Białystok, 27 stycznia 2014r.

Realia rynku pracy a możliwości Konferencja objęta Honorowym Patronatem Marszałka Województwa Podlaskiego aktywizacji zawodowej młodych bezrobotnych Białystok, 27 stycznia 2014r. 3

Program Konferencji: 10.30 Rejestracja. Poranna kawa. 11.00-11.10 Powitanie uczestników 11.10-11.30 Wyzwania rynku pracy 2014 Pan Jacek Męcina Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej 11.30-12.00 Podsumowanie realizacji projektu Podlaskie Obserwatorium Rynku Pracy i Prognoz Gospodarczych przedstawiciel WUP w Białymstoku 12.00-12.15 Przerwa Kawowa 12.15-12.45 Model Monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy zaprezentowanie możliwości Modelu Katarzyna Kozakowska WUP w Warszawie i Dr Dorota Perło - Ekspert celowy PORPiPG. 12.45-13.30 Panel dyskusyjny pt. Realia rynku pracy, a możliwości aktywizacji zawodowej młodych bezrobotnych 13.30-13.50 Stowarzyszenie Klekociaki prezentacja dobrej praktyki 13.50-14.20 Podsumowanie Konferencji, uroczyste wręczenie odznaczeń zasłużonym pracownikom PSZ 14.20-15.00 Poczęstunek Białystok, 27 stycznia 2014r.

Wyzwania rynku pracy 2014 Jacek Męcina Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Białystok, 27 stycznia 2014r. 5

Podsumowanie realizacji projektu Podlaskie Obserwatorium Rynku Pracy i Prognoz Gospodarczych Edyta Dąbrowska Koordynator Projektu Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku Białystok, 27 stycznia 2014r. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 6

Białystok, 27 stycznia 2014r. 18

Indykatory Podlaskiej Gospodarki Obserwator Gospodarczy Podlasia www.obserwatorium.up.podlasie.pl 8

Kluczowe sektory poddane analizie Sektor spożywczy Sektor turystyczny Sektor rolnictwa Sektor producentów maszyn i urządzeń Sektor budownictwa Sektor producentów wyrobów z drewna i mebli Sektor transportu Sektor handlu Przeanalizowane startery Sektor producentów artykułów i sprzętu medycznego Sektor rehabilitacji geriatrycznej Sektor producentów żywności leczniczej Sektor produkcji bielizny Sektor call center Sektor biotechnologii Sektor producentów oprogramowania komputerowego Sektor handlu i usług elektronicznych www.obserwatorium.up.podlasie.pl 12

Zawody przyszłości Zawody Przyszłości - podstawę teoretyczną stanowi znana w naukach ekonomicznych teoria trzech sektorów autorstwa C.Clarka, A.Fishera oraz J.Fourastie. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 14

Przeanalizowane losy zawodowe absolwentów 1. Badanie przekrojowe absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych 2. Analiza losów zawodowych absolwentów szkół wyższych: pedagogiki, administracji, ekonomii, zarządzania, zarządzania i marketingu 3. Badanie losów zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach budowlanych 4. Badanie losów zawodowych absolwentów szkół wyższych kierunków informatycznych, turystycznych i medycznych 5. Badanie losów zawodowych absolwentów kształconych w zawodach mechanicznych 6. Analiza sytuacji w szkolnictwie zawodowym województwa podlaskiego www.obserwatorium.up.podlasie.pl 16

Produkty dodatkowe: Repozytorium raportów: Województwo w liczbach i powiaty w liczbach NIEMAL 2,0 TYS. STAŁYCH ODBIORCÓW INFORMACJI (jednostek, instytucji, pracodawców, podmiotów, osób) www.obserwatorium.up.podlasie.pl MODEL MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY 20

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Edyta Dąbrowska Wojewódzki urząd Pracy w Białymstoku Białystok, 27 stycznia 2014r. 21

Realia rynku pracy a możliwości Konferencja objęta Honorowym Patronatem Marszałka Województwa Podlaskiego aktywizacji zawodowej młodych bezrobotnych Białystok, 27 stycznia 2014r. 23

Model monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy Katarzyna Kozakowska Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie Dr Dorota Perło Ekspert celowy PORPiPG Białystok, 27 stycznia 2014r. 24

GENEZA PRAC NAD MODELEM Problem z dostępem do informacji o sytuacji młodzieży na szczeblu regionalnym został podniesiony przez Europejską Sieć Regionalnych Obserwatoriów Rynku Pracy (European Network on Regional Labour Market Monitoring) i inicjatorów jej powstania Instytut Badań nad Gospodarką, Rynkiem Pracy i Kulturą (IWAK) na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie nad Menem. Kwestie podjęcia prac nad modelem były dyskutowane na dorocznych spotkaniach członków sieci w Marsylii 2010 i Luxemburgu 2011. Ostatecznie inicjatywę podjęły polskie regionalne obserwatoria rynku pracy. 25

26 GRUPA ROBOCZA (I etap 7 wojewódzkich urzędów pracy, II etap kolejnych 6 WUP)

I ETAP PRAC Cel Dostarczanie informacji o sytuacji osób młodych na rynku pracy umożliwiającej podejmowanie działań zmierzających do poprawy sytuacji tej grupy osób. Definicja grupy Jako grupę docelową do objęcia monitoringiem przyjęto: osoby młode w wieku 15-34 lata. Identyfikacja obszarów i wskaźników 6 obszarów analizy (2 główne i 4 kontekstowe) 31 wskaźników 27

OBSZARY ANALIZY Rodzina i warunki życia Edukacja Wskaźniki kontekstowe Aktywność społeczna Zatrudnienie Bezrobocie Demografia Wskaźniki główne 28

II ETAP PRAC ANALIZA STATYSTYCZNA Dążenie do zbudowania Modelu umożliwiającego porównywanie sytuacji młodych pomiędzy regionami kraju. Dążenie do eliminacji wskaźników, które nie posiadają wpływu na sytuację młodych na rynku pracy. Dążenie do skonstruowania syntetycznych indykatorów dla każdego z monitorowanych obszarów i głównego wskaźnika syntetycznego: model oparty na metodzie sum standaryzowanych, model oparty na metodzie modelowania miękkiego. 29

PROPONOWANE OBSZARY ANALIZY Gospodarka Demografia Edukacja Sytuacja osób młodych na rynku pracy Rodzina i warunki życia Aktywność społeczna 30

Zainteresowanie Modelem monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy Prace nad modelem zostały objęte honorowym patronatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej. 18.01.2013 r. została zainicjowana współpraca ponadnarodowa z Federalną Agencją Pracy Dyrekcją Regionalną dla Berlina i Branderburgii, której celem było zaadaptowanie modelu do warunków niemieckich. Wyniki prac Grupy Roboczej prezentowaliśmy na dorocznych konferencjach European Network on Regional Labour Market Monitoring w Krakowie (2012) i Bilbao (2013). 31

MODEL MONITOROWANIA SYTUACJI OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY 33

Plan wystąpienia 1. Identyfikacja problemu. 2. Założenia metodologiczne. 3. Specyfikacja modelu. 4. Analiza wskaźników szczegółowych. 5. Analiza wyników. 6. Wnioski i rekomendacje. 2

w % Identyfikacja problemu Udział bezrobotnych osób młodych w ogólnej liczbie bezrobotnych (bezrobocie rejestrowane, stan na 31 grudnia, w %) 70,0 60,0 50,0 WP ZP DL 140 120 100 80 KP LB 40,0 WM 60 40 LU 30,0 SW 20 0 LD 20,0 SL MP 10,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 POLSKA 56,8 56,3 55,2 54,0 52,4 50,7 48,4 46,8 49,1 51,4 51,1 50,3 49,2 max 64,1 63,0 61,9 60,7 59,7 58,4 56,9 55,0 55,6 58,1 57,6 57,2 56,0 min 50,8 51,1 50,6 49,4 47,9 45,9 42,8 41,1 44,1 46,4 45,8 44,5 44,0 PM PD OP PK 18-34 18-24 25-34 MZ Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych z pliku Bezrobocie.xls, arkusz: WSKAŹNIK 2 Vs = 7,6% 3

Założenia metodologiczne 1. Specyfikacja modelu na podstawie koncepcji opracowanej przez grupę roboczą powołaną przez polskie instytucje rynku pracy. 2. Zastosowana metodologia: modelowanie miękkie. 3. Grupy wiekowe: 15-34, 15-24 i 25-34. 4. Dane statystyczne dotyczą 16 województw w Polsce w 2011 r. 5. Liczba wskaźników szczegółowych: 30. 4

Schemat modelu wewnętrznego monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy DEMOGRAFIA SYTUACJA OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY GOSPODARKA EDUKACJA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA RODZINA I WARUNKI ŻYCIA 5

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wskaźniki szczegółowe 1. Wskaźnik zatrudnienia osób młodych (w %) 2. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem (w zł) 3. Stopa bezrobocia osób młodych (BAEL, w %) 4. Udział długotrwale bezrobotnych osób młodych w bezrobotnych w tym samym wieku (bezrobocie rejestrowane, w %) 6

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wskaźnik zatrudnienia osób młodych w wieku 15-34 lata 2002=1 1,40 1,20 PK ZP OPKP SW WM MP LU DL PD PM PL WP LD LB SL MZ 1,00 UE 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 60,0 61,0 62,0 63,0 64,0 65,0 66,0 67,0 68,0 69,0 70,0 71,0 % 68,0 66,0 64,0 62,0 60,0 58,0 56,0 54,0 52,0 50,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 POLAND European Union (28 countries) Źródło: Obliczenia własne na podstawie bazy danych Eurostatu http://epp.eurostat.ec.europa.eu,4 stycznia 2014 r. 7

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wskaźnik zatrudnienia osób młodych 2002=1 W WIEKU 15-24 LATA 2002=1 W WIEKU 25-34 LATA 1,60 1,40 1,40 1,20 1,00 0,80 PK ZP WM SW LD PD KP LU SL OP DL LBPM PL WP MZ MP WP UE 1,20 1,00 0,80 PK ZP SW KP WM OP UE LD DL PM WP LU PL PD MP LB SL MZ 0,60 0,60 0,40 0,40 0,20 0,20 0,00 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 % 0,00 71,0 72,0 73,0 74,0 75,0 76,0 77,0 78,0 79,0 80,0 81,0 % Źródło: Obliczenia własne na podstawie bazy danych Eurostatu http://epp.eurostat.ec.europa.eu,4 stycznia 2014 r. 8

w zł Sytuacja osób młodych na rynku pracy Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ogółem (w zł) 5000,0 4500,0 4000,0 3500,0 3000,0 2500,0 2000,0 WM SW WP ZP 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 DL KP LB LU LD 1500,0 1000,0 SL MP 500,0 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 POLSKA 2239,6 2314,7 2409,7 2506,9 2636,8 2866,0 3158,5 3315,4 3435,0 3625,2 3744,4 max 2893,8 3005,4 3096,0 3227,0 3381,1 3670,8 4036,3 4179,6 4279,6 4504,7 4637,6 min 1875,4 1950,0 2018,6 2081,8 2179,6 2372,8 2614,1 2740,9 2877,4 3019,4 3150,3 PM PD PK OP MZ Źródło: Bank Danych Lokalnych, Kategoria: Wynagrodzenia i świadczenia społeczne; Grupa: Wynagrodzenia; Podgrupa: Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto, www.stat.gov.pl, 4 stycznia 2014 r. Vs = 11,2% 9

w % Sytuacja osób młodych na rynku pracy Stopa bezrobocia osób młodych (BAEL, w %) 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 WM WP ZP DL 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 KP LB LU 15,0 SW 0,0 LD 10,0 5,0 SL MP 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 UE 12,5 12,6 12,8 12,5 11,6 10,2 10,2 13,2 14,2 14,4 15,6 POLSKA 27,3 26,4 25,8 23,4 18,3 12,8 9,7 11,4 13,4 13,8 14,6 max 36,4 34,7 33,3 28,0 22,6 17,5 14,1 16,1 19,2 20,6 22,3 min 20,2 22,7 20,7 18,4 15,6 10,1 7,0 7,7 10,2 10,9 11,2 PM PD PK OP MZ PL 13,8% Vs = 19,3% Źródło: Obliczenia własne na podstawie bazy danych Eurostatu http://epp.eurostat.ec.europa.eu,4 stycznia 2014 r. 10

w % Sytuacja osób młodych na rynku pracy Udział długotrwale bezrobotnych osób młodych w bezrobotnych w tym samym wieku (bezrobocie rejestrowane, w %) 80,0 70,0 WP ZP 140 120 100 DL KP LB 60,0 80 50,0 40,0 WM 60 40 20 LU 30,0 SW 0 LD 20,0 10,0 SL MP 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 UE 45,6 45,9 45,2 46,3 45,9 43,2 37,6 33,6 40,1 43,3 44,8 POLSKA 54,4 55,1 53,7 57,7 56,3 51,3 33,5 30,3 31,1 37,2 40,3 max 71,0 67,0 62,5 67,9 65,4 59,3 46,6 38,3 40,7 46,1 50,0 min 42,5 40,3 39,9 40,7 36,4 34,1 23,7 18,7 24,1 26,6 30,2 PM PD PK OP MZ PL 37,2% Vs = 14,3% Źródło: Obliczenia własne na podstawie bazy danych Eurostatu http://epp.eurostat.ec.europa.eu,4 stycznia 2014 r. 11

Model wewnętrzny monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy 15-34 DEMOGRAFIA -0,3330 SYTUACJA OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY GOSPODARKA 0,8056 EDUKACJA 0,3393 RODZINA I WARUNKI ŻYCIA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA -0,0808 0,3017 ZIB _ A 0,3330DEM _ A 0,3393EDU _ Y 0,3017RODZ _ A 0,0808AKT _ C 0,8056GOSP _ Y 3,7149 (0,1763) (0,0985) (0,0515) (0,0789) (0,0992) (0,4753) R 2 0,6947 12

Model wewnętrzny monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy 15-24 DEMOGRAFIA -0,0796 SYTUACJA OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY GOSPODARKA 0,2436 EDUKACJA 0,2216 RODZINA I WARUNKI ŻYCIA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA -0,0378 0,6397 ZIB _ B 0,0796DEM _ B 0,2216EDU _ Y 0,6397RODZ _ B 0,0378AKT _ B 0,2436GOSP _ Y 1,1297 (0,1720) (0,1075) (0,1068) (0,0475) (0,01248) (0,6030) R 0,6635 13

Model wewnętrzny monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy 25-34 DEMOGRAFIA -0,1795 SYTUACJA OSÓB MŁODYCH NA RYNKU PRACY GOSPODARKA 0,6766 EDUKACJA 0,3097 RODZINA I WARUNKI ŻYCIA AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA -0,0930 0,3029 ZIB _ C 0,1795DEM _ C 0,3097EDU _ Y 0,3029RODZ _ C 0,0930AKT _ C 0,6766GOSP _ Y 3,2836 (0,2181) (0,1534) (0,0724) (0,1318) (0,2177) (1,0391) R 0,6948 14

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Podział województw na klasy 15-34 zachodniopomorskie 13 pomorskie 3 kujawskopomorskie 14 warmińskomazurskie 12 podlaskie 11 lubuskie wielkopolskie mazowieckie 10 4 1 łódzkie Klasy: dolnośląskie 5 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 opolskie 9 śląskie 2 6 świętokrzyskie małopolskie 7 15 lubelskie 8 podkarpackie 16 Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników modelu miękkiego sytuacji osób młodych na rynku pracy 15

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Podział województw na klasy 15-24 25-34 zachodniopomorskie 14 pomorskie 5 kujawskopomorskie 12 warmińskomazurskie 13 podlaskie 10 zachodniopomorskie 13 pomorskie 3 kujawskopomorskie 14 warmińskomazurskie 12 podlaskie 11 lubuskie 11 wielkopolskie 4 mazowieckie 1 lubuskie 9 wielkopolskie 4 mazowieckie 1 Klasy: dolnośląskie 6 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 opolskie 3 łódzkie śląskie 2 9 świętokrzyskie małopolskie 7 15 lubelskie 8 podkarpackie 16 Klasy: dolnośląskie 5 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 opolskie 10 łódzkie śląskie 2 7 świętokrzyskie małopolskie 6 15 lubelskie 8 podkarpackie 16 Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników modelu miękkiego sytuacji osób młodych na rynku pracy 16

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ demografii 1. Przyrost naturalny liczony jako iloraz liczby urodzeń żywych do zgonów ogółem 2. Liczba urodzeń żywych według wieku matki na tysiąc mieszkańców 3. Saldo migracji wyznaczone jako liczba zameldowań w stosunku do liczby wymeldowań 4. Wskaźnik obciążenia demograficznego liczony jako liczba osób młodych na 100 osób w wieku poprodukcyjnym 17

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Przyrost naturalny a ZIB_A Wpływ demografii Liczba urodzeń żywych a ZIB_A 1,40 12,0 PM 1,20 MP WP PK KP WM 10,0 WP PM MZ ZP LU MZ PK KP WM MP LU 1,00 PDLB SW LBLD SL DL ZP SL DL PD 8,0 SW OP OP 0,80 LD 6,0 0,60 4,0 0,40 r = 0,09 0,20 0,00-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 r = 0,67 PK SW KP Saldo migracji a ZIB_A 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 ZP 1,0 LU OP WM 0,5 PD LB MP DL WP 0,0-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 LD PM SL MZ r = 0,38 2,0 0,0-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Wskaźnik obciążenia demograficznego a ZIB_A 250 PK SW r =-0,29 WM WP PM KP ZP 200 LU MP PD OP LB DL SL MZ 150 LD 100 50 0-2,00-1,50-1,00-0,50 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 Źródło: Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl, 18 grudnia 2013 r. 18

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ edukacji 1. Przedwczesne wypadanie z systemu kształcenia (w %) 2. Zdawalność egzaminu zawodowego (w %) 3. Zdawalność egzaminu maturalnego (w %) 4. Absolwenci szkół wyższych studiów stacjonarnych na 10 000 mieszkańców 19

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ edukacji r = 0,22 Edukacja a ZIB_A 2,0 1,5 1,0 KP LB DL WP PK 0,5 PD PM SL MZ 0,0-2,0-1,5-1,0-0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 LD -0,5LU SW WM OP ZP -1,0-1,5 MP Klasy: zachodniopomorskie 16 lubuskie 12 pomorskie wielkopolskie dolnośląskie 4 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 5 7 kujawskopomorskie 3 opolskie 13 łódzkie śląskie 10 11 warmińskomazurskie 14 mazowieckie świętokrzyskie małopolskie 1 15 8 podlaskie 9 lubelskie 2 podkarpackie 6 Źródło: Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl, 18 grudnia 2013 r. 20

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ rodziny i warunków życia 1. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na gospodarstwo domowe (w zł) 2. Wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym po uwzględnieniu w dochodach transferów społecznych (w %) 3. Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem (w %) 21

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ rodziny i warunków życia DL 1,0 OP SL PD WP 0,5 MP ZP LD PM 0,0-2,0-1,5-1,0-0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 KP -0,5 PK WM LU SW -1,0 r = 0,69 Rodzina i warunki życia a ZIB_A 2,0 1,5-1,5-2,0 LB MZ Klasy: zachodniopomorskie 10 lubuskie 12 pomorskie wielkopolskie dolnośląskie 2 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 5 8 kujawskopomorskie opolskie 4 11 łódzkie śląskie 3 9 warmińskomazurskie 15 mazowieckie świętokrzyskie małopolskie 7 14 1 podlaskie 6 lubelskie 16 podkarpackie 13 Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl, 18 grudnia 2013 r. 22

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ aktywności społecznej 1. Udział w wolontariacie osób młodych w ogóle respondentów w tej grupie wieku (w %) 2. Członkostwo w organizacjach pozarządowych osób młodych w ogóle respondentów w tej grupie wieku (w %) 3. Udział w nabożeństwach i spotkaniach religijnych osób młodych w ogóle respondentów w tej grupie wieku (w %) 4. Udział w działaniach skierowanych na rzecz społeczności lokalnej osób w wieku 25 34 lata w ogóle respondentów w tej grupie wieku (w %) 5. Udział w ostatnich wyborach osób w wieku 25 34 lata w ogóle respondentów w tej grupie wieku (w %) 23

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ aktywności społecznej PK SW 1,5 MP 1,0 0,5 OP WP DL PD 0,0 KP SL MZ -2,0-1,5-1,0-0,5 LU 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 ZP -0,5 LD r =-0,14 Aktywność społeczna a ZIB_A WM -1,0-1,5-2,0-2,5 LB PM Klasy: zachodniopomorskie 14 lubuskie 13 pomorskie wielkopolskie dolnośląskie 8 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III <-1,0328; 0,0000) - 1 ) IV poniżej -1,0328 7 5 kujawskopomorskie opolskie 6 12 łódzkie śląskie 9 15 warmińskomazurskie 16 mazowieckie świętokrzyskie małopolskie 2 4 10 podlaskie 11 lubelskie 3 podkarpackie 1 Źródło: Diagnoza społeczna - warunki i jakość życia Polaków, www.diagnoza.com,18 grudnia 2013 r. 24

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ gospodarki 1. Produkt krajowy brutto w zł na mieszkańca 2. Wskaźnik przedsiębiorczości liczba podmiotów gospodarczych na 10 tysięcy mieszkańców 3. Nakłady inwestycyjne w zł na mieszkańca 4. Struktura produkcji (udział grupy sekcji K, L w WDB, w %) 25

Sytuacja osób młodych na rynku pracy Wpływ gospodarki r = 0,73 Gospodarka a ZIB_A 2,5 2,0 1,5 1,0 DL SL PM ZP 0,5 LU LD MP WP 0,0-2,0-1,5-1,0 KP -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 PK SW WM -0,5 OP PD -1,0 LB -1,5 MZ Klasy: zachodniopomorskie lubuskie 6 5 pomorskie wielkopolskie dolnośląskie 2 I 1,0328 i więcej W R II <0,0000; 1,0328) ( t III poniżej 0,0000-1 ) 8 4 kujawskopomorskie opolskie 13 10 łódzkie śląskie 3 7 warmińskomazurskie mazowieckie świętokrzyskie małopolskie 9 11 16 1 podlaskie 12 lubelskie 14 podkarpackie 15 Źródło: Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl, 18 grudnia 2013 r. 26

Kluczowe wnioski Liczba osób bezrobotnych w wieku 15-34 lata stanowi połowę ogółu bezrobotnych, co świadczy o randze tego problemu i konieczności jego monitorowania. Model monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy wskazał obszar kluczowy i pięć obszarów kontekstowych. Modele miękkie zweryfikowały wpływ wybranych obszarów kontekstowych na sytuację osób młodych na rynku pracy, a także pozwoliły ocenić zróżnicowanie sytuacji osób młodych na regionalnych rynkach pracy. 27

Kluczowe wnioski Zbudowane modele miękkie bazują na danych dotyczących osób młodych w trzech grupach wiekowych: 15-34 lata, 15-24 lata i 25-34 lata. Wnioski uzyskane na podstawie modeli w tych grupach wiekowych wskazują na konieczność kontynuowania takich badań. Dane statystyczne dotyczące wskaźników szczegółowych wykorzystanych w modelach powinny być gromadzone w kolejnych latach. Umożliwi to analizę porównawczą sytuacji osób młodych w ujęciu dynamicznym i przyczyni się do zweryfikowania poprawności zastosowanych instrumentów. 28

Kluczowe wnioski Największy wpływ na sytuację na rynku pracy osób młodych w wieku 15-34 lata ma rozwój gospodarczy. Im wyższy poziom rozwoju gospodarczego, tym korzystniejsza sytuacja młodzieży na regionalnym rynku pracy. Oznacza to, że nie jest możliwa poprawa sytuacji osób młodych na rynku pracy bez podniesienia poziomu rozwoju gospodarczego województw. Drugim obszarem kontekstowym wpływającym w znacznym stopniu na sytuację młodzieży na rynku pracy jest edukacja, a trzecim rodzina i warunki życia. 29

Kluczowe wnioski Największy wpływ na sytuację na rynku pracy osób najmłodszych w wieku 15-24 lata ma rodzina i warunki życia. Im lepsze warunki życia, tym korzystniejsza sytuacja młodzieży na regionalnym rynku pracy. Oznacza to, że w celu poprawy sytuacji osób młodych na rynku pracy należy wspierać instrumenty wpływające na poziom życia osób młodych i sytuację ekonomiczną rodziny. Drugim obszarem kontekstowym wpływającym w znacznym stopniu na sytuację młodzieży na rynku pracy jest gospodarka, a trzecim edukacja. 30

Kluczowe wnioski Najkorzystniejsza sytuacja na rynku pracy osób młodych w wieku 15-34 lata występuje w województwach: mazowieckim i śląskim. Są to jednocześnie regiony zajmujące czołowe pozycje w kraju pod względem poziomu rozwoju gospodarczego (mazowieckie 1. miejsce, śląskie 3.) i warunków życia (mazowieckie 1. miejsce, śląskie 3.) 31

Kluczowe wnioski Najtrudniejsza sytuacja na rynku pracy osób młodych w wieku 15-34 lata ma miejsce w województwach: kujawsko-pomorskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Regiony te wymagają szczególnego wsparcia w zakresie zdynamizowania wzrostu gospodarczego, systematycznego monitorowania sytuacji osób młodych na rynku pracy, a także badania szczegółowych wskaźników w ujęciu dynamicznym. 32

65 PANEL DYSKUSYJNY: Realia rynku pracy, a możliwości aktywizacji zawodowej młodych bezrobotnych

Płace oczekiwane przez absolwentów kierunków mechanicznych w 2013r. (źródło: PORPiPG) www.obserwatorium.up.podlasie.pl 66

Podlaski Absolwent 2011-2013 Absolwenci wielu kierunków rzadko samodzielnie podejmują inicjatywy zmierzające do podniesienia swoich kwalifikacji, w szczególności w miękkich obszarach kompetencji (np. umiejętności interpersonalnych czy językowych). www.obserwatorium.up.podlasie.pl 67

Podlaski Absolwent 2011-2013 Wyniki badań ilościowych wskazują na relatywnie niski poziom wynagrodzeń, na który mogą liczyć absolwenci w branży (niezależnie od poziomu wykształcenia). Co więcej, oferowana forma zatrudnienia (w większości na czas określony) nie sprzyja stabilizacji ekonomicznej pracowników. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 68

Podlaski Absolwent 2011-2013 Występują rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami rynku pracy a wiedzą i umiejętnościami uzyskiwanymi w szkołach, zarówno na poziomie szkolnictwa ponadgimnazjalnego jak i wyższego. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 69

Płace oczekiwane przez absolwentów szkół wyższych wybranych kierunków w 2013r. (źródło: PORPiPG) www.obserwatorium.up.podlasie.pl 70

Płace oferowane absolwentom szkół wyższych wybranych kierunków w 2013r. (źródło: PORPiPG) www.obserwatorium.up.podlasie.pl 72

Podlaski Absolwent 2011-2013 Warte podkreślenia są (wciąż jeszcze nieliczne) inicjatywy największych przedsiębiorstw w regionie zmierzające do upraktycznienia kształcenia (zarówno na poziomie średnim, jak i wyższym), przejawiające się w podejmowaniu współpracy ze szkołami i uczelniami. Obserwuje się także tendencję do bezpośredniego inwestowania w przyszłą kadrę produkcyjną (np. poprzez współprowadzenie szkół zawodowych) przez wiodące podmioty w branży masynowej. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 74

Podlaski Absolwent 2011-2013 Pracodawcy cenią sobie szkoły, które świadomie kształcą absolwentów uwzględniając jednocześnie zmiany w otoczeniu. Szczególnie wysoko oceniane są placówki, które dbają o doskonalenie kompetencji nauczycieli i wykładowców. Chodzi o to, aby przekazywać wiedzę użyteczną w praktyce. Jako wiodące marki wymieniane są Politechnika Białostocka oraz Technikum Mechaniczne w Białymstoku. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 75

Płace oferowane absolwentom zawodów mechanicznych w 2013r. (źródło: PORPiPG) www.obserwatorium.up.podlasie.pl 76

Podlaski Absolwent 2011-2013 Analiza dynamiki wskazuje na spadek liczby uczniów kształcących się w większości badanych zawodów. Znaczący wzrost liczby uczniów dostrzeżono na następujących kierunkach kształcenia: technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, elektromechanik pojazdów samochodowych. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 77

Podlaski Absolwent 2011-2013 W województwie podlaskim zaobserwować można znaczne niedopasowanie oferty instytucji edukacyjnych do zapotrzebowania rynku (przedsiębiorstw). W szczególności spowodowane jest to niemal całkowitym zaniechaniem kształcenia na poziomie zawodowym w tym również w zawodach, w których notowane jest znaczne zapotrzebowanie na pracowników bezpośrednio produkcyjnych (wykwalifikowani ślusarze, spawacze, specjaliści w zakresie obróbki skrawaniem, operatorzy maszyn sterowanych numerycznie). www.obserwatorium.up.podlasie.pl 78

Podlaski Absolwent 2011-2013 Absolwenci studiów inżynierskich i magisterskich w opinii potencjalnych pracodawców kształceni są w sposób nieprzystający do obecnych wymogów rynkowych. Pracodawcy oprócz braku doświadczenia praktycznego absolwentów często wskazują również na znaczące niedostosowanie programów studiów i zakresu kształcenia do obecnego poziomu rozwoju przedsiębiorstw. www.obserwatorium.up.podlasie.pl 79

DZIĘKUJEMY ZA UDZIAŁ W PANELU 80