PROTOKÓŁ XI POSIEDZENIA POLSKO UKRAIŃSKIEJ KOMISJI DO SPRAW WÓD GRANICZNYCH

PROTOKÓŁ XI POSIEDZENIA POLSKO UKRAIŃSKIEJ KOMISJI DO SPRAW WÓD GRANICZNYCH Zgodnie z artykułem 15 ustęp 6 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Ukrainy o współpracy w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych z dnia 10 października 1996 roku, zwanej dalej: Umową oraz zgodnie z postanowieniem Protokołu X Posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych, zwanej dalej: Komisją, na zaproszenie Strony polskiej, w Bochni (Rzeczypospolita Polska) w dniach 17 19 listopada 2010 roku odbyło się XI Posiedzenie Komisji. Na początku posiedzenia Strona Ukraińska przekazała Stronie Polskiej oficjalny dokument, który upoważnia Pana Wasyla Kozaka, pełniącego funkcję Zastępcy Pełnomocnika Rządu Ukrainy do spraw Wód Granicznych, do prowadzenia pertraktacji polsko-ukraińskich, a także do podpisania dokumentów dwustronnych podczas XI Posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych. Powyższy dokument stanowi załącznik nr 17 do niniejszego Protokołu. Posiedzenie prowadzili: Ze strony polskiej: Leszek Karwowski Przewodniczący polskiej części polsko-ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych zwany dalej: Pełnomocnikiem strony polskiej Ze strony ukraińskiej: Wasyl Kozak Pełniący obowiązki Przewodniczącego Ukraińskiej Części Komisji, Zastępca Pełnomocnika Rządu Ukrainy do spraw Wód Granicznych; zwany dalej: Pełnomocnikiem strony ukraińskiej XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 1

Posiedzeniu przewodniczył: Leszek Karwowski Skład delegacji polskiej i ukraińskiej oraz uczestniczących w posiedzeniu ekspertów zawiera załącznik nr 1 do niniejszego Protokołu. Obie Strony dokonały przeglądu aktualnego stanu współpracy między Rzeczypospolitą Polską a Ukrainą w dziedzinie gospodarki wodnej na wodach granicznych. Po przeanalizowaniu zadań oraz zgodnie z postanowieniami Umowy, uzgodniono odnośnie do poszczególnych punktów porządku dziennego, co następuje: 1. Uzgodnienie porządku dziennego XI Posiedzenia Komisji Porządek dzienny XI Posiedzenia Komisji uzgodniono i stanowi on załącznik nr 2 do niniejszego Protokołu. 2. Skład Komisji Pełnomocnicy poinformowali się wzajemnie o składzie Komisji. Skład ten stanowi załącznik nr 3 do niniejszego Protokołu. 3. Ocena współpracy na wodach granicznych między Rzeczypospolitą Polską a Ukrainą Aktualny stan współpracy dwustronnej, wyniki pracy, rozpatrzone problemy i decyzje przyjęte przez Pełnomocników odnośnie dalszej działalności na poszczególnych odcinkach współpracy na Wodach Granicznych pomiędzy Polską a Ukrainą zawarte zostały w poszczególnych punktach niniejszego Protokołu. 3.1 Współpraca w dziedzinie planowania na wodach granicznych 3.1.1 Sprawozdanie Grupy PL za 2009 rok XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 2

Kierownicy Grupy PL przedstawili informacje o zadaniach wykonanych przez Grupę PL w 2009 roku. Sprawozdanie z realizacji tych zadań stanowi załącznik nr 4 do niniejszego Protokołu. W 2009 roku odbyła się jedna narada Grupy PL. W trakcie obrad omówiono realizację zadań przez Grupę PL oraz przedstawiono następujące zagadnienia: - zmiany wprowadzone w 2009 roku w przepisach prawnych Polski i Ukrainy dotyczące w szczególności gospodarki wodnej i ochrony środowiska; - kierunki i stan prac w dziedzinie planowania gospodarki zasobami wodnymi w Polsce i na Ukrainie; - systemy zbierania i obiegu danych o wielkościach poborów wód i zrzutu ścieków w Polsce i na Ukrainie; - podsumowanie prac Grupy PL w latach 1999-2009 związane z X jubileuszowym posiedzeniem Komisji do spraw Wód Granicznych; - definicje, wykazy i mapy obszarów chronionych w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej w Polsce i na Ukrainie; - podsumowanie realizacji i rezultatów projektu Budowa polsko-białoruskoukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu w związku z jego zakończeniem; - przygotowania do wspólnych projektów ukraińsko - polskich w zlewniach Bugu i Sanu; - współpraca pomiędzy Zachodnio-bużańskim ZZW a RZGW Warszawa. Ponadto dokonano uzgodnień planu pracy na rok 2010 oraz dokumentów na XI posiedzenie Komisji. Podczas narady zapoznano się z funkcjonowaniem oczyszczalni ścieków w Zamościu. Do najważniejszych rezultatów prac Grupy PL zaliczyć należy: - zakończenie, rozpoczętej w roku 2007, realizacji projektu Budowa polskobiałorusko- ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu. W roku 2009 prace w ramach projektu obejmowały opracowanie i uzgodnienie dokumentów i raportów końcowych oraz rozliczenie programu. - analizę działań Grupy PL w latach 1999-2009; XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 3

- opracowanie zestawienia obszarów chronionych w zlewniach Bugu i Sanu z podaniem ich kategorii oraz formy ochrony. Strona polska przedstawiła mapy cyfrowe tych obszarów. Strona ukraińska przedstawi mapy tych obszarów na następnej naradzie; - pracę nad wnioskami wspólnych ukraińsko-polskich projektów dotyczących wód granicznych. W związku ze zbyt krótkim terminem pierwszego naboru wniosków do Programu Współpracy Polska-Białoruś-Ukraina, wnioski zostaną dopracowane i złożone w trakcie II naboru; - projekty planów gospodarowania wodami w dorzeczach, jakie przekazano ukraińskiej części Grupy PL w trakcie XI Narady w Krasnobrodzie zostały przekazane do Państwowego Komitetu Gospodarki Wodnej Ukrainy. Komisja oceniła, że Grupa PL wykonała zadania zaplanowane na 2009 rok, wynikające z postanowień Umowy (art.3, ust.1, punkt 1.1, 1.3, 1.4, art.4 ust.1, pkt 2.2, 2.3, art.5 ust.2 i art.12 ust.1). Jedynie w odniesieniu do pkt 3 Planu Pracy Grupy PL na rok 2009, dotyczącego przygotowania informacji o funkcjonującej na Ukrainie metodyce określania wpływu antropogenicznego na wody w trakcie XI Narady Grupy PL uzgodniono, że strona ukraińska przeanalizuje do końca 2009 roku przedstawioną metodykę oraz przedstawi listę obszarów podlegających ochronie w myśl Ramowej Dyrektywy Wodnej w trakcie następnej, XII Narady Grupy PL (pkt 5 notatki protokolarnej z XI narady Grupy PL). Wyżej wymieniona metodyka i lista obszarów podlegających ochronie zostały przedstawione na XII Naradzie Grupy PL. Rezultaty prac Grupy PL należy wykorzystywać w pracach związanych z opracowaniem dokumentów planistycznych Polski i Ukrainy dotyczących gospodarowania wodami w zlewni Bugu i Sanu. Grupa PL przy realizacji swoich zadań współpracowała w roku 2009 z innymi grupami roboczymi, z administracjami rządowymi i samorządowymi obwodów Lwowskiego i Wołyńskiego Ukrainy oraz województw lubelskiego i podkarpackiego Rzeczypospolitej Polskiej, a także z Zachodniobużańskim Zarządem Zasobów Wodnych w Łucku oraz RZGW Warszawa i RZGW Kraków. Komisja przyjęła informację od kierowników Grupy PL o zadaniach wykonanych przez Grupę w 2009 roku. 3.1.2 Plan pracy Grupy PL na 2011 rok XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 4

Komisja zatwierdziła plan pracy Grupy PL na 2011 rok. Plan ten stanowi załącznik nr 5 do niniejszego Protokołu 3.2 Współpraca w dziedzinie ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniem 3.2.1 Sprawozdanie grupy OW za 2009 rok. Kierownik polskiej części Grupy OW poinformował Komisję o wykonanych pracach, przewidzianych Planem Pracy Grupy OW w 2009 roku. Szczegółowa informacja z realizacji zadań zawarta jest w sprawozdaniu Grupy OW. W 2009 roku wykonano między innymi następujące zadania: - opracowano i uzgodniono propozycje do planu pracy na 2010 rok. - prowadzono monitoring wód granicznych w 6-ciu przekrojach pomiarowokontrolnych: - dokonano porównania i oceny średniorocznych wyników badań prowadzonych w 2009 roku w stosunku do roku 2008. - sukcesywnie przekazywano jednostkowe wyniki badań wód granicznych za dany kwartał. - dokonano aktualizacji potencjalnych źródeł, stanowiących zagrożenie dla wód w pasie przygranicznym z Ukrainą o szerokości 15 km. Kierownik polskiej części Grupy Roboczej OW utrzymywał robocze kontakty z Państwowym Urzędem Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim. W dniu 8 września 2009 r. członkowie Grupy Roboczej OW uczestniczyli w Międzynarodowych Warsztatach szkoleniowych w sprawie przeciwdziałania zdarzeniom o skutkach transgranicznych, które odbyły się w Słubicach. W 2009 roku przekazano Kierownikowi Ukraińskiej części grupy OW informacje o stanie środowiska opracowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Komisja przyjęła sprawozdanie z prac wykonanych przez Grupę OW w 2009 roku, które stanowi załącznik nr 6 do niniejszego Protokołu. Komisja przyjęła do wiadomości informację o stanie jakości wód granicznych w 2009 roku. Informacja ta stanowi załącznik nr 7 do niniejszego Protokołu. XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 5

3.2.2 Plan pracy Grupy OW na 2011 rok Komisja zatwierdziła plan pracy Grupy OW na 2011 rok. Plan ten stanowi załącznik nr 8 do niniejszego Protokołu. 3.3 Współpraca w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej, regulacji i melioracji 3.3.1 Sprawozdanie Grupy OP za 2009 rok Komisja wysłuchała i przyjęła do wiadomości informację kierowników polskiej i ukraińskiej części Grupy OP o realizacji zadań wynikających z planu pracy Grupy OP, zatwierdzonego podczas X Posiedzenia Polsko -Ukraińskiej Komisji ds. Wód Granicznych, które odbyło się w dniach 7-10 grudnia 2009 roku, w m. Briuhowicze, pod Lwowem na terytorium Ukrainy. Plan pracy Grupy na 2009 rok przewidywał: - Spotkanie Kierowników Grupy OP w celu przygotowania dokumentów na X Posiedzenie Komisji oraz omówienia problemów utrzymania stabilności granicy państwowej, a także spraw związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym, - Dwie narady robocze: w lipcu na terytorium Polski oraz w listopadzie na terytorium Ukrainy. Celem narad było wypracowanie propozycji dotyczących utrzymywania koryt rzek granicznych, przygranicznych obiektów melioracyjnych, ochrony przeciwpowodziowej i trwałego zabezpieczenia przebiegu granicy państwowej. W pracach Grupy OP uczestniczyli przedstawiciele Polsko Ukraińskiej Komisji Granicznej. Plan pracy Grupy OP na 2009 roku został zrealizowany w ramach wzajemnie uzgodnionych zmian. Realizując zadania, wynikające bezpośrednio z Umowy (art. 3 ust.1, pkt 1.8, 1.9 oraz art. 7 pkt 1), Grupa OP: dokonała oceny realizacji wniosków z poprzednich narad, wytypowała najpilniejsze zadania w zakresie należytego utrzymywania koryt rzek granicznych, zwiększenia ochrony przeciwpowodziowej i stabilizacji granicy państwowej. XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 6

Na wniosek Grupy OP w 2009 roku Strona polska: złożyła wniosek do Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej z prośbą o dofinansowanie ekspertyzy pn. "Analiza wpływu zabezpieczeń brzegów, wykonanych w latach 2003-2008, na granicznym odcinku Bugu, w celu powstrzymania postępującej erozji brzegowej", wycenione na 40.000 zł, przystąpiła do realizacji projektu pod nazwą: Umocnienie skarpy rzeki Bug, w miejscowości Dorohusk, w rejonie znaku granicznego nr 987, usunęła zatory w: - 497.7 497.8 km m. Skryhiczyn, - 495.4 495.5 km m. Skryhiczyn, - 490.9 491.1 km m. Starosiele. Wyceniono roboty na 150 tysięcy złotych. Zatory usunięto siłami własnymi. Koszt wynajęcia sprzętu ciężkiego wyniósł 30 tysięcy złotych, udrożniła koryto rzeki Krzywuli oraz zlikwidowała tamę bobrową, która powodowała spiętrzenie wody po stronie ukraińskiej (realizacja zaleceń Polsko Ukraińskiej Komisji ds. Wód Granicznych z grudnia 2009r.). Na wniosek Grupy OP w 2009 roku Strona ukraińska: prowadziła systematyczne czyszczenie krat zamontowanych na urządzeniach hydrotechnicznych na wodach granicznych, w pasie granicznym. Na wniosek polskiej części Grupy OP, Grupa OP omówiła Koncepcję programowo przestrzenną ochrony stabilności granicy państwowej pomiędzy Polską a Ukrainą, przebiegającą po linii rzeki Bug. Komisja przyjęła do wiadomości przedstawione powyżej informacje i Sprawozdanie z prac wykonanych przez Grupę OP w 2009 roku, które stanowi załącznik nr 9 do niniejszego Protokołu wraz z dokumentacją fotograficzną wizji terenowej. Komisja poleciła Grupie OP zwrócić się do właściwych organów Strony polskiej i ukraińskiej w celu: - usunięcia wszystkich krat zamontowanych na urządzeniach hydrotechnicznych na wodach granicznych, a do czasu usunięcia o ich systematyczne czyszczenie, XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 7

- systematycznego obserwowania i w razie konieczności usuwania żeremi bobrowych na wodach granicznych, w pasie granicznym a w szczególności na potoku Krzywula (po stronie ukraińskiej kanał MK-II), pomiędzy znakami granicznymi nr 531-532. Komisja przyjęła z zadowoleniem podjęcie przez Stronę polską prac nad Koncepcją programowo przestrzenną ochrony stabilności granicy państwowej pomiędzy Polską a Ukrainą, przebiegającą po linii rzeki Bug i poleciła Grupie OP kontynuowanie współpracy w tym zakresie. 3.3.2 Plan pracy Grupy OP na 2010 rok. Komisja zatwierdziła zaktualizowany plan pracy Grupy OP na 2010 rok. Plan ten stanowi załącznik nr 10 do niniejszego Protokołu. 3.3.3 Plan pracy Grupy OP na 2011 rok. Komisja zatwierdziła plan pracy Grupy OP na 2011 rok. Plan ten stanowi załącznik nr 11 do niniejszego Protokołu. 3.4 Współpraca w dziedzinie zwalczania nadzwyczajnych zanieczyszczeń wód granicznych 3.4.1 Sprawozdanie Grupy NZ za 2009 rok Kierownicy Grupy NZ zapoznali członków Komisji z zadaniami zrealizowanymi przez Grupę w 2009 roku. Szczegółowa realizacja tych zadań opisana jest w sprawozdaniu, które stanowi załącznik nr 12 do niniejszego Protokołu. W 2009 r. zrealizowano m. in. następujące zadania: - przygotowano i uzgodniono treść wspólnego sprawozdania z działalności Grupy NZ za 2009 r. oraz projekt planu pracy Grupy na 2011 rok, - przygotowano projekt zapisów na X Posiedzenie Polsko Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych, które odbyło się w dniach 7-10 grudnia 2009r. w m. Briuhowicze, koło Lwowa XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 8

- Kierownicy polskiej i ukraińskiej części grupy NZ uczestniczyli w X posiedzeniu Komisji. - Kierownik polskiej części Grupy Roboczej przekazywał Kierownikowi ukraińskiej części Grupy kwartalne oceny i wyniki badań rzek granicznych Wisznia i Szkło. Poza zadaniami objętymi planem pracy na 2009 rok członkowie Grupy Roboczej NZ realizowali również inne zadania mające na celu doskonalenie form wspólnej współpracy w zakresie ochrony środowiska na terenach przygranicznych. W dniach 8 10 września 2009 r. Kierownik ukraińskiej części grupy NZ uczestniczył wspólnie z Kierownikiem polskiej części grupy OW w Międzynarodowych warsztatach szkoleniowych w zakresie przeciwdziałania zdarzeniom o skutkach transgranicznych, które odbywały się w Słubicach. Na warsztatach, przedstawił prezentację o prowadzonych akcjach ratowniczych na Ukrainie związanych z usuwaniem skutków katastrof ekologicznych. Główny Urząd do spraw Sytuacji Nadzwyczajnych Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej, współpracuje z Komendą Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie i Lublinie w zakresie wnioskowania o środki z funduszy strukturalnych i pomocowych z Unii Europejskiej na zakup sprzętu ratowniczego oraz dokonuje wymiany informacji o zagrożeniach środowiska naturalnego. WIOŚ w Rzeszowie przekazał Kierownikowi ukraińskiej części Grupy opracowanie pt. Stan Środowiska w województwie podkarpackim w latach 1999 2008. Komisja przyjęła Sprawozdanie z prac wykonanych przez Grupę NZ w 2009 roku. 3.4.2 Plan pracy Grupy NZ na 2011 rok Komisja zatwierdziła plan pracy Grupy NZ na 2011 rok, który stanowi załącznik nr 13 do niniejszego Protokołu. 3.5 Współpraca w dziedzinie hydrometeorologii i hydrogeologii 3.5.1 Sprawozdanie Grupy HH za 2009 rok Realizacja zadań Grupy HH w 2009 roku w zakresie wymiany danych hydrometeorologicznych i hydrogeologicznych dla celów bilansowych i operacyjnych przebiegała zgodnie z planem pracy. XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 9

Z uwagi na potrzebę prowadzenia terenowych pomiarów hydrologicznych i hydrogeologicznych oraz opracowania wyników badań dla potrzeb zarządzania gospodarką wodną, Grupa HH widzi potrzebę powołania stałych zespołów roboczych, na bazie współpracy instytucjonalnej. Środki finansowe na działalność tych zespołów powinny być zapewnione w budżecie współpracujących instytucji. Komisja przyjęła do wiadomości Sprawozdanie z działalności Grupy HH za 2009 rok, które stanowi załącznik nr 14 do niniejszego Protokołu oraz poleciła Grupie HH aby w drodze korespondencyjnej, do końca 2010 r. zaproponowała Przewodniczącym Komisji odpowiednie porozumienia między instytucjami polskimi i ukraińskimi. Z uwagi na to, że grupa HH wykonując wspólne hydrometryczne i geologiczne prace pomiarowe napotyka na pewne trudności w strefie przygranicznej, Komisja zaproponowała sekretarzom przeprowadzić dodatkowe konsultacje z odpowiednimi organami straży granicznej obu państw, dotyczące maksymalnego uproszczenia procedur uzgadniania odpowiednich prac na polsko-ukraińskich wodach transgranicznych. Wyniki tych konsultacji będą na bieżąco przekazywane Przewodniczącym Komisji. 3.5.2 Plan pracy Grupy HH na 2010 rok oraz na 2011 rok Komisja zaproponowała i przyjęła plan pracy Grupy HH na 2010 rok oraz 2011 rok. Plan ten stanowi odpowiednio załącznik nr 15 oraz załącznik nr 16 do niniejszego Protokołu. 4 Współpraca w dziedzinie administracji granicy państwowej na wodach granicznych 4.1 Przebieg granicy państwowej W związku z informacją zawartą w pkt. 3.3.1. protokołu z X posiedzenia Komisji, dotyczącą przebiegu granicy państwowej na rzece San w okolicach znaku granicznego nr 300, upoważniony przedstawiciel delegacji polskiej wziął udział w wizji terenowej w rejonie ww. znaku, przeprowadzonej w ramach XIX narady Grupy OP. Stwierdzono, że powstała sytuacja XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 10

obecnie nie ma wpływu na obowiązujący przebieg granicy państwowej. Stosowny zapis zostanie zamieszczony w protokole z 16 posiedzenia Polsko-Ukraińskiej Komisji Granicznej. Komisja przyjęła do wiadomości przedstawioną powyżej informację. 5 Sprawy różne 5.1 Informacja o inicjatywach lokalnych dotyczących współpracy na wodach granicznych 5.1.1 Projekty wybrane do realizacji w ramach Programu Sąsiedztwa Polska Białoruś-Ukraina Kierownik polskiej części Grupy PL poinformował Komisję, że w roku 2009 prowadzone były prace związane z przygotowaniem dokumentów niezbędnych dla uzyskania finansowania projektów: Opracowanie strategii i realizacja przedsięwzięć dotyczących ochrony przeciwpowodziowej rzeki Bug oraz Inwentaryzacja i monitoring głównych źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych w przygranicznej części zlewni Bugu w ramach Programu Współpracy Polska-Białoruś-Ukraina na lata 2007-2013. Ze względu na szybki termin ogłoszenia pierwszego naboru wniosków do programu co spowodowało, że czas na przygotowanie dokumentów okazał się zbyt krótki, zostaną one odpowiednio przygotowane na drugi termin, którego ogłoszenie jest przewidziane na I kwartał 2011 roku. Wniosek o finansowanie projektu Opracowanie metodyki i procedury sporządzania planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy międzynarodowych, zgodnie z wymogami RDW na przykładzie zlewni Bugu w części polskiej i ukraińskiej wraz z realizacją etapu identyfikacji głównych problemów gospodarki wodnej, jako kluczowego w procesie planowania gospodarowania wodami z Norweskiego Mechanizmu Finansowego został odrzucony w II etapie. Komisja przyjęła te informacje do wiadomości. 5.2 Współpraca dwustronna Inspekcji Ochrony Środowiska i służb ratowniczych XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 11

5.2.1 Współpraca Inspekcji Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie kontynuował współpracę ze służbami ochrony środowiska działającymi w Obwodzie Lwowskim, realizowano zadania wynikające z porozumień zawartych na poziomie regionalnym. Wspólnie monitorowano jakość wód granicznych, wymieniano informacje dotyczące stanu środowiska. W 2009 r. WIOŚ wykonał badania w następujących ciekach: Wiar, Wisznia, Szkło, Lubaczówka i Rata. Punkty pomiarowe polsko ukraińskiego monitoringu wód granicznych włączono do nowej sieci diagnostycznej monitoringu stanu wód. Dyrektorowi Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim przekazano niżej wymienione informacje i opracowania o stanie środowiska: - Stan Środowiska w Województwie podkarpackim w latach 2000 2007. - Oceny i wyniki badań wód granicznych Rzek Wisznia i Szkło za każdy kwartał 2009 roku. - Zagrożenia ekologiczne występujące po zaprzestaniu eksploatacji złóż siarki w Jawowrowie, Niemirowie i Baszni. - Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999 2008. Raporty o stanie środowiska i oceny czystości wód granicznych przekazano również Kierownikom ukraińskiej części Grup Roboczych OW i NZ. W dniu 7 września 2009 r. w siedzibie WIOŚ Rzeszów odbyło się spotkanie robocze Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z Dyrektorem Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim. Na spotkaniu tym omówiono m. in. zasady wzajemnej wymiany informacji odnośnie wspólnie realizowanych zadań na rzecz ochrony środowiska. W październiku przekazano do uzgodnienia stronie ukraińskiej projekt nowego porozumienia w sprawie współpracy służb inspekcyjnych i Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim. W projekcie porozumienia określono obszary współpracy wynikające z aktualnych wymagań formalno prawnych zawartych w ustawodawstwie wewnętrznym stron porozumienia i Unii Europejskiej. W dniu 16 grudnia 2009 roku, Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska oraz Dyrektor Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska w Obwodzie XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 12

Lwowskim, uczestniczyli w spotkaniu poświęconym ocenie realizacji zadań wynikających z Porozumienia zawartego pomiędzy Wojewodą Podkarpackim i Marszałkiem Województwa Podkarpackiego a Lwowską Obwodową Administracją Państwową i Lwowska Radą Obwodową o współpracy regionalnej w celu odpowiedniego przygotowania i przeprowadzenia finałowego turnieju mistrzostw Europy w piłce nożnej UEFA EURO 2012. Komisja zwróciła się do Kierowników obu części Grup Roboczych NZ i OW z wnioskiem o intensyfikację działań na rzecz podpisania wyżej wspomnianego Porozumienia. WIOŚ w Rzeszowie otrzymał od strony ukraińskiej wyniki badań wód rzek: Wiszni i Szkło wykonanych w 2009 roku. 5.2.2 Współpraca służb ratowniczych Komenda Wojewódzka PSP w Rzeszowie kontynuuje współpracę z partnerami ukraińskimi w zakresie wnioskowania o środki z funduszy strukturalnych i pomocowych Unii Europejskiej. W kwietniu 2009 roku odbyło się spotkanie z przedstawicielami Ukrainy i Białorusi w sprawie wspólnego projektu w ramach Programu Współpracy Transgraniczej Polska Białoruś Ukraina 2007 2013. Strony polska i ukraińska rozpoczęły przygotowania nad wspólnymi projektami. Złożono projekty inwestycyjne o charakterze transgranicznym : jeden z Obwodem Zakarpackim i jeden z Obwodem Lwowskim. W lipcu 2009 roku podczas spotkania w Użgorodzie na Ukrainie Komenda Wojewódzka PSP w Rzeszowie nawiązała współpracę z Głównym Urzędem Ministerstwa Ukrainy do Spraw Sytuacji Nadzwyczajnych w Obwodzie Zakarpackim. Komenda Wojewódzka PSP w Rzeszowie wraz z Głównym Urzędem Ministerstwa Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych i Ochrony Ludności przed Następstwami Katastrofy Czarnobylskiej w Obwodzie Zakarpackim podpisała porozumienie w sprawie współpracy w ramach ww. projektu. Porozumienie zostało podpisane 4 lutego 2010 roku, a projekt pn. Razem w obronie środowiska. Zintegrowany polsko-ukraiński system zwalczania zagrożeń chemiczno-ekologicznych w obszarze przygranicznym Polski i Ukrainy (Województwo Podkarpackie i Obwód Zakarpacki) został złożony do oceny 1 marca 2010 roku. Podobne działania były podejmowane w ramach współpracy z Głównym Urzędem Ministerstwa Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych i Ochrony Ludności przed Następstwami Katastrofy Czarnobylskiej w Obwodzie Lwowskim i Komendą Wojewódzką Państwowej XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 13

Straży Pożarnej z Lublina. Opracowano wspólne trójstronne porozumienie w sprawie współpracy w ramach projektu przeznaczonego do realizacji ze środków Programu Współpracy Transgranicznej Polska Białoruś - Ukraina na lata 2007-2013. Porozumienie zostało podpisane 22 października 2009 roku, a 1 marca 2010 roku złożono do oceny projekt pn. Rozwój transgranicznego systemu zarządzania zagrożeniami naturalnymi na granicy polsko-ukraińskiej. Opracowano projekt Deklaracji o współpracy i wzajemnej pomocy ze stroną ukraińską, który w lipcu 2009 roku został przekazany do uzgodnienia stronie ukraińskiej. Ostatecznie ww. deklaracja została podpisana 4 lutego 2010 roku w Rzeszowie pomiędzy Komendą Wojewódzką PSP w Rzeszowie i Głównym Urzędem Ministerstwa Ukrainy ds. Sytuacji Nadzwyczajnych i Ochrony Ludności przed Następstwami Katastrofy Czarnobylskiej w Obwodzie Zakarpackim. W dniu 26 maja 2009 r. przeprowadzone zostały wojewódzkie ćwiczenia epizodyczno problemowe pod kryptonimem GRANICA 2009 na temat Współdziałanie służb, inspekcji i straży w sytuacji wystąpienia zagrożeń na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. W ćwiczeniach udział wzięły jednostki organizacyjne Straży Granicznej, Izby Celnej, Państwowej Straży Pożarnej, Państwowego Ratownictwa Medycznego, Policji oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ćwiczeniami kierował Wojewoda Podkarpacki. Celem ćwiczeń było doskonalenie struktur organizacyjnych systemu zarządzania kryzysowego. W czasie ćwiczeń Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przedstawił prezentację pt. Likwidacja zanieczyszczeń chemicznych na wodach powierzchniowych zadania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W epizodzie praktycznym, który miał miejsce na rzece Szkło w m. Budzyń WIOŚ zaprezentował wspólnie z PSP możliwości techniczne w prowadzeniu akcji ratowniczej w przypadku skażenia ropa wód rzeki Szkło na terenie Ukrainy. Do udziału w ćwiczeniach zaproszono stronę ukraińską. Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska i Kierownik Ukraińskiej Części Grupy Roboczej do spraw Zwalczania Nadzwyczajnych Zanieczyszczeń uczestniczyli w dniach 8-10 września 2009 r. w Międzynarodowych warsztatach szkoleniowych w sprawie przeciwdziałania zdarzeniom o skutkach transgranicznych, które odbyły się w Słubicach. Kierownik Ukraińskiej Części Grupy Roboczej NZ przedstawił prezentację o prowadzonych akcjach ratowniczych związanych z usuwaniem skutków katastrof ekologicznych. Wspólny XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 14

udział w warsztatach przyczynił się do dalszego rozwoju wzajemnej współpracy w zakresie ratownictwa ekologicznego na terenach przygranicznych woj. podkarpackiego i Ukrainy. Współpraca w tym zakresie odbywa się przede wszystkim na poziomie lokalnym. W 2009 roku na polsko ukraińskim obszarze przygranicznym nie wystąpiły poważne zagrożenia dla środowiska. Komisja przyjęła powyższe informacje do wiadomości. 5.3 Problem likwidacji tamy bobrowej po polskiej stronie na rzece Krzywula (po ukraińskiej stronie o nazwie kanał MK-II ) Na wniosek Grupy OP w 2009 roku Strona polska udrożniła koryto rzeki Krzywuli oraz zlikwidowała tamę bobrową, która powodowała spiętrzenie wody po stronie ukraińskiej (realizacja zaleceń Polsko - Ukraińskiej Komisji ds. Wód Granicznych z grudnia 2009r.). Komisja przyjęła do wiadomości przedstawione informacje. 6 XII Posiedzenie Komisji Komisja uzgodniła, że jej XII Posiedzenie odbędzie się na terytorium Ukrainy we wrześniu 2011 roku, natomiast spotkanie Sekretarzy Komisji powinno odbyć się bezpośrednio przed Posiedzeniem Komisji. Wstępnie uzgodniono następujący porządek dzienny: 1. Współpraca w dziedzinie planowania wód granicznych 2. Współpraca w dziedzinie ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniem 3. Współpraca w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej, regulacji i melioracji 4. Współpraca w dziedzinie zwalczania nadzwyczajnych zanieczyszczeń wód granicznych 5. Współpraca w dziedzinie hydrometeorologii i hydrogeologii 6. Współpraca w dziedzinie administracji granicy państwowej na wodach granicznych 7. Sprawy różne 8. XIII Posiedzenie Komisji XI Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Bochnia, Rzeczypospolita Polska 17 19 listopada 2010 roku 15

WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW DO PROTOKOŁU Z XI POSIEDZENIA POLSKO-UKRAIŃSKIEJ KOMISJI DO SPRAW WÓD GRANICZNYCH Załącznik 1 Załącznik 2 Załącznik 3 Załącznik 4 Załącznik 5 Załącznik 6 Załącznik 7 Załącznik 8 Załącznik 9 Załącznik 10 Załącznik 11 Załącznik 12 Załącznik 13 Załącznik 14 Załącznik 15 Załącznik 16 Załącznik 17 Skład delegacji Porządek dzienny XI Posiedzenia Komisji Skład Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych Sprawozdanie z działalności Grupy PL w 2009 roku Plan pracy Grupy PL na 2011 rok Sprawozdanie z prac wykonanych przez Grupę OW w 2009 roku Ocena jakości wód rzek granicznych Polski i Ukrainy w 2009 roku Plan pracy Grupy OW na 2011 rok Sprawozdanie z działalności Grupy OP w 2009 roku Aktualizacja planu pracy Grupy OP na 2010 rok Plan pracy Grupy OP na 2011 rok Sprawozdanie z działalności Grupy NZ w 2009 roku Plan pracy Grupy NZ na 2011 rok Sprawozdanie z działalności Grupy HH w 2009 roku Plan pracy Grupy HH na 2010 rok Plan pracy Grupy HH na 2011 rok Pełnomocnictwo Przewodniczącego ukraińskiej części Komisji.

Załącznik nr 1 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17 19 listopada 2010 roku SKŁAD DELEGACJI NA XI POSIEDZENIE POLSKO UKRAIŃSKIEJ KOMISJI DO SPRAW WÓD GRANICZNYCH Delegacja polska: Leszek Karwowski Barbara Piekutowska Lucjan Goś Leszek Bagiński Zbigniew Golec Stanisław Błasik Jan Sadoń Volodymyr Khanas Przewodniczący polskiej części Komisji; Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Sekretarz polskiej części Komisji; Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Kierownik polskiej części Grupy PL; Zarząd Zlewni Wisły lubelskiej i Bugu granicznego z siedzibą w Lublinie Kierownik polskiej części Grupy OP; Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie Kierownik polskiej części Grupy NZ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Zastępca Kierownika polskiej części Grupy OW; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Kierownik polskiej części Grupy HH; Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział w Krakowie Tłumacz 1

Delegacja ukraińska: Wasyl Kozak Walerij Kasjańczuk Mykoła Kozak Jurij Bachmaczuk Oleksij Tytarenko Stefan Tatuch Igor Fedyk Mykoła Tkacz Pełniący obowiązki Przewodniczącego Ukraińskiej Części Komisji; Zastępca Pełnomocnika Rządu Ukrainy do spraw Wód Granicznych Lwowski Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Gospodarki Wodnej Sekretarz ukraińskiej części Komisji; Państwowy Komitet Gospodarki Wodnej Ukrainy Kierownik ukraińskiej części Grupy OP; Lwowski Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Gospodarki Wodnej Kierownik ukraińskiej części Grupy PL Wołyński Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Zasobów Wodnych i Gospodarki Wodnej Kierownik ukraińskiej części Grupy NZ; Zarząd Sytuacji Nadzwyczajnych Lwowskiej Obwodowej Administracji Kierownik Ukraińskiej części Grupy OW; Państwowy Urząd Ekologii i Zasobów Naturalnych Obwodu Lwowskiego Kierownik ukraińskiej części Grupy HH; Lwowskie Obwodowe Centrum Hydrometeorologii Ekspert ukraińskiej części Grupy PL; Lwowski Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Gospodarki Wodnej 2

Załącznik nr 2 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17-19 listopada 2010 roku PORZĄDEK DZIENNY XI POSIEDZENIA POLSKO-UKRAIŃSKIEJ KOMISJI DO SPRAW WÓD GRANICZNYCH 1. Uzgodnienie porządku dziennego XI Posiedzenia Komisji 2. Skład Komisji 3. Ocena współpracy na wodach granicznych między Rzeczypospolitą Polską a Ukrainą 3.1. Współpraca w dziedzinie planowania na wodach granicznych 3.1.1. Sprawozdanie Grupy PL za 2009 rok 3.1.2. Plan pracy Grupy PL na 2011 rok 3.2. Współpraca w dziedzinie ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniem 3.2.1. Sprawozdanie Grupy OW za 2009 rok 3.2.2. Plan pracy Grupy OW na 2011 rok 3.3. Współpraca w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej, regulacji i melioracji 3.3.1. Sprawozdanie Grupy OP za 2009 rok 3.3.2. Zaktualizowany plan pracy Grupy OP na 2010 rok 3.3.3. Plan pracy Grupy OP na 2011 rok 3.4. Współpraca w dziedzinie zwalczania nadzwyczajnych zanieczyszczeń wód granicznych 3.4.1. Sprawozdanie Grupy NZ za 2009 rok 3.4.2. Plan pracy Grupy NZ na 2011 rok 3.5. Współpraca w dziedzinie hydrometeorologii i hydrogeologii 3.5.1. Sprawozdanie Grupy HH za 2009 rok 3.5.2. Plan pracy Grupy HH na 2010 rok oraz na 2011 rok 4. Współpraca w dziedzinie administracji granicy państwowej na wodach granicznych 4.1. Przebieg granicy państwowej

5. Inne sprawy 5.1. Informacja o inicjatywach lokalnych dotyczących współpracy na wodach granicznych 5.1.1. Projekty wybrane/planowane do realizacji w ramach Programu Sąsiedztwa Polska Białoruś Ukraina 5.1.2. Inne projekty międzynarodowe 5.2. Współpraca dwustronna Inspekcji Ochrony Środowiska i służb ratowniczych 5.2.1. Współpraca Inspekcji Ochrony Środowiska 5.2.2. Współpraca służb ratowniczych 5.3. Problem likwidacji tamy bobrowej po polskiej stronie na rzece Krzywula (po ukraińskiej stronie kanał MK-II) 6. XII Posiedzenie Komisji

Załącznik nr 3 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia, (Rzeczypospolita Polska) 17-19 listopada 2010 roku SKŁAD KOMISJI 1 2 3 4 5 6 Telefon Imię i Nazwisko Tytuł Nazwa i adres miejsca pracy telefon komórkowy Stanowisko Fax Funkcja służbowe e-mail w Komisji Leszek Karwowski dr Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej ul. Grzybowska 80/82 00-844 Warszawa Barbara Piekutowska mgr inż. Magdalena Surmacz ppłk SG mgr inż. Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej ul. Świętokrzyska 36 00-116 Warszawa Komenda Główna Straży Granicznej Biuro Współpracy Międzynarodowej Al. Niepodległości 100 02-514 Warszawa Lucjan Goś mgr inż. Zarząd Zlewni Wisły lubelskiej i Bugu granicznego ul. Narutowicza 56A 20-016 Lublin Część polska: Prezes (+48 22) 3720210 (+48 22) 3720290 leszek.karwowski@ kzgw.gov.pl St. Specjalista w Departamencie Planowania i Zasobów Wodnych Zastępca Dyrektora Biura Współpracy Międzynarodowej Główny Specjalista w Zespole Ochrony Wód (+48 22) 3720284 (+48 22) 3720294 barbara.piekutowska@ kzgw.gov.pl (+48 22) 5004093 (+48 22) 5429246 magdalena.surmacz@ strazgraniczna.pl (+48 81) 5324122 (+48 81) 5322930 lucjan.gos@zzl.interne tdsl.pl Przewodniczący polskiej części Komisji Sekretarz polskiej części Komisji Członek Komisji Członek Komisji, Kierownik polskiej części Grupy PL

1 2 3 4 5 6 Telefon Imię i Nazwisko Tytuł Nazwa i adres miejsca pracy telefon komórkowy Stanowisko Fax służbowe e-mail Ewa Lipińska dr inż. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska ul. Generała M. Langiewicza 26 35-101 Rzeszów Leszek Bagiński mgr inż. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie ul. Zarzecze 13B 03-194 Warszawa Zbigniew Golec mgr Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska ul. Generała M. Langiewicza 26 35-101 Rzeszów Jan Sadoń mgr inż. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Krakowie ul. Piotra Borowego 14 30-215 Kraków Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (+48 17) 8547064 (+48 17) 8505377 elipinska@wios. rzeszow.pl Dyrektor (+48 22) 5870211 (+48 22) 5870202 dyrektor@rzgwwaw. int.pl +48607995605 Główny Specjalista ds. Współpracy Międzynarodowej (+48 17) 8543841 (+48 17) 8505377 zgolec@wios.rzeszow. pl Dyrektor (+48 12) 6398160 (+48 12) 4251929 jan.sadon@imgw.pl Funkcja w Komisji Członek Komisji Kierownik polskiej części Grupy OW Członek Komisji Kierownik polskiej części Grupy OP Członek Komisji Kierownik polskiej części Grupy NZ Członek Komisji Kierownik polskiej części Grupy HH

1 2 3 4 5 6 Telefon Imię i Nazwisko Tytuł Nazwa i adres miejsca pracy telefon komórkowy Stanowisko Fax Funkcja służbowe e-mail w Komisji Część ukraińska: Wasyl Kozak Walerij Kasjańczuk Jurij Bachmaczuk Lwowski Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Gospodarki Wodnej ul. Rodziny Kruszelnickich 14 79017 Lwów Państwowy Komitet Gospodarki Wodnej Ukrainy ul. Czerwonoarmijska 8 01601 Kijów Wołyński Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Zasobów Wodnych i Gospodarki Wodnej ul. 8 Bereznia 1 43005 Łuck Dyrektor Zarządu (+ 380 322) 999277 (+ 380 322) 751028 +38-067-679-18-73 oblwodgosp@mail.lviv.ua Naczelnik Wydziału Współpracy Międzynarodowej Dyrektor Zarządu (+ 380 044) 2356046 (+ 380 044) 2356046 int.coop@scwm.gov.ua kassianchuk@ukr.net (+ 380 3322) 34413 (+ 380 3322) 34413 vod@gosp.lutsk.ua Przewodniczący Ukraińskiej Części Komisji (wakat) Zastępca Pełnomocnika Gabinetu Ministra Ukrainy Sekretarz Ukraińskiej Części Komisji Członek Komisji Kierownik Ukraińskiej Części Grupy PL

1 2 3 4 5 6 Telefon Imię i Nazwisko Tytuł Nazwa i adres miejsca pracy telefon komórkowy Stanowisko Fax służbowe e-mail Stefan Tatuch Państwowy Urząd Ekologii Obwodu Lwowskiego ul. Stryjska 98 Lwów Pierwszy Zastępca Naczelnika (+380 322) 387383 (+38) 0676881313 Funkcja w Komisji Członek Komisji Kierownik ukraińskiej części Grupy OW Mykoła Kozak Lwowski Obwodowy Zarząd Wykonawczo-Eksploatacyjny Gospodarki Wodnej ul. Rodziny Kruszelnickich 14 79017 Lwów Oleksij Tytarenko gen-mjr Zarząd do spraw Sytuacji Nadzwyczajnych Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej ul. Szewczenki 90 79039 Lwów Igor Fedyk dr Lwowskie Obwodowe Centrum Hydrometeorologii ul. Gen. Czuprynki 6 Lwów Naczelnik Wydziału Eksploatacji Obiektów Wodno- Gospodarczych (+ 380 322) 751028 (+ 380 322) 751028 oblwodgosp@maillviv. ua Naczelnik Zarządu (+ 380 322) 333101 (+ 380 322) 757291 (+ 380 322) 986350 uprns@cl.lv.ukrtel.net Naczelnik (+ 380 322) (+ 380 322) Członek Komisji Kierownik ukraińskiej części Grupy OP Członek Komisji Kierownik ukraińskiej części Grupy NZ Członek Komisji Kierownik ukraińskiej części Grupy HH

Załącznik nr 4 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17-19 listopada 2010 roku SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA PLANU PRACY NA 2009 ROK PRZEZ GRUPĘ PL I. Praca Grupy PL w roku 2009 przebiegała na podstawie: - Regulaminu Grupy PL, - Zatwierdzonego przez Komisję planu pracy Grupy PL na 2009 rok, - Zaleceń IX Posiedzenia Komisji (Sandomierz 22-24 października 2008 r.) II. Realizacja zadań: Grupa PL realizowała zadania w sposób ciągły zgodnie z zatwierdzonym planem pracy na 2009 rok: 1. Przeprowadzono jedną naradę Grupy PL; 2. Przygotowano informacje dotyczące: a. zmian w polskich i ukraińskich przepisach prawnych w dziedzinie gospodarki wodnej i ochronie środowiska w 2008 roku, b. aktualnych kierunków prac w dziedzinie planowania i usprawniania gospodarki wodnej w Polsce i na Ukrainie w 2008 roku, c. systemu tworzenia, zbierania i opracowywania danych o wielkościach poborów wód i zrzutu ścieków w Polsce i na Ukrainie, d. wyników wspólnych prac w zlewniach Bugu i Sanu w ciągu dziesięciolecia pracy Komisji (1999-2009). 3. Przedstawiono i omówiono metodyki wyznaczania oraz wykazy obszarów chronionych w zlewniach Bugu i Sanu w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej w obu krajach; 4. Członkowie Grupy PL brali udział w pracach kończących realizację projektu Budowa polsko-białorusko-ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu ; 5. Kontynuowane były prace dotyczące przygotowania wspólnych polsko-ukraińskich projektów w zlewniach rzek granicznych; 6. Członkowie grupy brali udział we współpracy zgodnie z umową pomiędzy Zachodnio bużańskim Zarządem Zasobów Wodnych w Łucku a RZGW w Warszawie. ad 1. W dniach 7-9 października 2009 r., w Krasnobrodzie, odbyła się XI Narada Grupy PL podczas której podsumowano działalność Grupy PL w roku 2008 oraz przygotowano i omówiono zakres i stan realizacji prac w roku 2009 oraz plan pracy na rok 2010. Ponadto przygotowano i uzgodniono dokumenty na X Posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji ds. Wód Granicznych. W trakcie narady członkowie grupy PL zapoznali się z funkcjonowaniem oczyszczalni ścieków w Zamościu. ad 2. Zgodnie z zatwierdzonym planem pracy Grupy PL na rok 2009 członkowie Grupy PL opracowali informacje dotyczące: a. zmian w polskich i ukraińskich przepisach prawnych dotyczących gospodarki wodnej i ochrony środowiska zaistniałych w roku 2008, b. aktualnych prac prowadzonych w Polsce i na Ukrainie w dziedzinie planowania i zarządzania gospodarką wodną, c. systemów zbierania i obiegu danych o wielkościach poborów wód i zrzutu ścieków w Polsce i na Ukrainie, d. stanu realizacji i wyników prac w zlewniach Bugu i Sanu w latach 1999-2009.

Opracowane informacje zostały przedstawione podczas XI Narady Grupy PL i stanowią załączniki do protokołu z narady. ad 3. W toku XI narady Grupy PL przedstawiono metodyki wyznaczania obszarów podlegających ochronie, zlokalizowanych w zlewniach Bugu i Sanu w obydwu krajach. W uzgodnionej formie przedstawiono tabele zawierające wykazy w zlewniach transgranicznych rzek danych obszarów. Strona polska przedstawiła cyfrowe mapy tych obszarów podlegających ochronie, zgodnie z zaleceniami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Strona ukraińska przedstawiła spis obszarów chronionych, wykaz w formie uzgodnionej przedstawi na XII Naradzie Grupy PL. ad 4. W pierwszym półroczu 2009 roku zakończyła się realizacja projektu Budowa polskobiałorusko-ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu w ramach Programu Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIC/TACIS CBC, finansowanego z funduszy UE (TACIS, ERDF), w którym członkowie Grupy PL brali udział w charakterze kierowników grup roboczych i ekspertów. Głównym celem projektu była poprawa transgranicznej instytucjonalnej współpracy trójstronnej w dziedzinie zarządzania zasobami wodnymi w zlewni Bugu. Efektem przeprowadzonych w ramach projektu opracowań i uzgodnień było: a. opracowanie propozycji dokumentów prawnych, organizacyjnych i finansowych : - przygotowanie i uzgodnienie dwóch projektów Umowy w sprawie utworzenia Międzynarodowej Komisji Ochrony i Użytkowania Zasobów Wodnych Zlewni Bugu; - przygotowanie i uzgodnienie uzasadnienia dla opracowanych dokumentów finansowo-organizacyjnych w celu utworzenia Komisji (MKOiUZW Zlewni Bugu); b. opracowanie elementów niezbędnych w planowaniu gospodarowania wodami w zlewni Bugu: - opracowanie i uzgodnienie Projektu wytycznych do opracowania mapy hydrograficznej zlewni Bugu ; - opracowanie wektorowych warstw mapy cyfrowej; - uzgodnienie projektu wytycznych dotyczących typologii wód powierzchniowych w zlewni Bugu; - uzgodnienie projektu wytycznych wyznaczania części wód powierzchniowych w zlewni Bugu; - inwentaryzacja dostępnych baz danych i ich analiza pod kątem przydatności dla prac przyszłej Komisji Zlewni Bugu; - rekomendacje dalszych prac związanych z gromadzeniem, przechowywaniem i wykorzystaniem danych dla potrzeb gospodarki wodnej; c. opracowanie oficjalnej strony internetowej projektu w czterech językach: www.bugriverbasin.eu, broszur, publikacji i innych materiałów informacyjnych. W dniach 23-24 kwietnia 2009 r. w Brześciu na Białorusi odbyły się warsztaty kończące projekt oraz ostatnie posiedzenie Komitetu Sterującego. Dokonano oceny zrealizowanych prac, sformułowano uwagi i zadeklarowano realizację idei projektu. W szczególności Krajowy Komitet Gospodarki Wodnej Ukrainy wysoko ocenił udane zakończenie projektu. Projekt trójstronnej umowy w sprawie Międzynarodowej Komisji Ochrony i Użytkowania Zasobów Wodnych Zlewni Bugu przekazany został do Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie w celu prowadzenia dalszych działań zmierzających do utworzenia Komisji. ad 5. W 2009 roku w ramach Programu Sąsiedztwa INTERREG IIIC zakończyła się realizacja dwóch projektów z zakresu ochrony środowiska: - Poprawa stanu środowiska naturalnego w zlewni Bugu;

- Utylizacja toksycznych pestycydów w transgranicznych zlewniach Bugu i Sanu na obszarze województwa lwowskiego. Celem tych projektów było zebranie i zlikwidowanie przeterminowanych chemikaliów stosowanych niegdyś w rolnictwie, a składowanych w zlewniach transgranicznych na obszarze Ukrainy. Przewiduje się, że do roku 2010 problemy związane z obecnością tych niebezpiecznych substancji zostaną rozwiązane. Członkowie Grupy PL brali udział w realizacji powyższych projektów bezpośrednio jako eksperci oraz uczestniczyli w warsztatach i seminariach. W roku 2009 prowadzone były prace związane z przygotowaniem dokumentów niezbędnych dla uzyskania finansowania projektów: Opracowanie strategii i realizacja przedsięwzięć dotyczących ochrony przeciwpowodziowej rzeki Bug oraz Inwentaryzacja i monitoring głównych źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych w przygranicznej części zlewni Bugu w ramach Programu Współpracy Polska-Białoruś- Ukraina na lata 2007-2013. Ze względu na szybki termin ogłoszenia pierwszego naboru wniosków do programu co spowodowało, że czas na przygotowanie dokumentów okazał się zbyt krótki, zostaną one odpowiednio przygotowane na drugi termin, którego ogłoszenie jest przewidziane na I kwartał 2011 roku. Wniosek o finansowanie projektu Opracowanie metodyki i procedury sporządzania planów gospodarowania wodami dla obszarów dorzeczy międzynarodowych, zgodnie z wymogami RDW na przykładzie zlewni Bugu w części polskiej i ukraińskiej wraz z realizacją etapu identyfikacji głównych problemów gospodarki wodnej, jako kluczowego w procesie planowania gospodarowania wodami z Norweskiego Mechanizmu Finansowego został odrzucony w II etapie. ad 6. W związku z realizacją zapisów Umowy o współpracy pomiędzy Zachodnio bużańskim Zlewniowym Zarządem Zasobów Wodnych a Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Warszawie, która została podpisana w dniu 5 grudnia 2008 r. w Łucku (Ukraina) na okres trzech lat, w roku 2009 kontynuowano współpracę pomiędzy tymi instytucjami dotyczącą zarządzania transgranicznymi zasobami wodnymi w zlewni Bugu. Współpraca ta polegała głównie na wymianie informacji odnośnie sytuacji meteorologicznej i hydrologicznej. Prowadzona była analiza wzrostów i spadków stanów wód na długości całej rzeki umożliwiająca prognozowanie możliwości rozwoju powodzi roztopowych i opadowych. III. Zadania niezrealizowane. W roku 2009 Grupa PL wykonała częściowo zaplanowane zadania. Jedynie odnośnie pkt 3 planu pracy na rok 2009 dotyczącego informacji o funkcjonującej na Ukrainie metodyce identyfikacji presji i oddziaływań antropogenicznych na wody w trakcie XI narady Grupy PL zdecydowano, że strona ukraińska do końca roku 2009 przeanalizuje metodykę i przedstawi na XII naradzie Grupy PL. Większość prac wykonanych przez Grupę PL, ma charakter ciągły i będzie kontynuowana w latach następnych. Dotyczy to w szczególności realizacji wspólnych projektów i poszukiwania źródeł finansowania dla ich realizacji. W najbliższej perspektywie przewiduje się wykorzystanie Programu Współpracy Transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina na lata 2007-2013 w ramach Europejskiego Instrumentu Współpracy i Sąsiedztwa dla finansowania prac związanych z wdrażaniem RDW w zlewniach transgranicznych Bugu i Sanu.

Załącznik nr 5 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17-19 listopada. 2010 roku PLAN PRACY GRUPY PL NA 2011 ROK Osoby odpowiedzialne za wykonanie Miejsce realizacji Ilość uczestników Zadania Теrmin l/p. zadania PL UA PL UA 1 2 3 4 5 6 7 8 1. Przygotowanie informacji na temat zmian w przepisach prawnych w 2010 r. w dziedzinie zarządzania gospodarką wodną Polski i Ukrainy. J. Krzyszycha G. Muszka styczeń/wrzesień Polska/Ukraina 1 1 2. Aktualny stan prac w zakresie planowania w gospodarce wodnej w Polsce i na Ukrainie. L. Goś W. Bondaruk styczeń/wrzesień Polska/Ukraina 1 1 3. 4. 5. Opracowanie analizy informacji o wielkościach poborów wody i zrzutów ścieków w zlewniach rzek granicznych Ukrainy i Polski Opracowanie typologii wód powierzchniowych ukraińskiej części zlewni Bugu w oparciu o wytyczne i mapę hydrograficzną opracowane w trakcie realizacji projektu Budowa polsko-białorusko-ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu Analiza i zapoznanie się z procedurami wydawania pozwoleń na pobór kruszyw w rzekach górskich zlewni Sanu. L. Goś A.Szybiak W. Bondaruk M. Czajka styczeń/wrzesień Polska/Ukraina 2 2 A.Serguszko styczeń/wrzesień Polska/Ukraina 1 1 A.Szybiak M. Czajka styczeń/wrzesień Polska/Ukraina 1 1 6. ХIII Narada Grupy PL przy uczestnictwie ekspertów. L. Goś J.Bachmaczuk informacja dotycząca zmian w dokumentach prawnych w Polsce i na Ukrainie w 2010 r. J. Krzyszycha G. Muszka wrzesień Polska 4 4

Osoby odpowiedzialne za wykonanie Miejsce realizacji Ilość uczestników Zadania Теrmin l/p. zadania PL UA PL UA 1 2 3 4 5 6 7 8 informacja dotycząca aktualnych kierunków pracy w dziedzinie planowania i zarządzania w Polsce i na Ukrainie. L. Goś W. Bondaruk omówienie opracowanej typologii wód powierzchniowych w ukraińskiej części zlewni Bugu informacja o procedurach wydawania pozwoleń na pobór kruszyw w rzekach górskich zlewni Sanu przedstawienie kompleksowej analizy poborów wód i zrzutów ścieków w zlewni Bugu i Sanu po obydwu stronach granicy informacja o projektach realizowanych w zlewniach Bugu i Sanu A. Serguszko A. Szybiak M. Czajka J.Rybicki A.Szybiak L. Goś A.Szybiak M. Czajka W. Bondaruk przygotowanie i zatwierdzenie dokumentów na XII Posiedzeniu Komisji. L. Goś J.Bachmaczuk 7. Przygotowanie informacji o stanie wdrożenia rekomendacji projektu Budowa polskobiałorusko-ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu L. Goś W.Bondaruk styczeń/grudzień Polska/Ukraina 1 1 8. Udział we współpracy pomiędzy Zachodniobużańskim ZZZW a RZGW w Warszawie L. Goś W.Bondaruk styczeń/grudzień Polska/Ukraina 1 1 9. Przygotowanie polsko-ukraińsko-białoruskich projektów w zlewniach Bugu i Sanu. L. Goś W.Bondaruk styczeń/grudzień Polska/Ukraina 1 1

Załącznik nr 6 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17-19 listopada. 2010 roku SPRAWOZDANIE Z PRAC WYKONANYCH PRZEZ GRUPĘ OW W 2009 ROKU Grupa OW zrealizowała zadania na podstawie: - zatwierdzonego przez Komisję planu pracy Grupy OW na 2009 rok, - ustaleń podejmowanych na Posiedzeniu Polsko- Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych, - porozumień zawartych na poziomie regionalnym Realizacja zadań: - opracowano i uzgodniono propozycje do planu pracy Grupy OW na 2010 rok, - przekazano wyniki badań wód rzek granicznych Polski i Ukrainy badanych w 2009 roku w terminach i punktach określonych w Programach Monitoringu Środowiska dla województwa podkarpackiego i lubelskiego, - dokonano oceny jakości wód granicznych za 2009 rok., jakość wód oceniana została przez porównanie wartości średniorocznych badanych wskaźników z wartościami rekomendowanymi dla wód granicznych przez ekspertów Programu Polsko- Białorusko- Ukraińskiego TACIS CBS, - dokonano ustaleń odnośnie potencjalnych źródeł stanowiących zagrożenie dla wód w obszarze przygranicznym, - punkty pomiarowe polsko- ukraińskiego monitoringu wód granicznych włączono do nowej sieci diagnostycznej monitoringu stanu wód. W 2009 roku wykonano badania w następujących ciekach: Wiar ( punkt kontrolnopomiarowy Sierakowice), Wisznia (punkt kontrolno- pomiarowy Gaje), Szkło (punkt kontrolno- pomiarowy Budzyń), Lubaczówka (punkt kontrolno- pomiarowy Budomierz), Rata (punkt kontrolno- pomiarowy Prusie). Program pomiarowy ustalony został w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 roku w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych oraz rozporządzenie dotyczące wód użytkowych. W 2009 roku nie wystąpiły zagrożenia dla wód w rzekach granicznych.

Wykonywane zadania przez Grupę OW mają charakter stały, w ciągu roku realizowana była współpraca międzyinstytucjonalna. Kierownik polskiej części Grupy Roboczej OW w 2009 roku bliskie kontakty robocze utrzymywał z Państwowym Urzędem Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim. W dniu 8 września 2009 roku, Kierownik polskiej części grupy roboczej OW uczestniczył wraz z Kierownikiem ukraińskiej części grupy roboczej NZ i Dyrektorem Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska Obwodu Lwowskiego w Międzynarodowych Warsztatach szkoleniowych w sprawie przeciwdziałania zdarzeniom o skutkach transgranicznych, które odbyły się w Słubicach. Na warsztatach zapoznano się z nowymi technologiami i technikami usuwania skutków poważnej awarii na wodach granicznych. Szkolenie to przyczyniło się do doskonalenia form praktycznego współdziałania służb ochrony środowiska oraz ratowniczych funkcjonujących w województwie podkarpackim i Obwodzie Lwowskim w przypadku wystąpienia takiej potrzeby. Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska brał udział w wydarzeniach przedstawionych poniżej: - Dnia 26 maja 2009 roku uczestniczył w wojewódzkich ćwiczeniach epizodyczno - problemowych, które odbyły się na granicy w Korczowej pod kryptonimem GRANICA 2009 w zakresie współdziałania służb, inspekcji i straży w sytuacji wystąpienia zagrożeń na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Celem ćwiczeń było doskonalenie struktur organizacyjnych systemu zarządzania kryzysowego służb ratowniczych w województwie w czasie realizacji zadań operacyjnych w sytuacjach kryzysowych. W części szkoleniowej została przedstawiona prezentacja pt. Likwidacja zanieczyszczeń chemicznych na wodach powierzchniowych - zadania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W epizodzie praktycznym założono, że na terenie Ukrainy wody rzeki granicznej Szkło zostały skażone substancjami ropopochodnymi wystąpiła poważna awaria o zasięgu transgranicznym. Inspektorzy z WIOŚ dokonali identyfikacji substancji niebezpiecznych oraz prowadzili nadzór nad usuwaniem skutków spowodowanych tą awarią. - W dniu 16 grudnia 2009 roku w Przemyślu, uczestniczenie w spotkaniu dotyczącym realizacji Porozumienia między Wojewodą Podkarpackim i Marszałkiem Województwa Podkarpackiego a Przewodniczącym Lwowskiej Obwodowej Administracji Państwowej i Przewodniczącym Lwowskiej Rady Obwodowej o współpracy regionalnej w celu Odpowiedniego Przygotowania i Przeprowadzenia Finałowego Turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Na spotkaniu zaprezentowano między innymi możliwe obszary wspólnych projektów w zakresie ochrony środowiska, promocji i

kultury, informacji bezpieczeństwa, które mogłyby być finansowane ze środków europejskich w ramach partnerstwa polsko- ukraińskiego. W 2009 roku WIOŚ w Rzeszowie przekazał Dyrektorowi Państwowego Urzędu Ochrony Środowiska w Obwodzie Lwowskim do stosownego wykorzystania niżej wymienione informacje o stanie środowiska: Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 2000-2007. Ocena i wyniki badań wód granicznych rzeki Wisznia i Szkło wykonanych w pierwszym półroczu i w III kwartale 2009 roku przez Laboratorium WIOŚ w Rzeszowie. Zagrożenia ekologiczne występujące po zaprzestaniu eksploatacji złóż siarki w Nowojaworowsku, Niemirowie i Baszni. Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008. Kierownikom Ukraińskiej części Grupy Roboczej do spraw Zwalczania Nadzwyczajnych Zanieczyszczeń oraz do spraw Ochrony Wód Granicznych przed Zanieczyszczeniem przekazano wyniki badań wód granicznych rzeki Wisznia i Szkło oraz publikację pt. Stan Środowiska w Województwie Podkarpackim w latach 1999-2008. Kierownik ukraińskiej części Grupy Roboczej do spraw Ochrony wód Granicznych przed zanieczyszczeniem przekazał Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska w Rzeszowie wyniki badanych w ciągu 2009 roku wód rzeki Szkło, Wisznia i Zbiornika Jaworowskiego.

Załącznik nr 7 do Protokołu z XI Posiedzenia Komisji Bochnia (Rzeczypospolita Polska), 17-19 listopada 2010 roku 1. Wprowadzenie OCENA JAKOŚCI WÓD RZEK GRANICZNYCH POLSKI I UKRAINY W 2009 ROKU Rzeki graniczne po stronie polskiej badane są w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), a wyniki tych badań wykorzystywane są między innymi w działaniach realizowanych w ramach polsko-ukraińskiej współpracy w zakresie gospodarki wodnej na rzekach granicznych. Monitoring na wodach granicznych prowadzony jest przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Rzeszowie i Lublinie w wytypowanych przekrojach pomiarowo- kontrolnych: 1. Rzeka Wisznia ppk Gaje, 2. Rzeka Szkło ppk Budzyń, 3. Rzeka Bug ppk Kryłów, ppk Zosin, ppk Horodło, 4. Rzeka Huczwa ppk Gródek Zgodnie z wytycznymi Polsko-Ukraińskiej Grupy Roboczej do spraw ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniami, badania na wodach prowadzone są z częstotliwością 1 raz w miesiącu w zakresie 10 wskaźników fizykochemicznych: BZT 5, tlen rozpuszczony, chlorki, siarczany, zawiesina ogólna, azot azotynowy, azot azotanowy, azot amonowy, azot ogólny i fosforany. Analizy wykonywane są w laboratoriach WIOŚ w Rzeszowie i Lublinie, które wdrożyły i utrzymują system zarządzania zgodny z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC i dokumentów Polskiego Centrum Akredytacji. Oceny jakości wód dokonano poprzez porównanie otrzymanych wartości średniorocznych do wartości progowych rekomendowanych w projekcie pilotowym wdrożenia dla rzeki Bug, który był realizowany ze środków pomocowego programu TACIS CBS. Uzgodnień takich dokonano na jednym ze spotkań grup roboczych OW w celu 1

zapewnienia optymalnej porównywalności wyników badań prze obie strony polską i ukraińską. Uzyskane średnioroczne wyniki badań z roku 2009 oceniono i porównano do wyników z roku 2008, a następnie dokonano analizy. Rzeka Wisznia W wodach Wiszni w strefie przygranicznej w 2009 roku, zanotowano nieznacznie podwyższoną wartość azotu azotynowego. Pozostałe wskaźniki kształtowały się poniżej poziomu rekomendowanego. Zadawalający był również stopień natlenienia wód rzeki. W 2008 roku nie zanotowano żadnych odstępstw od poziomów rekomendowanych. Rzeka Szkło Rzeka Szkło przez cały okres badawczy wprowadza na terytorium Polski wody znacznie zanieczyszczone. Wskaźnikami obniżającymi jakość wody w strefie granicznej w 2009 roku były: BZT 5, siarczany oraz azot azotynowy. BZT 5 przekroczyły wartość rekomendowaną o 15%, siarczany zostały przekroczone o 97% a azot azotynowy o 59%. Natlenienie rzeki nie zostało naruszone. Siarczany wymywane są z podłoża lub przedostają się z wód podziemnych pośrednio ze Zbiornika Jaworowskiego, powstałego w miejscu wyrobiska pokopalnianego siarki, którego czasza przed wypełnieniem nie została odizolowana od podłoża. Na skutek stale zachodzących procesów chemicznych powstały kwas siarkowy działa rozpuszczająco na złoża naturalne, dając odpowiednie siarczany. Duże zawartości siarczanów w wodach powierzchniowych, powyżej 300 mg/dm 3, powodują korozję kanałów betonowych, przepustów i mostów. Wpływ na jakość wód rzeki Szkło mają również niedostatecznie oczyszczane ścieki komunalne z miejscowości Krakowiec, Jaworów i Szkło, które odprowadzane są do rzeki. W 2008 roku zanieczyszczenie rzeki powyższymi substancjami przedstawiało się podobnie za wyjątkiem stężenia siarczanów. W 2009 roku stężenie siarczanów uległo znacznemu zmniejszeniu z 356,4 mg SO 4 /l do 295,2 mg SO 4 /l. Stężenie rekomendowane siarczanów dla wód granicznych wynosi 150 mg SO 4 /l. 2

Rzeka Bug W 2009 roku Bug na odcinku granicznym badany był w 3 przekrojach pomiarowokontrolnych: Kryłów, Zosin i Horodło. W roku tym nie prowadzono badań w pełnym zakresie 10 wskaźników zanieczyszczeń. Nie przebadano chlorków, siarczanów i azotu azotynowego. W wyniku przeprowadzonej analizy otrzymanych wyników stwierdzono przekroczenie BZT 5 o 17% i fosforanów o 55% wartości rekomendowanych. Wartości rekomendowane zostały przekroczone we wszystkich trzech przekrojach pomiarowo-kontrolnych. W 2009 roku nastąpiła poprawa stężeń zanieczyszczających rzekę. Powyższe substancje przedstawiały się bardziej korzystnie niż w roku 2008. Fosforany w 2008 r. występowały w znacznie większym stężeniu, a badany w tamtym okresie azot azotynowy przekraczał wartość rekomendowaną o 35%. Rzeka Huczwa W przekroju ujściowym zlokalizowanym w miejscowości Gródek zanotowano przekroczenia wartości rekomendowanych BZT 5 o 7%, azotu azotynowego o 60% oraz fosforanów o 50%. W 2008 roku zanieczyszczenie rzeki powyższymi substancjami przedstawiało się podobnie. Na uwagę zasługuje występowanie w wodach Bugu i Huczwy azotu azotynowego oraz fosforanów w ilościach ponadnormatywnych. Znaczne przekroczenie dopuszczalnych wartości azotu azotynowego i fosforanów świadczy o znacznym rozkładzie związków organicznych z pól nawożonych nawozami oraz z zanieczyszczeń ściekami przemysłowymi. Obecność azotu azotynowego oraz fosforanów w rzece ma bardzo duże znaczenie, gdyż stanowią one jeden z podstawowych czynników biogennych, powodujących mineralizację oraz masowy rozwój glonów, co w dużym stopniu przyczynia się do eutrofizacji rzeki. Podsumowując powyższą analizę wyników stwierdza się, że w 2009 roku czystość rzek granicznych, Wiszni, Szkła, Bugu i Huczwy, utrzymywała się na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym z tendencją do zmniejszania pojedynczych stężeń zanieczyszczeń. W tabelach nr 1-2 przedstawiono średnioroczne wyniki badanych wskaźników zanieczyszczeń w punktach pomiarowo-kontrolnych. Na wykresach nr 1-5 przedstawiono przebieg stężeń wskaźników przekraczających wartości rekomendowane w latach 2008-2009 oraz rozkład stężeń miesięcznych siarczanów w rzece Szkło w latach 2008-2009. 3

Tabela nr 1 Zestawienie wyników badań średniorocznych rzek granicznych Wiszni, Szkła, Bugu i Huczwy za 2009 rok. Wskaźnik BZT5 Wartości średnioroczne wyników badań z rzek granicznych za 2009 rok Tlen rozpuszczo ny Chlorki Siarczany Zawiesina ogólna Azot amonowy Azot azotynowy Azot azotanowy Azot ogólny Fosforany Jednostka mgo 2 /l mgo 2 /l mgcl/l mgso 4 /l mg/l mgn-nh 4 /l mgn-no 2 /l mgn-no 3 /l mgn/l mgpo 4 /l Poziom 3,0 6,0 200 150 25 1,0 0,02 5,0 5,0 0,2 rekomendowany Wisznia - Gaje 2,7 10,95 20,8 49,9 21,3 0,118 0,0213 1,08 2,01 0,075 Szkło - Budzyń 3,45 10,3 20,9 295,2 18,4 0,276 0,0318 0,904 2,25 0,076 Bug w punktach: Kryłów 3,6 8,8 - - 24,8 0,31-1,8 3,21 0,65 Zosin 3,6 8,7 - - 25,8 0,27-1,55 2,83 0,58 Horodło 3,3 8,8 - - 20,6 0,26-1,47 2,65 0,54 Bug średnia ze wszystkich punktów 3,5 8,77 - - 23,7 0,28-1,6 2,9 0,59 Huczwa - Gródek 3,2 9,3 23,1 27,52 16,2 0,21 0,032 1,09 2,13 0,31 4

Tabela nr 2 Zestawienie wyników badań średniorocznych rzek granicznych Szkła,Wiszni, Bugu i Huczwy za 2008 rok. Wskaźnik BZT5 Wartości średnioroczne wyników badań z rzek granicznych za 2008 rok Tlen rozpuszczo ny Chlorki Siarczany Zawiesina ogólna Azot amonowy Azot azotynowy Azot azotanowy Azot ogólny Fosforany Jednostka mgo 2 /l mgo 2 /l mgcl/l mgso 4 /l mg/l mgn-nh 4 /l mgn-no 2 /l mgn-no 3 /l mgn/l mgpo 4 /l Poziom rekomendowany 3,0 6,0 200 150 25 1,0 0,02 5,0 5,0 0,2 Wisznia - Gaje 2,92 9,87 24,25 53,94 12,9 0,11 0,02 0,81 1,91 0,055 Szkło - Budzyń 3,55 9,33 23,23 356,4 16,34 0,286 0,032 0,74 2,04 0,032 Bug w punktach: Kryłów 3,7 8,5 31,3 73,4 19,2 0,4 0,1 2,1 3,9 0,8 Zosin 3,3 8,3 30,1 67,9 22,4 0,3 0,1 1,9 3,1 0,7 Horodło 3,0 8,6 - - 17,6 0,3-1,8 2,9 0,4 Dorohusk 2,9 9,0 27,5 61,0 19,1 0,3 0,037 1,8 3,0 0,8 Bug średnia ze wszystkich punktów 3,2 8,45 29,6 67,4 19,6 0,32 0,079 1,9 3,2 0,67 Huczwa - Gródek 2,7 8,7 24,0 32,6 14,5 0,1 0,026 1,1 1,7 0,4 5

Stężenia średnioroczne BZT5 (mgo 2 /dm 3 ) w rzekach granicznych w latach 2008-2009 Wykres nr 1 Wykres nr 2 Stężenia średnioroczne azotu azotynowego (mgn/dm 3 ) w rzekach granicznych w latach 2008-2009 6

Stężenia średnioroczne fosforanów (mgpo 4 /dm 3 ) w rzekach granicznych w latach 2008-2009 Wykres nr 3 Stężenia średnioroczne siarczanów (mgso 4 /dm 3 ) w rzekach granicznych w latach 2008-2009 Wykres nr 4 7

Stężenia średniomiesięczne siarczanów (mgso 4 /dm 3 ) w rzece granicznej Szkło w latach 2008-2009 Wykres nr 5 8