Badania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii. Andrzej Wójcik

Podobne dokumenty
Biologiczne podstawy radioterapii Wykład 4 podstawy radioterapii

DOZYMETRIA BIOLOGICZNA DO REKONSTRUKCJI DAWEK POCHŁONIĘTYCH W WYPADKACH RADIACYJNYCH W RADIOTERAPII

CENTRALNE LABORATORIUM OCHRONY RADIOLOGICZNEJ ZAKŁAD KONTROLI DAWEK I WZORCOWANIA

Zygmunt Szefliński Universytet Warszawski

MALOWANIE CHROMOSOMÓW I PRZEDWCZESNA KONDENSACJA CHROMATYNY - NOWE METODY DOZYMETRII BIOLOGICZNEJ

INSTYTUT CHEMII I TECHNIKI JĄDROWEJ INSTITUTE OF NUCLEAR CHEMISTRY AND TECHNOLOGY

Czysta i bezpieczna? Elektrownia jądrowa w Polsce. Białaczki dziecięce wokół elektrowni jądrowych

Rozwój bazy badawczej specjalistycznych laboratoriów uczelni publicznych regionu świętokrzyskiego

Możliwości zastosowania dozymetrii promieniowania mieszanego n+γ. mgr inż. Iwona Pacyniak

Typ histopatologiczny

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.

Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE

Rozwój metod dozymetrii biologicznej oraz biofizycznych markerów i indykatorów wpływu promieniowania na organizmy żywe

Czy pokrywanie się śladów jonowych może wytłumaczyć kwadratową zależność krzywych dawka-efekt obserwowanych dla aberracji chromosomowych?

Good Clinical Practice

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas

Medycyna Pracy, 2005;56(4):

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie

GENOTOKSYCZNY EFEKT PRZEWLEKŁEJ EKSPOZYCJI NA OŁÓW W TEŚCIE KOMETKOWYM

HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and /2010

Wstęp do radiobiologii Wykład 3 Trochę klasycznej radiobiologii i wytłumaczenie ważnych pojęć:

Folia Medica Lodziensia

Modelowanie matematyczne w zastosowaniach biomedycznych

Wstęp do radiobiologii Wykład 2 radiobiologia komórkowa

Uwaga! Przetarg na oznaczenie stopnia destrukcji limfocytów

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą

Badanie predyspozycji do łysienia androgenowego u kobiet (AGA)

Uniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii

Personalizacja leczenia w hematoonkologii dziecięcej

An evaluation of GoldAnchor intraprostatic fiducial marker stability during the treatment planning

Uniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii

Dozymetria biologiczna

Indywidualizacja leczenia promieniowaniem jonizującym. Paweł Kukołowicz Zakład Fizyki Medycznej

A. Ogólny opis przedmiotu

lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała

OD ROZPOZNANIA DO NAPROMIENIANIA. Edyta Dąbrowska

PTJ 7 WSTĘP. w ostatnich kilku latach, jako źródło informacji na ten temat w języku polskim.

INSTYTUT CHEMII I TECHNIKI JĄDROWEJ INSTITUTE OF NUCLEAR CHEMISTRY AND TECHNOLOGY 32/ 28 WARSZAWA. TEST KOMETOWY W ph OBOJĘTNYM

Radiobiologia: podstawowe modele matematyczne opisujące przeżywalność komórek

POLIMORFIZM WIELKOŚCI POWIERZCHNI CHROMOSOMÓW U LOCH RASY WBP

Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner

TEST MIKROJĄDROWY W RETROSPEKTYWNEJ DOZYMETRII BIOLOGICZNEJ MICRONUCLEUS ASSAY IN RAPID RETROSPECTIVE BIOLOGICAL DOSIMETRY

Rak trzustki cele terapeutyczne. Sekwencja leczenia.

NIPT Nieinwazyjny Test Prenatalny (ang. Non-Invasive Prenatal Test)

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.

Rola brachyterapii w leczeniu wznowy miejscowej raka stercza

RADIOBIOLOGIA KOMÓRKOWA: OD TEORII TARCZY DO EFEKTU WIDZA (SĄSIEDZTWA) Irena Szumiel

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Nowoczesne systemy ekspresji genów

OCHRONA RADIOLOGICZNA PACJENTA BIOLOGICZNE EFEKTY DZIAŁANIA PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Zapytaj swojego lekarza.

Radiobiologia. Dawki promieniowania. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią. Jonizacja. Wzbudzanie

TECHNIKA MALOWANIA CHROMOSOMÓW I JEJ ZASTOSOWANIE W RADIOBIOLOGII WSTĘP

Janusz Skowronek. Zakład Brachyterapii Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań

Dr hab. n.med. prof. nadzw. Elżbieta Rębas Zakład Neurochemii Molekularnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

H11 advanced stage HL trial

Akceleratory do terapii niekonwencjonalnych. Sławomir Wronka

Wprowadzenie do cytometrii przepływowej: co i jak mierzy cytometr

Prof. dr hab. n. med. KRZYSZTOF SKŁADOWSKI Dyrektor COIOG Prezes Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej

Country fact sheet. Noise in Europe overview of policy-related data. Poland

All.Can: Stan polskiej onkologii na tle wybranych krajów europejskich

Raki HPV (+) ustnej części gardła. Kiedy i jak deeskalować intensywność leczenia? Dr hab. n. med. Tomasz Rutkowski Lek. Dorota Księżniak-Baran

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Epigenome - 'above the genome'

Ocena spontanicznej apoptozy komórek nowotworowych w odniesieniu do czynników prognostycznych przewlekłej białaczki limfocytowej

Leczenie skojarzone w onkologii. Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego

Ocena wpływu ludzkiego antygenu leukocytarnego HLA B5701 na progresję zakażenia HIV 1 i odpowiedź na leczenie antyretrowirusowe.

Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17

FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach

Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH

Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1.

Załącznik nr 2 AUTOREFERAT

Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej

Badanie procesu starzenia komórkowego indukowanego przez chemoterapeutyki w komórkach nowotworowych i prawidłowych

Aktualne priorytety w hematoonkologii. Wiesław Wiktor Jędrzejczak Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM, Warszawa

Radiobiologia. Działanie promieniowania jonizującego na DNA komórkowe. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią. Jonizacja.

Grzegorz Bielęda Zakład Fizyki Medycznej Wielkopolskie Centrum Onkologii

KOŁO NAUKOWE IMMUNOLOGII. Mikrochimeryzm badania w hodowlach leukocytów in vitro

Brachyterapia w leczeniu raka dna jamy ustnej

Test mikrojądrowy w badaniach środowiskowych

ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH

Test kometowy jako metoda identyfikacji niestabilności chromosomów The comet assay as a method of identifying chromosomes instability

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik

MODELOWANIE RADIOBIOLOGICZNE RADIOTERAPII HADRONOWEJ

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej

Nowe techniki radioterapii w doniesieniach z ASTRO 57

Bloki licencjackie i studia magisterskie na Kierunkach: Biotechnologia, specjalność Biotechnologia roślinna oraz Genetyka

Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s

WIEDZA. wskazuje lokalizacje przebiegu procesów komórkowych

radioterapi¹ Interleukin-2 in laryngeal cancer patients treated by radiotherapy

Składniki diety a stabilność struktury DNA

Oncology and Radiotherapy WSTĘP

Transkrypt:

Badania osobniczej promieniowrażliwości pacjentów poddawanych radioterapii Andrzej Wójcik Zakład Radiobiologii i Immunologii Instytut Biologii Akademia Świętokrzyska Świętokrzyskie Centrum Onkologii

Fig. 1. Complications in various organs as a function of time after start of treatment with sandwich radiotherapy for rectal cancer:

Czy wysoka promieniowrażliwość ma podłoże genetyczne? Jeśli tak, to można badać reakcję na promieniowanie wybranych komórek organizmu, np. limfocyty krwi obwodowej. Co badać? Przeżywalność komórek Uszkodzenia chromosomowe komórek Kinetyka naprawy uszkodzeń DNA w komórkach Jak badać? Pobrane komórki napromienia się w warunkach in vitro. Reakcję komórki porównuje się z reakcją pacjenta na radioterapię

Test przeżywalności - schemat eksperymentu komórki w hodowli trypsyna 0 Gy 1 Gy 2 Gy 3 Gy rozsianie zawiesina komórek 100 200 300 400 frakcja przeżywalności (SF) inkubacja: 1-2 tygodnie SF = liczba kolonii liczba komórek x PE/100 PE = wydajność klonowania liczba kolonii: wydajność klonowania: frakcja przeżywalności: 70 70% 1 60-0,42 50-0,23 40-0,14

The principle of blood lymphocyte culture Phytohaemaglutinine culture time = 48h culture time = 72h Colcemid Cytochalasin B harvest slide praparation staining Analysis of micronuclei Analysis of chromosomal aberrations

A mitotic cell with chromosomal aberrations as seen under the microscope ace dic?

Analysis of chromosomal aberrations in painted chromosomes reciprocal translocation chromosome 8 chromosome 14 chromosome 2

Individual variability in the frequency of dicentric chromosomes in lymphocytes of male and female donors (in vitro dose: 2 Gy) C.J. Roberts i wsp. Environmental Health Perspectives 105:1467-1471, 1997 180 160 Aberrations per 100 cells 140 120 100 80 60 40 males females 20 0 0 10 20 30 40 50 Donor number

Indicators of late normal tissue response after radiotherapy for head and neck cancer: fibroblasts, lymphocytes, genetics, DNA repair, and chromosome aberrations K. Borgmann et al. Radiotherapy and Oncology 2002. Residual damage CFGE chromosomal aberrations in G 0 normal donors patients grade I patients grade III

Pomiar naprawy DNA - test kometowy (elektroforeza pojedynczych komórek) 0 min 15 min 30 min 180 min długość ogona 20 10 0 kinetyka naprawy w czasie 0 180 głowa ogon czas naprawy (min)

Is the comet assay a good endpoint to assess the individual radiosensitivity? Mueller et al. Radiat. Envirn. Biophys., 2001 cancer patients healthy donors residual damage per group

Is there a correlation between aberrations in G 0 and the kinetics of DNA repair measured with the comet assay? 26 healthy donors A.Padjas, PhD work repair kinetics after 2Gy correlation between repair kinetics (area under curve) and aberrations 100 80 12 10 r = 0.175 residual damage (%) 60 40 20 Area under curve (a.u.) 8 6 4 0 0 30 60 90 120 150 180 repair time (min) 2 10 20 30 40 50 60 70 aberration frequency

Individual radiosensitivity and cytogenetic damage in peripheral blood lymphocytes. Distributions of normal donors and breast cancer patients with respect to frequency of aberrations induced in G2 The radiosensitivity of lymphocytes exposed to radiation appears to be higher in case of breast cancer patients as compared to healthy individuals Enhanced frequency of aberrations: marker of cancer predisposition? D. Scott et al., IJRB 1999

Do patients with head and neck cancer show enhanced frequencies of spontaneous and radiation-induced G 2 aberrations? H. Lisowska, PhD work spontaneous aberrations radiation-induced aberrations number of donors number of donors healthy donors cancer patients number of donors number of donors healthy donors cancer patients XYY genotype X0? frequency of aberrations frequency of aberrations

Is there a correlation between aberrations in G 0 and the kinetics of DNA repair measured with the comet assay? 26 healthy donors A.Padjas, PhD work repair kinetics after 2Gy correlation between repair kinetics (area under curve) and aberrations 100 80 12 10 r = 0.175 residual damage (%) 60 40 20 Area under curve (a.u.) 8 6 4 0 0 30 60 90 120 150 180 repair time (min) 2 10 20 30 40 50 60 70 aberration frequency

Co dalej? Telomery - miejsca przyczepu białek naprawczych? telomery w podliniach komórek białaczki mysiej L5178Y różniących się promieniowrażliwością LY - R (resistant) LY - S (sensitive)

Co dalej? Może ryzyko wystąpienia odczynu zależy od reakcji układu odpornościowego (stany zapalne) na uszkodzenia popromienne wywołane w tkance prawidłowej?

Gdzie jesteśmy?