Analiza ofert pracy Raport powiatowy
Millward Brown Raport z analizy ogłoszeń o pracę w województwie mazowieckim POWIAT GRODZISKI I ŻYRARDOWSKI 1
Spis treści Informacja o badaniu... 3 Struktura informacji... 4 1. Zebrany zbiór ofert pracy... 4 2. Popyt na pracę w zależności od branży... 6 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody... 7 4. Wymagania dotyczące pracowników... 10 4.1. Wykształcenie... 10 4.2. Kwalifikacje... 12 4.3. Kompetencje... 13 4.4. Znajomość języków obcych... 15 4.5. Doświadczenie kandydata... 16 5. Oferowane warunki zatrudnienia... 16 6. Prognoza - konkluzja... 19 2
Informacja o badaniu Głównym celem analizy opisanej w poniższym opracowaniu było zbadanie realnego popytu na pracę na poziomie powiatów grodziskiego i żyrardowskiego. W celu dokonania charakterystyki rzeczywistego popytu na pracę zebrano oferty ogłoszone za pośrednictwem Powiatowych Urzędów Pracy: w Grodzisku Mazowieckim oraz Żyrardowie oraz zamieszczone w wybranych publikatorach papierowych, takich, jak: Gazeta Wyborcza - dodatek Praca, Gazeta WPR - Bezpłatna Gazeta Regionalna oraz elektronicznych: Oferta, www.careerjet.pl, gumtree.pl, pracuj.pl, inforpaca.pl, praca.pl, kariera.pl oraz obiektyw.info. Poprzez ofertę pracy rozumie się ogłoszenie zawierające propozycję pracy zarobkowej z wykluczeniem staży i praktyk dla studentów i uczniów. Badanie było ograniczone terytorialnie do województwa mazowieckiego. Oferty zbierano i analizowano dla każdego z jego 42 powiatów. Niniejsze opracowanie dotyczy ofert z obszaru dwóch powiatów: grodziskiego i żyrardowskiego. Zebrane ogłoszenia ukazały się z datą pomiędzy 1 września a 15 października 2014 roku. Zebrane ogłoszenia nie zawsze zawierały komplet informacji o oferowanym zatrudnieniu. Zaprezentowane analizy dotyczą tych kwestii, w przypadku których z uwagi na liczebność ogłoszeń poddanych interpretacji istniała możliwość dokonania uogólnień i wyciągnięcia wniosków na poziomie powiatów. Analizy w niniejszym opracowaniu uzupełniono o wyniki wcześniejszych pomiarów, realizowanych: pomiędzy 15 maja, a 30 lipca 2012 roku (w powiatach grodziskim i żyrardowskim zebrane zostały 482 ogłoszenia, z tego 181 pochodziło z PUP i 301 z wybranych publikatorów) pomiędzy 15 listopada 2012 a 31 stycznia 2013 roku (w powiatach grodziskim i żyrardowskim zebranych zostało 228 ogłoszeń, z tego 123 pochodziły z PUP i 105 zamieszczonych było w wybranych publikatorach) w listopadzie i grudniu 2013 roku (w powiatach grodziskim i żyrardowskim zebranych zostało 413 ofert, 177 z PUP i 236 z publikatorów) 3
pomiędzy 1 maja, a 15 czerwca 2014 roku (w powiatach grodziskim i żyrardowskim zebrano 387 ogłoszeń, z tego 178 z PUP i 209 zamieszczonych w wybranych publikatorach) Struktura informacji Poniżej podano informacje o popycie na pracę w powiecie grodziskim i żyrardowskim. Zaprezentowano kolejno: 1. Zebrany zbiór ofert pracy 2. Popyt na pracę w zależności od branży 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody 4. Wymagania dotyczące pracowników 4.1. Wykształcenie 4.2. Kwalifikacje 4.3. Kompetencje 4.4. Znajomość języków obcych 4.5. Doświadczenie kandydata 5. Oferowane warunki zatrudnienia 6. Prognoza - konkluzja W tabelach zaprezentowanych w raporcie, symbolami * lub # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne od rozkładu brzegowego, na poziomie istotności p=0,05, tzn. wyniki, które można uznać jedynie z 5% ryzykiem popełnienia błędu - za różniące się od wyniku ogółem. 1. Zebrany zbiór ofert pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego, na koniec września 2014r., w powiecie grodziskim wyniosła 7,0%, co uplasowało ten powiat nie tylko poniżej średniej województwa mazowieckiego (10,0%), ale także znacznie poniżej średniej krajowej (11,5%), natomiast w powiecie żyrardowskim poziom bezrobocia był wyższy zarówno od notowanego w woj. mazowieckim, jak i w kraju średnio i wyniósł 15,7%. W powiatach grodziskim i żyrardowskim zebrane zostały 304 ogłoszenia, z tego 153 za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy w Grodzisku Mazowieckiem i Żyrardowie, a 151 zamieszczono w wybranych publikatorach: Oferta, Gazeta Wyborcza 4
- dodatek Praca, Gazeta WPR - Bezpłatna Gazeta Regionalna oraz elektronicznych: www.careerjet.pl, gumtree.pl, pracuj.pl, inforpaca.pl, praca.pl, kariera.pl oraz obiektyw.info. Decyzja o analizie ogłoszeń łącznie dla dwóch powiatów grodziskiego i żyrardowskiego podyktowana był niedużą liczbą ofert pracy w każdym z nich. Wybór konkretnie tych powiatów jako analizowanych łącznie, wynikał z faktu ich lokalizacji w jednym podregionie (warszawskim zachodnim), bezpośredniego sąsiedztwa geograficznego oraz faktu dobrego skomunikowania wewnętrznego, dzięki czemu można było je traktować jako jednolity rynek pracy. 5
2. Popyt na pracę w zależności od branży Tabela 1. Pięć branż, w których najczęściej poszukiwano pracowników w powiatach grodziskim i żyrardowskim w pomiarze z maja - lipca 2012 r. (podstawa N=373 ogłoszeń) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 20,6% samochodowych, włączając motocykle przetwórstwo przemysłowe 15,5% Branże, w których najczęściej poszukiwano pracowników (podstawą są ogłoszenia, w których specyfikowano branżę*) w pomiarze z listopada 2012 - stycznia 2013 r. (podstawa N=98 ogłoszenia) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 21,4% samochodowych, włączając motocykle działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 11,2% w pomiarze z listopada - grudnia 2013 r. (podstawa N=398 ogłoszeń) transport i gospodarka magazynowa handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 19,8% 18,1% w pomiarze z maja - czerwca 2014 r. (podstawa N=98 ogłoszeń) handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 21,4% samochodowych, włączając motocykle działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 11,2% w pomiarze z września - października 2014 r. (podstawa N=33 ogłoszeń) przetwórstwo przemysłowe handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 24,2% 15,2% transport i gospodarka magazynowa 8,8% edukacja 11,2% przetwórstwo przemysłowe 17,3% edukacja 11,2% działalność finansowa i ubezpieczeniowa 15,2% działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 8,3% budownictwo 7,8% działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi przetwórstwo przemysłowe; transport i gospodarka magazynowa; opieka zdrowotna i pomoc społeczna 9,2% po 8,2% działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 9,3% 6,3% działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi przetwórstwo przemysłowe; transport i gospodarka magazynowa 9,2% 8,2% transport i gospodarka magazynowa działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy *za wyjątkiem badania zrealizowanego w październiku 2013 roku przez Laboratorium Badań Społecznych, w którym podstawę stanowią wszystkie zgromadzone ogłoszenia 12,1% 9,1% 6
Oferty pracy z obszaru powiatów grodziskiego i żyrardowskiego, w których wyspecyfikowana została branża (w 33), najczęściej dotyczyły pracy związanej z przetwórstwem przemysłowym (24,2% do 14% w województwie mazowieckim średnio). Handel i działalność finansowa i ubezpieczeniowa, to kolejne dwie, stosunkowo często wymieniane w ogłoszeniach w powiatach grodziskim i żyrardowskim branże (po 15,2%). Transportu i gospodarki magazynowej dotyczyło 12,1% ofert. W obserwowanych okresach w powiatach grodziskim i żyrardowskim stale wysoki udział w ogólnej puli ogłoszeń o pracy mają dwie branże, handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz co stosunkowo nietypowe - działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca. Obserwując trend na czas realizacji pomiarów można stwierdzić, że zapotrzebowanie na pracowników do tych dwóch branż jest stabilnie wysokie. 3. Zapotrzebowanie na poszczególne zawody Struktura zapotrzebowania na poszczególne zawody była w pomiarze z września i października 2014 nieco odmienna od obserwowanej w województwie mazowieckim ogółem. Największa różnica dotyczyła udziału ofert dla pracowników usług i sprzedawców: w powiatach grodziskim i żyrardowskim wynosił on 14,2%, podczas gdy średnio w województwie był równy 24,1%. Rzadziej też poszukiwano robotników przemysłowych i rzemieślników (12,9% do 17,3%). Natomiast stosunkowo więcej ofert czekało na operatorów i monterów maszyn i urządzeń (16,5% do 8,9%) i pracowników do prac prostych (15,5% w analizowanych powiatach w porównaniu do 10,5% średnio w województwie mazowieckim). 7
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi pracownicy usług i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych 0,3% 0,6% 5,0% 4,5% 8,3% 9,6% 16,8% 13,6% 10,6% 10,7% 8,9% 14,2% 12,9% 17,3% 16,5% 15,5% 10,5% 24,1% Wykres 1. Zapotrzebowanie na zawody w powiecie grodziskim i żyrardowskim powiat grodziski i żyrardowski woj. mazowieckie 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 W badaniach realizowanych w województwie mazowieckim, w części dla powiatów grodziskiego i żyrardowskiego, obserwuje się, podobnie jak średnio w województwie mazowieckim, stały wysoki udział ofert z zapotrzebowaniem na pracowników usług i sprzedawców, poza wspomnianym wyżej wynikiem najnowszego pomiaru. Zazwyczaj na poziomie nieco powyżej 10% pojawiają się w zestawieniach udziałów oferty pracy w zawodach: specjaliści (za wyjątkiem pomiaru z listopada grudnia 2013 oraz ostatniego), technicy i inny średni personel, robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (tylko na przełomie 2012 i 2013 roku ich udział był istotnie mniejszy), operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń oraz pracownicy przy pracach prostych. 8
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi pracownicy usług i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń pracownicy przy pracach prostych 2,9% 2,2% 1,3% 4,0% 5,0% 0,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,3% 7,0% 8,3% 9,7% 11,2% 11,5% 9,3% 9,8% 8,0% 9,3% 8,8% 10,6% 6,7% 13,1% 14,7% 14,5% 12,2% 11,3% 11,9% 12,9% 12,7% 12,1% 16,8% 14,2% 17,3% 13,2% 16,5% 13,8% 17,4% 16,3% 14,1% 15,5% 25,1% 27,7% 26,1% 24,2% Wykres 2. Zapotrzebowanie na zawody w powiatach grodziskim i żyrardowskim 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy Przedstawione powyżej wykresy prezentują udział poszczególnych zawodów w powiatach na poziomie jednocyfrowym Klasyfikacji Zawodów i Specjalności. Poniżej w tabeli przedstawiono liczebności wskazań poszczególnych zawodów według dwucyfrowego poziomu Klasyfikacji. Ujęto wyłącznie te zawody, które pojawiły się przynajmniej w jednym ogłoszeniu. Zostały one uporządkowane w kolejności częstości wskazań. Dane w tabeli pochodzą z badania z września października 2014. Tabela 2. Szczegółowe zapotrzebowanie na zawody w powiecie grodziskim i żyrardowskim 1 wyrażone liczbą ogłoszeń Powiat grodziski żyrardowski publikatory PUP suma woj. mazowieckie Kierowcy i operatorzy pojazdów 17 20 37 686 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 15 12 27 457 Średni personel do spraw biznesu i administracji 20 5 25 1101 Średni personel nauk fizycznych, 12 6 18 243 1 według Klasyfikacji Zawodów i Specjalności na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27.04.2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. 9
chemicznych i technicznych Pracownicy usług osobistych 4 13 17 1005 Sprzedawcy i pokrewni 5 12 17 1363 Pracownicy do spraw finansowostatystycznych i ewidencji materiałowej 9 5 14 410 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 12 0 12 306 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 5 7 12 538 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów 7 5 12 377 tekstylnych i pokrewni Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 7 4 11 341 Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 3 6 9 846 Monterzy 0 9 9 147 Pomoce domowe i sprzątaczki 4 5 9 385 Specjaliści nauczania i wychowania 5 3 8 427 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 2 6 8 498 Średni personel z dziedziny prawa i spraw społecznych 5 2 7 111 Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 1 6 7 155 Pracownicy obsługi klienta 3 3 6 213 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 1 4 5 311 Pozostali pracownicy obsługi biura 1 3 4 130 Pracownicy usług ochrony 2 2 4 139 Elektrycy i elektronicy 0 4 4 219 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 1 3 4 206 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 0 4 4 124 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 3 0 3 155 Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 2 0 2 67 Specjaliści do spraw zdrowia 2 0 2 80 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 1 1 2 43 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 1 0 1 89 Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych 0 1 1 48 Średni personel do spraw zdrowia 0 1 1 102 Rolnicy produkcji towarowej 0 1 1 33 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień październik 2014 4. Wymagania dotyczące pracowników 4.1.Wykształcenie W powiatach grodziskim i żyrardowskim struktura ofert z wyspecyfikowanymi oczekiwaniami odnośnie wykształcenia kandydatów do pracy jest odmienna od 10
ukończona szkoła podstawowa ukończone gimnazjum ukończona zasadnicza szkoła zawodowa ukończona szkoła średnia ukończone studium policealne ukończona uczelnia wyższa obserwowanej w województwie mazowieckim ogółem. Istotnie mniej ogłoszeń kierowanych było do osób z wykształceniem średnim (25,3% w porównaniu do 46,4% w województwie. Z kolei najwięcej ofert pracy czekało na osoby z wykształceniem podstawowym (stanowiły 30,5%, a w województwie 9%). Tabela 3. Wymagane wykształcenie pracowników w powiecie grodziskim i żyrardowskim N= woj. mazowieckie 3451 9,0% 0,4% 18,3% 46,4% 0,2% 25,8% powiat grodziski i żyrardowski ogółem 95 30,5% 0,0% 22,1% 25,3%* 1,1% 21,1% publikatory 45 4,4% 0,0% 20,0% 40,0% 0,0% 35,6% PUP 50 54,0% 0,0% 24,0% 12,0% 2,0% 8,0% podregion warszawski 1797 8,6% 0,4% 18,8% 46,6% 0,2% 25,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla powiatów grodziskiego i żyrardowskiego) Zapotrzebowanie na pracowników z wykształceniem wyższym w powiatach grodziskim i żyrardowskim jest niższe niż średnia dla województwa mazowieckiego. Zaobserwowano stałe stosunkowo wysokie zapotrzebowanie na pracowników z wykształceniem zasadniczym zawodowym. 11
Wykres 3. Wymagane wykształcenie pracowników w powiatach grodziskim i żyrardowskim 100% 90% 80% 31,2% 18,9% 20,9% 21,1% 21,1% 70% 60% 43,2% 40,7% 37,5% 25,3% 50% 40% 43,0% 22,1% 30% 20% 10% 0% 36,2% 37,8% 36,0% 23,7% 30,5% 2,2% 0,0% 2,3% 4,6% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 ukończona uczelnia wyższa ukończone studium policealne ukończona szkoła średnia ukończona zasadnicza szkoła zawodowa ukończone gimnazjum ukończona szkoła podstawowa Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy W ramach powiatów grodziskiego i żyrardowskiego kandydaci z wyższym wykształceniem mieli większą szansę na znalezienie przeznaczonych dla siebie ofert w publikatorach (35,6%) niż w PUP (8%). Podobnie osoby z wykształceniem średnim (46,6% do 12%). Natomiast kandydaci posiadający wykształcenie podstawowe więcej adekwatnych ofert mogli znaleźć w PUP (54%), w porównaniu do 8,6% w publikatorach. 4.2. Kwalifikacje Pod względem oczekiwanych kwalifikacji, profil ofert, które ukazały się w powiatach grodziskim i żyrardowskim różnił się w porównaniu z całym województwem mazowieckim. Ważną różnicą był fakt nieco mniejszej reprezentacji ogłoszeń zawierających wymóg posiadania uprawnień do kierowania pojazdami (27,8% w omawianych powiatach w porównaniu do 31,5% w całym województwie). W szczególności różnica dotyczyła 12
warunku posiadania prawa jazdy kategorii B i B1 (9,9% w analizowanych powiatach w porównaniu do 18,7% w województwie mazowieckim średnio). Kolejna różnica dotyczyła - tym razem nadreprezentacji w ogłoszeniach - wymogu posiadania książeczki SANEPIDU (w tym przypadku z kolei nadreprezentacja, 21,2% w powiatach, a 11,3% w całym województwie), co zapewne miało związek z występującym na tym obszarze popytem na pracowników usług. Tabela 4. Kwalifikacje wyrażone liczbą ogłoszeń powiaty grodziski i żyrardowski publikatory PUP suma woj. mazowieckie wymagane jakiekolwiek prawo jazdy 29 13 42 1384 książeczka SANEPID 18 14 32 496 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy B,B1 11 4 15 822 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy B+E,C+E,D+E 6 6 12 254 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy wózek widłowy 8 2 10 126 uprawnienia do obsługi maszyn/urządzeń' 3 4 7 298 inne kwalifikacje 7 0 7 205 licencja pozwalająca na uprawianie zawodu 3 3 6 232 aktualne badanie lekarskie 5 0 5 66 orzeczenie o niepełnosprawności 3 1 4 94 oświadczenie o niekaralności 4 0 4 116 uprawnienia do kierowania pojazdami\prawo jazdy bez kategorii 2 1 3 90 certyfikaty potwierdzające umiejętność obsługi programów komputerowych 2 0 2 5 uprawnienia związane z działalnością finansową/księgową' 1 0 1 31 uprawnienia do kierowania 0 1 1 83 pojazdami\prawo jazdy C,C1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień październik 2014 4.3. Kompetencje Opis kompetencji zagregowano do określonych kategorii cech poszukiwanych przez pracodawców, na podstawie specjalnej instrukcji stworzonej na potrzeby klasyfikacji ogłoszeń. 13
Tabela 5. Kompetencje wyrażone liczbą wystąpień w ogłoszeniach grodziski i żyrardowski publikatory PUP suma woj. wskazań mazowieckie kompetencje psychologiczne 100 2 102 2255 kompetencje interpersonalne 42 0 42 1322 dyspozycyjnosć 32 0 32 805 kompetencje komputerowe 18 6 24 942 kompetencje zawodowe 17 0 17 1135 kompetencje fizyczne 15 1 16 287 kompetencje kierownicze 16 0 16 526 kompetencje kognitywne 13 0 13 205 kompetencje kulturowe 5 1 6 517 kompetencje biurowe 1 4 5 143 kompetencje techniczne 2 2 4 209 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień - październik 2014 Kompetencje kognitywne obejmują takie zestawy cech jak: myślenie analityczne i syntetyczne, poszukiwanie informacji, przewidywanie konsekwencji alternatywnych działań, rozwiązywanie problemów, koncentracja, umiejętność uczenia się. Na kompetencje psychologiczne składają się takie charakterystyki jak samodzielność, zarządzanie czasem, podejmowanie decyzji, przedsiębiorczość, odporność na stres, podejmowanie inicjatyw, ambicje zawodowe (dążenie do awansu), dążenie do podnoszenia kwalifikacji, ale także uczciwość, pracowitość, samodyscyplina, rzetelność, asertywność, zaangażowanie i brak nałogów. Do kompetencji kulturowych zaliczono umiejętność dobrego wyrażania myśli na piśmie, znajomość obyczaju, umiejętności twórcze. Kompetencje fizyczne to dobre zdrowie, sprawność fizyczna, koordynacja ruchów, zdolności manualne, orientacja przestrzenna, a także miła aparycja. Do kompetencji biurowych zalicza się umiejętność przygotowywania formalnych dokumentów, znajomość zasad prowadzenia rozmów biznesowych, umiejętność obsługi sprzętu i urządzeń biurowych, wykorzystanie podstawowego, komputerowego oprogramowania biurowego. Do kompetencji technicznych zaliczano umiejętność posługiwania się wyobraźnią techniczną, (nielicencjonowaną) umiejętność obsługi urządzeń technicznych oraz umiejętność dokonywania napraw urządzeń. 14
Kompetencje komputerowe obejmują umiejętność obsługi komputera, korzystania z Internetu i poczty elektronicznej, umiejętność tworzenia aplikacji komputerowych, w tym stron WWW i ogólne rozeznanie w bieżącym stanie technologii komputerowej. Dokonywanie prostych rachunków arytmetycznych oraz rozwiązywanie złożonych problemów obliczeniowych ujęto jako kompetencje matematyczne. Kompetencje interpersonalne obejmują takie cechy jak nawiązywanie współpracy w grupie, łatwość w utrzymywaniu kontaktów z innymi, rozwiązywanie konfliktów, komunikatywność, umiejętność autoprezentacji. Kompetencje zawodowe to specyficzne kompetencje wynikające z wykonywania danego zawodu. Za kompetencje kierownicze uznawano zdolności przywódcze, umiejętność delegowania (dzielenie) zadań, koordynacja pracy, kontrola wykonania zadań, dyscyplinowanie pracowników. Na dyspozycyjność składają się dyspozycyjność czasowa, czyli elastyczność czasu pracy; dyspozycyjność przestrzenna, tj. gotowość do zmiany, miejsca pracy, a także gotowość do przekwalifikowania. W ogłoszeniach z powiatów grodziskiego i żyrardowskiego wymagania dotyczące jakichkolwiek kompetencji pojawiały się podobnie często jak w całym województwie (37,2% ofert w omawianych powiatach i 37,4% w województwie). Podobnie jak w województwie, również w omawianych tu powiatach, najczęściej pojawiały się wymagania dotyczące kompetencji psychologicznych 36,8% w ogólnej liczbie formułowanych co do kompetencji oczekiwań. Na drugim miejscu znalazły się ogłoszenia wymagające kompetencji interpersonalnych (15,2%), a dalej - dyspozycyjności kandydata 11,6%. Wszystkie analizowane rodzaje kompetencji zdecydowanie częściej pojawiały się w ofertach zamieszczonych w publikatorach. 4.4. Znajomość języków obcych W tegorocznym pomiarze we wrześniu - październiku 2014 r. wymóg znajomości języka obcego pojawił się w 9,2% ofert pracy z powiatów grodziskiego i żyrardowskiego, co 15
okazało się wynikiem zbliżonym do raportowanego dla całego województwa mazowieckiego (11,1%). Analizowany wskaźnik wymóg znajomości języków obcych przez kandydata podlegał w poszczególnych pomiarach dużym wahaniom. Ma on charakter uzupełniający i jako taki bywa pomijany przy formułowaniu treści oferty. Stąd względna przypadkowość obecności tego warunku w ofercie. Z tego względu zmiany poziomu zapotrzebowania na pracowników znających języki obce, zostały zaprezentowane w raporcie głównym na poziomie województwa mazowieckiego. 4.5. Doświadczenie kandydata Wśród przeanalizowanych ofert pracy z powiatów grodziskiego i żyrardowskiego 24,3% zawierało wymóg doświadczenia zawodowego kandydata. To odsetek niższy w porównaniu z wartością ogółem dla całego województwa mazowieckiego, gdzie wymóg doświadczenia znalazł się w 32,9% ogłoszeń. Informacja o konieczności posiadania doświadczenia istotnie częściej obecna była wśród ofert dostępnych w publikatorach (47,7%) w porównaniu do PUP (1,3%). Tabela 6.. Wymaganie doświadczenia w ofertach dla powiatu grodziskiego i żyrardowskiego w kolejnych pomiarach V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 30,9% 21,9% 53,5% 30,5% 24,3% Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy Na podstawie wyników dla obserwowanych okresów nie można sformułować wniosku co do poziomu oczekiwań na doświadczonych pracowników. Wskaźnik ten waha się od ok. 20% do ponad 50% w sposób niesystematyczny. 5. Oferowane warunki zatrudnienia W przypadku powiatów grodziskiego i żyrardowskiego odsetek ofert zawierających informację o przewidywanym wynagrodzeniu był ogólnie niski i jednocześnie znacznie niższy niż w skali całego województwa mazowieckiego (20,4% w porównaniu do 32,4% w województwie). Powiaty grodziski i żyrardowski nie odbiegają jeśli chodzi o strukturę proponowanych zarobków od ogółu województwa mazowieckiego. W powiatach tych, wśród ofert 16
specyfikujących wynagrodzenie, najwięcej było takich, które proponowały płacę z przedziału 1600-1800 zł, czyli z poziomu płacy minimalnej (40,3% w omawianych powiatach w porównaniu z 49,3% w skali całego województwa). Z uwagi na fakt, iż informacje o oferowanym wynagrodzeniu zawarte były jedynie w 62 ofertach pracy z powiatów grodziskiego i żyrardowskiego, kwestia przewidywanego wynagrodzenia dla pracowników w podziale na źródło oferty analizowana była na poziomie całego podregionu warszawskiego, na obszarze, którego znajdują się te powiaty. Pracodawcy z podregionu warszawskiego zamieszczający swoje oferty w publikatorach częściej, niż pracodawcy poszukujący pracowników poprzez PUP oferowali wyższą płacę potencjalnym pracownikom, a w szczególności z przedziału 2000 3000 zł (26,6% do 20,1% ogółem w podregionie). Pracodawcy kierujący oferty pracy do PUP, częściej natomiast niż przeciętny pracodawca, proponowali płacę na poziomie wynagrodzenia minimalnego (43,4% do 40,1% ogółem w podregionie). Tabela 7.. Oferowane kwoty wynagrodzenia w badaniu z września października 2014 N= do 1200 zł 1201 1600 zł 1601 1800 zł 1801 2000 zł 2001 3000 zł 3000 zł + woj. mazowieckie 3841 9,7% 5,3% 49,3% 10,5% 15,0% 10,3% powiat grodziski i żyrardowski 62 9,7% 1,6% 40,3% 12,9% 25,8% 9,7% podregion warszawski ogółem 2229 11,8%* 6,2%* 40,1%* 13,5%* 20,1%* 8,4%* publikatory 342 9,4% 15,8% 21,9% # 14,3% 26,6% # 12,0% PUP 1887 12,2% 4,5% # 43,4% # 13,3% 18,9% # 7,7% # Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, wrzesień październik 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla podregionu warszawskiego) Struktura wynagrodzeń oferowanych w podregionie warszawskim w pomiarze z września i października 2014 zmieniła się nieco w stosunku do odnotowanej w poprzedniej edycji badania, w maju czerwcu 2014 roku. Natomiast także wtedy informacja o proponowanym wynagrodzeniu pojawiła się przede wszystkim 17
w ogłoszeniach PUP, a większość z nich oferowała kwoty na poziomie ustawowego wynagrodzenia minimalnego, czyli z przedziału 1600 1800 złotych. Tabela 8.. Oferowane kwoty wynagrodzenia w badaniu z maja czerwca 2014 N= do 1200 zł 1201 1600 zł 1601 1800 zł 1801 2000 zł 2001 3000 zł 3000 zł + woj. mazowieckie 3222 6,4% 5,6% 48,6% 13,1% 17,0% 9,4% powiat grodziski i żyrardowski 73 4,1% 13,7% 28,8%* 24,7% 21,9% 6,8% podregion warszawski 1768 7,6% 7,7% 38,2% 14,6% 23,5% 8,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z analizy ofert pracy, maj czerwiec 2014 * oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku dla woj. mazowieckiego) # oznaczono wyniki istotnie statystycznie różne na poziomie istotności p=0,05 od rozkładu brzegowego (tzn. wyniku ogółem dla podregionu warszawskiego) W badanych okresach nie obserwuje się prawidłowości, odnośnie oferowanego wynagrodzenia w powiecie sierpeckim. Z powodu nieznacznej liczby ofert z informacją o proponowanym wynagrodzeniu, wahania jego struktury są bardzo duże i nie jest uprawnione formułowanie wniosków natury ogólnej. Wykres 4. Poziom wynagrodzenia proponowanego w ofertach z powiatu grodziskiego i żyrardowskiego 60% 50% 40% 30% 20% 10% V - VII 2012 XI 2012 - I 2013 XI - XII 2013 V - VI 2014 IX - X 2014 0% do 1200zł 1201-1600zł 1601-1800zł 1801-2000zł 2001-3000zł 3000zł + Źródło: Opracowanie własne oraz, w badaniu z października 2013 Laboratorium Badań Społecznych, na podstawie danych z analizy ofert pracy 18
W 31,3% ofert pracy w powiatach grodziskim i żyrardowskim podano informację o proponowanej formie zatrudnienia. Najczęściej pojawiała się umowa o pracę (69,5%, a 67,3% w całym województwie mazowieckim). 6. Prognoza - konkluzja Stworzenie modelu prognostycznego dla opisania przewidywanego rozwoju sytuacji na rynku pracy, na poziomie powiatu, nie jest możliwe. Wynika to z następujących przyczyn ogólnych: niewielka liczba pomiarów (5) przy jednoczesnej ich nieregularności w czasie, co utrudnia precyzyjne wychwycenie zmian sezonowych, wyniki poszczególnych pomiarów oparte na niewielkich (i różniących się między pomiarami) liczebnościach ogłoszeń. Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na fakt, że wahania poszczególnych parametrów ofert (takich jak branża przedsiębiorstwa, poszukującego pracownika, oczekiwany profil zawodowy, wykształcenie, inne wymagania oraz proponowane warunki zatrudnienia), są na poziomie analizowanego powiatu znaczne i nieregularne. Bywa to często efektem krótkotrwałego zapotrzebowania na pracowników, wygenerowanego przy okazji przedsięwzięć realizowanych w danym okresie na terenie powiatu. Znaczące zmiany w wymaganiach, obserwowane w zrealizowanych pomiarach, wskazują na ich incydentalny charakter. Innymi słowy - z obserwacji zapotrzebowania na określonych pracowników w danym momencie nie można w uprawniony sposób wnioskować na przyszłość (bo na tak ograniczonym rynku pracy, jakim jest powiat można przypuszczać, że dane zapotrzebowanie zostało już zaspokojone, a więc mimo, że silnie obecne w jakimś momencie, nie pojawi się ponownie w najbliższym czasie). Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia można sformułować ostrożne przewidywania, co do zapotrzebowania na pracowników w analizowanych tu powiatach. Obserwując trend w powiatach grodziskim i żyrardowskim można stwierdzić, że zapotrzebowanie na pracowników do dwóch branż jest stabilnie wysokie. A są to branże: handel oraz co specyficzne dla tych powiatów - działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca. Wysoki jest zazwyczaj odsetek ofert pracy dla specjalistów, techników i inny średniego personelu, robotników przemysłowych i rzemieślników, 19
operatorów i monterów maszyn i urządzeń oraz pracowników przy pracach prostych. Jest prawdopodobne, że oferty pracy dla tych branż i specjalności utrzymają się w przyszłości na podobnym, jak dotychczas poziomie. Jednakże proces budowania prognoz jest dalece bardziej uprawniony na poziomie całego województwa. Prognozy dla województwa mazowieckiego zostały przedstawione w poświęconym mu raporcie ogólnym. 20