Ekonomiczna wartość dodana BEVA

Ekonomiczna wartość dodana BEVA Ranking Banków notowanych na GPW 2012 Wrocław, 2013 r. [Wpisz tekst]

Opracowanie: Rafał Krawczyk Konsultant biznesowy rafal.krawczyk@vba.pl Wsparcie merytoryczne: Dariusz Ciborski Łukasz Pelc Bartosz Kaszuba Prezes Zarządu VBA Konsultant biznesowy VBA Konsultant biznesowy VBA dariusz.ciborski@vba.pl lukasz.pelc@vba.pl bartosz.kaszuba@vba.pl Wsparcie techniczne: Jakub Stęplowski Programista VBA 1

Spis treści Geneza BEVA... 3 BEVA w 2012 roku... 5 Ranking zestawienie tabelaryczne... 8 Metodyka kalkulacji BEVA... 12 Spis tabel Tabela 1 Ranking BEVA (według wartości BEVA/IC)... 9 Tabela 2 Ranking BEVA (według wartości BEVA)... 10 Tabela 3 Ranking BEVA zestawienie finansowe za I półrocze 2012 [wartości w tys. PLN]... 11 Spis rysunków Rysunek 1 Banki o największych zyskach i stratach ekonomicznych w 2012 roku [w tys. PLN]... 5 Rysunek 2 Banki najlepiej gospodarujące powierzonym kapitałem [BEVA/KW]... 6 Rysunek 3 Spółki o największej wartości BEVA [w mln PLN]... 7 2

Geneza BEVA Niniejszy raport prezentuje wykonane przez (VBA) zestawienie banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) pod względem wartości fundamentalnej dla akcjonariuszy, mierzonej wskaźnikiem BEVA (Bankowa Ekonomiczna Wartość Dodana). Opracowanie powstało na podstawie danych udostępnionych przez firmę Notoria. Raportnie obejmuje banków, które na dzień sporządzenia rankingu nie posiadały kompletnych danych. Ranking pokazuje banki giełdowe, w kategorii budowy wartości dla akcjonariuszy. Nasze podejście bazuje na danych fundamentalnych i oparte jest o metodę oceny poprzez Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną. Miara ta jest zaadaptowaną do specyfiki sektora bankowego Ekonomiczną Wartością Dodaną (Economic Value Added EVA - zastrzeżony znak towarowy Stern Stewart & Co.). Fundamentem metodyki kalkulacji EVA jest znana w literaturze akademickiej koncepcja dochodu rezydualnego. Do finansów wprowadził go Alfred Marshall pod koniec XVIII wieku, definiując go jako nadwyżkę wypracowanego wyniku operacyjnego nad kosztem kapitału przedsiębiorstwa (własnego i obcego) określonego według obowiązującej stopy procentowej. Koncepcja EVA jest doskonałym przykładem promocji podejścia do przedsiębiorstwa poprzez pryzmat wartości dla inwestora. Metodyka ta jest obecnie używana na całym świecie przez tysiące firm, konsultantów, uniwersytetów, etc. Jej praktyczne zastosowanie podkreślił m.in. Peter Drucker, który określił ją, jako kompleksowy i istotny miernik wydajności, odzwierciedlający wszystkie wymiary mające znaczenie dla zwiększenia wartości przedsiębiorstwa. EVA umożliwia odmienne spojrzenie na zyski lub straty generowane przez spółki. Uwzględnienie kosztu kapitału własnego (pomijanego przy liczeniu zysku księgowego w sprawozdaniach finansowych), pozwala na weryfikację, czy spółka w danym okresie generuje zyski przewyższające koszt zaangażowanego kapitału. Wyliczona EVA udziela odpowiedzi, jak spółka zarządza powierzonym kapitałem. EVA (Economic Value Added) - Ekonomiczna Wartość Dodana jest miarą zysku ekonomicznego. Jest on wyliczany jako różnica między zyskiem operacyjnym netto po opodatkowaniu i alternatywnym kosztem kapitału. Koszt ten określony jest przez średni ważony koszt kapitału własnego i długu ("WACC") oraz kwotę zaangażowanego kapitału. Zrównoważony wzrost wartości EVA można osiągnąć na cztery sposoby: Inwestowanie w projekty, których stopa zwrotu przewyższa WACC; Poprawa efektywności działalności operacyjnej, skutkująca wzrostem stopy zwrotu kapitału; Wycofanie kapitału z inwestycji, których stopa zwrotu jest mniejsza od WACC oraz dla których nie ma perspektyw wzrostu i przesunięcie tych środków do inwestycji dobrze rokujących lub bezpośrednio do właścicieli; Zwiększenie stosunku długu do kapitału własnego, w sytuacji gdy stosunek ten powoduje obniżenie WACC i nie zagraża elastyczności i przetrwaniu spółki. To co odróżnia EVA od innych wskaźników wydajności, takich jak ROE, EBITDA, czy EPS, to uwzględnienie wszystkich kosztów prowadzenia działalności spółki (operacyjnej i finansowej). EVA interpretuje się podobnie jak NPV, co oznacza, że dbanie o ciągły wzrost EVA powinno być jednym z celów organizacji opierających się na koncepcjach tworzenia wartości. Stern Stewart & Co. 3

Zaleta Ekonomicznej Wartości Dodanej wynika z uwzględnienia w obliczeniach zarówno kosztu kapitału obcego, jak i własnego. Dodatnia EVA oznacza zysk ekonomiczny przedsiębiorstwa i oznacza budowę wartości. Wartość zerowa pokazuje, że przedsiębiorstwo pokrywa koszt zaangażowanego kapitału. Ujemna wartość oznacza ekonomiczną stratę i destrukcję wartości. Ranking EVA pokazuje różnicę w efektywności wykorzystania i zarządzania całkowitym kapitałem zainwestowanym w spółkę. Główne składniki EVA bazują na danych finansowych dostępnych w sprawozdaniach finansowych (bilans, rachunek zysków i strat). Specyficzną cechą miernika EVA jest to, że nie jest on ani miernikiem księgowym, ani też gotówkowym. Tworzy odrębną grupę mierników, a to za sprawą ujęcia kosztu kapitału własnego (który nie jest wykazywany przez system rachunkowości przedsiębiorstwa) wyznacza on alternatywny koszt zainwestowanego kapitału własnego. Przyjęty w niniejszym opracowaniu model kalkulacji opiera się o klasyczną metodę opracowaną przez Stern Stewart & Co. z uwzględnieniem kilku korekt wynikających ze sposobu prezentacji danych w sprawozdaniach finansowych banków. Ranking obejmuje Banki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) dotyczy uczestników indeksu WIG-BANKI oraz banki, które nie zostały ujęte w tym indeksie. W niniejszym raporcie przedstawiono Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną za 2012 i 2011 rok. W celu uszeregowania banków w rankingu posłużono się względną miarą zdefiniowaną przez odniesienie Bankowej Ekonomicznej Wartości Dodanej do wielkości zainwestowanego kapitału własnego. W wyniku tej operacji otrzymano wskaźnik ekonomicznej stopy zwrotu (BEVA/KW), która pokazuje jak efektywnie bank wykorzystywał w danym okresie swój kapitał. Odniesienie Bankowej Ekonomicznej Wartości Dodanej do kapitału własnego banku ma swoje uzasadnienie w istocie działania banku. Oprócz realizacji ekonomicznych celów rentowności i płynności, bank jako podmiot zaufania publicznego odpowiedzialny jest za zachowanie bezpieczeństwa wkładu pieniądza. To bezpieczeństwo powinno być osiągnięte przez utrzymywanie kapitałów własnych na odpowiednim poziomie. Raport przygotowany został w oparciu o dane według stanu na dzień 7 maja 2013. 4

BEVA w 2012 roku Sześć banków zanotowało wzrost fundamentalnej wartości mierzoną BEVA w 2012 roku Po 2012 roku sześć z piętnastu analizowanych banków może poszczycić się wypracowaną Bankową Ekonomiczną Wartością Dodaną. Są to: o Bank Pekao S.A.; o PKO BP S.A.; o Bank Zachodni WBK S.A.; o BRE Bank S.A.; o ING Bank Śląski S.A.; o Kredyt Bank S.A.. Powyższe spółki plasowały się w czołówce również w rankingu za 2011 rok.należy zaznaczyć, że w zestawieniu nie ujęto Getin Noble Bank S.A., który z dniem 1 czerwca 2012 roku połączył się z bankiem Get Bank S.A. Nowy podmiot prawny (działający pod szyldem Getin Noble Bank) zostanie ujęty w rankingu za 2013 rok. Łącznie powyższe banki wypracowały w 2012 roku ponad 7,4 mld PLN zysku ekonomicznego, co w porównaniu do roku ubiegłego jest spadkiem o nieco ponad 1 mld PLN. Jednocześnie kapitalizacja tych spółek wzrosła o 18% w ciągu roku. Dla kontrastu Banki niszczące wartość poniosły stratę ekonomiczną na poziomie 1,7 mld PLN, kiedy zaś wartość dla wszystkich banków, które zanotowały stratę ekonomiczną w 2011 roku, nie przekroczyła łącznie 0,8 mld PLN. Stratę ekonomiczną w 2012 zanotowało 9 banków, z czego największą: o Getin Holding S.A.; o Bank BPH S.A.; o Nordea Bank Polska S.A.. Rysunek 1 Banki o największych zyskach i stratach ekonomicznych w 2012 roku [w tys. PLN] 5

Bank Pekao S.A. bank najlepiej gospodarujący swoim kapitałem w 2012 roku Liderem w zestawieniu za 2012 rok pod względem ekonomicznej stopy zwrotu (BEVA/KW) został Bank Pekao S.A. (18,4%), drugie miejsce zajął PKO BP S.A. (10%), a na miejscu trzecim uplasował się BZ WBK S.A. (9,4%). Na drugim końcu zestawienia znalazł się Bank Nordea, który zanotował największą stratę ekonomiczną (-26,7%). Ponadto 9 banków, w tym Bank Nordea S.A. wykazało się w 2012 roku nieefektywnością gospodarowania powierzonym kapitałem, co oznacza, że niszczyły wartość. Rysunek 2 Banki najlepiej gospodarujące powierzonym kapitałem [BEVA/KW] -26,7% -14,0% -5,4% -8,0% -8,7% PEKAO PKO BZ_WBK BRE KREDYTB BSK HANDLOWY NOVAKBM BMILLENN BGZ GETIN BPH BOS BNPPARIP NORDEA 3,9% 2,3% 1,7% -0,6% -1,0% -1,1% -1,4% 10,0% 9,4% 18,4% -30,0% -25,0% -20,0% -15,0% -10,0% -5,0% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 6

Bank Pekao S.A. spółką generującą największą Bankową Ekonomiczną Wartość Dodaną Pod względem wartości BEVA liderem w zestawieniu pozostaje wciąż bank Pekao S.A. (został liderem już na koniec 2011 roku). Wyprzedza on PKO BP S.A. oraz BZ WBK S.A.. Ostatnie miejsca w zestawieniu przypadły bankom: Nordea, BPH oraz Getin Holding. Szczególną uwagę przykuwa Getin Holding, który rok wcześniej znajdował się w czołówce rankingu. Taki wynik związany jest ze zmianami strukturalnymi w grupie kapitałowej, co znalazło swoje odzwierciedlenie w składowych BEVA. Rysunek 3 Spółki o największej wartości BEVA [w mln PLN] PEKAO PKO BZ_WBK BRE BSK KREDYTB NOVAKBM BGZ HANDLOWY BMILLENN BOS BNPPARIP GETIN BPH NORDEA 706 312 106 71-19 -36-39 -51-101 -196-341 -369-573 2 275 3 939-2 000-1 000 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 7

Ranking zestawienie tabelaryczne Poniżej zaprezentowany jest pełny ranking BEVA polskich banków notowanych na GPW. Poszczególne kolumny rankingu oznaczają: Bank skrócona nazwa banku; Skrót 3 znakowy kod przypisany danemu bankowi (stosowany przez GPW); Ranking miejsce rankingowe spółki; BEVA/KW miara względna, która posłużyła do uszeregowania banków w rankingu; określa stosunek wartości BEVA do wartości kapitału własnego banku; BEVA wartość BEVA; MV wartość rynkowa baku wyliczona jako iloczyn liczby akcji i ceny akcji na koniec roku. Źródła danych Dane źródłowe do obliczeń zostały pozyskane dzięki uprzejmości i zaangażowaniu Notoria Serwis S.A. Podstawowym materiałem źródłowym były skonsolidowane roczne sprawozdania finansowe banków oraz kursy akcji i wartości indeksów. 8

Tabela 1 Ranking BEVA (według wartości BEVA/IC) Ranking BEVA/KW BEVA [tys. PLN] MV [tys. PLN] Bank Skrót 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 PEKAO PEO 1 3 18,4% 21,7% 3 939 417,6 4 386 337,4 43 963 032,2 37 048 356,6 PKO PKO 2 4 10,0% 12,6% 2 274 562,9 2 689 394,1 46 125 000,0 40 150 000,0 BZ_WBK BZW 3 5 9,4% 9,1% 705 581,7 616 384,4 18 054 842,9 16 515 178,9 BRE BRE 4 6 3,9% 7,1% 311 696,7 502 198,0 13 737 273,6 10 357 275,5 KREDYTB KRB 5 7 2,3% 4,1% 71 287,4 116 158,3 4 482 371,5 2 662 257,0 BSK ING 6 8 1,7% 3,5% 105 977,1 198 387,0 11 839 100,0 10 225 860,0 HANDLOWY BHW 7 11-0,6% -1,9% -39 446,0-120 298,1 12 843 838,7 8 871 786,8 NOVAKBM KBM 8 nd -1,0% nd -19 112,0 nd 194 441,2 nd BMILLENN MIL 9 9-1,1% 1,3% -51 230,5 53 351,1 5 361 976,2 4 609 843,8 BGZ BGZ 10 nd -1,4% nd -36 004,5 nd 2 804 851,5 nd GETIN GTN 11 2-5,4% 33,9% -340 843,8 1 674 539,0 2 064 224,2 5 160 560,5 BPH BPH 12 10-8,0% -0,2% -369 377,1-7 198,6 3 748 294,2 2 430 372,8 BOS BOS 13 12-8,7% -4,7% -100 829,0-50 427,8 686 197,4 736 959,8 BNPPARIP BNP 14 13-14,0% -10,9% -196 167,9-145 880,9 1 434 646,3 2 044 467,1 NORDEA NDA 15 14-26,7% -24,1% -573 284,3-446 085,4 1 381 917,6 2 157 789,5 9

Tabela 2 Ranking BEVA (według wartości BEVA) Ranking BEVA [tys. PLN] BEVA/KW MV [tys. PLN] Bank Skrót 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 PEKAO PEO 1 1 3 939 417,6 4 386 337,4 18,4% 21,7% 43 963 032,2 37 048 356,6 PKO PKO 2 2 2 274 562,9 2 689 394,1 10,0% 12,6% 46 125 000,0 40 150 000,0 BZ_WBK BZW 3 5 705 581,7 616 384,4 9,4% 9,1% 18 054 842,9 16 515 178,9 BRE BRE 4 6 311 696,7 502 198,0 3,9% 7,1% 13 737 273,6 10 357 275,5 BSK ING 5 7 105 977,1 198 387,0 1,7% 3,5% 11 839 100,0 10 225 860,0 KREDYTB KRB 6 8 71 287,4 116 158,3 2,3% 4,1% 4 482 371,5 2 662 257,0 NOVAKBM KBM 7 nd -19 112,0 nd -1,0% nd 194 441,2 nd BGZ BGZ 8 nd -36 004,5 nd -1,4% nd 2 804 851,5 nd HANDLOWY BHW 9 12-39 446,0-120 298,1-0,6% -1,9% 12 843 838,7 8 871 786,8 BMILLENN MIL 10 9-51 230,5 53 351,1-1,1% 1,3% 5 361 976,2 4 609 843,8 BOS BOS 11 11-100 829,0-50 427,8-8,7% -4,7% 686 197,4 736 959,8 BNPPARIP BNP 12 13-196 167,9-145 880,9-14,0% -10,9% 1 434 646,3 2 044 467,1 GETIN GTN 13 4-340 843,8 1 674 539,0-5,4% 33,9% 2 064 224,2 5 160 560,5 BPH BPH 14 10-369 377,1-7 198,6-8,0% -0,2% 3 748 294,2 2 430 372,8 NORDEA NDA 15 14-573 284,3-446 085,4-26,7% -24,1% 1 381 917,6 2 157 789,5 10

Tabela 3 Ranking BEVA zestawienie finansowe za I półrocze 2012 [wartości w tys. PLN] Bank Skrót BEVA/KW BEVA Wynik z tytułu Wynik z tytułu odsetek prowizji Wynik netto Kapitalizacja ROE ROA PEKAO PEO 18,4% 3 939 417,6 4 805 419,0 2 256 881,0 2 955 702,0 43 963 032,2 12,7% 2,0% PKO PKO 10,0% 2 274 562,9 7 882 786,0 3 071 202,0 3 748 621,0 46 125 000,0 BZ_WBK BZW 9,4% 705 581,7 2 301 077,0 1 384 986,0 1 433 847,0 18 054 842,9 16,1% 2,4% BRE BRE 3,9% 311 696,7 2 233 632,0 839 880,0 1 203 230,0 13 737 273,6 12,4% 1,2% KREDYTB KRB 2,3% 71 287,4 759 666,0 341 395,0-156 453,0 4 482 371,5 BSK ING 1,7% 105 977,1 2 048 900,0 1 004 300,0 832 300,0 11 839 100,0 10,2% 1,1% HANDLOWY BHW -0,6% -39 446,0 1 488 281,0 598 858,0 970 132,0 12 843 838,7 13,1% 2,2% NOVAKBM KBM -1,0% -19 112,0 432 711,4 240 386,2-840 488,9 194 441,2 BMILLENN MIL -1,1% -51 230,5 1 161 183,0 546 037,0 472 181,0 5 361 976,2 9,8% 0,9% BGZ BGZ -1,4% -36 004,5 1 021 367,0 296 177,0 130 049,0 2 804 851,5 3,7% 0,4% GETIN GTN -5,4% -340 843,8 420 981,0 321 509,0 602 819,0 2 064 224,2 32,1% 6,2% BPH BPH -8,0% -369 377,1 1 251 931,0 519 525,0 261 039,0 3 748 294,2 5,5% 0,8% BOS BOS -8,7% -100 829,0 284 155,0 106 313,0 37 494,0 686 197,4 2,6% 0,2% BNPPARIP BNP -14,0% -196 167,9 544 776,0 145 851,0 30 841,0 1 434 646,3 1,8% 0,2% NORDEA NDA -26,7% -573 284,3 695 058,0 122 695,0 150 632,0 1 381 917,6 6,6% 0,5% 11

Metodyka kalkulacji BEVA 1 Bankowa Ekonomiczna Wartość Dodana wyrażona jest formułą: Gdzie: bankowa ekonomiczna wartość dodana wypracowana w okresie t, skorygowany zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (Net Operating Profit AfterTax), średnioważony koszt kapitału po opodatkowaniu (Weighted Average Cost of Capital), całkowity kapitał zainwestowany (z początku okresu). W celu wyznaczenia wartości BEVA dla spółek notowanych na GPW przyjęto uproszczony model wyliczeń, bez uwzględniania korekt księgowych, zastosowano jednolitą metodę wyliczeń dla wszystkich banków. NOPAT: Za wielkość NOPAT przyjęto pozycję wynik z działalności operacyjnej (przed kosztem oprocentowania) pomniejszony o wielkość zapłaconego podatku dochodowego: Gdzie: wynik z działalności operacyjnej w okresie t, zapłacony podatek dochodowy w okresie t. 1 Przedstawiona metodyka kalkulacji obowiązuje od 1 stycznia 2013 roku. Wszystkie wyliczenia znajdujące się w tym raporcie bazują na tej metodyce. 12

OP: Za wynik z działalności operacyjnej przyjęto wynik z działalności bankowej, powiększony o wynik z pozostałej działalności operacyjnej oraz pomniejszony o koszty działania banku i amortyzacji. Gdzie: zysk z działalności operacyjnej w okresie t, wynik z działalności bankowej w okresie t; pozostałe przychody operacyjne w okresie t; pozostałe koszty operacyjne w okresie t; koszty działania banku w okresie t; amortyzacja w okresie t. Kapitał zainwestowany (IC): Ze względu na specyfikę działalności bankowej koszt kapitału obcego uwzględniony jest w wyniku działalności bankowej (wynik z tytułu odsetek i prowizji). Oznacza to, że wynik z działalności operacyjnej uwzględnia już koszt kapitału obcego, natomiast nie uwzględnia kosztu kapitału własnego. Koszt kapitału własnego wyliczony został z następującego wzoru: Gdzie: koszt kapitału własnego wyrażony w PLN, koszt kapitału własnego wyrażony w %, wielkość kapitału własnego na początek badanego okresu. 13

CAPM (Capital AssetPricing Model) model wyceny aktywów kapitałowych wykorzystywany m.in. do wyliczenia kosztu kapitału własnego. Model pozwala zobrazować zależność między ponoszonym ryzykiem systematycznym (niedywersyfikowalnym), a oczekiwaną stopą zwrotu. Uznaje się, że model został opracowany niezależnie przez J. Treynora, W. Sharpe a, J. Lintnera, J. Mossina. Funkcja CAPM: Gdzie: ( ), oczekiwana stopa zwrotu; stopa wolna od ryzyka; współczynnik beta, określający udział ryzyka danego papieru wartościowego w ryzyku rynkowym; stopa zwrotu z rynku W celu wyznaczenia procentowego kosztu kapitału własnego wykorzystano model CAPM (model wyceny aktywów kapitałowych). Na podstawie wartości indeksu WIG-BANKI i indeksu WIG wyznaczone zostały miesięczne stopy zwrotu, w oparciu o które oszacowano współczynnik beta dla sektora bankowego. Beta wartość wyznaczona na podstawie miesięcznych stóp zwrotu z indeksu WIG-BANKI względem stóp zwrotu z indeksu WIG (portfel rynkowy) za okres ostatnich 10 lat (120 okresów). Stopa zwrotu z rynku roczna stopa zwrotu wyliczona na podstawie średniej wartości miesięcznych stóp zwrotu z indeksu WIG za ostatnie 10 lat (120 okresów). W roku 2011 stopa ta wyniosła 12,8%, a w 2012 14,7% Stopa wolna od ryzyka średnia rentowność 52- tygodniowych bonów skarbowych w danym roku, która wyniosła odpowiednio 4,51% w 2011 oraz 4,54% w 2012 roku. Po uwzględnieniu wszystkich powyższych założeń wartość BEVA wyliczana jest zgodnie z następującym wzorem: 14

Value Based Advisors jest spółką świadczącą usługi doradcze i informatyczne. VBA specjalizuje się w projektowaniu i wdrażaniu modeli controllingowych oraz systemów zarządzania VBM. Zakres usług informatycznych obejmuje opracowanie dedykowanego oprogramowania, usługi dotyczące integracji danych oparte o technologię szyny integracyjnej oraz rozwiązania klasy Business Intelligence. VBA specjalizuje się w opracowywaniu architektury informatycznej opartej o paradygmat SOA. Spółka dostarcza usług głównie dla sektora energetycznego, kolejowego oraz telekomunikacyjnego. Więcej na stronie Notoria Serwis zajmuje się opracowywaniem i sprzedażą baz danych dotyczących podmiotów gospodarczych oraz monitorowaniem rynków finansowych. Głównymi klientami spółki są agencje informacyjne, wydawnictwa prasowe, portale internetowe oraz inwestorzy giełdowi. Więcej na stronie www.notoria.pl