P O L I T E C H N I K A K O S Z A L I Ń S K A W Y D Z I A Ł E L E K T R O N I K I I I N F O R M A T Y K I Zarządzanie Ryzykiem Przedmiot Prowadzący Imię i nazwisko Grupa Zarządzanie Projektem dr Walery Susłow Sławomir Kuciapski Studia magisterskie Data 17-12-08
Do czynników ryzyka w kontekście IT możemy zaliczyć: technologie, sprzęt, oprogramowanie, zespół, harmonogram oraz koszta. Wszystkie wyżej wymienione czynniki są wzajemnie od siebie zależne. Biorąc pod uwagę, że w pracy magisterskiej będzie używana wyłącznie technologia Open Source (PostgreeSql, PhP, Apache) ryzyko związane z kosztami będzie się ograniczało wyłącznie do awarii sprzętowej posiadanego komputera. Ryzyko związane z rozwojem oprogramowania ma zaniedbywalny wpływ na tworzoną aplikację, gdyż stworzona aplikacja po stronie klienta wymaga jedynie przeglądarki internetowej nie zależnie od działającej platformy sprzętowej. Kolejnym czynnikiem ryzyka w projekcie IT jest zespół. Zespołem jest w tym wypadku jedna osoba od której zależne jest wszystko. Jakie kol wiek przeciwności losu wpływające negatywnie na stan fizyczny, emocjonalny mają katastrofalny wpływ na projekt. Rys.1 Czynniki ryzyka IT. Identyfikacja czynników ryzyka. Podczas identyfikacji czynników ryzyka możemy się posłóżyć swoim doświadczeniem zdobytym podczas projektu pracy inżynierskiej. I tak naprzykład: Harmonogram Należy przeznaczyć dwukrotnie lub nawet dla szczególnie rozbudowanych kwesti trzy krotnie więcej czasu na programowanie danego modułu. Mniej problematyczne części związane z opisem nie stanowią większego problemu, a zaliczamy do nich: Koszt Brak materiałów naukowych Problemy związane z notacją UML Problemy związane z pisaniem części merytorycznej pracy Problemy związane z przygotowaniem prezentacji Problem z oceną promotora Podczas pracy inżynierskiej koszty był zaniedbywalny. Wymagania i oczekiwania użytkowników
Rozmowy prowadzone z Firmą dla której była pisana, a teraz jest rozbudowywana aplikacja pozwoliły zarówno jasno jak i bardzo szczegółowo zaplanować budowę aplikacjii. Jakość Jakość aplikacji w pełni utysfakcjonowała użytkowników aplikacji dlatego też i teraz nie przewiduje sięwiększych problemów. Działalność operacyjna Tutaj należy zwrócić uwagę na czynniki losowe niemożliwe do przewidzenia. Problemy losowe Wyróżniamy także techniczną kategorię czynników ryzyka. Grupują się w niej ryzyka związane z narzędziami, projektowaniem oprogramowania oraz konserwacją. Problemy związane z pisaniem kodu php dla potencjalnego klienta Problemy związane z pisaniem kodu php dla klienta Problemy związane z pisaniem kodu php dla pracownika biurowego Problemy związane z pisaniem kodu php dla szefostwa Kategoria Biznesowa czynników ryzyka w tym przypadku nie istnieje. Produkt jakim jest moja aplikacja nie miał konkurencji oraz był wykonywany całkowicie za darmo. Jakościowa Analiza Czynników Ryzyka Jest procesem oceny prawdopodobieństwa wystąpienia oraz wpływu na projekt zidentyfikowanych czynników ryzyka. Po dokonaniu jakościowej analizy będziemy mieli możliwość hierarchizacji czynników pod kątem ich potencjalnego wpływu na cele przedsięwzięcia. Procedura postępowania w przypadku czynników ryzyka jest następująca: Oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia powiązanego z danym czynnikiem ryzyka (np. 35%) Oszacowanie strat (konsekwencji) wystąpienia czynnika ryzyka (np. 1000000 ) Koncentracja na tych czynnikach ryzyka, które mogą być zarządzane (możliwe jest ich usunięcie lub minimalizacja) Re=P*S gdzie: Re-podatność na ryzyko = wpływ na projekt; P- prawdopodobieństwo strat; S- rozmiar strat
Źródło ryzyka P [%] S [tygodnie] Re [tygodnie] Problemy związane z notacją UML 2 2 0,04 Problemy związane z pisaniem części merytorycznej pracy 2 1,5 0,03 Problemy związane z przygotowaniem prezentacji 2 1 0,02 Problem z oceną promotora oraz recenzji 2 3 0,06 Brak materiałów naukowych 2 4 0,08 Problemy związane z budową bazy danych i jej normalizacją 20 2 0,6 Problemy związane z pisaniem kodu php dla potencjalnego 5 1,29 0,06 klienta Problemy związane z pisaniem kodu php dla klienta 15 2,42 0,36 Problemy związane z pisaniem kodu php dla pracownika 20 2 0,4 biurowego Problemy związane z pisaniem kodu php dla szefostwa 25 2,86 0,715 Problemy losowe 5 0 0 suma 100 26,07 2,365 Hierarchizacja czynników ryzyka. Rys.2 Screen z Gantt project Wyższy priorytet posiadają czynniki ryzyka powodujące wyższe straty. Lp. w Źródło ryzyka Re hierarchii 1 Problemy związane z pisaniem kodu php dla szefostwa 0.715 2 Problemy związane z budową bazy danych i jej normalizacją 0,6 3 Problemy związane z pisaniem kodu php dla pracownika biurowego 0,4
4 Problemy związane z pisaniem kodu php dla klienta 0,36 5 Brak materiałów naukowych 0,08 6 Problemy związane z pisaniem kodu php dla potencjalnego 0,06 klienta 7 Problem z oceną promotora oraz recenzji 0,06 8 Problemy związane z notacją UML 0,04 9 Problemy związane z pisaniem części merytorycznej pracy 0,03 10 Problemy związane z przygotowaniem prezentacji 0,02 11 Problemy losowe 0 Należy tutaj pamiętać o regule Pareto, która u nas przedstawia się następująco. Wziąłem pod uwagę dwa pierwsze w hierarchii źródła ryzyka i otrzymałem: 1,315=x oraz 2,365=100% =>x=55,6% W tym wypadku 20% wszystkich czynników ryzyka powoduje 55,6% zagrożeń dla celów przedsięwzięcia. Proces hierarchizacji czynników obejmuje dwa dodatkowe kroki. Ad.1 1. Grupowanie powiązanych ze sobą czynników ryzyka. 2. Wskazanie czynników do zignorowania. Narażenie na ryzyko Narażenie na ryzyko ( risk exposure ) jest miarą używaną w fazie RI&A; jest to iloczyn wpływu ryzyka i prawdopodobieństwa jego wystąpienia. Wpływ: 4 katastrofalny, 3 krytyczny, 2 marginalny, 1 zaniedbywalny Prawdopodobieństwo: 3 bardzo prawdopodobne, 2 prawdopodobne, 1 nieprawdopodobne. Tabela 1. Narażenie na ryzyko Prawdopodobieństwo Wpływ 3 bardzo prawdopodobne 2 prawdopodobne 1 nieprawdopodobne 4 katastrofalny Wysokie php Wysokie bd Średnie php 3 krytyczny Wysokie php Średnie php Średnie materiały 2 marginalny Średnie Średnie promotor Niskie prezentacja 1 zaniedbywalny Średnie UML Niskie cz. merytoryczna Niskie losowe
Następnym krokiem jest określenie Macierzy Oceny Ryzyka, dzięki której łatwiej jest zidentyfikować te ryzyka, którym powinna być poświęcona największa uwaga. Zależy to od specyfiki danego projektu, jak również od środowiska (organizacyjnego, technologicznego, etc.), w którym przedsięwzięcie jest realizowane. Ryzyko Kategoria Prawdopod Wpł Plan reakcji technologia Te 89,6 4 Korzystanie z forum i podobnych skryptów Brak funduszy Cu 0 1 Brak Uml, część merytoryczna, prezentacja, promotor De 5,9 1 Pogłębianie wiedzy, usprawnienie kontaktu z promotorem Brak mat Pr 3,4 3 Wzmożone szukanie materiałów i Internecie ; kupno literatury Wypadki losowe St 0 4 Brak Kategorie ryzyka: CU Powiązane z klientem (ang. Customer Related ) PR Proces (ang. Process ) TE Technologia (ang. Technology ) DE Środowisko rozwojowe (ang. Development Environment ) ST Zespół projektowy (ang. Staff Size and Experience ) Ad. 2 Takie czynniki ryzyka jak wypadki losowe oraz brak funduszy można zignorować.