Researching (brokering informacji) Humanistyka drugiej generacji, dziennikarstwo internetowe i social media, III rok, semestr zimowy 2015/16
Researching (brokering informacji) Profesjonalne (efektywne), odpłatne wyszukiwanie i udostępnianie danych o wysokiej jakości. Lata 60. XX w. pierwsi profesjonalni brokerzy informacji (USA, pracownicy bibliotek naukowych) Lata 90. XX w. pierwsi infobrokerzy w Polsce
Kim jest researcher (broker informacji)? Posiada odpowiednie umiejętności, szeroką wiedzę Obowiązuje go etyka zawodowa sięga do legalnych źródeł informacji Zasoby informacyjne Researcher (broker informacji) Klient Pośrednik Mediator Dostawca Indywidualny (ludzie) o różnych potrzebach informacyjnych Organizacje o różnych potrzebach informacyjnych Usługi informacyjnej, a nie czystej informacji Jest to usługa odpłatna, a jej dostawca jest niezależny
Właściwe postępowanie researchera (brokera informacji) według dr Sabiny Cisek (IINiB UJ) Klient Identyfikacja rzeczywistych potrzeb informacyjnych klienta, przyszłego odbiorcy i użytkownika Od rzetelności wywiadu, rozmowy z klientem, zależy wybór procedur wyszukiwawczo-badawczych oraz form prezentacji uzyskanych wyników. Zasoby informacyjne Dobór różnego typu źródeł wyszukiwawcze narzędzia internetowe, komercyjne serwisy informacyjne, Biblioteki, archiwa, repozytoria, bazy danych instytucji publicznych, wywiadownie gospodarcze etc. Pozyskanie z nich informacji. Filtrowanie uzyskanych informacji Przetwarzanie informacji Wartościowanie (selekcja merytoryczna, krytyka) otrzymanych danych, a następnie powtórny wybór źródeł, zasobów i treści. Przeprowadzanie analizy i syntezy danych. Tworzenie źródeł pochodnych zgodnie z potrzebami klienta. Akredytowanie informacji Udostępnienie informacji Zagwarantowanie wysokiej jakości uzyskanych danych Zaspokojenie potrzeb informacyjnych klienta. Udzielenie odpowiedzi na pytanie klienta.
Kodeks etyki zawodowej researchera (brokera informacji) Association of Independent Information Professionals AIIP Code of Ethical Business Practice (1989 r.), brak polskiego oddziału stowarzyszenia http://www.aiip.org/about/code-of-ethical-business-practice 1. Utrzymanie dobrego imienia zawodu poprzez uczciwość, kompetencje i zachowanie poufności. 2. Udzielanie klientom jak najaktualniejszych i najbardziej relewantnych w stosunku do zapytania odpowiedzi, w terminie i za wynagrodzeniem ustalonym uprzednio z klientem. 3. Pomaganie klientom w zrozumieniu wykorzystanych źródeł informacji oraz ustaleniu stopnia ich wiarygodności. 4. Przyjmowanie zleceń wyłącznie zgodnych z prawem i nie działających na szkodę zawodu. 5. Dotrzymywanie klauzuli poufności. 6. Szanowanie praw własności intelektualnej. 7. Dotrzymywanie zasad umów licencyjnych i innych kontraktów. 8. Informowanie klientów o zobowiązaniach wynikających z praw własności intelektualnej oraz umów licencyjnych. 9. Utrzymywanie zawodowych kontaktów z bibliotekami i przestrzeganie zasad dostępu do ich zbiorów. 10. Ponoszenie odpowiedzialności za stosowanie się do tego kodeksu przez własnych pracowników. Źródło: http://www.reporterzy.info/272,etyczne-zasady-infobrokeringu.html (30.09.2015)
Inne stowarzyszenia związane z profesjonalnym badaniem informacji Strategic and Competitive Intelligence Professionals http://www.scip.org, istnieje polski oddział Stowarzyszenie Profesjonalistów Informacji http://www.spi.org.pl, jest ono nieformalne, powstało w 2014 r.
Formalizacja zawodu brokera informacji (researchera) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Dz.U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537 2622 Bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją 262201 Analityk informacji i raportów medialnych 262202 Analityk ruchu na stronach internetowych 262203 Bibliotekoznawca 262204 Broker informacji (researcher) 262205 Menedżer zawartości serwisów internetowych 262206 Specjalista informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej 262207 Specjalista zarządzania informacją 262290 Pozostali bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją źródło: http://stat.gov.pl/klasyfikacje/doc/kzs/kzs_pp.htm, (30.09.2015)
Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2013 Dostęp: http://www.kwalifikacje.praca.gov.pl/dane_kompetencji!browse.action?reload=true, (aby skorzystać z zasobu, należy założyć konto) Zadania zawodowe 1. Wyszukiwanie informacji istotnych do zapytania. 2. Dobieranie metody realizacji zlecenia (rozpoznawanie potrzeb informacyjnych, budowanie strategii wyszukiwania i dobierania źródeł). 3. Ocenianie jakości źródeł informacji i selekcja informacji. 4. Analizowanie źródeł z zastosowaniem metodologii dziedzinowych. 5. Prowadzenie dokumentacji realizacji zlecenia. 6. Tworzenie raportów, baz danych i innych opracowań infobrokerskich. 7. Monitorowanie źródeł informacji i aktualizacja zasobów informacyjnych. 8. Przestrzeganie obowiązujących procedur, przepisów, norm oraz zasad poufności informacji. 9. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż., ergonomii i ochrony środowiska. Źródło: Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher), s.8.
Kompetencje zawodowe W zakresie WIEDZY: 1. Zna w pogłębionym stopniu teorie i metody związane z wyszukiwaniem, weryfikowaniem, analizowaniem oraz udostępnianiem informacji. 2. Zna przepisy prawa, związane z dostępem do informacji publicznej, informacji gospodarczej, informacji niejawnych oraz inne przepisy prawa związane z informacją, Internetem oraz mediami i prawem autorskim. 3. Zna różne metody przeprowadzania analizy informacji. 4. Ma pogłębioną wiedzę o potrzebach i zachowaniach odbiorców usług brokera informacji. 5. Zna w stopniu zaawansowanym technologie informacyjne wykorzystywane w pracy brokera informacji. 6. Rozróżnia złożone uwarunkowania prowadzonej działalności. 7. Zna mechanizmy rynkowe oraz uwarunkowania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Źródło: Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher), s.9.
Kompetencje zawodowe W zakresie UMIEJĘTNOŚCI: 1. Potrafi stosować metody, techniki i środki związane z wyszukiwaniem, pozyskiwaniem, analizowaniem i udostępnianiem relewantnych do zapytania informacji z różnych obszarów życia społecznego i gospodarczego. 2. Umie dobierać odpowiednie rozwiązania i metody realizacji zadań w zależności od sytuacji i dziedziny informacji. 3. Wykonuje zadania oraz formułuje i rozwiązuje problemy z wykorzystaniem nowej wiedzy. 4. Potrafi analizować, dostosowywać do potrzeb i wdrażać nowe technologie informacyjne. 5. Planuje proces samokształcenia, potrafi komunikować się z osobami potrzebującymi i dostarczającymi informacje oraz stosuje i wykorzystuje mechanizmy rynkowe i gospodarcze. Źródło: Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher), s.9.
Kompetencje zawodowe W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: 1. Tworzy i rozwija wzory postępowania w zakresie obsługi użytkowników informacji. 2. Podejmuje inicjatywy zmierzające do poprawy organizacji i jakości pracy brokera informacji. 3. Krytycznie ocenia działania własne i zespołu w zakresie przetwarzania informacji oraz przyjmuje odpowiedzialność za ich skutki. Źródło: Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher), s.9.
Sylabus: kierunkowe i przedmiotowe efekty kształcenia WIEDZA Student W01. K_W16. Prezentuje podstawową wiedzę na temat źródeł i rynków informacji, sposobów jej wyszukiwania, selekcjonowania i organizowania, a także zarządzania nią. W01. Prezentuje podstawową wiedzę na temat researchingu (brokeringu informacji) jako działalności zakorzenionej w dziedzictwie humanistyki. W02. Omawia różnorodne typy źródeł informacji, wskazuje strategie i metody wyszukiwawcze oraz wyznaczniki badania jakości informacji. W03. Wskazuje główne kompetencje i zadania zawodowe researchera (brokera informacji) oraz obowiązujące go zasady etyki zawodowej.
UMIEJĘTNOŚCI Student U01. K_U01. Wyszukuje, analizuje, ocenia, interpretuje, selekcjonuje i użytkuje różnego typu informacje, teksty i wytwory kultury, pochodzące z różnych źródeł, a odnoszące się do dziedzin i dyscyplin naukowych studiowanych w ramach humanistyki drugiej generacji. U02. K_U08. Wyszukuje, selekcjonuje, gromadzi, analizuje różnorodne zasoby wiedzy i informacji, umiejętnie je przetwarza i udostępnia.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE Student K01. K_K03. Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie zadania czy projektu np. pisarskiego, dziennikarskiego, komunikacyjnego, edytorskiego, bibliologicznego, growego lub promocyjnoreklamowego, związanego z przygotowaniem pracy dyplomowej bądź z prowadzeniem indywidualnej działalności w tym zakresie, zwłaszcza działalności prowadzonej w Internecie. K01. Potrafi określić potrzeby informacyjne związane z przygotowywaną pracą dyplomową, a następnie wyznaczyć etapy pozyskiwania i weryfikowania danych (dobór źródeł informacji, selekcja merytoryczna i krytyka otrzymanych informacji, analiza i synteza danych). K02. K_K07. Potrafi uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych, a także inicjować i przeprowadzać je samodzielnie (projekty służące pomnażaniu różnorodnych zasobów wiedzy i informacji o społeczeństwie, zwłaszcza o społeczeństwie informacyjnym i społecznościach internetowych). K02. Uczestniczy w przygotowaniu projektów mających na celu wzbogacenie zasobów wiedzy o akredytowaną informację udostępnianą zgodnie z zasadami licencji prawnych CC Creative Commons.
Treści programowe realizowane podczas zajęć 1. Researching jako działalność zakorzeniona w dziedzictwie humanistyki. 2. Researching (brokering informacji) charakterystyka ogólna, historia, literatura przedmiotu, serwisy internetowe oraz blogi o tematyce infobrokeringu. 3. Researcher (broker informacji) charakterystyka zawodu, przegląd kompetencji i zadań zawodowych. 4. Formalizacja zawodu researchera (brokera informacji) w Polsce: Krajowy standard kompetencji zawodowych Broker informacji (researcher) (262204), Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2013. 5. Etyka zawodowa i otoczenie prawne działalności infobrokerskiej. 6. Warsztat pracy researchera (brokera informacji). 7. Typologia źródeł informacji źródła internetowe i pozainternetowe. 8. Strategie wyszukiwawcze. 9. Typologia wyszukiwarek uniwersalnych, meta-, specjalistycznych. Tworzenie własnych wyszukiwarek tematycznych, dziedzinowych, branżowych jako punktów startowych w procesie wyszukiwawczym (usługa Własna wyszukiwarka firmy Google). 10. Badanie zasobów Głębokiego Internetu (Ukryty Internet, Deep Web). 11. Jakość informacji atrybuty jakości, akredytacja informacji, kryteria i metody oceny. 12. Architektura informacji i sposoby katalogowania zgromadzonych danych. 13. Przekazy infobrokerskie formy (produkty), ich cechy i funkcje. Klienci agencji infobrokerskiej studia przypadków (warsztat). 14. Researching w pracy dziennikarskiej. 15. Researching w procesie tworzenia własnych akredytowanych zasobów informacji (aspekt wyznaczania priorytetów badawczych oraz odpowiednich do nich strategii i metod pozyskiwania danych w procesie przygotowywania pracy dyplomowej).
Bibliografia pierwsze polskie podręczniki (2015) Sabina Cisek, Aneta Januszko-Szakiel (red. naukowa), Zawód infobroker. Polski rynek informacji, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2015. Małgorzata Kowalska, Tadeusz Wojewódzki (red.), Infobrokerstwo idee, koncepcje, rozwiązania praktyczne, Wydawnictwo Ateneum-Szkoła Wyższa w Gdańsku, Gdańsk 2015.
Sprawy organizacyjne 1. Zajęcia mają formę laboratoriów, a zatem są obowiązkowe dopuszczalne są 2 nieobecności w ciągu semestru. W przypadku choroby studenta lub innych sytuacji życiowych proszę o kontakt. 2. Jeśli zajęcia nie będą mogły się odbyć (np. z powodów organizacyjnych lub choroby prowadzącej) w wyznaczonym terminie, zostaną odpracowane w innym czasie lub przeprowadzone online (e-learning). 3. Forma zaliczenia przedmiotu (zaliczenie z oceną): zrealizowanie projektu końcowego (stworzenie akredytowanego produktu informacyjnego w formie witryny internetowej Google). Kontakt: Anetta Kuś anettakus.ukw@gmail.com, anetta.kus@wp.pl tel. 692 43 22 55 Pracownia Humanistyki 2.0, Biblioteka UKW, sala 1.42 (parter)