie inflacji miał wzrost cen alkoholu i wyrobów tytoniowych o 18,7% rok do roku w rezultacie podwyżek podatków oraz wzrost kosztów utrzymania nieruchomości mieszkaniowych o 11,7% rok do roku w efekcie wyższych cen prądu. Komentarz miesiąca: odpowiedzi na pytania dotyczące chińskich akcji A Ogólnie rzecz biorąc, rynki zaakceptowały umiarkowanie tempa wzrostu w Chinach. Czy spodziewa się Pan jeszcze większego spowolnienia chińskiej gospodarki? A może obecny poziom 7-8% jest w stanie utrzymać się na dłuższą metę? Czy ta sytuacja nie budzi Pana obaw? Perspektywa spadku tempa rozwoju chińskiej gospodarki budzi ogromny niepokój. Wszyscy gorączkowo zadają pytanie: Czy Chiny czeka miękkie czy twarde lądowanie? Moje zdanie jest następujące: Chiny w ogóle nie lądują, ale w najlepsze kontynuują swój lot. Jak można mówić o jakimkolwiek lądowaniu, gdy prognozy na 2012 r. zakładają wzrost chińskiej gospodarki na poziomie co najmniej 7,5%? Twardym lądowaniem zwykle nazywamy gwałtowny spadek w otchłań recesji, a takiego ryzyka nie widzę w przypadku Chin. Miękkim lądowaniem byłby z kolei spadek tempa wzrostu PKB do 2% czy 3%, co także Chinom nie grozi. Osłabienie dynamiki z 8% do 7% czy też z 10% do 8% nie wygląda mi na jakiekolwiek lądowanie. Sądzimy, że w możliwej do przewidzenia przyszłości, chińska gospodarka nadal będzie rosła w tempie 7-8% rocznie. Biorąc pod uwagę fakt, że gospodarka ta jest w trakcie transformacji, a globalne warunki ekonomiczne nadal są niepewne, należy liczyć się z ryzykiem pewnych wahań, ale generalnie uważamy, że ten poziom wzrostu jest możliwy do utrzymania. Chiny mogą wprawdzie rozwijać się nieco wolniej, ale za to stopniowo uniezależniają się od eksportu i inwestycji publicznych, co powinno cieszyć inwestorów. Innym powodem do optymizmu dotyczącego chińskiej gospodarki jest, naszym zdaniem, korzystna sytuacja demograficzna. Chiny nadal mają bardzo konkurencyjną siłę roboczą w porównaniu ze światem rozwiniętym. Co więcej, rząd może jeszcze wprowadzić wiele reform podnoszących wydajność produkcji, takich jak cięcia podatków od
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS PRZEGLĄD RYNKÓW WSCHODZĄCYCH 4 przedsiębiorstw, prywatyzacja kolejnych spółek państwowych, liberalizacja stóp procentowych poprawiająca warunki dla małych i średnich przedsiębiorstw czy też reforma systemu Hukou, która zwiększyłaby mobilność pracowników. Jakie zalety lub możliwości oferuje rynek akcji A? Rynki akcji A oferują inwestorom znacznie większy wybór, ponieważ liczba dostępnych spółek jest dużo większa niż liczba emitentów akcji H czy powiązanych z Chinami spółek notowanych w Hongkongu. Co więcej, w odróżnieniu od rynku hongkońskiego, który jest zdominowany przez banki i przedsiębiorstwa telekomunikacyjne, udział poszczególnych sektorów w rynkach akcji A jest bardziej zrównoważony. Przykładowo, inwestorzy mogą zyskiwać ekspozycję na takie sektory, jak farmaceutyka, rynek konsumencki czy biotechnologie. Akcje A emituje także wiele średniej wielkości prywatnych przedsiębiorstw. Zespoły zarządzające takimi spółkami złożone są często z bardzo dynamicznych i przedsiębiorczych osób. Uważamy, że spółki te powinny radzić sobie bardzo dobrze w dłuższej perspektywie. Wśród inwestorów panuje powszechne przekonanie, że akcje A są droższe niż akcje H. Czy takie przeświadczenie jest słuszne? Jaka jest Pana opinia o aktualnych poziomach wyceny? Tak, to prawda, ale tylko gdy weźmiemy pod uwagę ogólne wskaźniki dotyczące całego rynku, a takie podejście może być mylące, ponieważ indeks zdominowany jest przez spółki o dużej kapitalizacji. Przykładowo, wycena akcji A z Szanghaju nie zawiera przesadnie dużej premii. W rzeczywistości, akcje A wielu średnich i dużych przedsiębiorstw, w szczególności z sektorów bankowości, ubezpieczeń, materiałów budowlanych i motoryzacji, dostępne są po niższych lub porównywalnych cenach w stosunku do wielu akcji H. Ponadto, akcje niektórych średnich i dużych spółek z takich sektorów, jak napoje i żywność (głównie alkohole) czy farmaceutyka (m.in. tradycyjne chińskie produkty lecznicze) dostępne są wyłącznie na rynkach A. Podobnych spółek próżno szukać w Hongkongu, a ich wyceny można uznać za atrakcyjne, biorąc pod uwagę perspektywy długoterminowe i solidny potencjał wzrostowy. Inwestorzy muszą także zauważyć, że nie uzyskamy ekspozycji na ten rynek poprzez fundusze ETF czy fundusze indeksowe. Poszukujemy indywidualnych okazji akcji spółek dostępnych po atrakcyjnej cenie w stosunku do szacowanej przez nas rzeczywistej wartości. Jakie jest Pana zdanie na temat planów rozmaitych reform rynków akcji A, takich jak rozbudowa systemu nowych emisji, przyciąganie kapitału zagranicznych inwestorów długoterminowych, zachęcanie funduszy emerytalnych do wejścia na rynek, wymóg przymusowej dywidendy czy rozwój wielowarstwowego rynku kapitałowego? Reformy te mogą ostatecznie przynieść korzystne rezultaty, ale nie da się ich wdrożyć z dnia na dzień. Aby zwiększyć atrakcyjność rynków akcji A dla inwestorów (w tym zarówno inwestorów detalicznych, jak i krajowych funduszy emerytalnych i instytucji zagranicznych) regulator powinien zadbać o rozsądne zasady i sprawiedliwe traktowanie wszystkich podmiotów. Niezbędny jest odpowiedni nadzór i wdrażanie regulacji w sposób gwarantujący, że spółki spełniają odpowiednie standardy, wykazują się wysokim poziomem ładu korporacyjnego i dobrze traktują mniejszościowych udziałowców. Wprowadzanie reguł narzucających zarządom określone decyzje nie jest natomiast konieczne. Takie zasady, jak obowiązkowa dywidenda mogą wręcz powstrzymać wysokiej jakości przedsiębiorstwa przed wejściem na rynek. Czy istnieją jakieś potencjalne czynniki ryzyka, na które inwestorzy powinni zwrócić szczególną uwagę? Jest wiele czynników ryzyka, na które inwestorzy powinni zwrócić uwagę, i dlatego tak duże znaczenie ma dywersyfikacja. Jeżeli chodzi konkretnie o rynki akcji A, inwestorzy muszą pamiętać o tym, że w Chinach jest względnie wysokie ryzyko wynikające z czynników politycznych, krajowy rynek kapitałowy nie jest jeszcze całkowicie rozwinięty, a standardy regulacyjne nie dorównują jeszcze wiodącym rynkom regionu, takim jak Hongkong czy Singapur. Inwestowanie w akcje A poprzez QFII (program dla zagranicznych inwestorów instytucjonalnych) wiąże się z restrykcjami dotyczącymi odprowadzania kapitału z rynku, a więc inwestorzy powinny przyjąć długi horyzont inwestycyjny. Przykładowo, obecnie określonym restrykcjom podlegają zagraniczni inwestorzy kupujący akcje spółek z niektórych branż i nie ma gwarancji, czy wymogi nie staną się w przyszłości jeszcze bardziej surowe.
FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS PRZEGLĄD RYNKÓW WSCHODZĄCYCH 5 Niniejszy dokument został sporządzony wyłącznie do celów informacyjnych i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej ani oferty sprzedaży ani zachęty do kupna tytułów uczestnictwa jakiegokolwiek funduszu zarejestrowanej w Luksemburgu spółki SICAV Franklin Templeton. Żadnych informacji zawartych w niniejszym dokumencie nie należy traktować jako porady inwestycyjnej. Z uwagi na błyskawicznie zmieniające się warunki rynkowe, Franklin Templeton Investments nie zobowiązuje się do uaktualniania niniejszego materiału. Wszelkie informacje zawarte w niniejszym dokumencie zostały zebrane przez Franklin Templeton Investments z zachowaniem zasad profesjonalizmu i należytej staranności. Niemniej jednak, dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton. Opinie zawarte w niniejszym dokumencie mogą ulegać zmianom bez odrębnego powiadomienia. Wszelkie badania i analizy uwzględnione w niniejszym dokumencie zostały opracowane na potrzeby i do wyłącznych celów Franklin Templeton Investments i mają charakter informacji pobocznych. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji inwestycyjnych, należy skonsultować się z doradcą finansowym. Kopię najnowszego prospektu funduszu, Kluczowych informacji dla inwestorów oraz ostatniego sprawozdania rocznego lub półrocznego (o ile było opublikowane później) można znaleźć na naszej stronie internetowej www.franklintempleton.pl lub otrzymać gratisowo od Franklin Templeton International Services S.A. profesjonalnej organizacji finansowej podlegającej nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier - 26 Boulevard Royal L-2449 Luksemburg Tel.: +352-46 66 67-1 - Faks: +352-46 66 76. Prawa autorskie 2012 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone.