Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo zadań publicznych jednostek samorządu terytorialnego

Podobne dokumenty
PODMIOTY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ GOSPODARKA KOMUNALNA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Gospodarka komunalna i prywatyzacja jej wykonaniawarsztaty. prawa administracyjnego

USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Ustawa o gospodarce komunalnej

Dz.U Nr 9 poz. 43 USTAWA. z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Które straty mogą być rozliczone

Wykład II Zagadnienia prawne systemu finansów JST

Rozdział 1 Przepisy ogólne

~~Olru( uj' ~'1INISTERSTYVO ENERGII. Departament Energetyki Warszawa,..J (; lipca 2016 r. DE-II-024/1/16

USTAWA. z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jednolity) Rozdział 1 Przepisy ogólne

Wykonywanie zadań własnych przez jednostki samorządu terytorialnego a obowiązek stosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 lutego 2011 r.

Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej

Przedsiębiorstwo definicja i cele

w sprawie likwidacji zakładu budżetowego - Zakład Gospodarki Komunalnej w Jeleśni w celu jego przekształcenia w spółkę prawa handlowego

MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA OBSZARZE GMINY ZIELONKI NR 08 W GRANICACH ADMINISTRACYJNYCH MIEJSCOWOŚCI TROJANOWICE

Dz.U. z 2016 poz Ustawa o gospodarce komunalnej - Legeo Wersja:

USTAWA. z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. (Dz. U. z dnia 5 lutego 1997 r.) Rozdział 1. Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

NAUKA ADMINISTRACJI. Ćwiczenia 6. Dr Dominika Cendrowicz Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski

Zadania samorządu terytorialnego. Rodzaje zadań samorządu terytorialnego oraz sposoby ich wykonywania

PARTNERSTWO PUBLICZNO- PRYWATNE JAKO METODA REALIZACJI ZADAŃ PUBLICZNYCH

Ustawa z dnia r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Możliwości i bariery stosowania formuły ESCO do finansowania działań służących. efektywności energetycznej

Co to jest zamówienie in-house?

Spis treści. Wykaz skrótów... Wykaz najważniejszej literatury... XVII. Przedmowa...

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XVII

Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich, styczeń 2014 r.

Jednym z podstawowych aktów prawnych, regulujących udział mieszkańców w życiu publicznym, jest Europejska Karta Samorządu Lokalnego (EKSL).

Podstawy prawne zaangażowania samorządów lokalnych w zapewnienie dostępu do Internetu na etapie ostatniej mili

MOŻLIWOŚĆ TWORZENIA SPÓŁDZIELNI SOCJALNYCH

Spółki z udziałem jednostki samorządu terytorialnego

TEMATY PRAC LICENCJACKICH DLA KIERUNKU ADMINISTRACJA

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XV

UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r.

Podstawy prawne partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce

Uchwała Nr 183 /XXIII/08 Rady Gminy w Łososinie Dolnej z dnia 29 grudnia 2008 roku

Program współpracy gminy Dzierżoniów z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami w roku Wstęp

Gminy niestety nie mogą, choć jest to w ich interesie i mają możliwości finansowe, partycypować w kosztach budowy i remontów dróg krajowych.

PREZYDENT MIASTA SIEMIANOWIC ŚLĄSKICH INFORMACJA

Podstawy prawne zaangażowania samorządów lokalnych w zapewnienie dostępu do Internetu na etapie ostatniej mili. Wiesława Kwiatkowska.

Prawo administracyjne. Wprowadzenie do prawa samorządu terytorialnego Podział terytorialny państwa

Samorząd terytorialny w Polsce Podstawowe informacje

Wykaz skrótów... Wprowadzenie...

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (do ) w Warszawie z dnia 17 października 2001 r. I SA 2197/01 TEZA aktualna

Ustawa z dnia r. o zmianie ustawy o gospodarce komunalnej, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o samorządzie powiatowym

Lokalna administracja gospodarcza. PPwG 2017

Zlecanie spółkom komunalnym przez jednostki samorządu terytorialnego wykonywania zadań własnych

1. Prawno-finansowe podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce 2. Struktura organizacyjna jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

Finansowanie obszarów wiejskich

U S T AWA. z dnia. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego. Data wydania Akty prawne powołane w orzeczeniu TEZY

Rozdział I Postanowienia ogólne

Spis treści Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa 31. Uwagi wstępne 32. Przedsiębiorstwo państwowe

PREZYDENT MIASTA SIEMIANOWIC ŚLĄSKICH INFORMACJA

"Partnerstwo publicznoprywatne" OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

ROCZNY PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY ZALESIE Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ INNYMI PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2015 ROK

roboty budowlane brak stosowania przepisów ustawy Pzp ,51 zł ( ,90 euro) na wniosek

Spis treści. Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział I Prawo do mieszkania jako zagadnienie konstytucyjnoprawne zarys problematyki...

UCHWAŁA Nr XVI/210/2016 RADY MIASTA SOPOTU z dnia 21 marca 2016r.

Gospodarka komunalna polski model

PREZYDENT MIASTA SIEMIANOWIC ŚLĄSKICH INFORMACJA

PREZYDENT MIASTA SIEMIANOWIC ŚLĄSKICH INFORMACJA

Ekonomia społeczna w procesach rewitalizacji. możliwość rozwoju działań w perspektywie finansowej

REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W OPOLU

Rozdział V Majątek publiczny

Partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce i w Czechach

Uchwała Nr XXXI/84/2005 Rady Miasta Skarżyska Kamiennej z dnia 24 listopada 2005 roku

Zlecanie przez gminy zamówień spółkom prawa handlowego tworzonym przez te gminy zamówienia in house dr Izabela Rzepkowska

UCHWAŁA Nr XXVII/270/16 RADY MIEJSKIEJ LEGNICY. z dnia 27 grudnia 2016 r. w sprawie budżetu miasta Legnicy na rok 2017

WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI NA LATA

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

Mienie Publiczne. mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Uniwersytet Wrocławski

Działania Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju w obszarze ppp

PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

OFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. W n i o s e k

SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW 11 WSTĘP 13

Perspektywy rozwoju instrumentów wspierających projekty PPP po stronie publicznej i prywatnej. Toruń, 28 października 2014 r.

Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III

Czy opłaty dotyczące współfinansowania przez mieszkańców gminy kosztów budowy sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej wraz z przyłączami są objęte VAT?

PROJEKT. Załącznik do Uchwały Nr.. Rady Powiatu w Lipnie

Aspekty prawne inwestowania nadwyżek operacyjnych. i budżetowych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego.

Miasta drogą rozwoju bez planu? Wiesław Wańkowicz

PRAWO ADMINISTRACYJNE SSP SEMESTR ZIMOWY ROKU AKADEMICKIEGO 2017/18 ZAJĘCIA 04 z 10 - KONSPEKT

UCHWAŁA NR 99/XII/15 RADY GMINY NOWA RUDA. z dnia 24 listopada 2015 r.

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III. Zagadnienia egzaminacyjne

Propozycje Francuskiej Izby Przemysłowo- Handlowej w zakresie nowelizacji Ustawy o Finansach Publicznych. Platforma PPP, Warszawa,

Informacja o stanie mienia komunalnego Gminy Nowa Ruda I. INFORMACJE OGÓLNE. Mienie publiczne kwalifikowane jest jako mienie państwowe i mienie

Wniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich

Prawo Publiczne Gospodarcze propozycja listy pytań egzaminacyjnych 2017/2018:

Informacje, o których mowa w 1 przedstawia się Radzie Miejskiej Kalisza oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Poznaniu.

interpretacja indywidualna Sygnatura IPPB6/ /16-3/AK Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Transkrypt:

Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo zadań publicznych jednostek samorządu terytorialnego 1. Wprowadzenie Termin prywatyzacja najczęściej rozumiany jest jako proces przekazywania majątku państwowego podmiotom prywatnym, jednak prywatyzacja zadań publicznych nie jest z nim równoznaczny. S. Biernat przedstawia prywatyzację zadań publicznych jako wszelkie przejawy odstępowania od wykonania zadań przez podmioty administracji publicznej, działające w formach prawa publicznego. Ustawa zobowiązuje jednostki samorządu terytorialnego do wykonywania określonych prawem zadań publicznych, mających na celu bieżące i nieprzerwalne zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Podejmowanie przez administrację publiczną stawianych przed nią zadań często wiąże się z nawiązywaniem współpracy z podmiotami prywatnymi. Do wielu różnorodnych form podejmowania współpracy podmiotów publicznych z niepublicznymi zaliczamy partnerstwo publiczno-prywatne, uregulowane ustawą z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym. Formuła partnerstwa publiczno-prywatnego pozwala podmiotom publicznym na realizację zadań bez ponoszenia nakładów pieniężnych, jednak przy jednoczesnym ponoszeniu odpowiedzialności za ich wykonanie. Przekazanie zadań przez podmioty publiczne podmiotom prywatnym prowadzi do prywatyzacji tych zadań. 2. Definicja zadań publicznych Zadania publiczne to działanie administracji publicznej, realizowane na podstawie obowiązujących przepisów. Całość zadań samorządu terytorialnego można podzielić według rozmaitych kryteriów, do podstawowych zadań należą: zadania własne, zadania - 407 -

zlecone, a także zadania obligatoryjne i dobrowolne. Termin zadania najczęściej jest używany w znaczeniu celu, który ma osiągnąć w swej działalności administracja, lub określonych kierunków działań, mając na uwadze zakres rzeczowy spraw należących do tej administracji 1. Polska nauka prawa administracyjnego klasyfikuje zadania wykonywane przez administrację, zarówno rządową, jak i samorządu terytorialnego, jako zadania z zakresu administracji publicznej 2. Pojęcie zadania publiczne nie zostało jasno zdefiniowane. Zamiennie używane są terminy: zadania publiczne, usługi publiczne oraz zadania o charakterze użyteczności publicznej. Polskie ustawodawstwo ustosunkowuje się do terminu zadania o charakterze użyteczności publicznej, definicje zawierają się w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Ustawa o samorządzie gminnym definiuje zadania użyteczności publicznej jako zadania własne gminy, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. 9 ust. 4), natomiast ustawa o gospodarce komunalnej zawiera następującą definicję: gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art.1, ust. 2). Należy zauważyć, że art. 9 ust. 2 i 3 ustawy o samorządzie gminnym odsyła bezpośrednio do przepisów o gospodarce komunalnej. Uznanie zadań wykonywanych przez gminę lub inną jednostkę samorządu terytorialnego za zadania o charakterze użyteczności publicznej zależy od tego, czy są to zadania własne jednostki samorządu terytorialnego, a w przypadku gminy, czy są to zadania gminy wymienione w ustawie o samorządzie gminnym, oraz od tego, czy są to takie zadania, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Należy zauważyć, że zadanie można zaliczyć do zadań o charakterze użyteczności publicznej, po spełnieniu określonych warunków: powinno należeć do zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego, zaspokajać zbiorowe potrzeby ludności oraz zaspokajać potrzeby w drodze świadczenia usług. Potrzeby te muszą być świadczone nieprzerwanie, a przynajmniej taki musi być cel ich świadczenia, a także usługi te muszą być powszechnie dostępne. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego jako zadania własne (art. 166 ust. 1 1 W. Kisiel (red.), Prawo samorządu terytorialnego w Polsce, LexisNexis, Warszawa 2006, s. 107. 2 Z. Leoński, Samorząd terytorialny w RP, C.H. Beck, Warszawa 1998, s. 24. - 408 -

Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo... Konstytucji RP). Zadania własne są podstawowymi zadaniami publicznymi samorządu terytorialnego. Nad umiejscowieniem zadań na odpowiednim szczeblu samorządu terytorialnego (gminnym, powiatowym, wojewódzkim) działa konstytucyjna zasada pomocniczości. Poza zadaniami własnymi, jednostki samorządu terytorialnego mogą być obarczone na stałe lub czasowo również zadaniami zleconymi, gdy wynika to z potrzeb państwa. Zakresowi zadań publicznych zarówno własnych, jak i zleconych powinny odpowiadać kompetencje decyzyjne, a także środki materialne, osobowe i organizacyjne pozwalające organom samorządu terytorialnego na wywiązanie się z tych zadań 3. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego zadania własne samorządu terytorialnego powinny posiadać przynajmniej takie cechy, jak publiczny charakter, wiązać się z zaspokajaniem potrzeb mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego i stwarzać możliwość ich realizacji w obrębie właściwości miejscowej danej jednostki samorządu terytorialnego 4. Konstytucja rozróżniła zadania samorządu terytorialnego własne i zlecone, znajduje to swoje rozwinięcie w regulacjach ustawowych, jednak ustawodawca w wielu wypadkach odchodzi od terminologii zastosowanej w Konstytucji RP. Należy zwrócić uwagę na fakt, że jedynie zadania własne mogą być prywatyzowane. Zadania jednostek samorządu terytorialnego szczebla podstawowego określone są w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Dotyczą one m.in.: gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizacji; ochrony zdrowia; gminnego budownictwa mieszkaniowego; kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych; targowisk i hali sportowych; edukacji publicznej. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in. edukacji publicznej; promocji i ochrony zdrowia; pomocy społecznej; polityki prorodzinnej; wspierania osób niepełnosprawnych; transportu zbiorowego i dróg publicznych; bezpieczeństwa obywateli; przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy; utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych oraz obronności (art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym). W ustawie o samorządzie województwa (art. 14) wyróżniono natomiast zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, zadania określone w ustawach, zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez zarząd województwa, a także zadania z zakresu organizacji i przygotowania wyborów powszechnych oraz referendów. 3 P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Liber, Warszawa 2000, s. 218. 4 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 października 1995 r., K 4/95. - 409 -

Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie: edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego; promocji i ochrony zdrowia; kultury i ochrony jej dóbr; pomocy społecznej; polityki prorodzinnej; modernizacji terenów wiejskich; zagospodarowania przestrzennego; gospodarki wodnej; dróg publicznych i transportu oraz kultury fizycznej i turystyki. Mimo braku ustawowej definicji zadań publicznych, o takich zadaniach jest mowa w wielu ustawach, również w ustawach określających kompetencje i zakres działania władz publicznych. Analizując przepisy można stwierdzić, że zadaniami publicznymi są zadania, których obowiązek wykonywania został nałożony ustawami na władze publiczne lub inne podmioty publiczne, zadania te powinny zaspokajać potrzeby ludności o charakterze powszechnym. Trybunał Konstytucyjny w uchwale dotyczącej ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni art. 2 pkt 7 i art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy o zamówieniach publicznych 5 stwierdził, że przez państwowe oraz komunalne jednostki organizacyjne wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej należy rozumieć jednostki państwowe oraz komunalne utworzone w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej polegających na zaspokajaniu potrzeb społecznych o charakterze ogólnym, których działalność nie jest nastawiona na maksymalizację zysku. W świetle tej uchwały zadania o charakterze użyteczności publicznej należało utożsamiać z zadaniami publicznymi. Pomimo że zadaniem uchwały nie było dokonywanie jednoznacznych rozstrzygnięć, wynikało z niej, że państwowe lub komunalne jednostki organizacyjne wykonują zadania o charakterze użyteczności publicznej tylko wtedy, gdy spełnione są określone warunki, takie jak utworzenie jednostki w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej, zaspokajanie potrzeb społecznych o charakterze ogólnym czy nienastawienie na zysk. Rola scharakteryzowania pojęcia użyteczności publicznej przypadła doktrynie. Autorzy wskazują następujące cechy: zaspokajanie podstawowych potrzeb, wysoką kapitałowość, niemożność stosowania cen rynkowych, brak ekwiwalentności świadczeń i nastawienia działalności na osiąganie zysku, a także zasilenie finansowe działalności ze środków publicznych 6. Brak jednoznacznych regulacji oraz definicje zadań publicznych, które nie zostały sprecyzowane, powoduje, że interpretacja jest dokonywana przez same jednostki samorządu terytorialnego. 5 Uchwała Trybunału z 12 marca 1997 r., sygn. akt W8/96. 6 Z. Dziembowski, Ekonomika przedsiębiorstwa komunalnego, Warszawa 1971, s. 18 i 32. - 410 -

Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo... Zarówno samorząd gminny, powiatowy, jak i samorząd województwa w Polsce przy wykonywaniu swoich zadań mają możliwość korzystania z różnych instrumentów prawnych, przewidzianych przez prawo publiczne i prywatne. Prawo przyznaje swobodę decydowania o sposobie i formie wykonywania zadań własnych. Podstawowe znaczenie dla określenia zasad, na jakich gminy wykonują zadania własne, ma ustawa o samorządzie gminnym oraz ustawa o gospodarce komunalnej. Do form podejmowania aktywności samorządu w celu realizacji zadań własnych należą koncesje na roboty budowlane i usługi, tworzenie spółek o charakterze mieszanym, dzierżawa, najem, leasing, umowy o zarządzanie, zlecanie zadań organizacjom pozarządowym oraz partnerstwo publiczno-prywatne. 3. Istota partnerstwa publiczno-prywatnego Partnerstwo publiczno-prywatne (ang. Public Private Partnership) ewoluuje, od kiedy zaistniało zjawisko ponoszenia przez sektor prywatny nakładów na rozbudowę i eksploatację infrastruktury publicznej, początkowo wodno-kanalizacyjnej. Zakres stosowania koncepcji partnerstwa publiczno-prywatnego jest różny w różnych krajach, jednak koncepcja ta jest stosowana na coraz szerszą skalę, wynika to z faktu, że sektor publiczny doświadcza wielu zalet współpracy publiczno-prywatnej. W literaturze przedmiotu nie ma zgodności co do jednolitego zakresu pojęcia partnerstwa publiczno-prywatnego, w teorii, jak i praktyce funkcjonuje wiele definicji 7. Komisja Europejska Unii Europejskiej sprecyzowała PPP jako partnerstwo między sektorem publicznym oraz prywatnym w celu przedstawienia projektu lub świadczenia usługi tradycyjnie świadczonej przez sektor publiczny ( ) obie strony czerpią pewne korzyści, odpowiednie do stopnia realizowania przez nie określonych zadań 8. Według raportu Amerykańskiej Izby Handlowej, dotyczącego zjawiska partnerstwa publiczno-prywatnego, definiuje się je jako formę długoterminowej współpracy sektora prywatnego i publicznego przy świadczeniu usług, a celem współpracy jest osiągnięcie obopólnych korzyści, gdzie kluczową cechą jest jej ukierunkowanie na realizację zarówno celów komercyjnych, jak i społecznych danego przedsięwzięcia 9. 7 M. Moszoro, Partnerstwo publiczno-prywatne w monopolach naturalnych w sferze użyteczności publicznej, SGH, Warszawa 2005. 8 Wytyczne dotyczące udanego partnerstwa publiczno-prywatnego. Komisja Europejska, Dyrektoriat Generalny Polityka Regionalna, styczeń 2003, s. 17. 9 Partnerstwo publiczno-prywatne jako metoda rozwoju infrastruktury w Polsce, Raport Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce, Warszawa 2002, s. 3. - 411 -

Partnerstwo publiczno-prywatne odnosi się do relacji zachodzących między władzami publicznymi, organizacjami pozarządowymi, podmiotami gospodarczymi oraz instytucjami otoczenia biznesowego 10. W węższym zakresie partnerstwo publiczno-prywatne zostało zdefiniowane jako przedsięwzięcie o charakterze użyteczności publicznej prowadzone przez współpracujące podmioty prywatne i publiczne, przy wzajemnym zaangażowaniu instytucjonalnym i kapitałowym oraz (mniej lub bardziej) solidarnym podziale korzyści i ryzyka z niego wynikających 11. Definicja ta ogranicza współpracę podmiotów publicznych i prywatnych do rozwiązań powiązanych organizacyjnie i kapitałowo. Z prawnego punktu widzenia PPP to powierzenie podmiotowi prywatnemu zadań publicznych przy zachowaniu odpowiedzialności za ich wykonanie przez sektor publiczny 12. Należy zwrócić uwagę, że bez przychylności ze strony władz publicznych i ich aktywności żaden projekt publicznej użyteczności nie może zostać zrealizowany. W partnerstwie publiczno-prywatnym realizowane mogą być przedsięwzięcia, które służą realizacji zadań publicznych obligatoryjnych, jak i fakultatywnych. Warto zauważyć, że nie każda współpraca sektora prywatnego z sektorem publicznym będzie miała charakter partnerstwa publiczno-prywatnego w rozumieniu ustawy. Często partnerstwo publiczno-prywatne mylnie jest kojarzone z prywatyzacją własności publicznej 13. Wraz z wejściem w życie ustawy termin partnerstwo publiczno-prywatne otrzymał ściśle określoną treść prawną 14. Partnerstwo publiczno-prywatne zostało ukształtowane przez polskie ustawodawstwo jako forma współpracy podmiotów sektora publicznego z podmiotami sektora prywatnego przy realizacji zadań publicznych (art. 1 ust. 1 ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym). Zawarta w ustawie definicja ma charakter otwarty, określając przedmiot partnerstwa publiczno-prywatnego jako wspólną realizację przedsięwzięcia opartą na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym (art. 1 ust. 2). Istotą współpracy jest jak najmniejsze zaangażowanie środków publicznych do realizacji zadań przedmiotowych. PPP ma na celu ich sfinansowanie i zrealizowanie przez podmiot prywatny 15. 10 J. Szlachta, Europejski kontekst polityki rozwoju regionalnego Polski, maszynopis, s. 2. 11 M. Moszoro, op. cit., s. 49. 12 K. Brzozowska, op. cit., s. 22. 13 Gazeta Prawna 2008, nr 233, Dodatek specjalny, s. 5. 14 Uzasadnienie do projektu Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, s. 2. 15 W. Gonet, Partnerstwo publiczno-prywatne kierunki zmian, Przegląd Legislacyjny 2008, nr 3, s. 80-81. - 412 -

Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo... Ustawodawca w art. 2 ust. 1 i 2 wprowadził rozróżnienie słowne stron partnerstwa. Dla strony publicznej zarezerwowano przymiot podmiot, a dla strony prywatnej partner, może to sugerować, że stroną mającą domniemany decydujący wpływ na realizację przedsięwzięcia jest podmiot publiczny. Jednak w PPP żadna ze stron nie ma przypisanego odgórnie większego znaczenia i roli wiodącej 16. Krąg podmiotów, które mogą być podmiotami publicznymi, wyznaczony jest katalogiem podmiotów zobowiązanych do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych, podyktowane zostało to prawem Unii Europejskiej. W konsekwencji katalog podmiotów publicznych to odzwierciedlenie części katalogu zamawiających w rozumieniu art. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Katalog zamawiających obejmuje nie tylko podmioty publiczne w ścisłym znaczeniu tego pojęcia, ale także szereg kategorii podmiotów prywatnych, dlatego też katalog podmiotów publicznych jest odpowiednio węższy i obejmuje jedynie te kategorie, które bezwzględnie należą do sfery publicznej. Szerokie stosowanie PPP może przyczynić się do znacznych oszczędności w wyniku obniżki kosztów inwestycyjnych i kosztów świadczenia usług użyteczności publicznej. Oszczędności te powstają mimo na ogół wyższego kosztu pozyskania kapitału przez partnera prywatnego w porównaniu z sytuacją, gdy pożyczkobiorcą jest sektor publiczny 17. Warto podkreślić, że partnerstwo publiczno-prywatne nie oznacza osłabienia władzy publicznej i jej podporządkowania sektorowi prywatnemu. Podmiot publiczny określa warunki współpracy i decyduje, czy konkretne zadanie publiczne będzie realizowane w ramach PPP. Jest to skuteczny sposób realizacji zadań publicznych, w gestii silnej, kompetentnej i świadomej swych zadań władzy publicznej 18. Do korzyści z wykonywania zadań w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego można zaliczyć mobilizację dodatkowego kapitału, metodę na limity zadłużenia gmin i długu publicznego, wykorzystanie efektywniejszych mechanizmów gospodarowania sektora prywatnego, podwyższenie jakości świadczonych usług, a także zwiększenie potencjału innowacyjnego oraz wykorzystanie technologii na rzecz podmiotów sektora publicznego 19. 16 Ibidem, s. 15. 17 A. Glapa, Partnerstwo publiczno-prywatne jako metoda realizacji zadań publicznych, Warszawa 2005, s. 1. 18 A. Miruć, Partnerstwo publiczno-prywatne jako sposób realizacji zadań publicznych, [w:] J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego, Warszawa 2007, s. 478. 19 J. Zysnarski, Partnerstwo publiczno-prywatne w sferze usług komunalnych, Gdańsk 2007, s. 24. - 413 -

4. Prywatyzacja zadań Legalna definicja prywatyzacji znajduje się w ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji. Zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 2 ustawy prywatyzacja polega na obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne; zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach oraz rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez sprzedaż przedsiębiorstwa, wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, a także oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. Prywatyzacja, w odniesieniu do zadań publicznych nie tworzy jednolitej instytucji prawnej 20. Prywatyzacja pojmowana jest jako szereg działań faktycznych i prawnych, mających na celu osiągnięcie zmiany struktury własności, prowadzącej do obniżenia udziału we własności państwa w gospodarce 21. Prywatyzacja nie odnosi się wyłącznie do zmiany właściciela przedsiębiorstw państwowych, może dotyczyć również sfery świadczenia zadań publicznych przez organy administracji. Jednak przekazywanie zadań nie powinno być wiodącą formą ich realizacji, powinno stanowić to jedynie efektywniejszy sposób ich organizacji 22. Przez prywatyzację zadań publicznych rozumie się proces polegający na przekazywaniu podmiotom prywatnym zadań publicznych przypisanych samorządowi terytorialnemu, a także administracji rządowej. Należy zauważyć, że za podstawę prawnoustrojową do przekazywania zadań publicznych podmiotom prywatnym uważa się zasadę subsydiarności, określoną w preambule Konstytucji RP. Zasada ta uznawana jest za podstawę włączenia podmiotów niepublicznych w system pomocniczości w zakresie zaspokajania przez te podmioty potrzeb społecznych, jak i zaspokajania ich przy wsparciu administracji publicznej, pod nadzorem i kontrolą państwa 23. Zdaniem J. Regulskiego, z treści tej zasady wynika, że państwo powinno się zajmować tylko tym, czym musi, natomiast sprawy, którymi zajmować się nie musi, powinno 20 S. Biernat, Prywatyzacja zadań publicznych, Warszawa Kraków 1994, s. 25. 21 M. Bałtowski, Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych w Polsce, Warszawa 2002, s. 34. 22 L. Zacharko, Prywatyzacja zadań publicznych gminy. Studium administracyjnoprawne, Katowice 2000, s. 28. 23 P. Wilczyński, Podmioty niepubliczne w sferze administracji publicznej, Państwo i Prawo 2002, z. 2, s. 51. - 414 -

Partnerstwo publiczno-prywatne jako prywatyzacja sensu largo... przekazywać innym, którzy zrobią to znacznie lepiej i efektywniej 24. W. Kisiel stwierdza, że zasada subsydiarności powinna skłaniać ustawodawcę do powściągliwego ingerowania w sprawy lokalne. Nawet jeżeli sprawa wymaga regulacji prawnej, to przepisy nie muszą pochodzić od prawodawcy krajowego, ale mogą być stanowione lokalnie z uwzględnieniem miejscowej specyfiki, tradycji czy zapotrzebowania 25. W doktrynie wyróżnia się prywatyzację zadań sensu stricto i sensu largo 26. Prywatyzacja sensu stricto ma miejsce, gdy władza publiczna odstępuje od wykonywania określonego prawem zadania, przestaje być odpowiedzialna za określoną sferę życia społecznego. Wówczas zadanie publiczne przestaje mieć publiczny charakter. W przypadku, gdy wykonywanie zadań jest przejmowane przez podmioty niepubliczne w sposób bezpośredni, a władza publiczna pozostaje odpowiedzialna, mówimy o prywatyzacji sensu largo, zadania zachowują swój publiczny charakter. Następuje jedynie zmiana sposobu realizacji leżących po stronie administracji publicznej zadań z bezpośredniej na pośrednią. W miejsce dawnych czynności, polegających na organizowaniu wykonywania zadań i bezpośrednim ich wykonywaniu przez organy, zakłady czy przedsiębiorstwa publiczne, wchodzą czynności polegające na inspirowaniu, kontroli, nadzorowaniu czy wspieraniu podmiotów niepublicznych. Należy podkreślić rolę prawnie określonego obowiązku podmiotu wykonującego konkretne zadania. Ustawodawca zleca wykonanie konkretnych zadań organowi administracji publicznej, to te zadania należy uznać za zadania publiczne. Obowiązek wykonania zadania przez organ administracji publicznej musi wynikać z normy prawnej. Obowiązek ten jest niezbywalny. Niezbywalność należy tu rozumieć jako obowiązek zapewnienia wykonania zadania i odpowiedzialność za nie, nawet jeżeli zadania zostaną zrealizowane w warunkach dekoncentracji 27. Argumentem przemawiających za potrzebą prywatyzacji zadań publicznych jest ekonomizacja wykonywania administracji, przejawiająca się w tańszym, szybszym lub wyższym standardzie wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej 28. Warto podkreślić, że prywatyzacja nie powinna służyć maksymalizacji zysku, ale wykorzystaniu dostępnych środków w celu optymalizacji usług publicznych. Prywatyzacja nie może ograniczać zasadniczego celu jej działania, czyli zaspokajania potrzeb 24 J. Regulski, Samorządna Polska, Warszawa 2005, s. 22. 25 W. Kisiel, Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa 2003, s. 34. 26 S. Biernat, op. cit., s. 30. 27 M. Tabernacka, Zakres wykonywania zadań publicznych przez organy samorządów zawodowych, Kraków 2007, s. 86. 28 K. Bednarzewski, Prywatyzacja zadań publicznych, [w:] J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego, s. 331. - 415 -

publicznych, nie może także ograniczać powszechności usług publicznych ani ich jakości i ilości 29. 29 E. Knosala, Zadania publiczne, formy organizacyjnoprawne ich wykonywania i nowe pojęcia zakres niektórych problemów do dyskusji nad koncepcją systemu prawa administracyjnego, [w:] J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego, s. 123. - 416 -