WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

Transkrypt

1 WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

2 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2015 ROKU Współpraca międzynarodowa Współpraca z Białorusią Podpisanie protokołu Fot. Archiwum WIOŚ Przygraniczne położenie województwa lubelskiego oraz umiejscowienie polsko-białoruskiej granicy na rzece Bug spowodowało nawiązanie lokalnej współpracy pomiędzy służbami ochrony środowiska sąsiadujących krajów. Według informacji posiadanej przez tut. Inspektorat, początki współpracy ze stroną białoruską sięgają połowy lat 70-tych XX wieku. Powyższa współpraca nie wynika z nakazu ustawowego, ale jest wynikiem utrwalonego zwyczaju, wypracowanego w ciągu ostatnich 45 lat, traktowanego przez doktrynę jako jedno ze źródeł prawa międzynarodowego publicznego. Współpraca obu stron ma charakter lokalny i w szczególności dotyczy ochrony wód powierzchniowych. Polega ona przede wszystkim na wymianie informacji o stanie środowiska, pozyskiwaniu danych, zdobywaniu doświadczeń jak również na rozwijaniu i doskonaleniu systemu wzajemnego powiadamiania w przypadku wystąpienia awarii lub nadzwyczajnego zanieczyszczenia wód granicznych. Podstawę prawną współpracy stanowi porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska podpisane w Białowieży w dniu r. Dodatkową podstawę kontynuowania i rozwoju współpracy stanowią rekomendacje zawarte w protokołach z posiedzeń ww. Podkomisji, których stałym członkiem prac jest Lubelski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Szczegółowe zasady współpracy z Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska (BOKZNiOŚ) określa Protokół techniczny o współpracy w zakresie monitoringu i wymiany informacji o stanie wód powierzchniowych na odcinku transgranicznym pomiędzy BOKZNiOŚ oraz Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Lublinie, który został podpisany w grudniu 2012 r. W roku 2015 uzgodniono i podpisano aneks do ww. protokołu w związku ze zmianami strony białoruskiej w zakresie programu monitoringu (ilość punktów pomiarowych) oraz danych teleadresowych. Obszary współpracy z Białorusią w 2015 roku Udział Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie (WIOŚ w Lublinie) w pracach Polsko- -Białoruskiej Podkomisji do spraw Współpracy Przygranicznej, działającej w ramach Polsko-Białoruskiej Międzyrządowej Komisji Koordynacyjnej do spraw Współpracy Transgranicznej. W roku 2015 odbyło się XIV posiedzenie Polsko-Białoruskiej Podkomisji do spraw Współpracy Przygranicznej, działającej w ramach Polsko-Białoruskiej Międzyrządowej Komisji Koordynacyjnej do spraw Współpracy Transgranicznej. W obradach, które odbyły się w Grodnie w dniu r., stanowisko służb ochrony środowiska, w tym WIOŚ w Lublinie, przedstawiła P. G. Żyła-Pietkiewicz Podlaski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Udział WIOŚ w Lublinie polegał na uzgadnianiu, opiniowaniu, opracowywaniu informacji oraz wdrażaniu zaleceń podkomisji. W zakresie współpracy w dziedzinie ochrony środowiska omówiono: realizację zapisów XIII posiedzenia ww. Podkomisji, wyniki monitoringu wód powierzchniowych na transgranicznych odcinkach rzeki Bug oraz rze- 116

3 kach Leśna Prawa i Narewka w roku 2014 oraz plany na rok 2015, udział specjalistów BOKZiOŚ w realizacji projektu międzynarodowego Rozszerzenie systemu transgranicznego oczyszczania wód ściekowych w dorzeczu rzeki Bug Zachodni, współpracę polsko-białoruską Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska w Białymstoku i Lublinie w roku 2014, perspektywy białorusko-polskiej współpracy w dziedzinie ochrony środowiska na lata Podkomisja przyjęła sprawozdanie z ustaleń podjętych podczas XIII posiedzenia Podkomisji oraz zobowiązała do: kontynuowania współpracy służb ochrony środowiska obu krajów w ramach monitoringu i wymiany informacji o stanie wód powierzchniowych oraz wspólnych spotkań roboczych obu stron, kontynuowania udziału BOKZNiOŚ w pracach grupy roboczej w zakresie realizacji projektu międzynarodowej pomocy technicznej Rozszerzenie systemu transgranicznego oczyszczania wód ściekowych w dorzeczu rzeki Bug Zachodni. Współpraca Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie z Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska w Brześciu oraz Brzeskim Obwodowym Laboratorium Analitycznym Urzędu Państwowego Republikańskie Centrum Analitycznej Kontroli w zakresie ochrony środowiska naturalnego (Republika Białorusi). W roku 2015 kontynuowano współpracę z bliźniaczymi jednostkami funkcjonującymi na terenie Republiki Białorusi tj. z Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska (BOKZNiOŚ) oraz Brzeskim Obwodowym Laboratorium Analitycznym Urzędu Państwowego Republikańskie Centrum Analitycznej Kontroli w zakresie ochrony środowiska naturalnego. W ramach tej współpracy odbyły się 2 spotkania robocze. Jedno ze spotkań odbyło się po stronie białoruskiej (w dniu r. w Brześciu), a drugie po stronie polskiej (w dniu r. w Białej Podlaskiej). Były one m.in. wynikiem realizacji ustaleń ww. Podkomisji. Podczas spotkań dokonano dwóch wspólnych poborów wód rzeki Bug na odcinku granicznym oraz omówiono następujące tematy: wyniki wspólnych poborów prób wód rzeki Bug uzyskane podczas wspólnych spotkań (z dnia r. oraz r.), wyniki badań rzeki Bug i jej głównych dopływów przeprowadzonych od stycznia do sierpnia (strona polska) oraz do września 2015 roku (strona białoruska). Wyniki uzyskane od września do grudnia 2014 r. przekazane zostały w trybie roboczym, wyniki kontroli Najwyższej Izby Kontroli oraz Najwyższego Organu Kontroli Republiki Białorusi Ochrona wód rzeki Bug przed zanieczyszczeniami prowadzonej w 2015 r., strona polska przedstawiła Program działań WIOŚ w Lublinie zmierzających do poprawy stanu jakości wód zlewni rzeki Bug oraz zaproponowała zawarcie formalnego programu działań WIOŚ w Lublinie oraz BOKZNiOŚ zmierzających do poprawy stanu jakości wód w zlewni rzeki Bug, formalne powołanie grupy roboczej w ramach spotkań WIOŚ w Lublinie oraz BOKZNiOŚ w zakresie wód powierzchniowych (w ramach prac ww. Polsko-Białoruskiej podkomisji), projekt Aneksu nr 1 do protokołu technicznego o stanie wód powierzchniowych na odcinku transgranicznym pomiędzy Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska oraz Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Lublinie (podpisany w trybie roboczym w 2015 r.), strona białoruska przedstawiła informację o przebiegu modernizacji miejskiej oczyszczalni ścieków w Brześciu w ujęciu osiągniętego efektu ekologicznego oraz o planowanych zmianach w realizacji monitoringu wód powierzchniowych na terytorium Republiki Białorusi w związku z wprowadzeniem nowych unormowań prawnych (Kodeks wodny z r.). Przedstawiciele podczas spotkań roboczych mieli możliwość zwiedzenia Brzeskiego Obwodowego Laboratorium Analitycznego Urzędu Państwowego Republikańskie Centrum Analitycznej Kontroli w zakresie ochrony środowiska naturalnego oraz Zakładu Gospodarowania Odpadami w Białej Podlaskiej. Kolejne spotkanie obu stron zaplanowane zostało w I połowie roku 2016 po stronie białoruskiej. Działania interwencyjne w związku z nadzwyczajnymi zdarzeniami. W roku 2015 obie strony dokonywały bieżącej wymiany informacji związanej z nadzwyczajnymi zdarzeniami dotyczącymi stanu środowiska związanymi z pożarami torfowisk na terenie Republiki Białorusi. Strona białoruska poinformowała o przebiegu podjętych działań pisemnie. Wymiana informacji dotyczyła również pogorszenia stanu 117

4 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2015 ROKU wód w sierpniu 2015 r. Strony udzieliły pisemnej informacji o bieżącym stanie wód, wskazując jednocześnie na naturalne przyczyny zaistniałej sytuacji. Opiniowanie projektów inwestycji mogących mieć wpływ na stan środowiska. W roku 2015 WIOŚ w Lublinie przekazywał opinię do NFOŚiGW na temat koncepcji zmiany sposobu spłaty preferencyjnych pożyczek na rozbudowę i/lub modernizację komunalnych oczyszczalni ścieków poza granicami Polski, udzielanych beneficjentom zagranicznym (Białoruś, Ukraina). Stały kontakt z przedstawicielami służb ochrony środowiska Republiki Białorusi powinien być w dalszym ciągu doskonalony i umacniany. Jest on źródłem ważnych informacji o działaniach podejmowanych na rzecz ochrony środowiska na wschodniej granicy Polski będącej jednocześnie granicą Unii Europejskiej. Współpraca z Ukrainą W 2015 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie kontynuował współpracę z Ukrainą, której podstawę dają: Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Ukrainy sporządzona w Kijowie w dniu 10 października 1996 r., która weszła w życie z dniem 5 stycznia 1999 r., oraz porozumienia o współpracy w dziedzinie ochrony środowiska zawarte pomiędzy Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Lublinie a Państwową Inspekcją Ekologiczną Obwodu Wołyńskiego oraz Obwodu Lwowskiego. Obszary współpracy z Ukrainą: Wymiana informacji dotyczących stanu środowiska w obszarze przygranicznym z wykorzystaniem rezultatów badań jak również danych dotyczących lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych wód granicznego odcinka rzeki Bug oraz terminów ich poboru. WIOŚ w Lublinie obowiązek ten realizował poprzez przekazywanie Inspekcjom Ekologicznym Obwodów Lwowskiego i Wołyńskiego, z częstotliwością raz na kwartał, wyników badań wód rzeki Bug w punktach monitoringu granicznego w miejscowościach: Kryłów, Zosin, Horodło i Dorohusk. Ocenę stanu ekologicznego i chemicznego wód przekazano po zakończeniu rocznej serii badań. Również w tym roku przesłany został stronie ukraińskiej zaktualizowany wykaz źródeł potencjalnych zanieczyszczeń zlokalizowanych na terenie polskiej części zlewni rzeki Bug oraz obowiązujące metodyki badawcze stosowane w Laboratorium WIOŚ w Lublinie. W ramach Programu działań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie zmierzających do poprawy stanu jakości wód zlewni rzeki Bug przyjętego do realizacji w 2007 r., w lipcu 2015 r. WIOŚ przekazał Inspekcjom Ekologicznym Obwodów Lwowskiego i Wołyńskiego wykaz inwestycji budowy oraz modernizacji oczyszczalni ścieków w przedziale czasowym jako istotnego elementu poprawy jakości wód zlewni granicznej rzeki Bug. W omawianym roku, pomimo propozycji WIOŚ w Lublinie, nie doszło do wspólnego spotkania z przedstawicielami Inspekcji Ekologicznej Obwodu Wołyńskiego i dokonania wspólnego poboru prób wód rzeki Bug. Stałe aktualizowanie wiedzy na temat służb odpowiedzialnych za reagowanie w przypadku zagrożenia środowiska oraz wypracowanie schematu wzajemnego powiadamiania w przypadku wystąpienia awarii o skutkach transgranicznych. Wzorem lat ubiegłych w 2015 r. zostały zaktualizowane dane teleadresowe instytucji zajmujących się ochroną środowiska oraz zapobieganiem zdarzeniom o charakterze nadzwyczajnym i usuwaniem ich skutków po obu stronach granicy. Uczestnictwo w stałych grupach roboczych OW (ds ochrony wód granicznych) oraz NZ (nadzwyczajnych zanieczyszczeń) Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wód Granicznych. W harmonogram współpracy wpisują się spotkania w ramach Polsko-Ukraińskiej Komisji do Spraw Wód Granicznych, a w szczególności działających w jej składzie Grup Roboczych: ds. Ochrony Wód Granicznych (OW) oraz ds. Zwalczania Nadzwyczajnych Zanieczyszczeń (NZ). W skład tych grup wchodzą przedstawiciele WIOŚ w Lublinie. Spotkania Komisji odbywają się raz w roku, naprzemiennie po stronie polskiej i ukraińskiej. Dla potrzeb Grupy OW raz w kwartale Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie przekazywał wyniki badań wód rzeki Bug w wyżej wspomnianych punktach dla dziesięciu rekomendowanych wskaźników zanieczyszczeń do WIOŚ w Rzeszowie w celu opracowania wspólnej informacji. Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w Lublinie i Rzeszowie reprezentowała Podkarpacka Wojewódzka Inspektor Ochrony Środowiska jako przewodnicząca polskiej części Grupy Roboczej ds. Ochrony Wód Granicznych. Dodatkowo, w materiałach przekazywanych na posiedzenie Komisji, WIOŚ w Lublinie zwracał uwagę na potrzebę podjęcia dialogu w sprawie ujednolicenia zasad prowadzenia Państwowego Monitoringu Środowiska w zakresie wód powierzchniowych w Polsce i na Ukrainie zgodnego 118

5 z wymaganiami oraz standardami UE oraz podjęcia działań w sprawie unifikacji systemów monitoringu wód, metodyk badawczych oraz systemów ocen w obu krajach. Niestety, w 2015 r. nie doszło do planowanego po stronie ukraińskiej posiedzenia Polsko Ukraińskiej Komisji do Spraw Wód Granicznych. Rozpowszechnianie informacji o środowisku W celu upowszechniania informacji o środowisku Delegatura po ukazaniu się nowej edycji Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego za 2014 r. niezwłocznie przesłała kilka egzemplarzy współpracującym Inspekcjom z terenu Ukrainy. Współpraca z Ukrainą, mimo podstaw prawnych jaką daje umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy oraz innych porozumień podpisanych na szczeblu regionalnym, w dalszym ciągu w wielu aspektach pozostaje jednostronna pomimo wielu inicjatyw strony polskiej. 119