Urząd Statystyczny w Katowicach ul. Owocowa 3, 40 158 Katowice e-mail: SekretariatUsKce@stat.gov.pl tel.: 32 779 12 00 fax: 32 779 13 00, 258 51 55 OPRACOWANIA SYGNALNE Bezrobocie w województwie śląskim w I półroczu 2012 r. Katowice, sierpień 2012 r. www.stat.gov.pl/katow
Opracowanie przygotowane zostało na podstawie miesięcznej sprawozdawczości Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy i od 2009 r. ukazuje się z częstotliwością półroczną. Przedstawione dane dotyczą wyłącznie osób bezrobotnych, zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy i poszukujących pracy poprzez te urzędy. Bezrobotnym zgodnie z Ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późniejszymi zmianami), jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej (albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy), nieucząca się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) powiatowym urzędzie pracy oraz poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Stopę bezrobocia rejestrowanego obliczono jako stosunek liczby bezrobotnych zarejestrowanych do liczby cywilnej ludności aktywnej zawodowo, tj. bez osób odbywających czynną służbę wojskową oraz pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. Dane o stopie bezrobocia rejestrowanego podaje się z uwzględnieniem pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie (będących składową cywilnej ludności aktywnej zawodowo) wyszacowanych na podstawie wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2010. Dane o bezrobotnych oraz pracujących wykorzystywane do obliczania stopy bezrobocia pochodzą ze źródeł różniących się metodą zbierania, co może powodować pewne nieścisłości, zwłaszcza w przypadku stopy bezrobocia ustalanej dla powiatów. Dla bezrobotnych miejscem lokalizacji jest ich miejsce zamieszkania lub pobytu, zaś dla pracujących lokalizacja miejsca pracy. Napływ bezrobotnych oznacza liczbę osób zarejestrowanych w ciągu miesiąca, kwartału i roku w powiatowych urzędach pracy. Odpływ bezrobotnych oznacza liczbę osób, które w ciągu miesiąca, kwartału i roku zostały wykreślone z ewidencji powiatowych urzędów pracy z różnych przyczyn m.in. w związku z podjęciem pracy stałej, sezonowej, interwencyjnej lub robót publicznych, w wyniku niepotwierdzenia gotowości do pracy, podjęcia nauki, nabycia praw emerytalnych itd. Oferta pracy (wolne miejsce pracy i miejsca aktywizacji zawodowej) oznacza zgłoszenie przez pracodawcę do powiatowego urzędu pracy: co najmniej jednego wolnego miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (tj. wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilno-prawnych), w określonym zawodzie lub specjalności w celu uzyskania pomocy w znalezieniu odpowiedniego pracownika, miejsca aktywizacji zawodowej, przyjętego do realizacji, takiego jak staż, przygotowanie zawodowe dorosłych, praca społecznie użyteczna. - 2 -
W końcu I półrocza br. liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy województwa śląskiego stanowiła 9,6% bezrobotnych zarejestrowanych w kraju. W dalszym ciągu notowano niższą aniżeli w kraju stopę bezrobocia oraz niższą liczbę bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy. Bezrobocie rejestrowane według województw w I półroczu 2012 r. 1964,4 tys. bezrobotni na 1 ofertę pracy 12,4% warmińsko-mazurskie 97 92 podlaskie 12,1% łódzkie 19,2% 16,7% 77 72 podkarpackie 13,8% 16,7% świętokrzyskie 57 mazowieckie 56 48 lubelskie 15,1% 9,1% 10,0% 48 kujawsko-pomorskie 47 46 pomorskie 13,1% 13,0% 12,5% 10,2% 37 małopolskie 10,5% bezrobotni ogółem w tys. 48,0 102,0 119,6 139,6 145,1 251,5 36 dolnośląskie 15,0% 44 43 wielkopolskie lubuskie 14,8% 13,2% zachodniopomorskie 33 opolskie 25 śląskie 23 stopa bezrobocia w% 19,2% 9,1% W końcu czerwca br. województwo śląskie w porównaniu z innymi województwami charakteryzowało się: jedną z najniższych stóp bezrobocia (po województwach: wielkopolskim i mazowieckim), najwyższą ilością ofert pracy zgłoszonych do urzędów pracy, najniższą liczbą zarejestrowanych bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy. W końcu I półrocza br. liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych wyniosła 188,6 tys. i wzrosła w skali roku o 5,8% oraz w porównaniu z końcem II półrocza 2011 r. o 1,3,%. Najwięcej bezrobotnych odnotowano w miastach na prawach powiatu: Częstochowa, Sosnowiec, Bytom, Katowice oraz w powiatach: częstochowskim, żywieckim i zawierciańskim. Łącznie w wymienionych powiatach zarejestrowanych było prawie 40% ogółu bezrobotnych w województwie. -3-
Bezrobotni zarejestrowani według powiatów w I półroczu 2012 r. w tysiącach m. Częstochowa m. Sosnowiec m. Bytom m. Katowice częstochowski m. Zabrze zawierciański żywiecki będziński cieszyński m. Gliwice m. Dąbrowa Górnicza m. Bielsko-Biała tarnogórski bielski wodzisławski myszkowski m. Chorzów kłobucki m. Rybnik m. Ruda Śląska m. Tychy lubliniecki m. Jastrzębie-Zdrój gliwicki m. Jaworzno mikołowski m. Piekary Śląskie m. Siemianowice Śląskie pszczyński raciborski m. Mysłowice m. Świętochłowice rybnicki m. Żory bieruńsko-lędziński 8,2 7,7 7,6 7,6 7,3 6,9 6,6 6,3 6,1 5,5 5,3 5,0 4,8 4,8 4,5 4,1 3,9 3,7 3,5 3,5 3,4 3,2 2,9 2,9 2,9 2,8 2,8 2,6 2,4 1,9 1,6 1,3 10,6 10,4 9,9 14,3 W skali roku wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych odnotowano prawie we wszystkich powiatach, przy czym najwyższy w: Świętochłowicach (o 26,3%), Katowicach (o 17,1%) oraz powiecie kłobuckim (o 16,5%) i powiecie bielskim (o 12,7%). Spadek liczby bezrobotnych wystąpił w 7 powiatach największy w Żorach (o 16,8%) i powiecie bieruńsko-lędzińskim (o 4,4%). Stopa bezrobocia rejestrowanego według powiatów w I półroczu 2012 r. 10,2% w % 4,8 7,6 (8) 7,7 10,5 (9) 10,6 13,4 (8) Stopa bezrobocia w końcu czerwca br. wyniosła 10,2% (w kraju 12,4%). Była ona wyższa niż w końcu czerwca ub. roku o 0,5 p.proc. oraz wyższa w odniesieniu do końca grudnia ub. roku o 0,1 p.proc. Nadal utrzymuje się znaczne zróżnicowanie stopy bezrobocia w przekroju terytorialnym. Najwyższą zanotowano w powiecie myszkowskim (19,1%), natomiast najniższą w Katowicach (4,8%). W porównaniu z danymi z końca I półrocza ub. roku największy wzrost stopy bezrobocia zanotowano w Świętochłowicach (o 3,2 p.proc.), powiecie kłobuckim (o 1,7 p.proc.) i w częstochowskim (o 1,3 p.proc.). Niższą stopę bezrobocia niż przed rokiem zanotowano m.in. w Żorach (o 1,6 p.proc.) oraz w powiatach bieruńsko-lędzińskim, wodzisławskim i Jastrzębiu-Zdroju (po 0,2 p.proc.). 13,5 16,3 (6) 16,4 19,1 (5) W nawiasach podano liczbę powiatów. 4,8 7,9 10,1 12,2 14,7 19,1-4 -
Liczba bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w końcu czerwca br. wyniosła 168,4 tys. osób i w relacji do końca czerwca ub. roku wzrosła o 5,5%. Ich liczba stanowiła 89,3% bezrobotnych w województwie (89,5% przed rokiem). Udział wybranych kategorii bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w ogólnej liczbie kształtował się następująco: bez wykształcenia średniego 56,0%, długotrwale bezrobotni 46,2%, bez kwalifikacji zawodowych 29,7%, powyżej 50 roku życia 24,8%, bez doświadczenia zawodowego 23,6%, do 25 roku życia 16,6%. W porównaniu z końcem I półrocza ub. roku we wszystkich wyżej wymienionych grupach wzrosła liczba bezrobotnych, z wyjątkiem liczby bezrobotnych do 25 roku życia (spadek o 4,6%) oraz liczby osób bez doświadczenia zawodowego (spadek o 4,0%). Najwyższy wzrost dotyczył liczby osób długotrwale bezrobotnych (o 11,6%) oraz osób powyżej 50 roku życia (o 11,1%). W końcu I półrocza br. najwięcej bezrobotnych odnotowano w podregionie sosnowieckim, który skupiał 18,5% ogółu bezrobotnych. Podregion częstochowski koncentrował 16,8% bezrobotnych, a katowicki 14,0%. Najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła w podregionie bytomskim (14,8%), natomiast najniższa w tyskim (6,1%). Ponad 16% zgłoszonych ofert pracy pochodziło z urzędów pracy podregionu katowickiego. Bezrobocie rejestrowane według podregionów w I półroczu 2012 r. WYSZCZEGÓLNIENIE ogółem Bezrobotni zarejestrowani VI 2011 = 100 kobiety w % ogółu Stopa bezrobocia Bezrobotni na 1 ofertę pracy WOJEWÓDZTWO... 188615 105,8 55,6 10,2 23 podregiony: Bielski... 25949 108,8 53,1 9,6 31 Bytomski... 22225 103,0 56,5 14,8 26 Częstochowski... 31746 109,2 49,9 14,4 95 Gliwicki... 17639 101,6 57,9 9,0 15 Katowicki... 26416 111,9 56,2 7,4 20 Rybnicki... 18973 99,0 65,0 8,6 27 Sosnowiecki... 34921 104,2 54,2 13,7 20 Tyski... 10746 105,0 59,2 6,1 10 Sytuacja bezrobotnych na rynku pracy pod względem wieku, wykształcenia, stażu pracy oraz czasu pozostawania bez pracy w końcu I półrocza br. przedstawiała się podobnie jak przed rokiem. Problem braku pracy dotyczył w szczególności ludzi młodych w wieku 25-34 lata. Liczba bezrobotnych tej kategorii wyniosła 56,2 tys. i wzrosła w skali roku o 5,8%. Najmniej liczną grupę tworzyły osoby bezrobotne w wieku 60-64 lata (5,0 tys.), których liczba zwiększyła się w porównaniu z danymi w końcu I półrocza ub. roku o 26,5%. Większość rejestrujących się w urzędach pracy stanowiły osoby o niskim poziomie wykształcenia. Wykształcenie gimnazjalne i niższe posiadało 53,2 tys. a zasadnicze zawodowe 52,4 tys. bezrobotnych. W skali roku ich liczba wzrosła odpowiednio o: 5,2% i 5,7%. Wykształceniem wyższym legitymowało się 21,6 tys. bezrobotnych i ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych sukcesywnie wzrasta (o 0,5 p.proc wyższy niż przed rokiem). Najmniej bezrobotnych legitymowało się wykształceniem średnim ogólnokształcącym (18,2 tys.). - 5 -
Struktura bezrobotnych według wieku i wykształcenia według wieku według wykształcenia I VI 2011 I VI 2012 I VI 2012 I VI 2011 18,4% 16,6% 10,9% 11,4% 29,8% 29,8% 23,0% 23,0% 9,9% 9,6% 18,9% 19,8% 24 lata i mniej 27,8% 27,8% wyższe 25 34 policealne i średnie zawodowe 21,2% 20,7% 11,7% 13,1% 35 44 45 54 55 lat i więcej 28,4% 28,2% średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Biorąc pod uwagę staż pracy najbardziej zagrożone bezrobociem były osoby ze stażem 1-5 lat (39,7 tys.), których liczba w skali roku wzrosła o 6,7%. Liczne grupy tworzyły również osoby bez stażu pracy (32,3 tys.) oraz osoby ze stażem do 1 roku (32,0 tys.). Według czasu pozostawania bez pracy w trudnej sytuacji na rynku pracy były osoby pozostające bez pracy 6-12 miesięcy i 3-6 miesięcy, ich liczba w końcu czerwca br. kształtowała się odpowiednio: 42,8 tys. i 39,9 tys. osób. W porównaniu z końcem czerwca ub. roku odnotowano spadek wymienionych kategorii bezrobotnych odpowiednio o: 6,2% i 1,0%. Największy wzrost w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku odnotowano wśród bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy (o 41,8%) oraz pozostających bez pracy 12-24 miesięcy (o 17,2%). Struktura bezrobotnych według stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy według stażu pracy według czasu pozostawania bez pracy 19,0% 16,7% 9,8% 10,0% 17,1% 17,0% 16,6% 13,2% 9,3% 15,5% 15,3% 15,9% 16,4% 21,1% 20,9% 18,3% 21,2% 15,0% 13,4% I VI 2012 22,7% 22,6% 14,8% 12,7% I VI 2011 25,5% 1 rok i mniej 1 5 5 10 10 20 powyżej 20 lat bez stażu pracy 1 miesiąc i mniej 1 3 3 6 6 12 12 24 powyżej 24 miesięcy - 6 -
W ciągu I półrocza br. liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych o 2,4 tys. przewyższała liczbę wyrejestrowanych z urzędów pracy, natomiast w analogicznym okresie ub. roku liczba bezrobotnych wyrejestrowanych przewyższała liczbę zarejestrowanych w urzędach pracy (o 2,9 tys.). Bezrobotni nowo zarejestrowani i wyrejestrowani W ciągu miesiąca 35 tys. 30 25 20 15 10 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI miesiące 2011 2012 nowo zarejestrowani wyrejestrowani Liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w I półroczu br. ukształtowała się na poziomie 135,1 tys. i była mniejsza w porównaniu z I i II półroczem ub. roku odpowiednio o: 3,4% i 6,3%. Spośród nowo zarejestrowanych ponad 18% stanowiły osoby dotychczas niepracujące. Najwięcej nowych rejestracji odnotowano w styczniu (31,8 tys.), a najmniej w czerwcu (18,7 tys.). Z ewidencji urzędów pracy wykreślono w I półroczu br. 132,7 tys. osób, tj. mniej niż w analogicznym okresie ub. roku o 7,0% oraz mniej w odniesieniu do II półrocza ub. roku o 2,7%. Najwięcej osób wyrejestrowano w maju (25,9 tys.), natomiast najmniej w styczniu (16,5 tys.). Głównymi przyczynami wyłączenia bezrobotnych z ewidencji urzędów pracy były: podjęcie pracy (54,8 tys. osób) oraz niepotwierdzenie gotowości do pracy (46,9 tys. osób.). Do urzędów pracy w okresie styczeń czerwiec br. zgłoszono 51,5 tys. ofert pracy. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku ich liczba zwiększyła się o 7,9%. Większość ofert pracy pochodziła z sektora prywatnego (prawie 85%). Pracy subsydiowanej dotyczyło 31,0% ofert. Spośród wszystkich ofert pracy 18,7% dotyczyło stażu, a 6,8% prac społecznie użytecznych. W końcu czerwca br. odnotowano 8,1 tys. ofert pracy, czyli więcej niż przed rokiem o ponad 13,6%, przy czym ofert niewykorzystanych dłużej niż 1 miesiąc było 2,2 tys. (2,1 tys. przed rokiem). Na 1 ofertę pracy przypadało 23 osoby bezrobotne (25 rok temu). Najwięcej wolnych miejsc pracy pochodziło z jednostek prowadzących działalność w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe (1638), administrowanie i działalność wspierająca (1408), budownictwo (1163) oraz handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (1049). Najwięcej ofert pracy skierowanych było do osób w zawodach: pracownik do prac prostych (657), monter sprzętu gospodarstwa domowego (400), sprzedawca (287) oraz monter maszyn i urządzeń przemysłowych (250). Z przyczyn dotyczących zakładów pracy według stanu w końcu czerwca br. 45 zakładów zadeklarowało zwolnienie w najbliższym czasie 8399 osób ( 54 zakłady i 4809 pracowników przed rokiem). - 7 -
W I półroczu br. z Funduszu Pracy wydatkowano 227,6 mln zł, tj. mniej niż w analogicznym okresie ub. r. o 1,8%. Na zasiłki dla bezrobotnych przeznaczono 151,7 mln zł i kwota ta była wyższa niż przed rokiem o 7,7%. Udział wydatków na zasiłki dla bezrobotnych w ogólnej wartości środków Funduszu Pracy wyniósł 66,6% (60,8% przed rokiem). Struktura wydatków Funduszu Pracy na programy na rzecz promocji zatrudnienia w I półroczu 2012 r. koszty szkoleń prace interwencyjne roboty publiczne 3,3% 2,9% 2,8% środki na podjęcie działalności gospodarczej stypendia i składki na ubezpieczenia społeczne 34,7% 38,9% refundacja kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy 10,8% koszty kształcenia młodocianych pracowników pozostałe 3,8% 2,8% Na programy na rzecz promocji zatrudnienia i łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej wydano 64,0 mln zł (28,1% ogółu wydatków) i w stosunku do I półrocza ub. roku odnotowano spadek ich wartości o 18,9%. W porównaniu z wydatkami w I półroczu ub. roku zmniejszyły się m.in. wydatki na prace interwencyjne (o 44,7%) oraz na roboty publiczne (o 36,8%) natomiast wzrosły wydatki na prace społecznie użyteczne (o 22,8%) oraz koszty szkoleń (o 13,1%). Opracowanie Iwona PUDO Skład komputerowy, wykresy Monika LICHOTA-CZAPLA Ś l ą s k i O ś r o d e k B a d a ń R e g i o n a l n y c h Katowice, sierpień 2012-8 -