Raport końcowy z badania dotyczącego obserwacji zależności nasilenia objawów alergicznego nieżytu nosa od współwystępowania innych chorób o podłożu alergicznym
Celem badania była obserwacja zależności nasilenia objawów alergicznego nieżytu nosa od współwystępowania innych chorób o podłożu alergicznym. Dodatkowym celem badania była obserwacja profilu terapeutycznego pacjentów ze szczególnym uwzględnieniem współwystępowania innych chorób o podłożu alergicznym.
Badanie zrealizowano na terenie całej Polski od marca 2015 roku do stycznia 2016 roku. W badaniu wzięło udział 5 940 pacjentów oraz 186 lekarzy-badaczy.
Dobór uczestników badania Wywiad z pacjentem (wypełnienie kwestionariusza) Odsyłanie materiałów Sporządzenie raportu końcowego
Do badania lekarz zapraszał pacjentów, którzy wymagali terapii z powodu alergicznego nieżytu nosa. Wszyscy pacjenci oraz opiekunowie niepełnoletnich pacjentów wyrazili werbalną zgodę na udział w badaniu. W badaniu nie mogli wziąć udziału pacjenci, którzy już wcześniej uczestniczyli w badaniu. W badaniu wzięli udział lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu lekarza, którzy uzyskali wpis do rejestru prowadzonego przez właściwą Okręgową Radę Lekarską i nie zostali zawieszeni w prawie wykonywania zawodu lekarza albo ograniczeni w wykonywaniu określonych czynności medycznych.
W celu przeprowadzenia badania zastosowano wystandaryzowaną technikę badawczą w postaci wywiadu kwestionariuszowego. Narzędziem służącym do realizacji badania był kwestionariusz wywiadu.
Raport wykonany na podstawie przesłanego do firmy QAH Sp. z o.o. Sp. k. raportu zbiorczego, który jednocześnie był potwierdzeniem przeprowadzenia badania z pacjentami przez lekarza - badacza. Dane z raportu zostały przedstawione w formie zbiorczej. Wszystkie tabele i wykresy procentowane są do wszystkich ważnych przypadków.
Wiek 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 10 lat 17,6% 11-20 lat 21,9% 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51 lat 17,9% 16,0% 13,8% 12,8% Najwyższy odsetek pacjentów biorących udział w badaniu stanowiły osoby mające 11-20 lat (21,9%).
Statystyka wieku Średnia Odchylenie standardowe Mediana Dominanta Minimum Maksimum Kwartyle 25% 75% 50% 29,24 17,48 26 10 2 90 15 26 42 Średnia wieku badanych wynosiła około 29 lat (± około 18 lat). Dominowali pacjenci 10 letni (dominanta). Najmłodszy uczestnik badania miał 2 lata, a najstarszy 90 lat. Warto dodać, że dzieląc pacjentów na 4 grupy liczące po 25% jednostek, pierwszą grupę stanowili respondenci do 15. roku życia, kolejną od 15 lat do 26 lat. Trzecią grupę stanowiły osoby do 42. roku życia, a ostatnią od 42 lat do 90 lat.
60,0% 57,1% Płeć 50,0% 42,9% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% żeńska męska Ponad połowę uczestników badania stanowiły kobiety (57,1%).
Body Mass Index (BMI) BMI Status Udział badanych < 18,5 18,5-24,9 25,0-29,9 30,0-34,9 35,0-39,9 40 niedowaga waga prawidłowa nadwaga otyłość I stopnia otyłość II stopnia otyłość III stopnia 20,1% 48,8% 24,0% 5,8% 1,3% 0,0% W przypadku połowy badanych wskaźnik BMI wskazywał na prawidłową masę ciała (48,8%).
Wykształcenie 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% dziecko w wieku przedszkolnym 6,2% dziecko w wieku szkolnym 23,3% podstawowe 4,8% zawodowe 15,0% średnie 32,4% wyższe 18,3% Około 1/3 osób posiadała wykształcenie średnie (32,4%).
Miejsce zamieszkania 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% wieś 31,6% miasto <100 tys. mieszkańców 34,6% miasto 100 tys. mieszkańców 33,8% Większość osób zamieszkiwała miasta (68,4%). Nie zauważono znaczącego zróżnicowania ze względu na wielkość zamieszkiwanej miejscowości.
Rozpoznanie ANN 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% ANN okresowy-łagodny 40,6% ANN przewlekły-umiarkowany ANN okresowy-umiarkowany 20,9% 26,3% ANN przewlekły-łagodny 9,5% ANN przewlekły-ciężki ANN okresowy-ciężki 1,5% 1,2% Dokonując rozpoznania charakteru alergicznego nieżytu nosa, wzięto pod uwagę jego rodzaj (okresowy, przewlekły) oraz nasilenie (łagodny, umiarkowany, ciężki). Analiza wykazała, że najwięcej osób było leczonych z powodu ANN okresowego o łagodnym nasileniu (40,6%).
Miesiące związane z największym nasileniem objawów ANN I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 40,6% ANN okresowyłagodny 2,1% 8,3% 52,3% 75,9% 76,3% 53,5% 19,9% 13,3% 18,3% 15,8% 7,1% 2,1% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 18,1% 22,5% 56,9% 85,6% 83,1% 60,0% 45,0% 39,4% 37,5% 28,8% 22,5% 16,3% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 7,1% 15,7% 52,0% 74,0% 77,2% 55,9% 29,9% 18,1% 29,9% 21,3% 11,8% 10,2% 9,5% ANN przewlekłyłagodny 28,1% 45,6% 80,7% 66,7% 61,4% 56,1% 19,3% 19,3% 33,3% 36,8% 28,1% 24,6% Analiza zależności między najczęściej występującymi rodzajami ANN, a miesiącami związanymi z największym nasileniem objawów ANN wykazała, że osoby chorujące na ANN okresowy o łagodnym nasileniu, ANN przewlekły o umiarkowanym nasileniu oraz ANN okresowy o umiarkowanym nasileniu odczuwały jego objawy głównie w kwietniu (74%-86%) oraz maju (77%-83%). *Wielokrotny Wybór
Okres rozpoznania choroby rozpoznana wcześniej 82,4% Średnia 6,82 Odchylenie standardowe 6,35 Dominanta 1; 5 Minimum 1 świeżo zdiagnozowana 17,6% Maksimum 45 * Statystyka choroby podawana w latach W przypadku zdecydowanej większości badanych choroba została rozpoznana wcześniej (82,4%), średnio około 7 lat temu.
Epizod choroby pierwszy 2-3 4-5 6-7 >7 40,6% ANN okresowy-łagodny 14,8% 34,8% 19,7% 7,3% 23,4% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 6,4% 13,4% 26,1% 15,9% 38,2% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 15,0% 27,8% 15,9% 14,3% 27,0% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 12,7% 40,0% 10,9% 9,1% 27,3% Zauważa się, że dla znaczącego odsetka osób z najczęściej występującymi rodzajami choroby był to jej 2 lub 3 epizod. Wyjątek stanowi 38,2% pacjentów z przewlekłym ANN o umiarkowanym nasileniu, dla których był to więcej niż siódmy epizod choroby.
Wiek, w którym pojawiły się pierwsze objawy choroby 0-3 4-12 13-18 19-25 26-40 >40 40,6% ANN okresowy-łagodny 1,7% 23,5% 27,8% 16,7% 17,9% 12,4% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 4,0% 22,8% 12,1% 18,1% 26,2% 16,8% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 1,6% 30,9% 13,8% 16,3% 18,7% 18,7% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 3,8% 28,8% 19,2% 3,8% 32,9% 11,5% Pierwsze objawy choroby u 27,8% osób z ANN okresowym o łagodnym nasileniu pojawiły się między 13. a 18. rokiem życia. W przypadku 26,2% pacjentów objawy ANN o charakterze przewlekłym i umiarkowanym nasileniu wystąpiły między 26. a 40. rokiem życia. Około 1/3 chorych leczonych z powodu ANN okresowego o umiarkowanym nasileniu, doświadczyła symptomów choroby mając 4-12 lat (30,9%).
Liczba czynników ryzyka choroby Średnia 2,89 Dominanta - 3 0 1 2 3 4 5 6 40,6% ANN okresowy-łagodny 1,6% 8,8% 28,1% 40,2% 16,5% 4,4% 0,4% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 0,0% 11,8% 19,3% 40,4% 19,9% 4,3% 4,3% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 0,0% 9,4% 28,9% 35,2% 19,5% 3,9% 3,1% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 0,0% 10,3% 29,3% 25,9% 22,4% 12,1% 0,0% W przypadku znaczącego odsetka osób z najczęściej występującymi rodzajami ANN występowały 3 czynniki ryzyka choroby. Wyjątek stanowi 29,3% chorych z ANN przewlekłym o łagodnym nasileniu, u których najczęściej występowały 2 czynniki ryzyka.
Czynniki ryzyka ANN Dodatni wywiad rodzinny w kierunku atopii Niska masa urodzeniowa Narodziny wiosną lub jesienią Mieszkanie w pobliżu terenów przemysłowych Mieszkanie w okolicy o dużym nasileniu ruchu Mieszkanie w pobliżu łąk/pól Kontakt ze zwierzętami domowymi Palenie tytoniu 40,6% ANN okresowyłagodny 35,5% 6,1% 22,9% 22,0% 21,2% 39,6% 54,3% 78,8% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 61,5% 7,5% 13,7% 29,8% 35,4% 37,3% 38,5% 75,2% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 45,3% 1,6% 22,7% 28,1% 26,6% 43,0% 44,5% 77,3% 9,5% ANN przewlekłyłagodny 60,3% 5,2% 17,2% 20,7% 36,2% 37,9% 43,1% 75,9% *Wielokrotny Wybór Przeprowadzona analiza zależności miedzy najczęściej występującymi rodzajami ANN a czynnikami ryzyka wskazuje, że palenie tytoniu było głównym czynnikiem ryzyka wywołującym chorobę (75%-79%). Drugim czynnikiem ryzyka, który dotyczył wysokiego odsetka chorych z poszczególnymi rodzajami ANN był kontakt ze zwierzętami domowymi (43%-54%). Ponadto, trzecim czynnikiem dotyczącym 39,6% osób z okresowym ANN o nasileniu łagodnym, było mieszkanie w pobliżu łąk/pól. Większość chorych leczona z powodu przewlekłego ANN o nasileniu łagodnym oraz umiarkowanym posiadała dodatni wywiad rodzinny w kierunku atopii (kolejno: 60,3%; 61,5%). Ten czynnik ryzyka dotyczył także 45,3% osób z okresowym ANN o nasileniu umiarkowanym.
Czynniki ryzyka ANN palenie tytoniu Bierne 53,2% Czynne 46,8% Bierne 62,5% Czynne 37,5% ANN okresowy-łagodny Palenie tytoniu 78,8% ANN przewlekły-umiarkowany Palenie tytoniu 75,2% ANN okresowy-umiarkowany Palenie tytoniu 77,3% ANN przewlekły-łagodny Palenie tytoniu 75,9% Bierne 62,6% Czynne 37,4% Bierne 40,0% Czynne 60,0% Palenie tytoniu stanowiło dominujący czynnik ryzyka u chorych z poszczególnymi rodzajami ANN. Większość osób leczona z powodu ANN okresowego o nasileniu umiarkowanym paliła czynnie (60,0%). Natomiast większość osób z pozostałymi rodzajami ANN była narażona na bierne palenie tytoniu (53%-63%).
Liczba współistniejących chorób alergicznych Średnia 1,13 Dominanta - 1 0 1 2 3 4 5 40,6% ANN okresowy-łagodny 19,7% 68,3% 8,8% 3,2% 0,0% 0,0% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 15,5% 51,6% 18,6% 11,2% 2,5% 0,6% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 19,5% 59,4% 10,2% 9,4% 1,5% 0,0% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 12,1% 75,9% 8,6% 3,4% 0,0% 0,0% U większości badanych, u których wystąpiły poszczególne rodzaje ANN, współwystępowała jedna choroba alergiczna (52%-76%).
Współistniejące choroby alergiczne 40,6% ANN okresowyłagodny Zapalenie spojówek Atopowe zapalenie skóry Wyprysk atopowy (egzema) Alergia na leki 35,0% 29,0% 5,5% 3,5% Alergia pokarmowa 10,5% Pokrzywka 26,0% Astma 9,5% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 36,0% 43,4% 11,8% 11,8% 17,6% 20,6% 19,1% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 42,7% 29,1% 6,8% 4,9% 14,6% 18,4% 25,2% 9,5% ANN przewlekłyłagodny 35,3% 31,4% 7,8% 3,9% 5,9% 25,5% 7,8% *Wielokrotny Wybór Dominującą chorobą współwystępującą u chorych z ANN okresowym o łagodnym nasileniu, ANN okresowym o umiarkowanym nasileniu i ANN przewlekłym o łagodnym nasileniu było zapalenie spojówek (35%-43%). Natomiast u 43,4% chorych z ANN przewlekłym o umiarkowanym nasileniu zaobserwowano atopowe zapalenie skóry. Atopowe zapalenie skóry występowało także u 31,4% chorych z przewlekłym ANN o łagodnym nasileniu.
Występowanie objawów ANN nos oczy uszy jama ustna, gardło Inne 40,6% ANN okresowy-łagodny 95,5% 56,1% 22,8% 50,0% 34,6% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 97,5% 42,7% 24,2% 45,9% 58,6% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 97,6% 57,1% 29,4% 38,9% 49,2% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 100,0% 38,6% 12,3% 38,6% 33,3% *Wielokrotny Wybór U prawie wszystkich pacjentów, u których zdiagnozowano poszczególne rodzaje ANN, występowały objawy ze strony nosa (96%-100%). Relatywnie najmniejszy odsetek chorych w tej grupie odczuwał objawy ze strony uszu (12%-29%).
Występowanie schematów objawów ANN nos nos + oczy nos + inne objawy nos + oczy + uszy + jama ustna, gardło + inne objawy nos + oczy + uszy + jama ustna, gardło Pozostałe 40,6% ANN okresowy-łagodny 15,0% 15,4% 9,3% 8,1% 13,4% 38,8% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 22,9% 8,9% 17,2% 15,3% 5,1% 30,6% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 19,0% 15,9% 11,9% 13,5% 8,7% 31,0% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 35,1% 14,0% 8,8% 1,8% 8,8% 31,5% Przeprowadzono analizę sprawdzającą schematy występujących objawów u badanych z poszczególnymi rodzajami ANN. Znaczący odsetek pacjentów doświadczał objawów tylko ze strony nosa (15%-35%). Odsetek chorych z przewlekłym ANN o umiarkowanym nasileniu, którzy doświadczali wszystkich objawów jednocześnie, wynosił 15,3%.
Rodzaje objawów ANN U prawie wszystkich pacjentów występowały następujące objawy ANN: wyciek wodnistej wydzieliny z nosa (94,8%), kichanie o charakterze napadowym (92,8%), świąd nosa (91,2%), uczucie zatkania (90,7%). Zaburzenia węchu wystąpiły u 72,2% osób. Ponad połowa chorych zgłosiła świąd spojówek (51,0%). Wyciek wodnistej wydzieliny z nosa 94,8% Kichanie o charakterze napadowym 92,8% Świąd nosa 91,2% Uczucie zatkania 90,7% Zaburzenia węchu 72,0% Świąd spojówek 51,0% Spływanie wydzieliny po ścianie gardła 39,4% Światłowstręt 38,2% Świąd podniebienia 36,1% Świąd gardła 34,4% Pogorszenie koncentracji i uczenia się 30,8% Zmęczenie 30,8% Chrypka 30,1% Zaburzenia smaku 28,9% Zaburzenia snu 28,4% Zaburzenia widzenia 27,8% Ból gardła 27,7% Uczucie nieświeżego oddechu 25,0% Świąd uszu 22,0% Świszczący oddech 22,0% Uczucie zatkania 19,8% Ból głowy 16,0% Stan podgorączkowy 13,8% Zaburzenia słuchu 13,6% Zawroty głowy 10,2% Wzdęcia 7,6% Biegunka 6,7% Nudności 6,7% Zaparcia 5,7% *Wielokrotny Wybór
Nasilenie objawów - nos 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% wyciek wodnistej wydzieliny z nosa 7,9% 24,3% 18,8% 26,3% 18,8% 3,9% kichanie o charakterze napadowym 8,9% 22,6% 24,7% 27,3% 12,3% 4,2% 1-łagodne 2 świąd nosa 9,0% 22,0% 28,1% 26,6% 9,9% 4,4% 3 4 5 uczucie zatkania 10,1% 19,0% 27,2% 23,8% 12,5% 7,4% 6-silne zaburzenia węchu 16,4% 22,9% 24,7% 22,0% 9,4% 4,6% Około 1/5 ogółu badanych silnie odczuwała takie objawy jak wyciek wodnistej wydzieliny z nosa i uczucie zatkania (suma punktów 5-6: 22,7%; 19,9%).
Nasilenie objawów - oczy 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% świąd spojówek 17,3% 27,6% 19,9% 18,2% 11,4% 5,6% 1-łagodne 2 światłowstręt 22,7% 23,6% 21,2% 18,0% 8,2% 6,3% 3 4 5 6-silne zaburzenia widzenia 25,3% 22,0% 24,2% 13,4% 7,0% 8,1% Objawem najsilniej odczuwanym przez pacjentów był świąd spojówek (suma punktów 5-6: 17,0%).
Nasilenie objawów - uszy 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% 2,0% świąd uszu 36,1% 36,7% 21,1% 4,1% 1-łagodne uczucie zatykania 32,6% 27,3% 28,8% 1,5% 9,8% 2 3 4 5 1,0% zaburzenia słuchu 22,0% 34,1% 31,9% 11,0% Większość badanych odczuwała objawy ze strony uszu w stopniu łagodnym. Najwyższy odsetek osób odczuwał w stopniu łagodnym świąd uszu (suma punktów 1-2: 72,8%).
Nasilenie objawów jama ustna, gardło 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% świąd podniebienia świąd gardła ból gardła chrypka uczucie nieświeżego oddechu 24,1% 23,5% 13,5% 3,0% 14,4% 19,5% 26,5% 32,4% 37,8% 33,5% 41,1% 39,2% 39,5% 37,8% 34,7% 1,2% 13,7% 0,4% 8,7% 1,7% 0,4% 13,5% 1,1% 0,0% 19,4% 2,0% 16,2% 1,2% 1-łagodne 2 3 4 5 spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła 15,2% 26,2% 31,2% 18,3% 5,7% 3,4% 6-silne zaburzenia smaku 22,8% 19,7% 34,8% 18,1% 3,6% 1,0% Znaczący odsetek badanych odczuwał objawy ze strony jamy ustnej i gardła w stopniu umiarkowanym (suma punktów 3-4). Połowa pacjentów doświadczała świądu gardła w stopniu łagodnym (suma punktów 1-2: 50,0%). Około 9% chorych silnie odczuwało spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (suma punktów 5-6: 9,1%).
Nasilenie objawów inne 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% świszczący oddech 24,5% 30,6% 20,4% 18,4% 6,1% wzdęcia 41,2% 41,2% 13,7% 3,9% biegunka 62,3% 22,2% 13,3% 2,2% zaparcia nudności 52,6% 62,2% 42,1% 28,9% 5,3% 8,9% ból głowy 25,2% 26,2% 24,3% 16,8% 7,5% 1,5% zawroty głowy 27,9% 36,8% 30,9% 2,9% zmęczenie 27,2% 22,3% 25,2% 14,1% 10,7% 0,5% stan podgorączkowy 41,3% 28,3% 20,7% 5,4% 4,3% zaburzenia snu 31,1% 24,2% 23,7% 11,6% 7,4% 2,0% pogorszenie koncentracji i zdolności uczenia 19,9% 30,6% 19,9% 17,0% 10,2% 2,4% 1-łagodne 2 3 4 5 6-silne Zdecydowana większość osób odczuwała powyższe objawy w stopniu łagodnym - głównie zaparcia (suma punktów 1-2: 94,7%). Najsilniej odczuwanymi innymi objawami ANN było pogorszenie koncentracji i zdolności uczenia się (suma punktów 5-6: 12,6%), zmęczenie (suma punktów 5-6: 11,2%), zaburzenia snu (suma punktów 5-6: 9,4%).
Objawy o największym nasileniu Po zsumowaniu punktów oceniających nasilenie poszczególnych objawów ANN zaobserwowano, że objawami o największym nasileniu były: wyciek wodnistej wydzieliny z nosa (punkty 5-6: 22,7%), uczucie zatkania (punkty 5-6: 19,9%), świąd spojówek (punkty 5-6: 17,0%), kichanie o charakterze napadowym (punkty 5-6: 16,5%), zaburzenia widzenia (punkty 5-6: 15,1%). Wyciek wodnistej wydzieliny z nosa 22,7% Uczucie zatkania nosa 19,9% Świąd spojówek 17,0% Kichanie o charakterze napadowym 16,5% Zaburzenia widzenia 15,1%
22,7% Częstotliwość występowania objawów o największym nasileniu Wyciek wodnistej wydzieliny z nosa Codziennie Kilka razy w tygodniu 1x w tygodniu 1x w miesiącu 16,4% 52,4% 21,6% 5,9% Rzadziej 3,7% 19,9% Uczucie zatkania 16,9% 53,2% 20,2% 6,2% 3,5% 17,0% Świąd spojówek 13,8% 53,1% 23,3% 7,1% 2,7% Kichanie o charakterze 16,5% 16,3% 53,5% 20,6% 6,1% napadowym 3,5% 15,1% Zaburzenia widzenia 12,8% 51,4% 27,9% 5,6% 2,3% Objawy najsilniej odczuwane przez badanych tj. wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, uczucie zatkania, świąd spojówek, kichanie o charakterze napadowym, zaburzenia widzenia, występowały u większości badanych kilka razy w tygodniu (51%-54%).
Wpływ objawów nieżytu nosa na funkcjonowanie pacjentów ogólnie 1-nie przeszkadzają 2 3 4 5 6 7 8 9 10-bardzo przeszkadzają 5,6% 11,4% 14,8% 12,5% 15,6% 13,1% 12,3% 7,8% 1,9% 5,0% wykonywanie codziennych czynności, rekreacja praca, nauka 1-nie przeszkadzają 2 3 4 5 6 7 8 9 10-bardzo przeszkadzają 6,4% 10,3% 14,1% 15,6% 16,6% 13,5% 6,4% 9,1% 2,7% 5,3% 1-nie przeszkadzają 2 3 4 5 6 7 8 9 10-bardzo przeszkadzają 8,0% 11,5% 14,8% 13,2% 16,3% 11,6% 7,7% 8,6% 2,8% 5,5% Objawy nieżytu nosa najbardziej przeszkadzały pacjentom w wykonywaniu codziennych czynności, rekreacji (suma punktów 8-10: 17,1%). Niewiele mniejszemu odsetkowi chorych objawy najbardziej przeszkadzały w pracy i nauce (suma punktów 8-10: 16,9%).
Dotychczasowa diagnostyka Punktowe testy skórne z alergenami Oznaczenie całkowitego poziomu lge Oznaczenie poziomu swoistych lge Test prowokacji donosowej z alergenem Rynoskopia przednia 40,6% ANN okresowy-łagodny 97,1% 30,0% 12,4% 5,2% 33,8% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 96,6% 63,3% 23,8% 2,7% 36,1% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 95,9% 58,8% 29,9% 1,0% 33,0% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 95,9% 40,8% 24,5% 0,0% 20,4% *Wielokrotny Wybór Prawie wszyscy pacjenci z poszczególnymi rodzajami ANN zostali poddani punktowym testom skórnym z alergenami (96%-97%). W przypadku około 1/3 chorych z ANN okresowym o łagodnym nasileniu przeprowadzono rynoskopię przednią oraz oznaczenie całkowitego poziomu lge (kolejno: 33,8%; 30,0%). Najmniejszy odsetek pacjentów został poddany testowi prowokacji donosowej z alergenem (0%-5%).
Stwierdzona alergia Roztocze kurzu domowego Pleśnie Alergeny zwierząt domowych Pyłki roślin Inne 40,6% ANN okresowy-łagodny 42,1% 31,6% 41,2% 82,9% 4,4% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 56,9% 38,6% 37,9% 81,0% 8,5% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 45,5% 30,9% 38,2% 84,5% 12,7% 9,5% ANN przewlekły-łagodny 66,0% 15,1% 28,3% 62,3% 1,9% *Wielokrotny Wybór Zdecydowana większość pacjentów z poszczególnymi rodzajami ANN posiadała stwierdzoną alergię na pyłki roślin (62%-85%). W przypadku 66,0% chorych z ANN przewlekłym o łagodnym nasileniu alergen stanowiły roztocza kurzu domowego. Do innych alergenów zaliczono alergeny pokarmowe, takie jak mleko, orzechy, jajka, etc.
Dotychczas stosowane leki i najczęstsze dawki LEKI UDZIAŁ DAWKA Poniższa tabela zawiera prezentację ogólnego udziału leków stosowanych w dotychczasowej terapii zarówno w postaci monoterapii, jak i terapii skojarzonej. Najczęściej pacjenci dotychczas stosowali lewocetyryzynę (42,5%). Zbliżony odsetek osób stosował także inny lek przeciwhistaminowy, donosowy GKS oraz montelukast (29%-35%). lewocetyryzyna 42,5% 5 mg inny lek przeciwhistaminowy 35,4% 5 mg donosowy GKS 30,3% 100 mcg montelukast 28,6% 10 mg wziewne GKS 10,6% 250 mcg SABA 6,3% 100 mg donosowy lek przeciwhistaminowy 5,9% 100 mcg LABA 4,7% 24 mg lek złożony wgks + LABA 3,9% 600 mg donosowy lek obkurczający naczynia 2,0% 100 mcg kromon 0,8% 2,8 mg bromek ipratropium 0,2% 40 mcg teofilina 0,2% 100mg Inny lek 6,1% - *Wielokrotny Wybór
Dotychczas stosowane schematy terapeutyczne lewocetyryzyna Inny lek przeciwhist. lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + inny lek przeciwhist. montelukast + lewocetyryzyna inny lek przeciwhist. + donosowy GKS Pozostałe 40,6% ANN okresowyłagodny 24,2% 17,0% 9,3% 7,7% 11,9% 3,6% 26,3% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 14,6% 21,9% 5,2% 1,0% 3,1% 6,3% 47,9% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 20,9% 20,9% 6,6% 8,8% 0,0% 4,4% 38,4% 9,5% ANN przewlekłyłagodny 20,5% 25,0% 9,1% 9,1% 0,0% 6,8% 29,5% Powyższa tabela zawiera prezentację udziału dotychczas najczęściej stosowanych schematów terapeutycznych (monoterapii oraz terapii skojarzonej) składających się z analizowanych wyżej leków. Około 1/4 pacjentów z ANN okresowym o łagodnym nasileniu dotychczas stosowała lewocetyryzynę w monoterapii (24,2%). Zbliżony odsetek badanych leczonych z powodu ANN przewlekłego i okresowego o umiarkowanym nasileniu dotychczas stosował inny lek przeciwhistaminowy w postaci monoterapii (kolejno: 21,9%; 20,9%). Odsetek osób z ANN przewlekłym o łagodnym nasileniu, stosujący dotychczas inny lek przeciwhistaminowy, wynosił 25,0%.
Zalecone leki i najczęstsze dawki LEKI UDZIAŁ DAWKA Poniższa tabela zawiera prezentację ogólnego udziału zalecanych leków zarówno w postaci monoterapii, jak i terapii skojarzonej. Ponad połowie pacjentów zalecono stosowanie lewocetyryzyny (56,2%). Około 1/3 osób przepisano montelukast, donosowy GKS, inny lek przeciwhistaminowy (31%-36%). lewocetyryzyna 56,2% 5 mg montelukast 36,0% 10 mg donosowy GKS 34,3% 100 mcg inny lek przeciwhistaminowy 31,3% 5 mg wziewne GKS 8,3% 500 mcg donosowy lek przeciwhistaminowy 5,5% 100 mcg SABA 5,5% 300 mg LABA 3,6% 24 mg lek złożony wgks + LABA 3,3% 200; 600 mg kromon 1,3% brak danych teofilina 1,3% 10 mg donosowy lek obkurczający naczynia 0,8% 50 mcg bromek ipratropium 0,3% 40 mcg swoista immunoterapia 0,2% - Inny lek 4,3% - *Wielokrotny Wybór
Zalecone schematy terapeutyczne lewocetyryzyna Inny lek przeciwhist. lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + lewocetyryzyna montelukast + inny lek przeciwhist. montelukast + lewocetyryzyna + donosowy GKS Pozostałe 40,6% ANN okresowyłagodny 27,2% 16,2% 8,5% 10,6% 7,7% 5,1% 24,7% 26,3% ANN przewlekłyumiarkowany 18,0% 13,3% 11,7% 5,5% 4,7% 6,3% 40,5% 20,9% ANN okresowyumiarkowany 24,8% 11,9% 9,9% 4,0% 10,9% 3,0% 35,5% 9,5% ANN przewlekłyłagodny 16,3% 20,4% 8,2% 2,0% 8,2% 2,0% 42,9% Powyższa tabela zawiera prezentację udziału najczęściej zalecanych schematów terapeutycznych (monoterapii oraz terapii skojarzonej) składających się z analizowanych wyżej leków. Najczęściej pacjentom zalecano lewocetyryzynę w postaci monoterapii. Badani z ANN przewlekłym o łagodnym nasileniu, którym przepisano inny lek przeciwhistaminowy w postaci monoterapii, stanowili 1/5 ogółu osób z tym rodzajem choroby (20,4%).
Objawy ANN a zalecone schematy terapeutyczne lewocetyryzyna Inny lek przeciwhist. lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + lewocetyryzyna montelukast + inny lek przeciwhist. montelukast + lewocetyryzyna + donosowy GKS Pozostałe nos 19,8% 23,8% 14,9% 2,0% 1,0% 6,9% 31,6% nos + oczy 27,6% 18,4% 17,1% 3,9% 1,3% 0,0% 31,7% nos + inne objawy 25,9% 12,3% 11,1% 3,7% 3,7% 1,2% 42,1% nos + oczy + uszy + jama ustna, gardło + inne objawy 26,5% 2,9% 7,4% 1,5% 1,5% 10,3% 49,9% nos + oczy + uszy + jama ustna, gardło 19,6% 9,8% 2,0% 21,6% 37,3% 3,9% 5,8% Blisko 24% pacjentów z objawami ze strony nosa zalecono inny lek przeciwhistaminowy w postaci monoterapii (23,8%). Monoterapia lewocetyryzyną została przepisana znaczącemu odsetkowi osób odczuwających objawy ze strony nosa i oczu (27,6%), nosa i innych objawów (25,9%) lub odczuwających wszystkie objawy ANN (26,5%). Odsetek pacjentów doświadczających objawów ANN ze strony nosa, oczu, jamy ustnej, którym zalecono montelukast oraz inny lek przeciwhistaminowy, wynosił 37,3%.
Skuteczność leczenia ANN w ocenie lekarza 1-nieskuteczne 2 3 4 5-skuteczne Lekarze najwyżej ocenili skuteczność schematów złożonych z montelukastu i lewocetyryzyny (suma punktów 4-5: 100,0%) oraz lewocetyryzyny i donosowego GKS (suma punktów 4-5: 97,5%). Wysoka skuteczność lewocetyryzyny w postaci monoterapii została zauważona przez 85,2% specjalistów (suma punktów 4-5). Relatywnie najsłabiej została oceniona monoterapia innym lekiem przeciwhistaminowym (suma punktów 4-5: 67,5%). lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + inny lek przeciwhistaminowy montelukast + lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy + donosowy GKS 0,0% 1,1% 13,7% 48,4% 36,8% 0,0% 2,3% 30,2% 52,3% 15,2% 0,0% 2,5% 0,0% 23,1% 74,4% 0,0% 0,0% 6,9% 55,2% 37,9% 0,0% 0,0% 0,0% 52,0% 48,0% 0,0% 0,0% 12,0% 28,0% 60,0%
Skuteczność leczenia ANN w ocenie pacjenta 1-nieskuteczne 2 3 4 5-skuteczne Pacjenci najwyżej ocenili skuteczność schematów złożonych z montelukastu i innego leku przeciwhistaminowego (suma punktów 4-5: 96,6%) oraz montelukastu i lewocetyryzyny (suma punktów 4-5: 96,0%). Relatywnie najsłabiej została oceniona monoterapia innym lekiem przeciwhistaminowym (suma punktów 4-5: 80,0%). lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + inny lek przeciwhistaminowy 0,0% 0,0% 17,0% 46,8% 2,9% 2,9% 14,2% 58,6% 0,0% 2,6% 5,3% 18,4% 0,0% 0,0% 3,4% 27,6% 36,2% 21,4% 73,7% 69,0% montelukast + lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy + donosowy GKS 0,0% 0,0% 4,0% 24,0% 72,0% 0,0% 0,0% 8,0% 28,0% 64,0%
Tolerancja leczenia ANN w ocenie lekarza 1-bardzo zła 2 3 4 5-bardzo dobra Dobrą oraz bardzo dobrą tolerancję leczenia wszyscy lekarze przypisali ostatnim czterem wyróżnionym w tabeli schematom leczenia. Ponad 1/4 lekarzy zwróciła uwagę na umiarkowaną tolerancję leczenia ANN innym lekiem przeciwhistaminowym w postaci monoterapii (26,8%). lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy lewocetyryzyna + donosowy GKS 0,0% 0,0% 9,5% 28,4% 0,0% 0,0% 26,8% 52,3% 0,0% 0,0% 0,0% 2,6% 62,1% 20,9% 97,4% montelukast + inny lek przeciwhistaminowy 0,0% 0,0% 0,0% 51,7% 48,3% montelukast + lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy + donosowy GKS 0,0% 0,0% 0,0% 24,0% 76,0% 0,0% 0,0% 0,0% 20,0% 80,0%
Tolerancja leczenia ANN w ocenie pacjenta 1-bardzo zła 2 3 4 5-bardzo dobra Dobrą oraz bardzo dobrą tolerancję leczenia wszyscy pacjenci przypisali schematom leczenia złożonych z montelukastu i innego leku przeciwhistaminowego oraz innego leku przeciwhistaminowego i donosowego GKS. Badani w najmniejszym stopniu tolerowali monoterapię w postaci innego leku przeciwhistaminowego (suma punktów 1-3: 31,4%). lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy lewocetyryzyna + donosowy GKS montelukast + inny lek przeciwhistaminowy 0,0% 0,0% 10,5% 26,3% 0,0% 16,3% 15,1% 41,9% 0,0% 2,6% 0,0% 5,3% 0,0% 0,0% 0,0% 37,9% 63,2% 26,7% 92,1% 62,1% montelukast + lewocetyryzyna inny lek przeciwhistaminowy + donosowy GKS 0,0% 0,0% 4,0% 20,0% 76,0% 0,0% 0,0% 0,0% 24,0% 76,0%
Celem badania była obserwacja zależności nasilenia objawów alergicznego nieżytu nosa od współwystępowania innych chorób o podłożu alergicznym. Dodatkowym celem była obserwacja profilu terapeutycznego pacjentów ze szczególnym uwzględnieniem współwystępowania innych chorób o podłożu alergicznym. W próbie badawczej przeważały kobiety, osoby mające 11-20 lat, pacjenci z prawidłową masą ciała, osoby z wykształceniem średnim i zamieszkujące miasta liczące do 100 tys. ludności. Analiza danych dotyczyła pacjentów leczonych z powodu następujących rodzajów ANN: okresowy-łagodny, przewlekły-umiarkowany, okresowy-umiarkowany, przewlekły-łagodny, którzy stanowili zdecydowaną większość ogółu badanych. W przypadku zdecydowanej większości pacjentów choroba została rozpoznana wcześniej, średnio około 7 lat temu. Najczęściej lekarze mieli do czynienia z 2. bądź 3. epizodem choroby. Pierwsze objawy choroby pojawiały się u większości pacjentów przed ukończeniem pełnoletności. Palenie tytoniu, kontakt ze zwierzętami domowymi, mieszkanie w pobliżu pól/łąk lub dodatni wywiad rodzinny w kierunku atopii były najczęstszymi czynnikami rozwoju choroby wśród badanych. Wśród współistniejących chorób alergicznych u większości pacjentów zaobserwowano zapalenie spojówek i/lub atopowe zapalenie skóry.
U prawie wszystkich pacjentów z ANN występowały objawy ze strony nosa. Najsilniej odczuwanymi symptomami choroby były: wyciek wodnistej wydzieliny z nosa, uczucie zatkania, świąd spojówek, kichanie o charakterze napadowym, zaburzenia widzenia. Przez ponad połowę badanych były one odczuwane kilka razy w tygodniu. Objawy ANN najbardziej wpływały na wykonywanie codziennych czynności przez pacjentów i uprawianie sportu. Dotychczasowa diagnostyka ANN obejmowała głównie punktowe testy skórne z alergenami. Natomiast u najmniejszego odsetka osób przeprowadzano test prowokacji donosowej z alergenem. Zdecydowana większość badanych była uczulona na pyłki roślin. W dotychczas stosowanej terapii dominowała lewocetyryzyna lub inny lek przeciwhistaminowy w postaci monoterapii. W zaleconej na wizycie terapii również przeważała lewocetyryzyna lub inny lek przeciwhistaminowy w postaci monoterapii. Lekarze wyżej od pacjentów oceniali skuteczność i tolerancję schematów dotychczasowego leczenia. Pod względem skuteczności najwyższe oceny zarówno lekarze, jak i pacjenci przypisali schematowi leczenia złożonemu z montelukastu i lewocetyryzyny. Biorąc pod uwagę tolerancję leku, najwyższe oceny wśród lekarzy i pacjentów otrzymały schematy złożone z montelukastu i innego leku przeciwhistaminowego oraz innego leku przeciwhistaminowego i donosowego GKS.