Materiał dystrybuowany bezpłatnie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego p a ź d z i e r n i k 2010 1
Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 3 Spis treści
Projekt innowacyjność Na wiedzy można dobrze zarobić i to już na studiach. Najprościej zakładając firmę spin off, spin out. Dlatego warto promować przedsiębiorczość akademicką. Biznes i nauka to często wciąż dwa różne światy. Wiedza produkowana w pracowniach i laboratoriach uczelni, zbyt rzadko opuszcza jej mury. Studenci i młodzi naukowcy tworzą prace, prowadzą badania, a ich wyniki zamiast służyć rozwojowi gospodarki, pokrywają się kurzem w dawno zapomnianych szafach. Zwłaszcza, że jak wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, jedynie 2 proc. studentów oraz 9 proc. przedstawicieli kadry naukowej prowadzi własną firmę. To strata nie tylko dla świata nauki, ale i biznesu. Bo przedsiębiorcy z chęcią wykorzystaliby w innowacyjny sposób wiedzę produkowaną na uczelniach. Dlatego stworzyliśmy projekt Promocja idei przedsiębiorczości akademickiej w województwie świętokrzyskim tłumaczy koordynator akcji Marek Krzyżanowski Cele był proste: rozpropagować komercjalizację i transfer wiedzy z nauki do biznesu. A co ważniejsze, pokazać jak to zrobić: - W tym celu promowaliśmy na uczelniach tworzenie firm typu spin out, spin off mówi Krzyżanowski. Nazywane po polsku firmami odpryskowymi, spin off/out są niewielkimi przedsiębiorstwami tworzonymi przez studentów oraz pracowników naukowych we współpracy z ośrodkami akademickimi. Takie małe firmy zapewniają pracę młodym ludziom i dostęp do nowej wiedzy sektorowi biznesu. Ale dotychczas wiedza w środowisku akademickim o możliwościach płynących z tego typu działalności był znikoma. Takie firmy nie powstawały, bo nikt nie wiedział jak się zabrać za ich zakładanie. Dlatego projekt Promocji Przedsiębiorczości Akademickiej skierowany był do: studentów, absolwentów, doktorantów i młodych naukowców związanych z ponad 20 uczelniami wyższymi (zarówno publicznymi i niepublicznymi) w województwie Świętokrzyskim. Taka liczba uczelni to ogromny potencjał wiedzy. Wystarczy tylko pokazać jej producentom jak można zrobić z niego użytek. - Dzięki naszemu projektowi nie tylko uświadomiliśmy jakie wiedza przynosi korzyści nauce i biznesowi, ale też w praktyczny sposób wytłumaczyliśmy jak założyć własną firmę typu spin out/off podkreśla Marek Krzyżanowski. Dzisiaj chyba nie ma w całym województwie świętokrzyskim studenta, który nie wiedziałby, co to jest firma odpryskowa albo komercjalizacja wiedzy. W ciągu sześciu miesięcy trwania projektu poprzez radio, telewizję internet, billboardy i akcje indoroowe, autorzy kampanii wypromowali ideę transferu wiedzy do biznesu i upowszechnili tajniki funkcjonowania przedsiębiorczości akademickiej. 4 Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 5
Projekt innowacyjność Na ulicach pojawiły się ulotki i plakaty. Billboardy informujące o projekcie (tu może ze dwa słowa co na nich było) stanęły w pobliżu campusów większości kieleckich uczelni. Mijali je między innymi studenci i pracownicy Politechniki Świętokrzyskiej, Uniwersytetu Humanistyczno Przyrodniczego Im. Jana Kochanowskiego, czy Wyższej Szkoły Handlowej. Chcieliśmy dotrzeć do przedstawicieli różnych kierunków studiów zaznacza Krzyżanowski bo przedsiębiorczość akademicka to nie tylko uczelnie techniczne, a w biznesie można wykorzystać każdy rodzaj wiedzy. Też humanistyczną dodaje. Oczywiście projektu zachęcającego do innowacyjności nie mogło zabraknąć w sieci. Myślenie jest w cenie, hasło przewodnie strony internetowej www.przedsiebiorczosc-akademicka.eu zachęca do przekucia własnej wiedzy w pieniądze. Strona nie tylko jest wizytówką projektu, ale przede wszystkim encyklopedią przedsiębiorczości akademickiej. Oprócz ogólnych artykułów tłumaczących samą ideę, każdy kto chciałby zrobić użytek z własnej wiedzy znajdzie tu zakładki z praktycznymi poradami. Dowie się jak złożyć i prowadzić firmę typu spin out/off, a także znajdzie poradę, gdzie szukać wsparcia. Żeby projekt miał sens i dotarł do jak największej grupy ludzi konieczne było aktywne wsparcie mediów. Na potrzeby akcji powstały klipy radiowe i telewizyjne. Radiowe reklamy zachęcały do odwiedzenia strony internetowej. W klipie telewizyjnym nadawanym w (tu jaka telewizja kiedy pokazany) młode studentki szukają rozwiązania problemów finansowych pokazując jak na swojej wiedzy można zarobić pieniądze. To nie przypadek, że przedsiębiorczość akademicką reklamują właśnie kobiety. Projekt stawia na równouprawnienie kobiet i mężczyzn. Liczą się umiejętności i wiedza, a nie płeć. - Nasz klip pokazuje, że w nauce i biznesie kobiety są równie dobre i sprawne jak mężczyźni wyjaśnia Krzyżanowski. Tematem tworzenia uczelnianych firm spin out/off udało się zainteresować prasę. Dziennikarze kilku tytułów - w tym ogólnopolskich zachęcali studentów i pracowników naukowych uczelni do zakładania własnej działalności gospodarczej. W przystępny sposób pokazywali korzyści płynące z budowania niewielkich firm opartych przede wszystkim na wiedzy. Wiele artykułów tłumaczyło od czego zacząć, gdzie się zgłosić po pomoc i jak zdobyć wsparcie na rozwój własnego biznesu. Autorzy projektu liczą, że dzięki tak kompleksowej akcji promocyjnej uczelnie przestaną kojarzyć się wyłącznie z zaliczaniem egzaminów i indeksami. Liczą na wzrost innowacyjności w biznesie i wzmocnienie sfery badawczej mikro i średnich przedsiębiorstw. A wszystko za sprawą młodych ludzi, którzy nie zmarnują swojej wiedzy i potencjału. Do zrealizowania został jeszcze jeden ważny element kampania indoorowa w Kielcah. Twórcy akcji wolą mówić marketing bezpośredni. Bo tu trzeba wyjść bezpośrednio do studentów i naukowców. - To chyba najprzyjemniejsza część projektu, tutaj widać już efekty naszej pracy cieszy się Krzyżanowski. I wie co mówi. W innych miejscowościach, gdzie był prowadzony projekt, studenci spontanicznie zgłaszali się deklarując swoją pomoc w promocji przedsiębiorczości akademickiej. Byliśmy tym mocno zaskoczeni, a jednocześnie cieszyliśmy się, że mamy taką fort pocztę naszej akcji na uczelniach wspomina Krzyżanowski To że w Kielcach będzie dokładnie tak samo Krzyżanowski nie ma najmniejszych wątpliwości. Już rozmawiał z przedstawicielami wielu samorządów studenckich. W najbliższych dniach na uczelnianych kampusach ruszy akcja rozdawania gadżetów. Na uczelniach ustawione zostaną stanowiska informacyjne. Każdy będzie mógł skorzystać z porady i dowiedzieć się jak założyć własną firmę. Skąd wiadomo, że cały projekt spełnił pokładane w nim oczekiwania? Skuteczność kampanii mają potwierdzić prowadzone badania, weryfikujące świadomość świętokrzyskiego środowiska akademickiego na temat komercjalizacji wiedzy. Podobne badania zostały zrealizowane przed rozpoczęciem projektu. Porównanie ich wyników da odpowiedź na pytanie, co się zmieniło przez te sześć miesięcy. Marek Krzyżanowski jest przekonany, że zmieniło się wiele, bo już dziś na wielu uczelniach terminy spin off i spin out przestały być tylko tajemniczymi hasłami. Poza tym Uniwersytet Jana Kochanowskiego przygotowuje się do kompleksowego wsparcia młodych biznesmenów, a na budowę czeka Centrum Biznesu i Przedsiębiorczości oraz Inkubator Technologiczny. 6 Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 7
Firmy typu spin off/out Firma spin out, spin off to łatwa szansa na zostanie naukowcem biznesmenem. A dla przedsiębiorców źródło innowacyjnych pomysłów Biospekt to tylko jedna osoba. Biolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego Piotr Zygmunt cztery lata temu postanowił przejść na swoje. W 2006 roku założył firmę działającą przy uczelni. Firma prowadzi badania pierwiastków i związków chemicznych i zajmuje się szkoleniami. Po czterech latach firma wywodząca się z uczelnianych murów ma się całkiem nieźle. Zamówienia płyną nawet z Niemiec, a pan Piotr nie musiał zrezygnować z działalności naukowej. W Polsce firmy odpryskowe - bo tak się u nas nazywa przedsiębiorstwa spin off, spin out łączące biznes z nauką, wciąż są jeszcze mało popularną formą przekuwania wiedzy w pieniądze. Powstały w USA, gdzie związki biznesu i nauki są dużo ściślejsze niż nad Wisłą. Podstawowym zadaniem tego typu firmy jest umożliwienie dostępu do najnowszych zdobyczy nauki sektorowi biznesowemu. Z drugiej strony naukowcy mają możliwość komercjalizowania wyników swoich prac. Co oznacza, że nie trafiają one jedynie do szuflady, ale zamieniają się w pieniądze. Korzyści są obopólne. Takiej wymianie sprzyjać mają małe firmy takie jak Biospekt. Firmy odpryskowe dzielą się na dwa typy: spin off i spin out. W pierwszym przypadku mówimy o małym przedsiębiorstwie two- rzonym przez studentów, bądź pracowników naukowych w ścisłym powiązaniu z macierzystą uczelnią. Uczelnia wspiera młodego naukowca biznesmena od strony merytorycznej. Sprawdza, czy jego projekty spełniają naukowe standardy. Za to naukowiec może z zyskiem sprzedać wyniki swoich badań, wynalazki czy projekty zainteresowanym firmom, które zyskują innowacyjne rozwiązania. Fachowo nazywa się to transferem wiedzy i technologii. Drugi typ firmy odpryskowej to tzw. spin outy. Podobnie jak w przypadku działalności spin off młody naukowiec komercjalizuje swoją wiedzę, ale w tym przypadku, bez bezpośredniego wsparcia uczelni. Firmy odpryskowe są podstawą przedsiębiorczości akademickiej, czyli najprościej mówiąc, gospodarczego zaangażowania studentów, pracowników naukowych i uczelni w działalność gospodarczą. Rozwój przedsiębiorczości sprawia nie tylko, że uczelnie i naukowcy mają szanse na zarobienie pieniędzy, ale przede wszystkim sprawia, że nauka nie pozostaje w oderwaniu od ścisłych potrzeb rynku. 8 Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 9
Wywiad z Dr Piotrem Grabcem Nauka i biznes potrzebują interfejsu, który je połączy. Najlepszą metodą zapewniającą łączność między tymi dwoma światami są silne instytuty badawcze i liczne firmy typu spin out spin off - mówi dr Piotr Grabiec, vice-dyrektor Instytutu Technologii Elektronowej. Tomasz Wojciechowski: Co to znaczy przedsiębiorczość akademicka? Dr Piotr Grabiec: Z moich obserwacji sfery B+R w USA i w Europie wynika, że lepiej mówić o przedsiębiorczości środowisk naukowych. W odróżnieniu od krajów zawansowanych technologicznie, polska nauka zdominowana jest przez środowiska akademickie, a należy pamiętać, że filozofie uczelni i biznesu są odmienne.. Podstawowym zadaniem naukowców akademickich jest upowszechnianie wiedzy - wśród studentów, w społeczeństwie, w gospodarce. Również wiedzy wykreowanej przez siebie w wyniku prowadzonych badań. Miernikiem ich efektywności jest liczba artykułów i publikacji a także liczba absolwentów. Z kolei dla biznesu najważniejsze jest wdrożenie wynalazków i utrzymanie wiedzy w sekrecie. Praca uczonych akademickich najczęściej kończy się na etapie wypracowania i ew. laboratoryjnego potwierdzenia słuszności nowej idei, w miejscu, w którym dopiero można by rozpocząć badania nad praktycznymi zastosowaniami wynalazku, na czym najbardziej zależy biznesowi. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze współczesne, zaawansowane technologie, a o takich mówimy, wymagają najczęściej kosztownej infrastruktury badawczej, dużych zespołów specjalistów i linii doświadczalnych na które stać niewielu. Po drugie, prace rozwojowe i wdrożenia mniej nadają się do publikowania a wymagają za to większych nakładów finansowych i pracy, co dla uczonych akademickich rozliczanych z liczby publikacji i obciążonych dydaktyką jest poważną barierą. Na świecie problem ten rozwiązano tworząc znacząco dofinansowywane ze środków publicznych, dobrze wyposażone instytuty badawcze stanowiące interfejs łączący społeczność akademicką i biznes. To również przestrzeń, w której rodzą się i działają firmy odpryskowe blisko związane z uczelniami. W ten sposób można zapewnić kontynuacje pomysłów, które powstają w murach politechnik czy uniwersytetów, tworząc prosty i efektywny schemat współpracy nauki z biznesem. Tak rozwija się innowacje w Niemczech, Finlandii, Francji. Dobrym, bo bliskim nam kulturowo przykładem jest sieć Instytutów Fraunhofera w Niemczech. U nas niestety nie ma (dotychczas) sieci Instytutów Staszica, a szkoda. Podobną strategię stara się wdrażać Instytut Technologii Elektronowej w którym pracuję z tym, że poziom dostępnych środków finansowych jest wielokrotnie niższy. Sytuację nieco poprawiają Programy Badawcze Komisji Europejskiej i Program Spójności. Właśnie w ramach POIG koordynujemy Projekt Kluczowy (MNS-DIAG) poświęcony zastosowaniu tzw. mikrosystemów w diagnostyce bio-medycznej. W projekcie tym uczestniczy kilkanaście zespołów z uczelni i PAN i nasz Instytut. My dostarczamy nowoczesną, kosztowną technologię (i związaną z nią wiedzę) a partnerzy przychodzą do nas z nowymi ideami, sprawdzonymi na uczelni drogą obliczeń i mniej kosztownych eksperymentów laboratoryjnych. Nasz zespół naukowy, wsparty partnerami z uczelni rozwija ideę przechodząc kolejne etapy procesu tworzenia innowacji, jej ochrony patentowej, aż do fazy w której staje się interesująca dla biznesu. Gotowe rozwiązanie można już zaproponować przedsiębiorcom. Przemysł wdraża rozwinięty pomysł naukowca w postaci rynkowego produktu bądź też powstaje możliwość utworzenia firmy spin-out np. przez młodego absolwenta lub doktora. Gdyby jeszcze nie ta koszmarna biurokracja.. W mojej opinii dopiero kiedy istnieje taki właśnie interfejs, taka ścieżka rozwoju, możemy mówić o racjonalnej przedsiębiorczości akademickiej. Taki model od dawna doskonale sprawdza się w Europie Zachodniej. TW: A gdzie w tym układzie jest miejsce dla firm typu spin off spin out? Dr Piotr Grabiec: Powstawanie tego typu firm jest niesłychanie ważne zarówno dla nauki jak i dla biznesu. Ich rozwój w Polsce mówiąc kolokwialnie wciąż leży. Część autorytetów ekonomicznych przekonuje, że tylko inwestycje dużego kapitału zagranicznego mogą zapewnić Polsce rozwój gospodarczy. Co gorsza pojawiają się skandaliczne opinie, że nauka dla rozwoju gospodarczego ma marginalne znaczenie. Ale to nieprawda. Zdrowy organizm gospodarczy tworzy stosunkowo niewielka liczba dużych firm zanurzonych w morzu firm małych i średnich. Znaczenie inwestycji zagranicznych dla rozwoju gospodarczego opartego na wiedzy (przywiezionej zza granicy) jest bezdyskusyjne, ale kapitał zagraniczny nie utworzy nam tej mnogości małych firm decydujących o faktycznym obrazie naszej gospodarki, o zatrudnieniu i o innowacyjności. I tutaj jest miejsce i rola dla uczonych i przedsiębiorczych absolwentów tworzących firmy spin off spin out. Dzięki nim wiedza produkowana przez uczelnie ma szansę zostać w pełni wykorzystana przyczyniając się do tworzenia zdrowej struktury innowacyjnej gospodarki. Instytuty takie jak nasz i tworzone przy ich udziale spin out y i spin off y powinny być właśnie spoiwem łączącym naukę z biznesem. Trzeba pamiętać, że jest kilka schematów wykorzystania wiedzy akademickiej. Pierwszy to taki, gdzie naukowcy kształcą młodzież i publikują wyniki swoich badań. Przemysł zatrudnia absolwentów, czyta opublikowane wyniki i adaptuje je w swoich laboratoriach. Z czasem to jednak przestało wystarczać. Biznes zaczął zamawiać wiedzę na uczelniach. To jednak jest trudny sposób współpracy, bo jak już powiedzieliśmy środowisko akademickie ma zupełnie inną filozofię pracy niż biznes. Wsparciem może być tutaj trójstronna współpraca biznesu, uczelni i instytutu badawczego. Trzecia metoda to generowanie przedsięwzięć komercyjnych, czyli idea spin out ów i spin off ów. Szczególnie ta druga i trzecia metoda, faworyzowane w czołowych gospodarkach świata, powinny mieć ogromne znaczenie w Polsce, gdzie staramy się budować nowoczesną gospodarkę wolnorynkową. Społeczeństwo współcześnie oczekuje od naukowców istotnego wkładu w ten proces. Z drugiej jednak strony niezbędne jest utworzenie w tym celu rozwiązań infrastrukturalnych i organizacyjnych stwarzających naukowcom taką możliwość. Inaczej faktycznie przydatność dla rozwoju gospodarki narzędzia jakim jest nauka będzie niewielka a my zachowamy się jak prymityw stwier- 10 Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 11
Wywiad z Dr Piotrem Grabcem dzający że telefon komórkowy jest do niczego bo słabo się nim wbija gwoździe. TW: Przedsiębiorczość akademicka: służy studentom i młodym naukowcom, czy tak naprawdę to tanie źródło wiedzy i innowacji dla biznesu? Dr Piotr Grabiec: Biznes zawsze będzie starał się maksymalizować swój zysk minimalizując koszt. Będzie również ograniczał ryzyko. Dlatego istotne jest jak w tej relacji zachowywać będą się ludzie nauki. W Polsce nadal prawie nieznanym terminem jest pojecie Marketingu Innowacji. A szkoda. Generalnie, w dziedzinie Badań i Rozwoju (B+R) funkcjonują dwie strategie: pierwsza to tzw. technology push - naukowiec opracowuje innowację, a potem poszukuje komu mógłby sprzedać swój genialny pomysł. Sęk w tym, że rynek wcale nie musi być zainteresowany pomysłem naukowca. Drugie podejście to application pull. Ta metoda jest zdecydowanie bardziej oparta na zasadach marketingu. Najpierw robi się rozeznanie rynku. Badamy czego rynek będzie potrzebował w przyszłości, jakie są potrzeby społeczne. W oparciu o analizę przygotowujemy rozwiązania czy technologie na które może być zapotrzebowanie. Działamy racjonalnie na zasadach rynkowych. Wprawdzie ryzyka nie da się uniknąć, jednak przy tej strategii jest ono mniejsze. Niestety w Polsce to drugie podejście oparte na zasadach marketingu wciąż jest niezwykle rzadkie. A właśnie takie podejście gwarantuje, że świat nauki może kooperować z biznesem na zasadach partnerskich. TW: Dlaczego uczelniom powinno zależeć na rozwoju firm typu spin off spin out? Dr Piotr Grabiec: Uczelni zależy, żeby przychodzili do niej studenci. Szczególnie w dobie niżu demograficznego szkoły wyższe muszą mocno zabiegać o to żeby zapełnić sale wykładowe. Jeśli uda im się pokazać młodym ludziom jasną ścieżkę rozwoju profesjonalnego, jeśli pokażą im, że ich pomysły realizowane dzięki takim firmom odpryskowym mogą przełożyć się na pieniądze, że rozwijając swoją kreatywność mogą odnieść sukces osobisty a nawet, że dzięki wiedzy mogą stać się milionerami, jeśli to się uda, to przyciągną utalentowaną młodzież. Dlatego uczelnie powinny wspierać tego typu inicjatywy. Bo póki co, dyplom szkoły wyższej często oznacza pracę poniżej możliwości a nawet pośredniak. Trzeba jednak pamiętać, że szczere chęci żeby firmy spin out spin off się rozwijały nie wystarczą. Studenci i młodzi naukowcy potrzebują infrastruktury, zaplecza naukowego i laboratoryjnego. TW: Mam wrażenie, że mówiąc o przedsiębiorczości akademickiej bierze pan pod uwagę tylko społeczność akademicką skupioną wokół uczelni technicznych. A czy firmy odpryskowe mogą być szansą także dla humanistów? Dr Piotr Grabiec: Dobre pytanie. Co prawda tu specyfika jest nieco inna. Myślę jednak, że jest sporo dziedzin humanistycznych, w których można rozwijać przedsiębiorczość akademicką. Choćby socjologia czy psychologia, na przykład w powiązaniu z Internetem, mogą stać się dziedzinami na bazie których można rozwijać firmy odpryskowe. Uważam, że niezależnie od profilu uczelni należałoby pomyśleć o wprowadzeniu kursów przedsiębiorczości. Wtedy myślenie studentów i młodych naukowców w kategoriach rynkowych stałoby się zdrowym nawykiem. TW: Skoro przedsiębiorczość akademicka wszystkim się opłaca to jak tę ideę skutecznie promować? Dr Piotr Grabiec: Po pierwsze, trzeba zdać sobie sprawę z tego, że biznes, przemysł, podejmując wdrożenie innowacji opracowanej przez naukowców podejmuje ryzyko, najczęściej znacznie większe niż instytut lub uczelnia. Jest zatem niesłychanie ważne, aby instytucje naukowe i zespoły naukowców wyrobiły sobie markę która będzie wzbudzać zaufanie. Dopiero wtedy można mówić o promocji. Ale żeby spełnić wyśrubowane wymagania przemysłu potrzeba niezawodnej, nowoczesnej infrastruktury badawczej i dobrego zaplecza technicznego. Szczególnie gdy mówimy o dziedzinach technicznych. Jest to problem na który natrafia większość polskich zespołów badawczych a w sposób szczególnie dotkliwy dotyka instytutu w którym pracuję. Średni wiek urządzeń w największym zakładzie jednego z najlepszych polskich instytutów sięgał 30 lat. Czy taka linia doświadczalna może wzbudzić zaufanie partnerów przemysłowych? Obecnie, dzięki funduszom POIG sytuacja się nieco poprawi, ale nadal sporo będzie brakować do przyzwoitego poziomu europejskiego. To samo dotyczy zasobów ludzkich. Żeby świat naukowy stał się partnerem dla biznesu potrzeba doświadczonej, twórczej kadry i, co nawet ważniejsze, utalentowanej, kreatywnej młodzieży naukowej. Tu pojawia się kolejny problem polskich uczelni. Gwałtowny wzrost liczby studentów nie przekłada się na jakość kandydatów a to z kolei obniża poziom kształcenia. Wyselekcjonowanie wśród tej masy najlepszych, kreatywnych umysłów wymaga, aby wypracować i wskazać młodzieży klarowną ścieżkę ich profesjonalnego rozwoju. Bez tego młodzież wybierze najpopularniejsze kierunki - te na których pracy jest najmniej albo według powszechnej wiedzy stwarzają szanse sukcesu zawodowego. Powiedziałem o najważniejszych aspektach problemu, ale jest on bardziej złożony, wielowymiarowy. Nie wystarczą proste rozwiązania takie jak sypnięcie pieniędzy na pojedynczy, duży projekt czy też ściągnięcie kilkunastu profesorów z Europy Zachodniej i USA - i to jest bad news - zła wiadomość. Jeżeli chcemy uzyskać pożądany efekt, generowanie i transfer innowacji do przemysłu, trzeba skonstruować system całościowy w którym uczelnie będą współpracować z instytutami naukowymi. Wokół tego będą działały aktywne spinouty i spin-offy. A na końcu będzie biznes, który na zasadach rynkowych kupi od nas opracowane konstrukcje i technologie innowacyjnych produktów. W takich warunkach nie tylko zagwarantujemy właściwy transfer wiedzy do gospodarki, ale stworzymy też przyjazny system dla rozwoju przedsiębiorczości akademickiej. I to jest wiadomość dobra. Rozmawiał Tomasz Wojciechowski 12 Przedsiębiorczość Akademicka p a ź d z i e r n i k 2010 13
Przedsiębiorczość Akademicka