WPROWADZENIE... JAN POLESZCZUK CZYM JEST SPOŁECZEŃSTWO?... 1. Jednostka a społeczeństwo... 2. Ewolucja i postęp społeczny... 3. Filozofia społeczna i nauki społeczne... CZĘŚĆ l SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE W OKRESIE ZMIANY SPOŁECZNEJ MAREK OKÓLSKI PRZEMIANY LUDNOŚCIOWE WE WSPÓŁCZESNEJ POLSCE W PERSPEKTYWIE MINIONEGO STULECIA... 1. Istota przejścia demograficznego i drugiego przejścia demograficznego 2. Wpływ modernizacji na przejście demograficzne w Polsce... = 3. Wpływ Jałty i Poczdamu na procesy demograficzne w Polsce... 4. Sowietyzacja a procesy demograficzne... 5. Akceleracyjny lub przełomowy efekt transformacji... 6. Demograficzny wizerunek Polski na początku XXI wieku... HENRYK DOMAŃSKI MECHANIZMY STRATYFIKACJI I HIERARCHIE SPOŁECZNE... 1. Zmiany struktury zawodowej... 2. Ruchliwość międzypokoleniowa i wewnątrzpokoleniowa... 3. Nierówności w dostępie do wykształcenia... 4. Poziom wykształcenia a wielkość dochodów... 5. Zmiany nierówności dochodów... 6. Hierarchia dochodów... 7. Konkluzje... MARTA ZAHORSKA ZMIANY W POLSKIEJ EDUKACJI I ICH SPOŁECZNE KONSEKWENCJE... 1. Edukacja za czasów PRL... 2. Poziom scholaryzacji i wykształcenia społeczeństwa polskiego pod koniec PRL... 3. Zmiany w systemie edukacji w latach 90... 4. Polski system edukacji po przemianach lat 90... 4.1. Szkoły niepubliczne... 4.2. System edukacji publicznej... 5. Przemiany w strukturze kształcenia... 6. Poziom nauczania... 7. Konkluzje...
STEPHANE PORTET ELASTYCZNOŚĆ ZATRUDNIENIA W POLSCE, CZYLI O ODKRYWANIU RZECZY ZAKRYTYCH... 1. Poziom i formy elastyczności polskiego rynku pracy... 1.1. Rozwój zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony. 1.2. Ucieczka w stronę samozatrudnienia... 1.3. Ograniczona harmonizacja na szczeblu europejskim... 1.4. Wymiar interpersonalny definicji czasu pracy... 2. Socjalistyczneźródła kapitalistycznej elastyczności pracy... 2.1. Kraje wyjątkowe?... 2.2. Rynek pracy i stosunki pracy najemnej w socjalizmie... 3. Konkluzje... WIESŁAWA KÓZEK BEZROBOCIE JAKO ZJAWISKO SPOŁECZNE... 1. Typy bezrobocia... 2. Bezrobocie długoterminowe... 3. Bezrobocie dobrowolne... 4. Bezrobocie utajone i podzatrudnienie... 5. Społeczny obraz bezrobocia w Polsce... 6. Zachowania bezrobotnych i reakcja na nie... 7. Społeczne skutki bezrobocia... 8. Zapobieganie bezrobociu i jego skutkom... JERZY WILKIN POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO W OBLICZU WIELKIEJ ZMIANY... 1. Wieś i rolnictwo - innyświat?... 2. Rynek ziemi i stosunek rolników do ziemi... 3. Modernizacja wsi i rolnictwa: w kierunku zrównowaŝonego rozwoju 4. Instytucjonalizacja rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce i rola państwa w tej dziedzinie... EWA GUCWA-LEŚNY ZMIANY POZIOMUśYCIA I ICH SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA... 1. Tradycja badań poziomuŝycia w Polsce... 2. Wzloty i upadki... 3. ZróŜnicowanie dochodów... 4. Przesunięcia na skali dochodów... 5. Najlepiej było być młodym, wykształconym, bezdzietnym?... 5.1. Lata 90. XX wieku... 5.2. Początek XXI wieku... 5.3. Utrzymywanie się ochronnej funkcji wykształcenia... 5.4. Dziedziczenie poziomu kwalifikacji... 6. Zakres ubóstwa... 7. KomuŜyje się najgorzej?... 8. Struktura wydatków...
KAZIMIERZ W. FRIESKE PRZESTĘPCZOŚĆ W POLSCE NA PRZEŁOMIE STULECI. STEREOTYPY I REALIA... 1. Przestrzenne zróŝnicowanie polskiej przestępczości... 2. Dynamika popełnionych przestępstw... 3. Przestępczość a ubóstwo i bezrobocie... 4. Struktura przestępczości... 5. Agresja oraz przestępczość nieletnich... 6. Konkluzje... RADOSŁAW MARKOWSKI SYSTEM PARTYJNY CZY ZBIOROWISKO PARTII? O STABILNYM ROZCHWIANIU POLSKIEJ POLITYKI... 1. System partyjny i wskaźniki jego opisu... 2. Polski system partyjny... 3. Lata 2001-2005: zmiany i kampania wyborcza 2005 roku... 4. Wyniki wyborów 2005 roku... 5. Konkluzje... CZĘŚĆ II ZACHOWANIA SPOŁECZNE W OKRESIE ZMIANY SYSTEMOWEJ MIROSŁAWA MARODY TRZY POLSKI - INSTYTUCJONALNY KONTEKST STRATEGII DOSTOSOWAWCZYCH... 1. Trzy Polski: zróŝnicowanie układów instytucjonalnych... 2. śycie z kapitału, z etatu, z zasiłku... 3. Poziom dostosowań systemowych... 4. Systemowe konsekwencje hybrydalności instytucjonalnej... ANNA GIZA-POLESZCZUK RODZINA I SYSTEM SPOŁECZNY... 1. Rodzina jako sfera racjonalnego wyboru": podstawowe załoŝenia.. 1.1. Indywidualizm... 1.2. Strategie formowania rodziny... 1.3. Strategiczne konflikty... 1.4. Rachunek kosztów i korzyści: kalkulacja ekonomiczna... 1.5. Konkurencja... 1.6. Od rodziny" do cykluŝycia rodzinnego: analiza procesualna.. 1.7. Mikro- i makroskala... 1.8. Stabilność i zmiana... 2. Historia i współczesność rodziny: przykłady zastosowania analizy strategicznej"... 2.1. Strategiczny model analizy rodziny...
2.2. Dwie podstawowe strategie reprodukcyjne: rodzina tradycyjna i nowoczesna... 2.3. Rodzina przeszłości: przykładowe modele... 2.4. Rodzina współczesna: podstawowe problemy... 3. Rodzina polska: implikacje teoretyczne i badawcze modele strategiczne... 3.1. Reprodukcja i gospodarka niedoboru... 3.2. Reprodukcja i znoszenie" struktury społecznej... 3.3. Reprodukcja i socjalistyczne welfare state... 3.4. Familizacja" reprodukcji w socjalizmie... 4. Strategie reprodukcji a charakter polskiej rodziny... 5. Stanowość i dylematy alokacji... 6. Dylematy kooperacji: uświęcenie małŝeństwa i rodziny... 7. Strategie reprodukcji i transformacja systemowa - przemiany w sferze reprodukcji w latach 1989-2002... RENATA SIEMIEŃSKA PRZEMIANY PŁCI KULTUROWEJ. MIĘDZY SYSTEMAMI WARTOŚCI A ROLAMI SPOŁECZNYMI... 1. Koncepcja płci"... 2. Czy kobiety i męŝczyźni róŝnią się w wyborze podstawowych wartości wŝyciu?... 3. Kształtowanie się koncepcji płci kulturowej w procesie edukacji... 4. Role kobiece i męskie w rodzinie... 5. Oczekiwania wobec pracy... 6. Rzeczywiste role kobiet i męŝczyzn w sferzeŝycia prywatnego i publicznego... 7. Zmiany opinii na temat obecności kobiet w Ŝyciu publicznym.... 8. Konkluzje... JACEK RACIBORSKI ZACHOWANIA WYBORCZE POLAKÓW 1989-2006... 1. Podstawowe paradygmaty badań wyborczych... 1.1. Paradygmat strukturalny... 1.2. Paradygmat uspołecznionej jednostki... 1.3. Paradygmat racjonalnego wyboru... 1.4. Perspektywa historyczna... 2. Krótka historia polskich wyborów... 2.1. Wybory parlamentarne lat 1991-2001: wyniki i główni aktorzy. 2.2. Wybory prezydenckie... 3. Zagadnienie absencji... 4. Determinanty preferencji wyborczych... 4.1. Struktura społeczna a preferencje... 4.2. Czynnik regionalny... 5. Postawy... 6. Czynniki instytucjonalne i sytuacyjne (kontekstowe) w wyjaśnianiu zachowań wyborczych...
CEZARY TRUTKOWSKI TEORIA SPOŁECZNYCH REPREZENTACJI I JEJ ZASTOSOWANIA... 1. Konstrukcjaświata społecznego - podstawowe załoŝenia... 1.1. Świat społeczny... 1.2. Dyskursywneźródła wiedzy i przekonań... 1.3. Obiekty społeczne... 2. Społeczne reprezentacje... 2.1. Definicja... 2.2. Podstawowe właściwości społecznych reprezentacji... 2.3. NajwaŜniejsze pojęcia związane z teorią... 2.4. Paradygmat badania społecznych reprezentacji... 3. Społeczne reprezentacje polityki... MIROSŁAWA MARODY, SŁAWOMIR MANDES RELIGIJNOŚĆ A TOśSAMOŚĆ NARODOWA POLAKÓW... 1. Religia a toŝsamość narodowa... 2. Religijność polskiego społeczeństwa... 3. Rola religii w kształtowaniu narodowej toŝsamości Polaków... 4. Między religią a narodem... ALEKSANDRA JASIŃSKA-KANIA PRZEKSZTAŁCENIA MORALNOŚCI W POLSCE I W EUROPIE... 1. Między absolutyzmem a relatywizmem kryteriów dobra i zła... 2. ZróŜnicowanie wymiarów moralnych ocen zachowań... 3. Kierunki zmian ocen moralnych... 4. Wyznaczniki ocen moralnych w Polsce i w Europie... 5. Empiryczne wymiary moralności a teoretyczne paradygmaty myśli społeczno-etycznej... 6. Konkluzje... SŁAWOMIR MANDES RUCHY SPOŁECZNE W POLSCE... 1. Ruchy społeczne jako problem teoretyczny... 2. Początki badań nad ruchami społecznymi w Polsce... 2.1. NSZZ Solidarność" i jego interpretacje... 2.2. Ruchy społeczne w latach 80... 3. Ruchy społeczne w okresie transformacji systemowej... 4. Konkluzje... CZĘŚĆ III PRZEMIANY CYWILIZACYJNE DOMINIK BATORSKI PODSTAWY SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO W POLSCE... 1. Korzystanie z technologii - uwarunkowania i dynamika... 2. Dodatkowe wymiary cyfrowego podziału...
3. Wybrane konsekwencje korzystania... 4. Znaczenie ewolucji internetu dla upowszechnienia korzystania.... 5. Konkluzje... JERZY HAUSNER OD IDEALNEJ BIUROKRACJI DO ZARZĄDZANIA PUBLICZNEGO... 1. Model idealnej biurokracji... 2. Czynniki ewolucji administracji publicznej... 3. Kierunki reformowania sektora publicznego... 4. W kierunku zarządzania publicznego... 5. MenedŜerskie i partycypacyjne zarządzanie publiczne... 6. Administracja publiczna a zarządzanie publiczne... 7. W stronę przyszłości... WITOLD MORAWSKI GLOBALNOŚĆ I GLOBALIZACJA... 1. Globalność jako przestrzeń globalna... 2. Dwie definicje globalizacji... JACEK KOCHANOWICZ TRENDY CYWILIZACYJNE... 1. Społeczeństwa pierwotne i cywilizacje agrarne... 2. Kapitalizm i społeczeństwo przemysłowe... 3. Niestabilność społeczna... 4. Nowoczesność i inŝynieria społeczna... 5. Ponowoczesność i globalizacja... 6. Nowy pesymizm... 7. Konkluzje... NOTY O AUTORACH...