Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy. Sprawozdanie z działalności w roku 2010

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Sprawozdanie z działalności w roku 2010 Warszawa, marzec 2011

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Sprawozdanie z działalności w roku 2010 Warszawa, marzec 2011

Przedmowa Szanowni Państwo, Z przyjemnością przekazuję Państwu kolejne sprawozdanie z działalności Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w roku 2010. Był to rok niezwykle trudny, ale jednocześnie bardzo owocny. Przed Służbą Hydrologiczno-Meteorologiczną stanęło jedno z największych wyzwań opracowanie ostrzeżeń hydrologicznych i meteorologicznych w czasie powodzi. Muszę powiedzieć, że z tego zadania wywiązaliśmy się bardzo dobrze, dzięki ofiarnej i pełnej zaangażowania pracy osób odpowiedzialnych za prognozowanie fal powodziowych i opracowanie prognoz meteorologicznych. Pragnę w tym miejscu jeszcze raz podziękować pracownikom Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej za ich pracę na rzecz Instytutu i Społeczeństwa. Jednocześnie chciałbym również podkreślić, że dzięki pracy Dyrekcji Instytutu i podjętym wcześniej działaniom reorganizacyjnym możliwe było sprawne reagowanie na zmieniającą się bardzo dynamicznie sytuację hydrologiczną i meteorologiczną. Chciałbym tutaj wymienić m.in. przejęcie i pełnienie funkcji Centralnego Biura Prognoz Meteorologicznych przez Biuro Prognoz Meteorologicznych w Krakowie, powołanie Centrum Nadzoru Operacyjnego PSHM, Operacyjnego Szefa Hydrologicznej Osłony Kraju oraz Centrów Modelowania Powodziowego. Działania te i stopniowa reorganizacja służby przyczyniły się do usprawnienia pracy całego Instytutu. W sprawach z zakresu nauki należy wymienić niezwykle ważne wydarzenie, jakim było otrzymanie przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej statusu Państwowego Instytutu Badawczego. Otrzymanie tego wyróżnienia jest efektem długoletnich starań pracowników Instytutu i chcę jeszcze raz przekazać na ich ręce podziękowania za działania w tym zakresie. Rozpoczęto także wdrażanie projektu Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami. W zakresie badania bezpieczeństwa budowli piętrzących należy wymienić nowelizację ustawy prawo wodne, do której wpisano zapisy dotyczące powołania

państwowej służby ds. bezpieczeństwa budowli piętrzących. Jednocześnie w strukturze wewnętrznej Instytutu wydzielono Ośrodek Technicznej Kontroli Zapór w Katowicach, który będzie realizował zadania służby ds. budowli piętrzących. Pragnę także poinformować Państwa, że kolejny rok Instytut zakończył z dodatnim wynikiem ekonomicznym. Pozwoli to nam w przyszłości na prowadzenie dalszych inwestycji przyczyniających się do modernizacji Instytutu. Jednocześnie chciałbym przypomnieć o ogromnej inwestycji, która jest obecnie kontynuowana remoncie holu w Ośrodku Głównym IMGW. Jestem pewny, że po zakończeniu remontu będziemy mogli pochwalić się eleganckimi wnętrzami siedziby głównej Instytutu, które będą podkreślać długotrwałą tradycję i prestiż Instytutu. Na koniec chciałbym się jeszcze pochwalić wyróżnieniami, jakie Instytut otrzymał w 2010 r. Polskie Centrum Badań i Certyfikacji poinformowało o przyznaniu Instytutowi certyfikatu PCBC oraz międzynarodowego certyfikatu IQNet na zgodność z wymaganiami normy PN-EN ISO 9001:2009 w zakresie hydrologiczno-meteorologicznej osłony kraju. Otrzymanie certyfikatu jest potwierdzeniem wdrożenia systemu zarządzania, ale również potwierdzeniem skuteczności i efektywności prowadzonych prac wdrożeniowych na wszystkich etapach realizacyjnych. W 2010 r. otrzymaliśmy również inne wyróżnienia, w tym Godło Promocyjne Teraz Polska dla serwisu pogodowego IMGW pogodynka.pl i po raz kolejny tytuł Solidny Pracodawca 2009. Wymienione tu wydarzenia nie oddają z pewnością niezwykle złożonej działalności Instytutu. Stanowią zaledwie niewielki zarys przedsięwzięć, podejmowanych zarówno przez Dyrekcję, jak i pracowników Instytutu. Jeszcze raz dziękuję wszystkim, którzy pracują na rzecz Instytutu i przyczyniają się do jego rozwoju.

Spis treści 1 Państwowa Służba Hydrologiczno-Meteorologiczna i Oceanograficzna / 1 1.1 Organizacja i zadania / 1 1.2 System pomiarowo-obserwacyjny / 1 1.3 System przesyłania danych / 10 1.4 System prognoz i osłony meteorologicznej / 12 1.5 Obszar hydrologicznej osłony kraju / 18 1.6 Centrum Nadzoru Operacyjnego Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej / 22 1.7 System gromadzenia i rozpowszechniania historycznych danych meteorologicznych i hydrologicznych / 24 1.8 Działalność oceanograficzna w ramach Państwowej Służby Hydrologiczno- Meteorologicznej / 27 1.9 Zadania realizowane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska / 28 1.10 Wdrażanie Systemu Zarządzania Jakością w hydrologiczno-meteorologicznej osłonie kraju / 32 2 Techniczna Kontrola Zapór / 35 2.1 Oceny stanu technicznego budowli piętrzących / 35 2.2 Raport o stanie bezpieczeństwa budowli piętrzących / 39 2.3 Inne prace / 39 2.4 Szkolenia i seminaria / 39 2.5 Współpraca zagraniczna / 40 3 Monitoring jakości wód / 42 3.1 Monitoring wód na obszarach dorzeczy / 42 3.2 Monitoring Bałtyku / 43 3.3 Współpraca międzynarodowa / 45 3.4 Opracowania i upowszechnianie wyników monitoringu / 46 3.5 Inne prace / 46 4 Działalność naukowo-badawcza, wydawnicza i ogólnotechniczna / 49 4.1 Prace badawczo-wdrożeniowe / 49 4.2 Ważniejsze osiągnięcia badawcze / 51 4.3 Ważniejsze efekty wdrożeniowe / 56 4.4 Projekty w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka / 59 4.5 Projekty indywidualne i specjalne finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego / 64 4.6 Udział w międzynarodowych programach badawczych Unii Europejskiej / 65 4.7 Centrum Edukacji Hydrologiczno-Meteorologicznej / 66 4.8 Udział pracowników w konferencjach międzynarodowych i krajowych / 67 4.9 Działalność wydawnicza oraz ogólnotechniczna / 68 4.10 Publikacje / 70 5 Działalność w zakresie komunikacji społecznej, marketingu i współpracy z zagranicą / 71 5.1 Komunikacja społeczna i marketing / 71 5.2 Współpraca z zagranicą / 74 6 Kadra / 79 7 Publikacje pracowników IMGW (wykaz) / 82 8 Skróty / 99

Państwowa Służba Hydrologiczno- Meteorologiczna i Oceanograficzna 1.1 Organizacja i zadania Prowadzona w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna (PSHM) w sposób ciągły zapewnia organom Państwa, społeczeństwu i gospodarce narodowej bieżące informacje o stanie atmosfery i hydrosfery, prognozy i ostrzeżenia, zarówno w sytuacjach normalnych, jak i w czasie zagrożeń. Ukształtowany w Instytucie system osłony hydrologiczno-meteorologicznej jest w różnych skrajnych sytuacjach zdolny do spełnienia zadań w zadowalającym stopniu. Właściwie ulokowana w czasie i przestrzeni prognoza meteorologiczna i hydrologiczna oraz ostrzeżenia o możliwości wystąpienia zjawisk ekstremalnych pozwalają na właściwe przygotowanie akcji zapobiegającej lub ograniczającej ich skutki. Działania te są prowadzone we współpracy ze służbami hydrologicznymi i meteorologicznymi w ramach Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO). W skład PSHM wchodzą 3 systemy. System pomiarowo-obserwacyjny składa się z: naziemnej hydrologiczno-meteorologicznej sieci pomiarowo-obserwacyjnej, łącznie 2 204 punktów pomiarowych na terenie całego kraju; 8 radarów meteorologicznych; 3 stacji aerologicznych; 9 stacji lokalizacji wyładowań atmosferycznych; 1 stacji odbioru danych satelitarnych. System przesyłania danych stosowany w IMGW służy przede wszystkim do zbierania danych ze stacji systemu pomiarowoobserwacyjnego oraz do ostrzegania jednostek administracji państwowej o niebezpiecznych zjawiskach. Służy także do wymiany informacji meteorologicznych w ramach międzynarodowej sieci łączności GTS (Global Telecommunication System) oraz informacji i produktów między jednostkami IMGW. Na system przesyłania danych składają się: łącza dzierżawione międzynarodowe i krajowe, telefonia komórkowa i radiolinie. System przetwarzania danych, prognozowania i ostrzegania składa się z: centralnego i 7 regionalnych ośrodków prognoz oraz osłony meteorologicznej i hydrologicznej; systemu operacyjnych i historycznych baz danych; systemu numerycznych, statystycznych i konceptualnych modeli prognostycznych, meteorologicznych i hydrologicznych; systemu rozpowszechniania danych, prognoz i ostrzeżeń do centralnego i wojewódzkich organów decyzyjnych oraz innych użytkowników. 1.2 System pomiarowo-obserwacyjny Sieć pomiarowo-obserwacyjna IMGW składa się ze stacji hydrologiczno-meteorologicznych I i II rzędu, samodzielnych lotniskowych stacji meteorologicznych, meteorologicznych stacji pomiarowych III- V rzędu, hydrologicznych stacji pomiaro- 1

wych I-VI rzędu, stacji pomiarów aerologicznych, systemu wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych oraz systemu radarów meteorologicznych. W roku 2010 rutynowo wykorzystywano informacje pozyskiwane w czasie rzeczywistym z 56 automatycznych stacji MAWS 301 i 3 stacji MILOS 500 (Vaisala) zainstalowanych na stacjach I i II rzędu, a także 56 stacji automatycznych zainstalowanych na stacjach III rzędu, z których dane zbierane są raz na miesiąc. Hydrologiczna część służby pomiarowo-obserwacyjnej rutynowo wykorzystywała do pracy operacyjnej dopplerowskie akustyczne przepływomierze profilujące (ADCP), mierniki hydroakustyczne (FlowTracker), sprzęt pływający (łodzie, pontony), a także wyciągi mostowe i mobilne zestawy hydrometryczne. Posiadanie możliwie szerokiej gamy urządzeń do pomiarów przepływu jest zgodne z dyrektywami i zaleceniami Komisji Hydrologii WMO, gdyż tylko wykonywanie pomiarów różnorodnymi urządzeniami umożliwia określenie i wyeliminowanie błędów systematycznych stosowanych metod pomiaru. Operacyjnie wykorzystywano również 997 stacji pomiarowych z funkcją telemetryczną przekazujących automatycznie dane o stanie atmosfery i hydrosfery z krokiem czasowym 10 minut. Efektywnie wykorzystywano posiadaną flotę samochodową, o czym świadczy fakt 14 762 osobodni w delegacjach. Flota ta ulega ciągłemu zużyciu przeważająca część samochodów ma już 9 i więcej lat, a przebiegi przekraczają często 230 000 km. W 2010 r. w ramach odtworzenia majątku PSHM zmodernizowano część floty samochodowej przez zakup nowych 8 samochodów typu pick-up, 3 osobowych i 1 samochodu terenowego. W 2010 r. dane z systemów teledetekcyjnych, takich jak system wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych i system radarów meteorologicznych, były wizualizowane i udostępniane w Internecie w witrynie IMGW oraz w miesięcznym Biuletynie PSHM. Służba hydrologiczno-meteorologiczna realizowała również pomiary i badania w strefie brzegowej Bałtyku i na morzu, wykorzystując eksploatowany wspólnie z Morskim Instytutem Rybackim morski statek badawczy r/v Baltica oraz specjalną jednostkę pływającą o nazwie Littorina. Sieć etatowa Stan etatowej sieci hydrologiczno-meteorologicznej IMGW w ciągu ostatnich lat uzyskał stabilność organizacyjną i w grudniu 2010 był następujący. Stan etatowej sieci hydrologiczno-meteorologicznej w grudniu 2010 Nazwa jednostki Liczba Stacje meteorologiczne I rzędu wysokogórskie obserwatoria meteorologiczne 2 Stacje meteorologiczne I rzędu regionalne stacje hydrologiczno-meteorologiczne 9 Stacje meteorologiczne I rzędu stacje hydrologiczno-meteorologiczne synoptyczne 43 Stacje meteorologiczne II rzędu stacje hydrologiczno-meteorologiczne (synoptyczne 1 z ograniczonym programem pomiarowym) Stacje meteorologiczne II rzędu automatyczne stacje synoptyczne 7 Stacje meteorologiczne III rzędu stacje klimatologiczne 7 Stacje pomiarów aerologicznych 3 Stacje hydrologiczne 4 Radary meteorologiczne 8 W 2010 r. wykonywano pomiary i obserwacje w 63 stacjach hydrologicznometeorologicznych (z dniem 1.11.2010 zlikwidowano stację hydrologiczno-meteorologiczną II rzędu w Zgorzelcu). W sumie wykonano 542 388 kompleksowych pomiarów meteorologicznych, m.in. ciś- 2

nienia, temperatury i wilgotności powietrza, temperatury gruntu, prędkości i kierunku wiatru, opadu, widzialności, wysokości podstawy chmur, czasu trwania usłonecznienia, obserwacje zjawisk atmosferycznych. Na wszystkich stacjach wykonywano pomiary temperatury i wilgotności powietrza, ciśnienia, parametrów wiatru, usłonecznienia, opadu oraz widzialności, wykorzystując zainstalowane automatyczne systemy pomiarowe. Dane pomiarowe są przekazywane liniami telemetrycznymi do komputera zainstalowanego na stacji, który umożliwia wizualizację bieżących warunków meteorologicznych na jednym ekranie oraz za pomocą zainstalowanego na nim oprogramowania wspomaga obserwatora przy redakcji depeszy SYNOP. Obserwator w każdej chwili ma wgląd do zebranych danych w postaci wykresów i zestawień oraz danych archiwalnych. Stacje w Ostrołęce, Zamościu, Szczecinku, Przemyślu, Kołobrzegu (nabrzeże), Resku i Lęborku oraz stacja zlokalizowana na platformie wydobywczej Petrobaltic Beta na Morzu Bałtyckim (w odległości ok. 70 km od lądu) pracowały w trybie całkowicie automatycznym bez obsługi ludzkiej, rejestrując wszystkie pomierzone parametry. W 2010 roku zakończono budowę nowego budynku SHM w Słubicach, rozpoczęto budowę nowego budynku SHM w Łebie oraz wykonano prace pozwalające na uruchomienie ogródka meteorologicznego w Milejewie nowej lokalizacji SHM Elbląg (budowa budynku planowana w następnych latach). Wykonywane były też gruntowne remonty wielu obiektów, takich jak: Ośrodek Główny IMGW w Warszawie, WOM Kasprowy Wierch, WOM Śnieżka, siedziby DSPO w: Białymstoku, Krakowie, Poznaniu, SHM Kętrzyn, SHM Gdańsk-Port Północny. Kontynuowano remonty budynków stacji hydrologiczno-meteorologicznych, w tym modernizacje lub wymiany instalacji CO i gazowej oraz kompleksowe remonty instalacji elektrycznych i odgromowych. Ponadto wykonano liczne remonty stanowisk pomiarowych i obiektów w ramach usuwania szkód powstałych w maju i czerwcu 2010 roku podczas powodzi. Na likwidację poniesionych szkód Instytut otrzymał z Ministerstwa Środowiska kwotę 1 746 330 zł w formie dotacji celowej. Wykonano 7 225 pomiarów przepływu w rzekach przy różnych stanach wody oraz opracowano te pomiary poprzez określenie związku stan-przepływ. Opracowano również wyniki pomiarów z około 100 limnigrafów. W 2010 r. wykonano szereg pomiarów przy wysokich stanach wód, co pozwoliło na dokładniejsze określenie krzywych natężenia przepływu w górnych ich zakresach. Wykonano liczne (około 6100) prace remontowe, serwisowe i konserwacyjne sieci pomiarowo-obserwacyjnej. Regionalne stacje hydrologiczno-meteorologiczne realizowały robocze kontakty z władzami lokalnymi, uczestnicząc w osłonie hydrologiczno-meteorologicznej i współpracując z ośrodkami zarządzania kryzysowego w województwach. Sieć ryczałtowa (nieetatowa) Stan ryczałtowych sieci pomiarowych IMGW przedstawiono w tabelach. Wyniki wszystkich pomiarów i obserwacji zostały zweryfikowane i przygotowane do dalszego przetwarzania. Stan ryczałtowej sieci stacji meteorologicznych (grudzień 2010) Rodzaj stacji Liczba Stacje klimatologiczne III rzędu 56 Stacje klimatologiczne IV rzędu 151 Stacje opadowe V rzędu 993 3

Stan ryczałtowej sieci stacji hydrologicznych (grudzień 2010) Rodzaj stacji Liczba Stacje wodowskazowe: I-IV rzędu 899 Stacje wód podziemnych V rzędu 41 codzienne Stacje wód podziemnych VI rzędu 2 tygodniowe Stacje limnologiczne 88 Stacje ewaporometryczne: 6 Na stacjach meteorologicznych III rzędu eksploatowano stacje automatyczne MAWS 301K wyposażone w czujniki do pomiarów temperatury powietrza, wilgotności, kierunku i prędkości wiatru oraz opadu. Na stacjach z funkcją telemetryczną eksploatowano urządzenia SUTRON z czujnikami do pomiarów: stanu i temperatury wody, temperatury powietrza, wilgotności, kierunku i prędkości wiatru oraz opadu. Wszystkie czujniki są wzajemnie kompatybilne i podlegają okresowemu wzorcowaniu w Centralnym Laboratorium Aparatury Pomiarowej IMGW. Stacje aerologiczne Realizacja w 2010 r. programu pomiarów aerologicznych (PTUiW) była następująca: Legionowo Łeba Wrocław Program pomiarowy PTUiW 00 i 12 UTC Liczba sondaży 722 727 730 % wykonania 98,9 99,6 100 Osiągnięte wysokości sondaży (km) Średnia roczna 30,7 30,6 30,5 Osiąganie poziomu 10 hpa (% w stosunku do liczby dni) 88,9 83,8 81,9 Sprzęt i aparatura pomiarowa w sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych Zakupione w 2010 r. przyrządy i urządzenia (także w ramach dotacji MŚ) wymieniono w tabeli. Rodzaj urządzenia Liczba Miernik promieniowania słonecznego 2 Klatka meteorologiczna 17 Podstawa metalowa do klatki meteorologicznej + schody 20 Dach do klatki meteorologicznej 57 Termometr maksymalny 70 Termometr minimalny 140 Termometr zwykły 80 Termometr wodny 30 Trzymadła do termometrów 37 Waga do pomiaru zawartości wody w śniegu + cylinder 110 Deszczomierz Hellmanna 144 Ewaporometr GGI 3000 5 Lizymetr 3 Barometr PTB 6 Limnigraf cyfrowy (OTT Orpheus Mini) 6 Mini Diver, Baro Diver, (kpl.) 1 Oprawa do termometru wodnego 9 Podział wodowskazowy (mb) 740 Łata wodowskazowa (kpl.) 320 Rurki hydrometryczne (kpl.) 10 Licznik obrotów młynka hydrometrycznego BLH-03 7 Automatyczna stacja meteorologiczna MAWS 5 Czujniki referencyjne dla serwisu aparatury 10 Przepływomierz StreamPro ADCP 6 Przepływomierz Rio Grande ADCP 2 Łódź pomiarowa do ADCP + silnik + wózek podłodziowy 2 Pływak do ADCP 1 Ponton 7 Łódź wiosłowa 1 Kosiarki, podkaszarki, odśnieżarki 21 Psychrometr wentylowany 70 Deska do pomiaru śniegu świeżo spadłego 180 Wiatromierz ręczny 25 Wyposażenie do pomiarów ewaporometrycznych wg specyfikacji Dalmierz 3 Radiotelefon (kpl.) 20 Agregat - spawarka 2 Sprężarka 4 Motopompa 2 Piła kątowa 7 Wodery neoprenowe 22 Wodery niepiankowe 18 4

Buty rybackie 17 Kombinezon wypornościowy Fladen dla ekip pływających 2 Rękawice neoprenowe 100 Kurtka służbowa 2-częściowa (kurtka wierzchnia + polar) z logo IMGW 270 Opony terenowe do samochodu L200 40 Części zamienne do młynka hydrometrycznego OTT Części zamienne i serwisowe do stacji automatycznych i urządzeń telemetrycznych wg specyfikacji Elektronarzędzia Sprzęt zakupiony w ramach dotacji Ministerstwa Środowiska: Silnik zaburtowy 3 Ponton MC-4500 2 Wózek podłodziowy 3 GPS Smart do ADCP 6 Pływak trójdziobowy do ADCP 1 Młynek hydrometryczny OTT 13 Limnigraf cyfrowy (OTT Orpheus Mini) 2 Osłona śruby silnika zaburtowego 11 Śruba napędowa do silnika zaburtowego 12 Kamizelka pneumatyczna 37 Kabel zasilający do ADCP 13 Licznik obrotów młynka hydrometrycznego OTT 4 Niwelator 2 Pozycjometr GPS 2 Zakupy dokonane w 2010 r. i latach ubiegłych oraz wyposażenie, które służba otrzymała w ramach programu modernizacji, powodują, że PSHM dysponuje nowoczesnymi i wysokiej jakości urządzeniami. Ułatwiają one pracę służby i zwiększają jej wydajność, lecz wymagają szczególnej dbałości, a także wyższych kwalifikacji personelu obsługującego. W 2010 r. kontynuowano wyposażanie personelu PSHM w sprzęt z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (kombinezony wypornościowe, kurtki służbowe, wodery itp.). Nowa aparatura i sprzęt pomiarowy wymagały przeszkolenia pracowników IMGW dotyczącego zarówno obsługi nowych przyrządów, jak i nowych urządzeń pomocniczych. Aparatura i przyrządy pomiarowe oraz sprzęt pomocniczy, w które jest wyposażona sieć pomiarowo-obserwacyjna, podlegają naturalnemu procesowi zużycia, uszkodzeniom, muszą być nie tylko naprawiane i kontrolowane, ale również okresowo wymieniane. Za sprawność przyrządów i aparatury pomiarowej w oddziałach terenowych odpowiadają pracownicy działów służby pomiarowo-obserwacyjnej, a za zgodność wskazań aparatury ze wzorcami metrologicznymi CLAP. Centralne Laboratorium Aparatury Pomiarowej wykonało w 2010 roku około 2040 wzorcowań aparatury pomiarowej na potrzeby PSHM, w tym: 998 termometrów szklanych, 248 czujników temperatury, 283 czujników wilgotności, 63 barometrów, 356 wiatromierzy. 89 młynków hydrometrycznych Otrzymany w roku 2009 certyfikat akredytacji numer AP126 potwierdza spełnienie przez CLAP wymagań normy PN- EN 17025:2005. Zakres akredytacji obejmuje poddziedzinę wzorcowania: ciśnienie barometry elektroniczne w zakresie pomiarowym od 800 do 1100 hpa przy zdolności pomiarowej 0,2 hpa. Akredytacji udzielono na okres 4 lat. W okresie ważności certyfikatu Polskie Centrum Akredytacji monitoruje działalność laboratorium przeprowadzając coroczne audity w nadzorze. Po uzyskaniu akredytacji w dziedzinie ciśnienia głównym celem CLAP stało się rozszerzenie zakresu akredytacji o dziedzinę temperatury w zakresie od 30 C do 40 C. W związku z tym przeprowadzono 2 audity wewnętrzne. Pierwszy audit techniczny w dziedzinie temperatury i ciśnienia odbył się 3 lutego. W wyniku auditu nie stwierdzono niezgodności. W dziedzinie temperatury stwierdzono 12 spostrzeżeń, a w dziedzi- 5

nie ciśnienia 10 spostrzeżeń. Drugi audit dotyczący systemu zarządzania odbył się 18 lutego i wykazał 2 niezgodności i 12 spostrzeżeń. Przed auditem Polskiego Centrum Akredytacji podjęto korekcję oraz działania korygujące w odniesieniu do niezgodności oraz działania zapobiegawcze w odniesieniu do 10 spostrzeżeń i działania doskonalące w odniesieniu do 13 spostrzeżeń. Ponadto najwyższe kierownictwo dokonało przeglądu zarządzania mającego na celu ocenę przydatności, skuteczności i zgodności systemu zarządzania w laboratorium z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005. W marcu PCA przeprowadziło pierwszy audit w nadzorze. Audytorzy nie znaleźli niezgodności. Podjęto stosowne działania poauditowe. Zgodnie z zatwierdzonym programem i procedurą dla zapewnienia spójności pomiarowej przeprowadzono wzorcowanie całego wyposażenia pomiarowego laboratorium, w tym wzorców i wyposażenia do pomiarów pomocniczych używanych do wzorcowania aparatury pomiarowej dla PSHM. Wzorcowanie wyposażenia pomiarowego laboratorium przeprowadzono w Głównym Urzędzie Miar, innych krajowych laboratoriach akredytowanych, a w kilku przypadkach za granicą. W ten sposób powiązano wzorce IMGW ze wzorcami państwowymi i/lub międzynarodowymi wybranych jednostek miar. W celu zapewnienia jakości wyników wzorcowania, laboratorium uczestniczyło w porównaniach międzylaboratoryjnych (TESTO przepływ, PLUM ciśnienie). W ramach działań związanych ze sterowaniem jakością wykonano porównania wewnątrzlaboratoryjne na wszystkich stanowiskach pomiarowych (PCB, TCB, HCB i TATB). Polegały one na porównaniu wyników wzorcowania tego samego przyrządu pomiarowego (lub kliku takich samych przyrządów) przez wszystkich operatorów upoważnionych do wzorcowania na danym stanowisku. Wyniki porównań dały zadowalający rezultat. Zastępca Kierownika CLAP ds. jakości w sposób ciągły brał udział w pracach zespołów roboczych ds. Systemu Zarządzania Jakością w programie Hydrologiczno-Meteorologicznej Osłony Kraju. Pracownicy laboratorium uczestniczyli w prowadzonych przez pracowników CLAP szkoleniach wewnętrznych z zakresu systemu zarządzania i pracy na stanowiskach pomiarowych, a także w szkoleniach zewnętrznych Nadzorowanie wyposażenia kontrolno-pomiarowego (organizator TQMSoft) i System zarządzania w laboratorium. Zadania kierownika ds. jakości i kierownictwa technicznego (organizator PCA) oraz w seminarium Nadzorowanie wyposażenia pomiarowego i informatycznego oraz badania biegłości jako elementy doskonalenia kompetencji (organizator PCA). Przeprowadzono liczne prace, zrealizowano zakupy wymagane do utrzymania oprogramowania i sprzętu w stanie zapewniającym ciągłość wzorcowań oraz działań wymaganych w procesie akredytacji. Wykonano prace modernizacyjne obecnie funkcjonujących w CLAP stanowisk pomiarowych. Rozpoczęto prace przy rozszerzeniu zakresu pracy stanowiska prędkości i kierunku wiatru TATB o wzorcowanie wiatromierzy ultradźwiękowych używanych w sieci PSHM. W kliku przypadkach powierzono prace specjalistom, których CLAP i IMGW nie posiada. Naziemny system teledetekcyjny sieć POLRAD i PERUN W roku 2010 sieć radarów meteorologicznych POLRAD składała się z 8 dopplerowskich radarów meteorologicznych. 6

Były to radary 4 typów, wszystkie produkcji niemieckiej firmy Gematronik (obecnie Selex Sistemi Integrati). Dzięki środkom na odtworzenie majątku PSHM udało się w krótkim czasie wymienić wyeksploatowany radar w Ramży typu METEOR 360 AC na najnowszej generacji radar METEOR 1600 CDP z funkcją podwójnej polaryzacji. Opcja ta pozwala na określenie typu opadu przy wykorzystaniu jedynie danych radarowych. Prace poprzedzone wielomiesięcznymi przygotowaniami zostały zakończone w połowie grudnia. W ramach umowy wykonano również remont wieży radarowej, pomieszczeń oraz wymieniono instalację elektryczną, teleinformatyczną oraz kopułę. W trakcie procesu wymiany urządzeń, dane radarowe dla obszaru Śląska pozyskiwane były z wypożyczonego radaru mobilnego Meteor 50DX. W związku z faktem, iż Wykonawca prac był również dostawcą oprogramowania używanego w Ośrodku Teledetekcji Naziemnej do nadzoru, kontroli radaru, generowania produktów i wizualizacji danych radarowych została dostarczona aktualizacja systemu do najnowszej dostępnej wersji, która współpracuje z pozostałymi radarami w sieci POLRAD. Pracownicy Ośrodka Teledetekcji Naziemnej uczestniczyli w serii szkoleń dotyczących obsługi i serwisu nowego urządzenia radarowego, funkcjonalności dostarczonego oprogramowania oraz wykorzystania funkcji podwójnej polaryzacji w meteorologii radarowej (szkolenie otwarte dla wszystkich pracowników IMGW). Wiedza zdobyta w trakcie tych szkoleń będzie wykorzystywana w trakcie przeglądów radarów i pracy operacyjnej systemu POLRAD. Dzięki nowym możliwościom radaru w Ramży będą rozwijane nowe kierunki badań radarowych. Od marca 2009 nie obowiązuje umowa na serwis sieci radarów meteorologicznych. Brak umowy serwisowej z producentem (Selex Sistemi Integrati) oznacza wydłużenie czasu oczekiwania na diagnozowanie i naprawę systemu radarowego oraz wzrost jednostkowych kosztów z tym związanych. Część uszkodzeń urządzeń radarowych usunęli pracownicy OTN. Brak regularności w wykonywaniu przeglądów serwisowych obiektów radarowych z biegiem czasu mógłby negatywnie wpływać na stabilną pracę całego systemu i dlatego rozpoczęto przygotowania do utworzenia własnego zespołu serwisowego. W 2010 roku pojawiły się kolejne nadajniki RLAN zakłócające obraz radarowy ze stacji w Poznaniu, Rzeszowie, Gdańsku i Legionowie. Trwają prace mające na celu wykrycie i eliminację źródła zakłóceń. Problem niezwykle poważnych zakłóceń obrazu radarowego pojawił się w związku z rozbudową terminala Portu Lotniczego w Gdańsku. Jego bliskość i wysokość większa niż wieży radarowej spowodują bardzo istotną utratę możliwości pracy operacyjnej tego obiektu. W ramach prac badawczo-rozwojowych rozpoczęto prace nad oprogramowaniem służącym do korekt objętościowych danych radarowych (wolumów) odbiciowości. W 2010 roku dostępne były produkty z 8 stacji radarowych oraz radarowa mapa zbiorcza. Mapa zbiorcza była dostępna dla każdego użytkownika w ramach sieci Internet, pozostałe, bardziej szczegółowe produkty są zaś udostępniane wszystkim statutowym użytkownikom danych radarowych, po wypełnieniu stosownej deklaracji. Oto wykaz wszystkich dostępnych danych generowanych przez system radarowy. 7

Rainbow (produkty dla każdego radaru osobno) Suma opadu Odbiciowość maksymalna w rzucie z góry i z boków Wodność scałkowana w pionie Wysokość wierzchołka echa Natężenie opadu Przekrój na stałej wysokości (rozszerzony) Odbiciowość średnia w danej warstwie Prędkość wiatru radialnego w funkcji azymutu Profil pionowy wiatru Pole wiatru na tle odbiciowości Wskaźnik groźnych zjawisk Mezocyklony Poziomy gradient wiatru Pionowy gradient wiatru Turbulencje Natężenie opadu Przekrój pionowy odbiciowości Technika wiatru jednorodnego Produkty tworzone testowo w oparciu o dane dwupolaryzacyjne: Klasyfikacja hydrometeorów Natężenie opadu poprawione o dane z podwójnej polaryzacji PHiDP i KDP Korekcja tłumienia oparta na technikach podwójnej polaryzacji Nimrod (mapa z domeny Europy Środkowej) Analiza rozpoznawania zjawisk Prognoza 6-godzinna rozpoznawania zjawisk Analiza prawdopodobieństwa wystąpienia śniegu Prognoza prawdopodobieństwa wystąpienia śniegu W roku 2010 system wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PERUN składał się z 9 sensorów działających w dwóch zakresach częstotliwości. Dane z sensorów były wysyłane za pomocą sieci WAN IMGW do Ośrodka Teledetekcji Naziemnej w IMGW w Warszawie. Na początku roku został zamontowany i wdrożony do pracy operacyjnej sensor na nowym maszcie w Toruniu. Był on uprzednio zdemontowany ze względu na zły stan techniczny konstrukcji wieży kratownicowej. Po sezonie burzowym (kwiecieńwrzesień 2010), specjaliści firmy Vaisala odpowiedzialni za konstrukcję systemu PERUN sporządzili raport przedstawiający jakość danych o wyładowaniach i stan sieci detekcji. Raport wykazał, że mimo braku serwisowania udało się dzięki zapasowi części zamiennych utrzymać system w dobrej kondycji. Ponadto w raporcie zaznaczono konieczność uzupełnienia sieci o dodatkowe sensory, co wiąże się z jednoczesną modernizacją centralnej jednostki obliczeniowej systemu PERUN. Pod koniec roku zostało zakupione nowe oprogramowanie do wizualizacji danych o wyładowaniach. Licencja umożliwia instalowanie aplikacji bez ograniczeń co do ilości. Pracownicy grupy serwisowej PERUN zostali przeszkoleni w dziedzinie instalowania i funkcjonalności oprogramowania. Sensory systemu PERUN zostały wpisane do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych w celu ochrony przed szkodliwym przesłanianiem horyzontu sensorów. Pracownicy OTN uczestniczyli w warsztatach naukowych ELDW (European Lightning Detection Workshop). W 2010 roku system PERUN udostępniał informacje o zarejestrowanych wyładowaniach atmosferycznych prezentując je w postaci graficznej oraz w formacie tekstowym. Mapy graficzne zawierały informacje o zarejestrowanych wyładowaniach doziemnych w sześciostopniowej palecie barwnej i rozdzielczości czasowej 30 min. Typowa częstotliwość tworzenia nowej mapy to 10 minut, a dostęp do tego produktu był realizowany za pośrednictwem strony Internetowej dla każdego użytkownika oraz systemu SOK dla użytkowników w IMGW. Dane tekstowe zawierające informacje szczegółowe o wszystkich zarejestrowanych przez system PERUN wyładowaniach, były udostępniane za pośrednictwem systemu SOK wszystkim użytkownikom, którzy wypełnili stosowną deklaracje. 8

W roku 2010 system PERUN zarejestrował 2 450 781 wyładowań wszystkich typów, w tym 1 655 104 wyładowań chmurowych, 56 297 doziemnych dodatnich i 739 380 doziemnych ujemnych. Awarie w roku 2010 były usuwane wyłącznie przez grupę serwisową systemu PERUN, przy wykorzystaniu posiadanych części zamiennych. Zakończono realizację wewnętrznego projektu badawczego, w którego ramach wykonano klasyfikację zakłóceń zaobserwowanych w systemie PERUN. 1.3. System przesyłania danych System przesyłania danych tworzą: 1. Łącza dzierżawione międzynarodowe służące wymianie danych hydrologiczno-meteorologicznych, prognoz, ostrzeżeń oraz innych informacji w Globalnym Systemie Telekomunikacyjnym pomiędzy Regionalnymi i Narodowymi Centrami Meteorologicznymi; 2. Łącza dzierżawione krajowe podstawowe i zapasowe łączące sieci lokalne (LAN) w ośrodku głównym, ośrodkach regionalnych, lotniskowych stacjach meteorologicznych oraz stacjach hydrologiczno-meteorologicznych w rozległą sieć komputerową (WAN), służące m.in. do: zbierania danych z sieci obserwacyjno-pomiarowej IMGW, przesyłania informacji, ostrzeżeń o niebezpiecznych zjawiskach pomiędzy jednostkami terenowymi, Sieć WAN zbudowana w technologii IPVPN (IP Virtual Private Network) / MPLS (ang. Multi Protocol Label Switching) połączyła w sieć WAN 86 lokalizacje. Instytut otrzymał wydajną sieć łączącą jego lokalizacje; 3. Telefonia komórkowa służąca do zbierania danych z sieci stacji telemetrycznych IMGW GPRS, wymiany informacji między jednostkami terenowymi, konsultacji jednostek terenowych z jednostką centralną, zbierania danych ze stacji obserwacyjno-pomiarowych nie wchodzących w system łączności krajowej, przekazywania informacji, ostrzeżeń o niebezpiecznych zjawiskach do centrów kryzysowych i jednostek administracji państwowej; 4. Radiolinie wykorzystywane do: zbierania danych z sieci stacji telemetrycznych IMGW nie objętych zasięgiem telefonii komórkowej, otrzymywania wyników obliczeń prognostycznego modelu meteorologicznego Aladin, zbierania danych z sieci obserwacyjno-pomiarowej IMGW. Centrum Informatyki IMGW to jeden z węzłów łączności Globalnego Systemu Telekomunikacyjnego (GTS) WMO. Wszystkie służby uczestniczące w wymianie danych w ramach GTS stosują się do rekomendacji WMO dotyczących protokołów transmisji danych i odpowiedniego wyposażenia. W ramach współpracy w GTS w międzynarodowej wymianie danych zgodnie z Programem Służby Pogody otrzymano ok. 10 000 000 depesz (depesze synoptyczne, aerologiczne, prognozy, ostrzeżenia, dane hydrologiczne, depesze typu metar, taf, storm, avio, sigmet, ship) głównie z północnej półkuli, natomiast ok. 980 000 depesz polskich rozesłano na wymianę międzynarodową. 9

Na zakupionym pod koniec 2009 r. klastrze obliczenowym uruchomiono operacyjnie model numeryczny COSMO w siatce 7 km i semioperacyjnie w siatce 2,8 km. Klaster obliczeniowy zastąpił dotychczas eksploatowany superkomputer SGI Origin 3800, na którym był liczony model COSMO w siatce 14 km. Klaster obliczeniowy wraz z systemem kolejkowania i monitorowania pracy będzie służył do obliczeń modeli meteorologicznych COSMO DWD i ALADIN dla wybranych gęstości siatek domen oraz maksymalnego wymaganego czasu obliczeń. Dla potrzeb projektów badawczych (m.in. KLIMAT) została zwiększona użytkowa pojemność macierzy klastra z 2,0 TB do 5,6 TB. Rozpoczęto wdrażanie nowej scentralizowanej wersji systemu LEADS służącego do przetwarzania i prezentacji danych meteorologicznych w biurach prognoz meteorologicznych i lotniskowych stacjach meteorologicznych. W ramach projektów telekomunikacyjnych (rozwój sieci transmisji danych) przeprowadzono test usługi VPLS (Virtual Private LAN Service) oraz sprawdzono możliwość wykorzystania usługi na potrzeby zdalnej pracy użytkowników Systemu Hydrologii na bazie centralnej. Testy przeprowadzono z wykorzystaniem technologii Metro Ethernet. Został przygotowany projekt modernizacji sieci WAN w oparciu o usługę VPLS. Przygotowano projekt modernizacji przyłącza APN mający na celu minimalizacje liczby awarii przyłącza. W celu zwiększenia bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych pracujących dla PSHM i MOLC z uruchomiono projekt radiowych łączy zapasowych w technologii 3G / CDMA dla ZDT, stacji radarowych oraz LSM. W ramach konsolidacji zasobów bazodanowych: zakupiono serwer bazodanowy przeznaczony do konsolidacji baz PSHM. Docelowo na serwer zostaną przeniesione wszystkie bazy ORACLE działające w IMGW. Wykonano testy wymiarowania serwera i sieci WAN, testy rozwiązań technologicznych związanych z możliwością zastosowania serwerów terminalowych oraz usług VPLS, rozpoczęto testy obciążeniowe serwera bazodanowego przez symulację obciążenia centralnego serwera ruchem z całej Polski, przeprowadzono testy systemu optymalizacji transmisji danych przez zastosowanie akceleratorów sieciowych (Riverbed), przygotowano projekt I etapu konsolidacji Systemu Hydrologii. W ramach konsolidacji infrastruktury serwerowej: dokonano rozbudowy skalowalnego środowiska sprzętowego opartego o technologię HP Blade System zarządzanego przez system wirtualizacji VMware vsphare w wersji 4.1, rozbudowano macierz dyskową NetApp 3140 w Ośrodku Głównym - podstawowy zasób dyskowy dla środowiska wirtualnego oraz dla współdzielonych zasobów plikowych, zakupiono macierze dyskowe NetApp 2040 na potrzeby konsolidacji zasobów dyskowych i plikowych w ramach infrastruktury oddziałów Kraków, Wrocław, Poznań, Gdynia, wdrożono system kopii zapasowych Symantec NetBackup i stworzono jednolite mechanizmy backup u dla wszystkich systemów i aplikacji zarządzanych przez Centrum Informatyki w Ośrodku Głównym. W ramach konsolidacji infrastruktury systemowej (wirtualizacji systemów) przeniesiono ze starej infrastruktury fi- 10

zycznej na skonsolidowane środowisko wirtualne następujące systemy i aplikacje: Portale pogodynka.pl i sklep.imgw.pl, AFD system automatycznej dystrybucji plików, Systemy informacji pogodowej SMS i SWP, NetFlow system monitorowania sieci, AuditPro system inwentaryzacji i infrastruktury IT, System Meteo Flight, System Sky&Globus asymilacja danych pomiarowych do modelu CO- SMO, HydroMonitor IMGW portal dla centrów zarządzania kryzysowego w zakresie zagrożeń powodziowych, MSS zainstalowano nową wersję systemu transmisji danych w sieci GTS. Nowe oprogramowanie umożliwia transmisję danych meteorologicznych w formacie BUFR, BaltradDEX system wymiany danych radarowych, SeaDataNet system wymiany danych w ramach projektu SeaDataNet, środowisko terminalowe dla systemu finansowo-księgowego, WSUS serwer dystrybucyjny aktualizacji systemów operacyjnych. W ramach konsolidacji zarządzania infrastrukturą wdrożono: system monitorowania węzłów sieci lokalnych i rozległej Network Node Manager, system monitorowania środowiska serwerowego i aplikacji HP Operations, moduł zarządzania incydentem w systemie Service Desk. Udoskonalono system ostrzeżeń meteorologicznych oraz uruchomiono nowy systemu komunikatów ostrzegawczych. Zwiększono niezawodność sieci lokalnej Ośrodka Głównego przez zmianę koncepcji przełączania awaryjnego i zwiększenie niewystarczającej przepustowości głównego węzła sieci (wymiana 2 głównych przełączników sieci komputerowej). Prowadzono prace nad przygotowaniem środowiska i wdrożeniem nowego portalu pogodynka.pl. Zgodnie ze strategią informatyczną Instytutu oraz w celu unifikacji systemu operacyjnego używanego na komputerach Instytutu podpisano umowę z Microsoft, która umożliwia podniesienie do nowszej wersji oprogramowania systemowego na stacjach roboczych IMGW. W skali całego Instytutu wymieniono ok. 200 komputerów klasy PC. Kontynuowano prace nad projektem Komponent C2 Poprawa osłony przeciwpowodziowej realizowanym pod nadzorem Banku Światowego i mającym na celu integrację systemów przesyłania, przetwarzania i udostępniania danych (w tym Systemu Obsługi Klienta, Systemu Telemetrii, Centralnej Bazy Danych Historycznych). Budowa uniwersalnego rozwiązania integrującego systemy Instytutu wpłynie na jakość usług dla społeczeństwa oraz odbiorców statutowych. W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka prowadzono prace nad realizacją projektu: Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami w ramach 7. priorytetu Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji, a także nad wykonaniem studium wykonalności projektu Platforma Informatyczna wspomagająca rozwój systemu prognoz numerycznych i badania w ramach 2 priorytetu Infrastruktura sfery B+R. Prowadzono prace nad realizacją projektu obejmującego stworzenie koncepcji, projektu technicznego, budowy i wdrożenia systemu informatycznego o nazwie System Ewidencji i Kontroli Obiektów Piętrzących SEKOP dla potrzeb Ośrodka Technicznej Kontroli Zapór Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. 11

1.4. System prognoz i osłony meteorologicznej Organizacja systemu Służba prognoz meteorologicznych wykonywała w 2010 roku zadania związane z działalnością statutową i komercyjną. Zadania realizowali wykwalifikowani synoptycy prognoz meteorologicznych ogólnych i prognoz morskich we współpracujących ze sobą biurach prognoz meteorologicznych wyposażonych w nowoczesne systemy wspomagające pracę i dostarczające bieżące dane i informacje o stanie atmosfery. Osłona meteorologiczna była prowadzona przez biura prognoz meteorologicznych z wykorzystaniem danych z sieci pomiarowo-obserwacyjnej, z sieci telemetrycznej, z systemów teledetekcji naziemnej i satelitarnej, wyników numerycznych modeli prognoz pogody liczonych w IMGW oraz danych z Globalnego Systemu Obserwacyjnego i Globalnego Systemu Przetwarzania Danych WMO. Na podstawie tych danych sporządzano dolne mapy synoptyczne, mapy topografii barycznej dla głównych powierzchni izobarycznych troposfery i dolnej stratosfery (do wysokości około 25 km) oraz przygotowywano diagramy aerologiczne. Do analizy, diagnozy i oceny warunków pogodowych wykorzystywano także dane satelitarne (głównie z satelity Meteosat MSG), dane radarowe z systemu POLRAD, dane z systemu detekcji wyładowań atmosferycznych PERUN. Prognozy krótko- i średnioterminowe, ostrzeżenia meteorologiczne, komunikaty o możliwości wystąpienia niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych opracowywano przy wykorzystaniu wyników numerycznych modeli prognostycznych DWD-GME oraz liczonych w IMGW COSMO-LM i ALADIN. Wsparciem do opracowania prognoz średnioterminowych były numeryczne modele prognoz pogody ECMWF i GFS, których wyniki były prezentowane przez system LEADS. Korzystano również z produktów analitycznych i prognostycznych Regionalnych i Światowych Centrów Meteorologicznych WMO oraz z wyników modeli globalnych i regionalnych dostępnych w systemie Światowej Służby Pogody. Struktura organizacyjna i systemy informatyczne W obszarze Meteorologicznej Osłony Kraju działały następujące komórki organizacyjne w pionie Zastępcy Dyrektora ds. Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej, Głównego Synoptyka podległe Operacyjnemu Szefowi Meteorologicznej Osłony Kraju, które realizowały zadania zgodnie z następującym zakresem odpowiedzialności: Biuro Meteorologicznych Prognoz Morskich w Gdyni województwo pomorskie i Powiat Elbląg, a Zespół w Szczecinie województwo zachodniopomorskie; Centralne Biuro Prognoz Meteorologicznych w Krakowie województwo śląskie, małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie, lubelskie, a Zespół w Białymstoku województwo podlaskie, warmińsko-mazurskie bez Powiatu Elbląg; Biuro Prognoz Meteorologicznych w Poznaniu województwo lubuskie, wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie; Biuro Prognoz Meteorologicznych i Komercyjnych w Warszawie województwo mazowieckie; Biuro Prognoz Meteorologicznych we Wrocławiu województwo dolnośląskie, opolskie. 12

Kontynuowano zasadę ścisłej współpracy synoptyków dyżurujących w poszczególnych biurach i dbałości o spójność wydawanych prognoz pogody i ostrzeżeń. Dwa razy w ciągu doby o godz. 11:00 i 22:05 odbywały się ogólnopolskie telekonferencje synoptyczne, podczas których synoptycy omawiali sytuację prognostyczną, uzgadniali ogólnopolską prognozę pogody oraz możliwość wydania ostrzeżeń meteorologicznych. Ważnym narzędziem wspomagającym sprawny przebieg telekonferencji były stale rozwijane aplikacje graficzne do wprowadzania danych prognostycznych krótko- i średnioterminowych dla wybranych miast Polski, które prezentują w czasie rzeczywistym dane prognostyczne opracowywane w biurach prognoz. Rozbudowano również program do opracowywania, edycji i dalszej dystrybucji prognoz ProMet, do którego dodano narzędzie sprawdzające poprawność pisanych prognoz. Dzięki możliwości graficznej prezentacji prognoz opadów i przyrostu pokrywy śnieżnej rozszerzono o te elementy meteorologiczne zakres informacji przygotowywanych w formie graficznej na potrzeby telekonferencji. Program ProMet, jako podstawowe oprogramowanie, został we wszystkich biurach skonfigurowany w sposób umożliwiający szybkie przejęcie zadań pomiędzy biurami i umożliwiający wgląd w prognozy wydane przez poszczególne biura. System LEADS również został zestandaryzowany w zakresie podstawowej palety skryptów, która we wszystkich biurach jest taka sama, co ułatwia synoptykowi pełnienie dyżurów wspierających w biurze, które ma problemy kadrowe. Kontynuowano prace związane z dostosowywaniem systemu LEADS do potrzeb biur prognoz meteorologicznych oraz prace wdrożeniowe nowych wersji oprogramowania. Prace rozwojowe własnego oprogramowania doprowadziły do opracowania programów prezentujących dane pomiarowe z systemu telemetrii, rozszerzenia możliwości prezentacji wybranych elementów meteorologicznych w systemie aplikacji METEO APPS oraz programów do wnoszenia i wydruku dolnych i górnych map synoptycznych. Nadal prowadzono prace rozwijające i doskonalące system dekodowania i bazy danych WDC-GEN2. Do obsługi klientów indywidualnych zgłaszających się po informacje pogodową nadal wykorzystywano infolinię Synoptyk uruchomioną w 2009 roku. Przed okresem letnim uruchomiono również usługę SMS dla żeglarzy, którą realizował Zespół synoptyków CBPM w Białymstoku. Rok 2010 był czasem wytężonej pracy nad przygotowaniem kolejnych działań mających na celu dostarczenie specjalizowanych prognoz i informacji służących jak najlepszemu wykonaniu zadań wynikających ze statutowych obowiązków IMGW. Od 1 stycznia 2010 był wydawany nowy produkt Komunikat o możliwości wystąpienia niebezpiecznych zjawisk meteorologicznych. W celu ujednolicenia standardów opracowywania prognoz meteorologicznych w lipcu wydano Instrukcję opracowywania prognoz meteorologicznych i Słownik terminów, pojęć i wyrażeń stosowanych w prognozach meteorologicznych, nad których przygotowaniem prace trwały od wielu miesięcy. W celu stałego poprawy jakości szkolenia i kwalifikacji synoptyków na początku 2010 roku wydano pakiet dokumentów porządkujących i aktualizujących zasady naboru, szkolenia i egzaminowania synoptyków. Prowadzono prace nad zestawami pytań testowych na egzamin kwalifikacyjny nadający uprawnienia zawodowe synoptykom zatrudnionym w IMGW. 13