Bibliotekarz brokerem informacji?

Transkrypt

1 Bibliotekarz brokerem informacji? Dr Sabina Cisek Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ Katowice, 25 czerwca

2 Spis treści Kim jest i co robi broker informacji? Kim jest i co robi bibliotekarz? Bibliotekarz i broker informacji podobieństwa i różnice Podsumowanie Wybrana literatura przedmiotu 2

3 Kim jest i co robi broker informacji? 3

4 Cechy definicyjne zawodu brokera informacji (warunki konieczne) Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy informacji potrzebują Jest niezależny (independent information professional) prowadzi własną działalność gospodarczą, ewentualnie jest zatrudniony w firmie infobrokerskiej Swoje usługi oferuje komercyjnie, odpłatnie Sprzedaje NIE informację (w sensie wiadomość, treść) ale usługę informacyjną Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się etyką zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł informacji 4

5 Na czym polega bycie pośrednikiem przez infobrokera? Kompetentne identyfikowanie rzeczywistych potrzeb informacyjnych klientów Pozyskiwanie informacji ze źródeł różnego typu (Internet różne narzędzia/usługi, komercyjne serwisy informacyjne, biblioteki, archiwa, wywiadownie gospodarcze etc.) Wybór wartościowanie powtórny wybór zasobów/źródeł/treści = filtracja informacji Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie źródeł pochodnych zgodnie z zapotrzebowaniem klienta Akredytacja informacji: gwarancja jakości Udostępnianie informacji: odpowiedź na pytanie/zamówienie klienta, lub lepiej zaspokojenie jego potrzeb informacyjnych 5

6 Co jeszcze może robić broker informacji? Kursy, poradnictwo, szkolenia Monitoring Internetu, konkurencji, mediów, newsów Weryfikacja danych, faktów Czasami także Zarządzanie informacją i wiedzą w firmach i innych organizacjach tzw. infobrokerstwo systemowe A nawet pisanie tekstów, copywriting 6

7 Funkcje brokera informacji Informacyjna Edukacyjna Komercyjna 7

8 Kwalifikacje zawodowe brokera informacji Kwalifikacje biznesowe w zakresie organizacji i zarządzania własną firmą, prowadzenia działalności gospodarczej oraz etyki zawodowej Kwalifikacje informacyjne Potrafi identyfikować rzeczywiste (a nie deklarowane) potrzeby informacyjne Zna istniejące zasoby informacyjne, nie tylko elektroniczne w Internecie Potrafi opracować i zastosować odpowiednią strategię wyszukiwawczą Umie trafnie dobrać źródła informacji, dokonać selekcji oraz oceny Umie odpowiednio opracować, przetworzyć i przedstawić informację dokonać analizy i syntezy, sporządzać źródła pochodne bazy danych, bibliografie, notatki, prezentacje, raporty, streszczenia, wykazy, zestawienia, serwisy WWW i inne Kwalifikacje komunikacyjne w zakresie komunikacji interpersonalnej z klientami, marketingu i PR Kwalifikacje pedagogiczne w odniesieniu do prowadzenia kursów, szkoleń, udzielania porad Kwalifikacje techniczne znajomość narzędzi informatycznych i innych 8

9 Kim jest i co robi bibliotekarz? 9

10 Niezmienna misja bibliotek i bibliotekarzy Mediacja, tj. pośrednictwo pomiędzy treściami komunikacji publicznej (informacja, wiedza, fikcja) a społeczeństwem połączone z naddawaniem niemierzalnej wartości Tworzenie podstaw i kontekstu dla edukacji i intelektualnego rozwoju Nieodpłatność usług* * [Wojciechowski 2006, s. 8-9, 88] 10

11 Funkcje bibliotekarza Edukacyjna Estetyczna Informacyjna Integracyjna Intelektualna Obywatelska Rozrywkowa Substytutywna 11

12 Bibliotekarz we współczesnym społeczeństwie informacyjnym (wiedzy) zmiana zakresu, metod i narzędzi realizacji funkcji informacyjnej oraz oczekiwań użytkowników Nie bierny dostęp do informacji ale aktywne zaspokajanie potrzeb w zakresie wiedzy Nie cała możliwa na dany temat informacja ale informacja relewantna i zindywidualizowana Nie jakakolwiek informacja ale informacja o wysokiej jakości Nie po prostu dostęp ale dostęp we właściwym miejscu i czasie Nie tylko informacja naukowa ale również biznesowa, europejska, obywatelska, publiczna, dotycząca życia codziennego Nie tylko transmisja informacji ale tworzenie informacji nowej Nie zarządzanie dokumentami i instytucjami informacyjnymi ale zarządzanie informacją i zasobami wiedzy Organizacja informacji nie na podstawie formy ale treści 12

13 Bibliotekarz we współczesnym społeczeństwie informacyjnym (wiedzy) na czym polega aktywne zaspokajanie potrzeb informacyjnych? fizyczny dostęp od tego zaczynamy stworzenie odpowiedniego warsztatu informacyjnego, tj. zgromadzenie, przetworzenie i ukierunkowanie informacji pod kątem potrzeb użytkowników; filtracja i rekomendacja informacji promocja bibliotek jako centrów informacji budowa przyjaznych dla użytkownika narzędzi wyszukiwawczych umożliwiających indywidualizację informacji biblioteczny serwis WWW, OPAC 2.0, przewodniki dziedzinowe, blogi szkolenie i kształcenie użytkowników informacji Information Literacy 13

14 Bibliotekarz i broker informacji podobieństwa i różnice 14

15 W kontekście definicji (cech definicyjnych) zawodu Bibliotekarz i broker informacji są pośrednikami w świecie informacji (i wiedzy). Bibliotekarz dodatkowo jest pośrednikiem jeszcze w innych obszarach komunikacji publicznej (fikcja literacka, przekaz artystyczny itp.) Broker informacji oferuje swoje usługi komercyjnie, bibliotekarz nie (i nie powinien). 15

16 W kontekście funkcji i zadań Bibliotekarz i broker informacji mają zadania informacyjne (i edukacyjne). Bibliotekarz dodatkowo ma do wypełnienia jeszcze inne funkcje (intelektualną, obywatelską, substytutywną itd.) W ramach funkcji informacyjnej różnią się: zakresem przetwarzania informacji infobroker najczęściej przetwarza informację w większym stopniu/zakresie niż bibliotekarz indywidualizacją i personalizacją usług broker informacji z reguły oferuje usługi i treści bardziej spersonalizowane i zindywidualizowane niż czyni to bibliotekarz 16

17 W kontekście wymaganych kwalifikacji i postaw Kwalifikacje bibliotekarza i brokera informacji są niemal identyczne, oprócz: nie każdy bibliotekarz musi mieć kwalifikacje biznesowe (ale dyrektor biblioteki już powinien ) bibliotekarz często musi posiadać umiejętności niewymagane od brokera informacji (na przykład praca z dziećmi) Postawy bibliotekarza i brokera informacji też winny być zbliżone obydwie profesje należą do sektora usług, z zastrzeżeniem, iż: bibliotekarz działa dla dobra ogółu (postawa pro-społeczna) broker informacji działa dla własnego zysku (postawa komercyjna, przedsiębiorczość) 17

18 Podsumowanie W ścisłym ujęciu: bibliotekarz nie jest brokerem informacji a broker informacji nie jest bibliotekarzem W praktyce: bibliotekarz, zwłaszcza zatrudniony w oddziale informacji naukowej, czytelni bibliograficznej itp., często pracuje tak, jak broker informacji, tylko niekomercyjnie 18

19 Wybrana literatura przedmiotu Cisek, Sabina (2007). Broker informacji: istota zawodu. [online]. Cisek, S. (2005). Funkcje i role bibliotek naukowych i publicznych w społeczeństwie wiedzy. [online]. Cisek, S. (2007, 2008, 2009). [prezentacje multimedialne dotyczące infobrokeringu zamieszczone m.in. w serwisie SlideShare]. [online]. Wojciechowski, J. (2005). Biblioteczna wartość naddana. Przegląd Biblioteczny R. 73 z. 1, s Wojciechowski, J. (2006). Biblioteczna wartość naddana. Kraków: Wydawnictwo UJ Wojciechowski, J. (2001). Uwagi o typologii bibliotek. Biblioteka nr 5 (14), s Wojewódzki, T. i inni (2009). Infobrokerstwo. [online]. 19