Załącznik do uchwały nr XXVII/164/2004 Rady Miejskiej w Bukownie z dnia 02.04.2004r GMINNNY PROGRAM ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU MARZEC 2004 1
I. WPROWADZENIE. Bezrobocie oznacza sytuację, w której osoby zdolne do pracy, akceptując aktualne stawki płac, poszukują bezskutecznie płatnego zajęcia. Jest to bezrobocie przymusowe. Tym typem bezrobocia zajmują się w większości teorie i polityka zatrudnienia. Jednak bezrobocie może być także dobrowolne, jeśli ktoś nie chce pracować na oferowanych warunkach, mimo dostępności pracy. Natomiast w odniesieniu do jednostki bezrobocie oznacza przymusowe pozostawanie w bezczynności zawodowej z powodu braku możliwości znalezienia, w ustalonym prawnie czasie, pracy odpowiadającej jej kwalifikacjom. Bezrobocie jest zatem równoznaczne z całkowitym brakiem możliwości zarobkowania. Wyróżnić można pięć głównych sposobów podziału bezrobotnych: 1. według ujęcia tradycyjnego, najszerzej znanego, wyodrębniającego: bezrobocie frykcyjne, sezonowe, cykliczne i strukturalne; 2. według makroekonomicznych przyczyn długookresowych: bezrobocie, luki wzrostu gospodarczego i bezrobocie technologiczne; 3. według powiązania z kształtowaniem się popytu globalnego: bezrobocie niewystarczającego popytu i bezrobocie nie wynikające z deficytu popytu; 4. według indywidualnego wpływu na bezrobocie: bezrobocie dowolne i przymusowe; według okresu trwania: bezrobocie krótko- i długookresowe. 2
Przyczyny bezrobocia Z prowadzonych badań wynika, że główne źródła bezrobocia w Polsce nie tkwią jak dotąd w zmianach strukturalnych, ani też w zmniejszeniu bezrobocia utajonego (które w latach 1990-1992 nawet znacznie wzrosło), ale w głębokiej recesji gospodarczej, spadku produkcji, popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego oraz w nadmiernym wzroście importu, w stosunku do eksportu. Spadek produkcji i zatrudnienia był następstwem zastosowania restrykcyjnej polityki podatkowej i fiskalnej, które doprowadziły do głębokiego spadku popytu efektywnego. Skutki bezrobocia Bezrobocie masowe i strukturalne powoduje wiele ekonomicznych i społecznych skutków, pociągających za sobą koszty materialne i ludzkie oraz rodzi wiele uciążliwych zjawisk patologii społecznej. Skutki bezrobocia można rozpatrywać w płaszczyźnie ekonomicznej, społecznej, politycznej, prawnej, a także psychologicznej, etyczno-moralnej i obyczajowej, w odniesieniu do jednostki i całego społeczeństwa. Z przeprowadzonych badań wynika, że bezrobotni są łatwiej podatni na zachorowania, co związane jest z obniżeniem poziomu życia, wydłużająca się stresową sytuacja, czy utrata niektórych świadczeń przysługujących zatrudnionym. Bezrobocie wpływa także negatywnie na kondycję psychiczną człowieka. Szczególnie dotyczy to ludzi najmłodszych i najstarszych, zwłaszcza gdy nie podejmują pracy przez dłuższy okres. W takich wypadkach często dochodzi nawet do prób samobójstw. 3
Koszty i skutki bezrobocia Źródło: S. Borkowska, P. Bohdziewicz, Lokalna. Polityka rynku pracy, Łódź 1995, s. 92. Szczególne skutki rodzi bezrobocie ludzi młodych, którzy po ukończeniu szkoły nie mogą znaleźć pracy. Powoduje ono przeważnie trwałe zmiany w psychice, hamuje rozwój osobowości, rodzi obojętność i frustrację. Nie uregulowany tryb życia wyzwala w młodzieży zachowania dewiacyjne i patologiczne, które znajdują ujście w alkoholizmie, narkomanii, prostytucji i przestępczości. Problemem o szczególnym znaczeniu na terenach o wysokiej stopie bezrobocia jest bezrobocie długookresowe. Powoduje ono degradację postaw wobec pracy, zniechęcenie, a w końcu zaprzestanie poszukiwania pracy. 4
Przeciwdziałanie bezrobociu Biorąc pod uwagę wszystkie negatywne zjawiska towarzyszące bezrobociu, należy podjąć działania w kierunku przeciwdziałania bezrobociu. Takie działania proponuje Program rozwoju przedsiębiorczości i przeciwdziałania bezrobociu. Gminny program przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy został opracowany na lata 2004-2006. Mając na uwadze bardzo szybko zachodzące zmiany na lokalnym ryku pracy, szybko zmieniającą się sytuację gospodarczą, jak również często zmieniające się przepisy prawne, opracowanie programu na dłuższy okres czasu nie byłoby uzasadnione. II. CELE PROGRAMU Program określa główne kierunki działań i zadania w zakresie ograniczenia bezrobocia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy z uwzględnieniem wzrostu zatrudnienia mieszkańców gminy (tworzenia warunków do zwiększania liczby miejsc pracy w gminie ) oraz stworzenie przyjaznego klimatu rozwoju przedsiębiorczości w mieście w latach 2004-2006. Celem strategicznym programu jest stworzenie nowych i utrzymanie istniejących miejsc pracy w gminie. 5
III. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE W POWIECIE OLKUSKIM I. Dane statystyczne na dzień 31.10.2003r Poziom bezrobocia w powiecie olkuskim Gmina Ogółem Bez zasiłku Absolwenci Kobiet Olkusz 4 926 3 998 382 211 Bukowno 795 635 61 35 Bolesław 628 516 60 39 Trzyciąż 398 325 38 23 Klucze 1 561 1 266 116 74 Wolbrom 1 977 1 606 160 91 Powiat (ogółem) 10 285 8 346 810 473 Struktura bezrobocia absolwentów w powiecie olkuskim Gmina Ogółem Kobiet Olkusz 382 211 Bukowno 61 35 Bolesław 60 39 Trzyciąż 31 23 Klucze 116 74 Wolbrom 160 91 Powiat Olkusz 810 473 Absolwenci wg Ogółem Kobiety wykształcenia Wyższe 159 121 Policealne i średnie 359 193 Licealne (LO) 146 103 Zasadnicze zawodowe 146 56 Ogółem 810 473 6
Na dzień 31 października 2003 roku liczba bezrobotnych na terenie naszego miasta wynosiła 764 osoby, z czego 452 osoby to kobiety. Stopa bezrobocia kształtuje się na poziomie 12,6% i wykazuje tendencje spadkową. Dla porównania - na dzień 30 kwietnia 2002r w mieście Bukowno zarejestrowanych było 795 bezrobotnych z czego 450 osób to kobiety. W stosunku do liczby mieszkańców naszego miasta jest to 7,2%. Przyjmując, że aktywni zawodowo to ludzie w przedziale wiekowym od 20 60 roku życia, których na terenie miasta mamy 6.055 - to stopa bezrobocia kształtowała się wówczas na poziomie ok.13,13%. Szczegółowe dane dotyczące bezrobocia w Mieście: 1. Liczba bezrobotnych: w tym kobiet: Ogółem: 764 452 z tego: a). absolwenci: 72 38 w tym: - szkół wyższych 13 9 - Liceum Ogólnokształcące 14 8 - Policealne i średnie zawodowe 36 18 - Zasadnicze 9 3 b). Bezrobotni dotychczas niepracujący: 269 165 c). Bezrobotni z prawem do zasiłku: 102 58 d). Bezrobotni bez prawa do zasiłku: 662 394 2. Struktura bezrobotnych według wieku: Od 18 24 249 141 Od 25 34 184 112 Od 35 44 182 122 Od 45 54 136 72 Od 55 59 11 5 Od 60 i więcej 2 0 7
Struktura bezrobotnych wg wieku 800 700 600 500 400 powyżej 60 od 55-59 od 45-54 od 35-44 od 25-34 od 18-24 300 200 100 0 Ogółem w tym kobiet Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia: - wyższe 46 31 - policealne i średnie zawodowe 258 168 - Liceum Ogólnokształcące 81 64 - zasadnicze 239 109 - podstawowe i niepełne podstawowe 140 80 Struktura bezrobotnych wg poziomu wykształcenia 300 250 200 150 100 50 0 Ogółem w tym kobiet wyższe policealne i średnie zawodowe liceum ogólnokształcące zasadnicze podstawowe i niepełne podstawowe 8
IV. REALIZACJA ZADAŃ 1. Aktywizowanie lokalnego rynku pracy. Stworzenie warunków dla rozwoju istniejących oraz powstawania nowych podmiotów gospodarczych: Lp Zadanie Sposób realizacji Odpowiedzialni. 1. Ulgi w opłacie za wpis do Uchwała Rady Miejskiej Referat SO i OC ewidencji działalności gospodarczej 2. Wprowadzenie ulg inwestycyjnych i podatkowych dla inwestorów Uchwały Rady Miejskiej Referat GB Referat FK 3. Polityka przestrzenna miasta Plan zagospodarowania Referat GB stworzenie możliwości inwestycyjnych przestrzennego 4. Zainteresowanie potencjalnych Skuteczna promocja ofert Referat GB inwestorów terenami pod inwestycje w gminie 5. Pomoc w uzyskaniu pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej współpraca z Współpraca z MARR, PUP i bankami. Stworzenie warunków uzyskania pożyczki z MOPS Referat SO i OC Kierownik MOPS MARR, PUP i bankami 6. Wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw Zorganizowanie targów przedsiębiorczości. Pomoc w korzystaniu z funduszu poręczeniowego i pożyczkowego dla MSP. Referat SO 9
2. Stworzenie warunków do optymalnego wykorzystania zasobów pracy. Lp Zadanie Sposób realizacji Odpowiedzialni. 1. Zwolnienia podatkowe (podatki Uchwała Rady Miejskiej Referat FK lokalne ) dla firm tworzących nowe miejsca pracy 2. Współpraca z PUP z zakresie Stały kontakt z PUP wymiana Referat OR organizowania prac interwencyjnych, robót publicznych, stażów absolwenckich informacji 3. Finansowanie stażów w jednostkach organizacyjnych miasta dla najzdolniejszych absolwentów studiów dziennych - mieszkańców Bukowna Uchwała Rady Miejskiej zasady przyznawania stażu Referat OR Referat KB 3. Działalność szkoleniowa i informacyjna Lp Zadanie Sposób realizacji Odpowiedzialni. 1. Współpraca z PUP szkolenia w zakresie przekwalifikowania zawodowego 2. Spotkania z przedsiębiorcami - udział instytucji działających na rzecz MSP 3. Punkt informacyjno- doradczy w gminie dla pracodawców i pracobiorców Bieżąca wymiana informacji z PUP; Referat SO i OC propagowanie wśród mieszkańców Ustalenie harmonogramu spotkań i Referat SO i OC ich organizacji Wystapienie do PUP w sprawie Referat SO i OC oddelegowania pracownika; Referat OR przygotowanie pomieszczenia w budynku UM 10
V. ŚRODKI NA REALIZAJĘ ZADAŃ W budżecie miasta na realizację programu w roku 2004 Rada Miasta przeznaczy środki określone przez komórki realizujące zadania programu. W kolejnych latach środki na realizację programu będą określone w trakcie przyjmowania uchwał budżetowych według poniżej zamieszczonej tabeli: Lp. Zadanie Dział/Rozdział/ Paragraf Kwota 11