Podręcznik Użytkownika 1. WSTĘP Niniejszy podręcznik użytkownika dotyczy sposobu obsługi i konfiguracji kontrolera ITSupervisor z wersją firmware 1.1.3 lub wyższą. W dokumencie zawarte są informacje na temat pierwszego uruchomienia, jak również opisane są wszystkie opcje związane z funkcjonalnością oprogramowania kontrolera. Jednakże nie wszystkie opisywane funkcje są dostępne w każdej wersji urządzenia. Dostępność poszczególnych funkcji dla danej wersji określa Karta katalogowa. 2. SPIS TREŚCI 1. WSTĘP...1 2. SPIS TREŚCI...1 3. DEFINICJE I SKRÓTY...2 4. KONFIGURACJA ADRESU IP...4 5. LOGOWANIE DO KONTROLERA...6 6. USTAWIENIA OGÓLNE...9 7. CZUJNIKI...10 8. WEJŚCIA DWUSTANOWE...12 9. POWIADAMIANIE E MAIL...14 10. POWIADAMIANIE SMS...17 11. STEROWANIE ZEWNĘTRZNYMI URZĄDZENIAMI WYJŚCIA...21 12. ZEGAR CZASU RZECZYWISTEGO...23 13. REJESTRATOR...24 14. KOMUNIKACJA Z SYSTEMEM NADRZĘDNYM SNMP...26 15. UDOSTĘPNIANIE DANYCH INNYM SERWISOM WWW JSON...27 Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 1/29
3. DEFINICJE I SKRÓTY 1 Wire broadcast interfejs wraz z protokołem przeznaczony do przesyłania informacji pomiędzy układem nadrzędnym a układami podrzędnymi. Transmisja odbywa się w obu kierunkach z wykorzystaniem jednego przewodu sygnałowego (oprócz masy). rozsiewczy (rozgłoszeniowy) tryb transmisji danych polegający na wysyłaniu przez jeden port (kanał informacyjny) pakietów, które powinny być odebrane przez wszystkie pozostałe porty przyłączone do danej sieci (domeny broadcastowej). CSV ang. Comma Separated Values wartości rozdzielone przecinkiem format przechowywania danych w plikach tekstowych. DNS e mail GMT GSM HTTP JavaScript JSON ang. Domain Name System, system nazw domenowych system serwerów, protokół komunikacyjny oraz usługa zapewniająca zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową. usługa internetowa, w nomenklaturze prawnej określana zwrotem świadczenie usług drogą elektroniczną, służąca do przesyłania wiadomości tekstowych, tzw. listów elektronicznych stąd zwyczajowa nazwa tej usługi. ang. Greenwich Mean Time astronomiczny czas słoneczny średni na południku zerowym, za który przyjęto południk przechodzący przez obserwatorium astronomiczne w miejscowości Greenwich. Jest czasem strefowym pierwszej strefy czasowej, od którego liczy się czas pozostałych stref. ang. Global System for Mobile Communications, najpopularniejszy standard telefonii komórkowej. Sieci oparte na tym systemie telekomunikacji oferują usługi związane z transmisją głosu, danych i wiadomości w formie tekstowej i multimedialnej. ang. Hypertext Transfer Protocol, protokół przesyłania dokumentów sieci WWW. Za pomocą protokołu HTTP przesyła się żądania udostępniania dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz informacje z formularzy. skryptowy język programowania, najczęściej stosowany na stronach internetowych. Skrypty służą najczęściej do zapewnienia interaktywności poprzez reagowanie na zdarzenia, sprawdzania poprawności formularzy lub budowania elementów nawigacyjnych. ang. JavaScript Object Notation lekki format wymiany danych komputerowych. JSON jest formatem tekstowym, będącym podzbiorem języka JavaScript. karta SIM ang. Subscriber Identify Module, moduł identyfikacji abonenta plastikowa karta elektroniczna wielkości 25 15mm z wbudowaną pamięcią i mikroprocesorem. Karta SIM identyfikuje abonenta i pełni funkcję klucza dostępowego do sieci komórkowej. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 2/29
MIB MicroLAN NMS NO, NC PIN prepaid RS485 SCADA SMS SMTP SNMP SNTP ang. Management Information Base rodzaj bazy danych wykorzystywanej do zarządzania sprzętem w sieci komunikacyjnej. Składa się z obiektów zapisanych w (wirtualnej) bazie danych, które wykorzystywane są do zarządzania podmiotami. Jest zbiorem opisanych formalnie obiektów, z których każdy reprezentuje konkretny rodzaj informacji. ang. Micro Local Area Network mała sieć lokalna o znacznie ograniczonych możliwościach, odnosi się do interfejsu 1 Wire. ang. Network Management System system zintegrowanego zarządzania oraz monitorowania sieci, centrów danych i aplikacji. ang. Normal Open, Normal Close odnosi się do styków dwustanowych, które mogą być normalnie otwarte lub normalnie zamknięte. ang. Personal Identification Number, osobisty numer identyfikacyjny, rodzaj hasła służący do autoryzacji i identyfikacji, umożliwiający dostęp do terminalu GSM. określenie jest najczęściej używane jako nazwa jednej z ofert sieci telefonii komórkowej, polegającej na zakupieniu przez klienta określonej liczby jednostek taryfowych. Opłata jest wnoszona z góry, natomiast wykorzystanie nabytych jednostek jest możliwe przez czas określony przez operatora. rodzaj szeregowego interfejsu komunikacyjnego, wykorzystujący sygnał różnicowy, który zapobiega wpływowi zakłóceń zewnętrznych na transmisję danych, maksymalny zasięg standardu to około 1200m. ang. Supervisory Control And Data Acquisition oznacza system nadzorujący przebieg procesu technologicznego, produkcyjnego lub monitorującego. Jego główne funkcje obejmują zbieranie aktualnych danych (pomiarów), ich wizualizację, sterowanie procesem, alarmowanie oraz archiwizację danych. ang. Short Message Service, usługa przesyłania krótkich wiadomości tekstowych w cyfrowych sieciach telefonii komórkowej. ang. Simple Mail Transfer Protocol protokół komunikacyjny opisujący sposób przekazywania poczty elektronicznej w Internecie. ang. Simple Network Management Protocol rodzina protokołów sieciowych wykorzystywanych do zarządzania urządzeniami sieciowymi, takimi jak routery, przełączniki, komputery czy inne specjalistyczne urządzenia z interfejsem sieciowym. ang. Simple Network Time Protocol protokół służący do synchronizacji zegarów komputerów lub innych urządzeń sieciowych poprzez Internet. W Internecie istnieją darmowe serwery czasu, z którymi można synchronizować swoje urządzenia (np. serwer czasu Głównego Urzędu Miar tempus1.gum.gov.pl lub tempus2.gum.gov.pl). Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 3/29
Trap USSD UTP WWW rodzaj komunikatu protokołu SNMP, który wysyłany jest asynchronicznie przez urządzenie zarządzane do stacji zarządzającej, informujący o nienormalnym działaniu lub zmianie stanów. ang. Unstructured Supplementary Service Data mechanizm używany w sieciach GSM, umożliwiający bezpośrednią komunikację pomiędzy terminalem ruchomym (telefonem) a siecią komórkową, wykorzystywany na przykład do aktywowania usług, zasilenia konta za pomocą telekodu lub sprawdzenia dostępnego limitu na koncie użytkownika rozliczającego się w systemie prepaid. ang. twisted-pair cable rodzaj nieekranowenego kabla sygnałowego służącego do przesyłania informacji, który zbudowany jest z jednej lub więcej par skręconych ze sobą przewodów miedzianych, przy czym każda z par posiada inną długość skręcenia w celu obniżenia zakłóceń wzajemnych, zwanych przesłuchami. ang. World Wide Web, hipertekstowy system informacyjny, którego podstawowym zadaniem jest publikowanie informacji. 4. KONFIGURACJA ADRESU IP Podłączenie kontrolera do sieci Ethernet należy wykonać przewodem UTP kat. 5. Kontroler automatycznie wykrywa typ przewodu sieciowego (prosty lub skrzyżowany). Poprawne połączenie sieciowe (100BASE T) sygnalizowane jest świeceniem obu diod na gnieździe RJ45. Rys. 4.1. Widok uruchomionego programu konfiguracyjnego Xplorer Przed pierwszym logowaniem do kontrolera należy ustawić właściwe parametry sieciowe (adres IP, maska podsieci, brama). W tym celu należy użyć programu konfiguracyjnego Xplorer, którego aktualną wersję należy pobrać z witryny www.itsupervisor.pl. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 4/29
Uruchomienie programu Xplorer spowoduje wyszukanie i wyświetlenie wszystkich kontrolerów dostępnych w sieci lokalnej. Widok uruchomionego programu Xplorer z wyszukanymi kontrolerami przedstawiono na rysunku 4.1. Xplorer wyświetla następujące informacje na temat wyszukanego kontrolera: Device Type typ kontrolera (tutaj ITSupervisor, ale mogą być również inne z kompatybilnym protokołem); Device Name nazwa kontrolera, dowolnie definiowana w celu łatwego rozróżniania poszczególnych egzemplarzy; FW Version wersja oprogramowania (firmware) kontrolera; MAC adres MAC kontrolera w postaci dziesiętnej; IP aktualny adres IP kontrolera. Aby ustawić nowe parametry sieciowe, należy wybrać kontroler z listy (klikając na jego wierszu) oraz z prawej strony nacisnąć uaktywniony przycisk CHANGE IP, który spowoduje wyświetlenie okna do edycji parametrów jak na rysunku 4.2. Wyświetlone okno zawiera dodatkowo aktualną maskę podsieci oraz bramę kontrolera. Rys. 4.2. Okno edycji parametrów sieciowych kontrolera Nowe parametry sieciowe zostaną wysłane do kontrolera po naciśnięciu przycisku CHANGE. Poprawne odebranie nowej konfiguracji potwierdzone jest komunikatem jak na rysunku 4.3. Rys. 4.3. Komunikat informujący o zmianie parametrów sieciowych Zapis nowych parametrów sieciowych powoduje restart kontrolera, dlatego może on nie być natychmiast widoczny w Xplorer po zapisie nowych ustawień. Ponowne wyszukiwanie kontrolerów umożliwia przycisk REFRESH. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 5/29
UWAGA! W przypadku gdy program konfiguracyjny Xplorer nie wykrywa żadnych kontrolerów pomimo, że znajdują się w lokalnej sieci Ethernet, należy się upewnić, że program Xplorer nie jest blokowany przez systemy firewall oraz możliwe jest przesyłanie w sieci Ethernet pakietów typu broadcast. 5. LOGOWANIE DO KONTROLERA Obsługa i zarządzenie kontrolerem możliwe jest za pomocą dowolnej przeglądarki internetowej z obsługą JavaScript. Aplikacja kontrolera testowana jest na większości najpopularniejszych przeglądarkach. Jednakże, aby uniknąć ryzyka braku działania lub niewłaściwego wyświetlania aplikacji, zaleca się używać najnowszej wersji dostępnych przeglądarek internetowych. Wpisanie adresu IP kontrolera do paska adresu przeglądarki lub naciśnięcie przycisku BROWSE programu konfiguracyjnego Xplorer powinno wyświetlić stronę kontrolera jak na rysunku 5.1. Rys. 5.1. Strona WWW kontrolera użytkownik niezalogowany Lewa część interfejsu WWW zawiera menu kontrolera, którego zawartość zmienia się dynamicznie, zależnie od tego czy aktywna jest autoryzacja użytkownika. W przypadku, gdy użytkownik jest niezalogowany, możliwa jest jedynie obserwacja stanu bieżącego kontrolera (zakładka Widok stanu). Oprócz tego z poziomu menu Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 6/29
możliwe jest wyświetlenie informacji o kontrolerze (zakładka Informacje) lub przejście do okna logowania (zakładka Zaloguj). W takim trybie nie ma żadnych możliwości zmian konfiguracji lub sterowania kontrolerem. Rys. 5.2. Strona WWW kontrolera po poprawnym zalogowaniu użytkownika (dostępne pełne menu) Rysunek 5.3 przedstawia żądanie logowania do panelu konfiguracyjnego kontrolera. Wpisanie poprawnego hasła spowoduje wyświetlenie pełnego menu, z poziomu którego możliwa jest pełna konfiguracja i sterowanie kontrolerem. Widok panelu konfiguracyjnego po zalogowaniu przedstawia rysunek 5.2. Po zakończeniu konfiguracji możliwe jest ręczne wylogowanie użytkownika za pomocą zakładki Wyloguj (potwierdzenie wylogowania przedstawia rysunek 5.4). Wylogowanie nastąpi również automatycznie po czasie bezczynności wynoszącym 5 minut. W przypadku, gdy autoryzacja użytkownika jest wyłączona (puste hasło), wyświetlane jest zawsze pełne menu kontrolera (brak zakładek Zaloguj i Wyloguj). Sposób konfiguracji hasła opisany jest w dalszych podrozdziałach niniejszej dokumentacji. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 7/29
Rys. 5.3. Żądanie logowania do panelu konfiguracyjnego kontrolera Rys. 5.4. Potwierdzenie wylogowania użytkownika Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 8/29
UWAGA! W przypadku, gdy hasło dostępu zostanie utracone, możliwe jest jego wyłączenie tylko za pomocą przycisku systemowego znajdującego się fizycznie na płytce drukowanej kontrolera. 6. USTAWIENIA OGÓLNE Ustawienia ogólne zawierają podstawowe parametry kontrolera takie jak parametry sieciowe, nazwa kontrolera oraz hasło dostępu do kontrolera. Widok zakładki Ogólne przedstawia rysunek 6.1. Rys. 6.1. Parametry ogólne kontrolera Wyróżnić można następujące parametry konfiguracyjne: Nazwa kontrolera tekstowa nazwa jednoznacznie identyfikująca dany egzemplarz kontrolera, nazwa ta jest wyświetlana w polu Device Name programu Xplorer, oraz na belce tytułowej (zakładce) przeglądarki internetowej, maksymalna długość nazwy to 16 znaków; Hasło hasło dostępu do panelu konfiguracyjnego kontrolera, maksymalna długość hasła to 16 znaków, w celu zapisu nowego hasła należy powtórzyć hasło w polu Powtórz hasło. Ma to na celu wyeliminowanie pomyłki, ponieważ wpisywane hasło nie jest widoczne. Aby wyłączyć zabezpieczenie należy pole Hasło pozostawić puste; IP, Maska, Brama parametry sieciowe kontrolera. Zmiana parametrów z tego poziomu spowoduje jedynie zapis nowych parametrów do pamięci nieulotnej. Rzeczywiste zmiany zostaną zastosowane dopiero po restarcie kontrolera. UWAGA! Zmiana parametrów sieciowych np. adresu IP na błędny i restart kontrolera może spowodować utracenie komunikacji z kontrolerem. W takim przypadku jeśli kontroler znajduje się w sieci lokalnej, prawidłowy adres IP można ustawić ponownie za pomocą programu Xplorer. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 9/29
7. CZUJNIKI Kontroler ITSupervisor posiada dwie niezależne magistrale komunikacyjne, do których mogą być podłączone czujniki temperatury i wilgotności względnej. Pierwsza magistrala MicroLAN (1 Wire) posiada funkcję automatycznego wyszukiwania podłączonych do niej czujników. Wyszukiwanie przeprowadzane jest automatycznie po każdorazowym odświeżeniu zakładki Czujniki. Efektem wyszukiwania jest lista unikalnych identyfikatorów (ciąg 16 znaków) znajdująca się pod główną tabelą konfiguracyjną czujników. Zawartość zakładki Czujniki wraz z listą przykładowo wyszukanych czujników przedstawia rysunek 7.1. Rys. 7.1. Zawartość zakładki Czujniki Aby wyszukany czujnik na magistrali MicroLAN stał się aktywny, należy jego identyfikator skopiować do wolnego pola głównej tabeli konfiguracyjnej. Druga magistrala komunikacyjna (RS485) nie posiada funkcji automatycznego wyszukiwania czujników, dlatego należy identyfikatory czujników wpisać ręcznie. Identyfikatory czujników magistrali RS485 mają składnię zależną od typu czujnika. Mogą być podłączone następujące typy czujników: HTemp485 BOX firmy HW group (identyfikatory w postaci liter A Z z wyłączeniem litery T, duża litera oznacza pomiar temperatury, mała litera oznacza pomiar wilgotności względnej np. identyfikator A oznacza pomiar Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 10/29
temperatury czujnika o adresie A, identyfikator c oznacza pomiar wilgotności względnej czujnika o adresie C); KTW 2 firmy EP&M (identyfikatory w postaci X.X.X#Y.Z, gdzie X trzybajtowy adres czujnika, Y typ pomiaru (T temperatura, H wilgotność), Z umiejscowienie elementu sensorycznego (I wewnętrzny, E zewnętrzny), np. 10.10.1#T.I oznacza czujnik o adresie 10.10.1, pomiar temperatury za pomocą sensora wewnętrznego; 23.12.9#H.E oznacza czujnik o adresie 23.12.9, pomiar wilgotności za pomocą sensora zewnętrznego). Należy pamiętać, że identyczne adresy należy ustawić również w samych czujnikach. Sposób konfiguracji adresów poszczególnych czujników RS485 opisują ich instrukcje. Główna tabela konfiguracyjna zawiera następujące parametry konfiguracyjne: Nr (aktywność) określa czy dany czujnik jest aktywny (aktywna komunikacja z czujnikiem); Nazwa czujnika tekstowa nazwa jednoznacznie identyfikująca dany pomiar, nazwa ta jest używana w prezentacji danych na stronie WWW, a także w przesyłanych powiadomieniach e mail lub SMS, maksymalna długość nazwy to 16 znaków; Identyfikator czujnika opisany wcześniej identyfikator jednoznacznie określający rodzaj czujnika, jego adres a także magistralę komunikacyjną; Progi ostrzegania i alarmowania, histereza wartości pomiarów, przy których następuje akcja kontrolera (powiadamianie lub sterowanie); Mapa powiadomień określa który typ powiadomienia będzie przesyłany do odbiorców przy zmianie stanu danego czujnika. Zależności progów ostrzegania, alarmowania i wartości histerezy ilustruje rysunek 7.2. wysoki alarm histereza wysokie ostrzeżenie histereza alarm wysokiego progu ostrzeżenie wysokiego progu w normie histereza niskie ostrzeżenie histereza niski alarm wartość ostrzeżenie niskiego progu alarm niskiego progu stan czujnika Rys. 7.2. Zależności progów alarmowych i histerezy Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 11/29
Do każdego czujnika (pomiaru) można niezależnie ustawić sposób powiadamiania odbiorców. Kontroler może wysyłać następujące typy powiadomień: Trap komunikat protokołu SNMP informujący o zmianie stanu czujnika (pomiaru), wysyłany jest najczęściej do innego nadrzędnego systemu typu SCADA; Mail standardowa wiadomość e mail wysyłana za pomocą serwera SMTP, temat wiadomości zawiera przyczynę wysłania wiadomości, w treści zawarte są wszystkie pomiary czujników, a także stany wejść dwustanowych; SMS standardowa wiadomość SMS, która wysyłana może być za pomocą wbudowanego terminala GSM lub jeśli kontroler nie zawiera terminala, wiadomość może zostać wysłana za pomocą innego kontrolera ITSupervisor, który wyposażony jest w terminal GSM. Powiadomienia zależnie od wersji kontrolera mogą być wysyłane nawet do czterech różnych odbiorców jednocześnie. Szczegółowe parametry konfiguracyjne powiadomień, oraz przykłady treści komunikatów opisane są w dalszych podrozdziałach niniejszej dokumentacji. 8. WEJŚCIA DWUSTANOWE Wejścia dwustanowe są rozszerzeniem funkcjonalności kontrolera w zakresie monitoringu. Umożliwiają obsługę takich czujników jak: detetory wycieku wody, czujki przeciwpożarowe, czujki ruchu, układy kontroli zasilania i inne których wyjścia są sygnałem dwustanowym. Tabelę parametrów konfiguracyjnych wejść dwustanowych przedstawia rysunek 8.1. Rys. 8.1. Konfiguracja wejść dwustanowych Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 12/29
Tabela konfiguracyjna zawiera następujące parametry: Nr (aktywność) określa czy dane wejście dwustanowe jest aktywne (analizowane są zmiany stanów); Nazwa wejścia tekstowa nazwa jednoznacznie identyfikująca dane wejście, nazwa ta jest używana w prezentacji danych na stronie WWW, a także w przesyłanych powiadomieniach e mail lub SMS, maksymalna długość nazwy to 16 znaków; Konfiguracja NO/NC określa fizyczną konfigurację wejścia, czy w stanie normalnym (brak alarmu) wyjście czujnika jest w stanie otwartym czy zamkniętym; Opóźnienie alarmu, zaniku czasy dyskryminacji, osobno do wyzwolenia alarmu i zaniku alarmu. Dzięki tym czasom możliwe jest eliminowanie krótkotrwałych zmian stanu wejścia, które faktycznie nie są następstwem alarmu lub możliwe jest tworzenie alarmowania z określonym opóźnieniem, możliwe wartości opóźnień to 0 255 sekund (wartość 0 oznacza brak opóźnienia); Mapa powiadomień określa który typ powiadomienia będzie przesyłany do odbiorców przy zmianie stanu danego wejścia. Działanie czasów opóźnienia alarmu i opóźnienia zaniku przedstawia rysunek 8.2. stan fizyczny opóźnienie alarmu opóźnienie zaniku opóźnienie alarmu opóźnienie zaniku opóźnienie alarmu stan wejścia Rys. 8.2. Działanie czasów opóźnienia alarmu i opóźnienia zaniku Do każdego wejścia można niezależnie ustawić sposób powiadamiania odbiorców. Kontroler może wysyłać następujące typy powiadomień: Trap komunikat protokołu SNMP informujący o zmianie stanu wejścia, wysyłany jest najczęściej do innego nadrzędnego systemu typu SCADA; Mail standardowa wiadomość e mail wysyłana za pomocą serwera SMTP, temat wiadomości zawiera przyczynę wysłania wiadomości, w treści zawarte są wszystkie pomiary czujników, a także stany wejść dwustanowych; SMS standardowa wiadomość SMS, która wysyłana może być za pomocą wbudowanego terminala GSM lub jeśli kontroler nie zawiera terminala, wiadomość może zostać wysłana za pomocą innego kontrolera ITSupervisor, który wyposażony jest w terminal GSM. Powiadomienia zależnie od wersji kontrolera mogą być wysyłane nawet do czterech różnych odbiorców jednocześnie. Szczegółowe parametry konfiguracyjne powiadomień oraz przykłady treści komunikatów opisane są w dalszych podrozdziałach niniejszej dokumentacji. Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 13/29
9. POWIADAMIANIE E MAIL Powiadamianie e mail umożliwia wysyłanie standardowych wiadomości do maksymalnie czterech odbiorców. Wiadomość e mail może być wysłana po zmianie stanu dowolnego czujnika lub wejścia dwustanowego zależnie od mapy powiadomień opisanych w podrozdziale Czujniki i Wejścia dwustanowe. Wiadomości mogą być również wysyłane cyklicznie o odpowiednich porach czasowych w formie raportu, zawierającego pomiary oraz stan kontrolera. Wiadomości e mail wysyłane są za pomocą serwera SMTP. Aby wysyłanie wiadomości e mail było możliwe konieczna jest prawidłowa konfiguracja parametrów serwera w oknie konfiguracyjnym jak na rysunku 9.1. Rys. 9.1. Parametry konfiguracyjne powiadomień e mail Okno konfiguracyjne serwera SMTP zawiera następujące parametry: IP serwera SMTP adres w postaci cyfrowej (kontroler nie obsługuje nazw DNS), jeśli adres jest spoza lokalnej sieci, należy pamiętać również o poprawnym ustawieniu adresu bramy w zakładce Ogólne / Ethernet; Port port serwera SMTP, standardowo jest to 25, ale może być inny w zależności od konfiguracji serwera; Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 14/29
Autentykacja opcja określa czy do wysłania wiadomości serwer wymaga uwierzytelnienia, zalecane jest korzystanie z tej opcji jeśli tylko serwer SMTP obsługuje uwierzytelnianie; Nazwa konta nazwa za pomocą której następuje uwierzytelnianie nadawcy wiadomości, zależnie od serwera SMTP może być wymagana sama nazwa lub pełny adres e mail, parametr niewykorzystywany jeśli wyłączona jest opcja autentykacji, maksymalna długość to 64 znaki; Hasło konta hasło za pomocą którego następuje uwierzytelnianie nadawcy z podaną wcześniej nazwą konta, parametr niewykorzystywany jeśli wyłączona jest opcja autentykacji, maksymalna długość to 32 znaki; Format wiadomości określa format wyświetlania wiadomości e mail u odbiorcy, możliwe formaty to HTML i tekstowy. Okresowy status określa cykliczne wysyłanie raportu z pomiarami i stanem kontrolera, możliwy jest wybór okresu raportowania oraz godziny w jakich ma się odbywać, np. ustawienie 12 godz. / 08:00 określa wysyłanie raportu co 12 godzin, godziną odniesienia jest 8:00 (czyli raport będzie wysyłany o godzinie 8:00 oraz 20:00). Rys. 9.2. Przykładowy widok wiadomości e mail w formacie HTML Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 15/29
Dodatkowymi parametrami podlegającymi konfiguracji są ustawienia SMTP: Nazwa nadawcy dowolna nazwa tekstowa, która w połączeniu z nazwą kontrolera (konfigurowalną w zakładce Ogólne) tworzy nazwę, która wyświetlana jest w programie pocztowym jako nadawca wiadomości e mail (np. na rysunkach 9.2 i 9.3 jako nadawca wiadomości widnieje połączenie nazwy nadawcy z zakładki E mail / Ustawienia SMTP i nazwy kontrolera z zakładki Ogólne), maksymalna długość to 32 znaki; Adres nadawcy adres e mail, który wyświetlany jest w programie pocztowym jako nadawca wiadomości, zazwyczaj serwery SMTP sprawdzają poprawność tego adresu i musi on być zgodny z rzeczywistym adresem konta, z którego wysyłana jest wiadomość, maksymalna długość to 64 znaki; Adres odbiorcy adresy e mail odbiorców wiadomości, ich ilość zależy od wersji kontrolera, maksymalna długość każdego adresu to 64 znaki. Przykładową wiadomość e mail w formacie HTML przedstawia rysunek 9.2, natomiast przykładową wiadomość w formacie tekstowym przedstawia rysunek 9.3. Rys. 9.3. Przykładowy widok wiadomości e mail w formacie tekstowym Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 16/29
Każda wysyłana przez kontroler wiadomość e mail posiada odpowiedni temat, zależnie od przyczyny powiadomienia. Temat rozpoczyna się zawsze od nazwy kontrolera, dalej występuje dokładna przyczyna wysłania danej wiadomości (kilka przykładowych tematów powiadomień przedstawiają rysunki 9.2 i 9.3). Każda wiadomość e mail na końcu treści zawiera również bezpośredni odnośnik do wyświetlenia strony WWW kontrolera, którego wywołanie spowoduje otwarcie domyślnej przeglądarki internetowej z panelem administracyjnym kontrolera. Łatwe sprawdzenie poprawności konfiguracji powiadomień e mail umożliwia funkcja wysłania e maila testowego (przycisk Wyślij e mail testowy). Wywołanie funkcji powinno spowodować dodanie wiadomości do kolejki. W tabeli Status serwera SMTP można obserwować rozmiar kolejki oraz ostatnią odpowiedź serwera. Przykładowa ostatnia odpowiedź serwera informująca o poprawnym wysłaniu wiadomości przedstawia rysunek 9.1. W przypadku niepowodzenia wysłania wiadomości, ostatnia odpowiedź serwera będzie zawierać prawdopodobną przyczynę np. błąd autentykacji, brak połączenia z serwerem lub niewłaściwe adresy nadawcy lub odbiorców. W przypadku błędu kontroler podejmuje ponowną próbę wysłania wiadomości po czasie 10 sekund po wystąpieniu ostatniego błędu. 10. POWIADAMIANIE SMS Powiadomienia SMS podobnie jak powiadomienia e mail umożliwiają informowanie odbiorców o zaistniałych zdarzeniach (przekroczenia progów alarmowych lub zmiany stanu wejść dwustanowych). Kontroler ITSupervisor może wysyłać wiadomości SMS za pomocą wbudowanego terminala GSM (zwany bramą SMS), lub jeśli kontroler nie jest wyposażony w terminal GSM, możliwe jest wysyłanie wiadomości SMS za pomocą innego kontrolera, który taki terminal posiada. Warunkiem takiego działania jest to, aby kontrolery mogły ze sobą nawiązać połączenie przez sieć Ethernet. Powiadamianie SMS wymusza konfigurację następujących parametrów (rysunek 10.1): PIN kod PIN karty SIM, jeśli karta SIM posiada wyłączone żądanie kodu PIN parametr ten nie ma znaczenia, może pozostać pusty. Należy pamiętać, że po każdym włączeniu zasilania kontrolera, następuje próba wprowadzenia kodu PIN, jeśli trzykrotnie zostanie wprowadzony błędny kod PIN, karta SIM zostanie zablokowana (odblokowanie jest możliwe za pomocą kodu PUK na zewnętrznym urządzeniu np. telefonie); Aktywność serwera parametr określa, czy możliwe jest przyjmowanie żądań wysłania wiadomości SMS z innych kontrolerów, które nie posiadają terminala GSM; IP zdalnej bramy adres IP kontrolera, który chcemy wykorzystać jako bramę do wysyłania wiadomości SMS (musi on być wyposażony w terminal GSM oraz posiadać włączoną opcję Aktywność serwera). Wysyłanie wiadomości za pomocą zdalnej bramy jest możliwe również przez kontroler, który posiada własny terminal GSM ale ma on inny status niż Gotowy (np. brak karty SIM, lub brak możliwości zalogowania do sieci GSM). Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 17/29
Oprócz ustawień bramy SMS konfiguracji podlegają jeszcze Ustawienia SMS: Odbiorca numer telefonu odbiorcy wiadomości, ilość odbiorców zależy od wersji kontrolera, zaleca się wprowadzenie numerów telefonów w postaci międzynarodowej; Restrykcja numerów telefonów parametr określa czy kontroler ma odpowiadać i reagować tylko na polecenia wysłane z numerów telefonów, które są odbiorcami wiadomości; Tekst do wysłania możliwe jest wysłanie wpisanego tekstu jako wiadomość SMS do wszystkich zdefiniowanych odbiorców za pomocą przycisku Wyślij SMS, lub wywołanie wpisanego kodu USSD np. sprawdzenie stanu konta prepaid (odpowiedź na żądanie kodu pojawia się w tabeli Status SMS w polu Odpowiedź kodu USSD). Ostatnio żądany kod USSD jest automatycznie zapamiętywany w polu Tekst to wysłania. Przykładową odpowiedź kodu USSD przedstawia rysunek 10.1. Rys. 10.1. Parametry konfiguracyjne powiadamiania SMS Tabela Status SMS zawiera ponadto następujące informacje: Status modemu określa stan wbudowanego terminala GSM, status Gotowy oznacza poprawnie zainicjowaną kartę SIM i gotowość do wysyłania wiadomości; Kolejka SMS w bramie określa ilość wiadomości SMS do wysłania, które już znajdują się w kolejce samego terminala GSM; Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 18/29
SMS do wysłania określa ilość SMS do wysłania, które znajdują się w kolejce kontrolera ITSupervisor (kontrolery, które wyposażone są w terminal GSM posiadają obie kolejki, natomiast kontrolery, które wysyłają wiadomości za pomocą innego kontrolera posiadają tylko tę jedną kolejkę); Odpowiedź kodu USSD odpowiedź na żądanie kodu, który został wpisany w pole Tekst do wysłania. Rys. 10.2. Przykładowe wiadomości SMS (1. Odpowiedź na pytanie o aktualne alarmy; 2. Odpowiedź na zdalne żądanie kodu USSD; 3. Informacja samoczynna o przekroczeniu progu ostrzeżenia; 4. Informacja samoczynna o zmianie stanu wejścia dwustanowego) Kontroler ITSupervisor oprócz powiadomień SMS wysyłanych samoczynnie (zgodnie z mapą powiadomień w zakładce Czujniki i Wejścia dwustanowe) potrafi również odbierać i odpowiadać na zapytania wysyłane przez użytkowników. Kontroler rozpoznaje następujące komendy (treść wiadomości): A w odpowiedzi kontroler wysyła wszystkie aktywne alarmy (z czujników i wejść dwustanowych). Kontroler wysyła tyle wiadomości ile jest aktywnych alarmów lub informację o braku alarmów (rysunek 10.2 1); Sx lub Cx gdzie x określa numer czujnika w odpowiedzi kontroler przesyła aktualny pomiar i stan czujnika o podanym numerze np. S8 kontroler przesyła informacje dotyczące czujnika nr 8; Ix lub Wx gdzie x określa numer wejścia dwustanowego w odpowiedzi kontroler przesyła aktualny stan wejścia dwustanowego o podanym numerze np. W12 kontroler przesyła informacje dotyczące wejścia nr 12; *XXX lub #XXX gdzie XXX określa dowolny kod USSD w odpowiedzi kontroler przesyła odpowiedź żądania kodu USSD dotyczący karty SIM Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 19/29
znajdującej się w terminalu GSM kontrolera. Przykładową odpowiedź na zapytanie o stan konta przedstawia rysunek 10.2 2. Zdalna obsługa operacji USSD, umożliwia pełną kontrolę nad usługami operatora sieci komórkowej związanymi z odległą kartą SIM np. zamawianie dodatkowych usług, sprawdzenie stanu usług, sprawdzenie stanu konta lub doładowanie stanu konta dla kart prepaid. Przebieg działań związanych z zarządzaniem odległej karty SIM przedstawiono na rysunku 10.3. Wywołanie operacji USSD polega na wysłaniu do kontrolera wiadomości SMS w treści wpisując odpowiedni kod operacji. Po odebraniu wiadomości, ITSupervisor wywołuje operację USSD z przesłanym kodem i po otrzymaniu odpowiedzi od sieci komórkowej, przesyła ją w formie wiadomości SMS do nadawcy, który zainicjował operację. Kontroler obsługuje wszystkie kody operacji USSD, które zaczynają się znakiem gwiazdki * lub znakiem hash #. Przykładowa struktura wywołań USSD: *<service_code># *<service_code>*parametry# ##<service_code># Rys. 10.3. Przebieg działań związanych z obsługą odległej karty SIM za pomocą USSD Przykładowy kod USSD sprawdzenia stanu konta oraz terminu ważności konta dla operatora Heyah to *108#. W celu ochrony kontrolera przed integracją osób trzecich, kontroler może odpowiadać tylko na komendy wysłane z numerów telefonów, które są zdefiniowanymi odbiorcami wiadomości (należy wtedy uaktywnić opcję Restrykcja numerów telefonów). Electronic Power And Market Sp. z o.o. ul. Junacka 7 78 400 Szczecinek tel. 94 37 236 00 fax. 94 37 249 13 Strona 20/29