01 Co warto wiedzieć o leczeniu alergii?

Transkrypt

1 01 Co warto wiedzieć o leczeniu alergii?

2 Spis treści Czym właściwie jest alergia?... 1 Dlaczego leczenie w ogóle jest konieczne?... 1 Jakie formy leczenia są możliwe?... 2 Co oznacza pojęcie "immunoterapia swoista"?... 2 Od kiedy i jak długo prowadzona jest immunoterapia swoista?... 3 Czy immunoterapia swoista (SLIT) ma również niepożądane skutki uboczne?... 4 W jaki sposób możesz odpowiednio wspomagać terapię?... 4 Życie po alergii... 5 Czym właściwie jest alergia? Alergia oznacza ogólnie nadwrażliwość układu odpornościowego na same w sobie nieszkodliwe substancje z otoczenia takie jak pyłki, sierść i łuski zwierząt, jad owadów, artykuły spożywcze i wiele innych. Substancje te są określane jako alergeny. Skłonność do nadwrażliwości jest wrodzona. Może ona objawiać się wieloma symptomami chorobowymi takimi jak zapalenie spojówek, cieknący nos, pokrzywka, astma oskrzelowa itp., których przyczyną jest reakcja zapalna. Zanim do tego dojdzie, muszą pojawić się czynniki zewnętrzne, które przeleją czarę goryczy, np. szczególnie intensywny kontakt z określonymi alergenami. Dlaczego leczenie w ogóle jest konieczne? Objawów kataru siennego np. nie należy bagatelizować jako niegroźnych i ewentualnie uciążliwych objawów chorobowych. Istnieje niebezpieczeństwo, że zapalenie, będące podstawą każdej choroby alergicznej, rozprzestrzeni się na dalsze odcinki dróg oddechowych, oskrzela. W ten sposób z rzekomo banalnego kataru siennego może rozwinąć się astma oskrzelowa. 1 (6)

3 Takie pogorszenie stanu lekarze obserwują przynajmniej u 30% wszystkich osób z alergią dróg oddechowych, które nie rozpoczęły leczenia przyczyny tego stanu lub rozpoczęły je za późno. Jakie formy leczenia są możliwe? Najlepszą drogą do całkowitego uwolnienia się od dolegliwości jest konsekwentne unikanie alergenów wywołujących choroby. W przypadku większości alergenów, np. pyłków, określonych pleśni oraz niektórych alergenów zwierzęcych, jest to jednak niemożliwe. Jeśli niemożliwe jest konsekwentne unikanie alergenów, wówczas możliwością leczenia jest immunoterapia swoista lub też hiposensybilizacja. Terapia ta, określana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako szczepionka przeciwko alergii, może wyleczyć lub przynajmniej w znacznym stopniu złagodzić Twoje dolegliwości. Oczywiście zawsze będziesz próbował unikać alergenów wywołujących chorobę. Jest to rozsądne zachowanie, które może przyczynić się do złagodzenia dolegliwości. Co oznacza pojęcie "immunoterapia swoista"? Chodzi o formę leczenia, w przypadku której np. u osób uczulonych na pyłek brzozy podawane są naturalne składniki pyłku brzozy w powoli zwiększanej dawce. Celem tego leczenia jest doprowadzenie układu odpornościowego do naturalnego, tzn. pozbawionego reakcji alergicznej, reagowania na wywołujący alergię pyłek brzozy. Leczenie to jest swoiste, ponieważ podawane są wyłącznie alergeny wywołujące alergię. Przez lekarzy jest określane jako immunoterapia, ponieważ oddziałuje ono na układ odpornościowy, niejako przestraja go. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) immunoterapia swoista jest jedyną formą terapii, która zwalcza przyczynę alergii, a nie tylko objawy. Najczęściej stosowana oraz najlepiej zbadana przez naukowców forma immunoterapii swoistej obejmuje podawanie zastrzyków. Roztwór alergenu wstrzykiwany jest pod skórę po zewnętrznej stronie ramienia. Początek terapii stanowi leczenie podstawowe. Oznacza to, że zastrzyki są z reguły podawane raz na tydzień. Początkowo dawka alergenu jest niewielka i będzie ostrożnie i konsekwentnie zwiększana przez Twojego lekarza. Jeśli osiągnięta zostanie przewidziana dla Ciebie dawka maksymalna, wówczas kolejnym etapem może być ciąg dalszy leczenia, w którym Twój lekarz w odstępie kilku tygodni w 2 (6)

4 okresie ok. trzech lat będzie wstrzykiwał Ci indywidualną dawkę maksymalną. O indywidualnej metodzie działania decyduje Twój lekarz, który w szczegółowy sposób omówi z Tobą terapię. W ramach intensywnych prac badawczych naukowcy w znacznym stopniu ulepszyli tą terapię. Udało im się chemicznie zmienić skład naturalnych składników roztworu alergenu. Umożliwiło to skrócenie leczenia podstawowego, które wcześniej oznaczało cotygodniowe zastrzyki podawane nawet przez cztery miesiące, do jedynie sześciu tygodni. W przypadku dzieci lub alergików z bardzo dużą nadwrażliwością lub lękiem przed zastrzykami istnieje forma terapii, w której alergen podawany jest w postaci kropli pod język przez samego pacjenta (immunoterapia podjęzykowa). Krople trzymane są pod językiem przez ok. 2 minuty, a następnie są połykane. Tym samym immunoterapia podjęzykowa zaczyna się tam, gdzie w przypadku wystąpienia objawów alergicznych wchłaniane są również alergeny wywołujące w błonach śluzowych. W ten sposób alergeny są najlepiej wchłaniane, a dozowanie może być kilkakrotnie większe niż w przypadku zastrzyków. Jak dotąd nie zaobserwowano poważnych skutków ubocznych w przypadku tej metody leczenia. Od kiedy i jak długo prowadzona jest immunoterapia swoista? Mniej więcej po ukończeniu 5 roku życia można rozpocząć leczenie za pomocą zastrzyków zawierających alergeny, jeśli występują odpowiednie objawy takie jak katar alergiczny, alergiczne zapalenie spojówek lub alergiczna astma oskrzelowa. Przed rozpoczęciem leczenia lekarz stwierdza na podstawie szeregu badań, jakie alergeny są odpowiedzialne za chorobę. Poza tym ustala, czy występują choroby towarzyszące, stojące na przeszkodzie immunoterapii swoistej. Jeśli wyniki badań przemawiają za rozpoczęciem leczenia, należy je niezwłoczne zacząć. Czas leczenia wynosi z reguły 3 lata. Czas trwania terapii zależy m.in. od tego, jak dobrze pacjent znosi podawany w zwiększanej dawce roztwór alergenu i jak szybko ustępują dolegliwości. Szybki spadek dolegliwości nie powinien jednak skłonić Cię do przedwczesnego przerwania terapii, ponieważ długotrwały efekt zależy w decydującym stopniu od czasu trwania terapii. Okres 3-5 lat może wydawać się długi, pamiętaj jednak, że terapia farmakologiczna, np. za pomocą kortyzonu, zazwyczaj prowadzona jest przez całe życie i nie jest pozbawiona skutków ubocznych. Duże znaczenie ma ścisła współpraca pacjenta i lekarza. 3 (6)

5 Czy immunoterapia swoista (SLIT) ma również niepożądane skutki uboczne? Jak każda inna forma terapii również immunoterapia swoista może prowadzić do niepożądanych reakcji. Lekarz o doświadczeniu alergologicznym zna wszystkie działania i dysponuje środkami pozwalającymi na leczenie skutków ubocznych. Przed rozpoczęciem terapii omawia z pacjentem, na co szczególnie musi zwrócić on uwagę. Lekkie reakcje skórne (zaczerwienienia i obrzęki) w miejscu wkłucia są stosunkowo częste, jednak zazwyczaj niegroźne. Silne obrzęki ramienia muszą być poddane obserwacji w gabinecie lekarskim i ewentualnie leczone miejscowo. W takich przypadkach konieczne jest zazwyczaj zmniejszenie dawki. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje alergiczne takie jak swędzenie, wysypka, kaszel lub duszności, przyspieszone bicie serca lub zawroty głowy. Zagrażający życiu wstrząs obserwuje się jeszcze rzadziej. W takich przypadkach lekarz natychmiast przeprowadzi leczenie wstrząsu. W jaki sposób możesz odpowiednio wspomagać terapię? Twoja współpraca jest szczególnie ważna dla terapii. O wyniku terapii decydujesz Ty. Miej na uwadze poniższe punkty: Należy dokładnie przestrzegać odstępów czasowych między poszczególnymi zastrzykami lub przyjmowaniem kropli. Po każdym zastrzyku musisz pozostać w gabinecie lekarskim przez co najmniej 30 minut, dzięki czemu lekarz może działać w sposób szybki i kompetentny. Jeśli w trakcie czasu oczekiwania zauważysz coś nietypowego (np. swędzenie w gardle, na dłoni lub na spodniej stronie stopy, kichanie, kaszel, duszności, swędzenie skóry, uczucie gorąca, zawroty głowy), natychmiast zgłoś się do lekarza lub jego asystentki. Jeśli po opuszczeniu gabinetu lekarskiego wystąpią nietypowe objawy lub nasilą się znane dolegliwości, również powinieneś nawiązać natychmiastowy kontakt z lekarzem prowadzącym terapię. Przed każdym nowym zastrzykiem informuj lekarza o tym, jak zniosłeś ostatni zastrzyk, jakie leki obecnie zażywasz i na co obecnie chorujesz (należy również zwrócić uwagę, na znane dolegliwości alergiczne, jeśli ponownie wystąpiły). 4 (6)

6 W dniu zastrzyku powinieneś unikać wysiłku fizycznego wszelkiego rodzaju (zwłaszcza aktywności sportowej) oraz szczególnych obciążeń (np. gorącego prysznica). W miarę możliwości staraj się unikać alergenów odpowiedzialnych za Twoje dolegliwości w trakcie całego okresu leczenia. Szczególnie osoby uczulone na roztocza kurzu domowego mogą w idealny sposób wspomagać terapię poprzez stosowanie materaców i poszewek antyroztoczowych, jako że większość roztoczy występuje w łóżku. Takie poszewki prowadzą do drastycznego zmniejszenia wdychanych alergenów. Są one zakładane na materace, pierzyny i poduszki oraz dokładnie zamykane na suwak. Na to zakładana jest zwykła pościel. Poszewki przepuszczają parę wodną, dzięki czemu wytwarzany w ciągu nocy pot może być łatwo odprowadzany. Życie po alergii O skutecznym leczeniu mówi się zawsze wtedy, gdy pod koniec terapii pacjent nie ma żadnych dolegliwości lub jeśli udało się znacznie złagodzić jego dolegliwości. Dla pacjentów z alergią na pyłki oznacza to, że mogą cieszyć się wiosną i latem bez kataru siennego lub najwyżej z nieznacznymi objawami, oraz że udało się zapobiec powstaniu astmy. Osoba z alergią na roztocza kurzu domowego będzie mogła przespać noc bez większych przeszkód zwłaszcza w miesiącach zimowych. Sukces leczenia zależy oczywiście również od wieku pacjenta oraz stopnia zaawansowania dolegliwości w momencie rozpoczęcia terapii. Poza tym znaczenie mają zastosowane alergeny. Życzymy powodzenia! HAL Allergy Group J.H. Oortweg CH Leiden The Netherlands Tel: Fax: info@hal-allergy.com Internet: HAL Allergy Sp. z o.o. Ul. Rumiana Warsaw Poland Tel: Fax: office@hal-allergy.pl Internet: 5 (6)