Z A W A R T O Ś Ć O P R A C O W A N I A I. Opis techniczny 1. Podstawa opracowania. 2. Zakres opracowania. 3. Opis stanu istniejącego. 4. Opis instalacji projektowanej. 5. Zabezpieczenie instalacji. 6. Izolacja termiczna. 7. Montaż, próby i odbiór instalacji. 8. Uwagi końcowe. 9. Załączniki Załącznik nr 1 dobór i obliczenia sprawdzające urządzeń zabezpieczających - Karta katalogowa istn. pompy MAGNA 32-120F - wyniki ogólne, - zestawienie współczynników przenikania ciepła U - zestawienie strat ciepła - Informacja o obiekcie wydana przez ZEC Wola z dn. 14.04.2010 r. - Protokół założeń eksploatacyjnych SPEC - Oświadczenie projektanta i sprawdzającego - Stwierdzenia przygotowania zawodowego projektanta - Zaświadczenie o członkowstwie w izbie budowlanej projektanta - Stwierdzenia przygotowania zawodowego sprawdzającego - Zaświadczenie o członkowstwie w izbie budowlanej sprawdzającego II. Rysunki. - sytuacja rys. nr 1 - rzut piwnic rys. nr 2 - rzut parteru rys. nr 3 - rzut piętra I rys. nr 4 - rzut piętra II rys. nr 5 - rzut piętra III rys. nr 6 - rozwinięcie instalacji c.o. rys. nr 7
OPIS TECHNICZNY do projektu wymiany instalacji centralnego ogrzewania w wielorodzinnym budynku mieszkalnym, Warszawa, ul. Żelazna 81. 1. Podstawa opracowania. - umowa z Inwestorem, - dane techniczne obiektu wydane przez ZEC - protokół ogólnych założeń techniczno-eksploatacyjnych dla instalacji c.o., ciepła technologicznego i ciepłej wody zasilanych z węzłów indywidualnych, SPEC - inwentaryzacja instalacji centralnego ogrzewania na potrzeby projektu. - bilans ciepła w oparciu o straty ciepła budynku, - projekt modernizacji węzła cieplnego - audyt energetyczny - dane wyjściowe do projektu opracowane przez inwestora - obowiązujące normy i przepisy, m.in.: PN-99/B-02414 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi. Wymagania.. PN-93/C-04607 Woda w instalacjach ogrzewania PN-91/B-02420 Odpowietrzanie instalacji ogrzewań wodnych. PN-82/B-02403 Temperatury obliczeniowe zewnętrzne PN-EN 215:2002 Termostatyczne zawory grzejnikowe. Wymagania i badania PN-EN 442-1:1999 Grzejniki. Wymagania i warunki techniczne PN-EN 442-20:1999 Grzejniki. Moc cieplna i metody badań PN-EN ISO 6946:1999 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczeń PN-EN ISO 13789:2001 Właściwości cieplne budynków. Współczynnik strat ciepła przez przenikanie. Metoda obliczeń PN-EN ISO 13370:2001 Właściwości cieplne budynków. Wymiana ciepła przez grunt. Metoda obliczeń PN-83/B-03430 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użytecznośc ipublicznej. Wymagania wraz ze zmianami PN-83/B- 03430/Az3:2000 PN-EN ISO 14683:2000 Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i orientacyjne PN-EN 12828:2006 Instalacje grzewcze w budynkach. Projektowanie wodnych instalacji centralnego ogrzewania PN-EN 12831:2006 Instalacje grzewcze w budynkach. Metoda obliczania obciążenia cieplnego Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008r, zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 2
2. Zakres opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt wymiany instalacji centralnego ogrzewania. Opracowanie zawiera obliczenie strat ciepła, dobór grzejników, armatury, regulację hydrauliczną oraz obliczenia sprawdzające urządzeń w węźle cieplnym. W oparciu o protokół założeń eksploatacyjnych SPEC zmieniono parametry wody instalacyjnej z 80/55o C na 75/50oC, zastosowano zawory termostatyczne przygrzejnikowe firmy Danfoss, zawory podpionowe odcinające ASV-M współpracujące z automatycznymi zaworami równoważącymi ASV-PV. Jako elementy grzejne zastosowano grzejniki stalowe płytowe typu PURMO oraz do łazienek grzejniki drabinkowe, firmy PURMO. Projektuje się instalacje hermetyczną z zastosowaniem automatycznych odpowietrzników i zamkniętego naczynia wzbiorczego. W zakres opracowania nie wchodzą obliczenia i dobór urządzeń węzła cieplnego. 3. Opis stanu istniejącego. Źródłem ciepła dla budynku obecnie jest miejska sieć cieplna. Budynek objęty niniejszym opracowaniem zasilany jest z indywidualnego węzła cieplnego zlokalizowanego w piwnicy budynku, zmodernizowanego w 2009r. Dane ogólne obiektu: Rok budowy 1920 r kubatura budynku - 7652 m 3 Budynek wykonany jest w technologii tradycyjnej, częściowo ocieplony. Ilość kondygnacji mieszkalnych 3 + parter z lokalami usługowymi Budynek całkowicie podpiwniczony. Zapotrzebowanie ciepła wg danych ZEC (stan istniejący) 122,1 kw Parametry instalacji istniejącej wg danych ZEC - 80/55 C W piwnicach zlokalizowano pomieszczenia gospodarcze (komórki lokatorskie), węzeł cieplny, wlot wody i gazu oraz zaplecze lokalu gastronomicznego. Instalacja została wykonana jako jednostrefowa, pompowa, dwururowa z rozdziałem dolnym centralnym odpowietrzeniem za pomocą sieci przewodów i naczyń odpowietrzających. Zabezpieczenie instalacji poprzez naczynie przeponowe REFLEX N 250. Przewody zasilające poziome są rozprowadzone wzdłuż ścian zewnętrznych, pod stropem piwnic. Przewody są izolowane watą szklaną pod płaszczem gipsowo - klejowym. Piony wraz z gałązkami grzejnikowymi prowadzone są pod tynkiem lub po wierzchu. Instalacja wykonana została z rur stalowych czarnych o połączeniach spawanych. Armatura wbudowana w instalację : - zawory odcinające gwintowane -skośne - zawory grzejnikowe-zwykłe. Elementami grzejnymi są grzejniki żeliwne członowe różnych typów, członowe aluminiowe. Zabezpieczenie instalacji stanowi naczynie wzbiorcze zamknięte, zamontowane w węźle cieplnym. Budynek posiada oprócz instalacji c.o. również instalacje wod-kan., cw z indywidualnych 3
podgrzewaczy i gazową. Istniejącą instalację centralnego ogrzewania należy zdemontować. Lokale mieszkalne powstały z adaptacji pomieszczeń hotelu pracowniczego, poprzez indywidualną adaptacje pomieszczeń przez lokatorów. 4. Opis instalacji projektowanej. Projektuje się instalację centralnego ogrzewania z rozdziałem dolnym, dwururowa, pompową, jednostrefowa z indywidualnym odpowietrzeniem, zasilaną z istniejącego węzła cieplnego. Parametry pracy instalacji Ciśnienie dyspozycyjne na rozdzielaczach Zapotrzebowanie ciepła na cele c.o. Pojemność wodna instalacji 75/50 o C 25 kpa 100,673 kw 945,0 l Podstawą przyjęcia wartości zapotrzebowania na moc cieplną dla budynku są obliczenia strat ciepła wykonane programem Audytor OZC, uwzględniające adaptację pomieszczeń oraz częściowe dopcieplenie budynku. Zestawienie wyników obliczeń stanowią załączniki do projektu. Instalacja została zaprojektowana z rur fusiotherm-stabi PN 20 (SDR 7,4) z perforowaną wkładką aluminiową, Tmax = 90 0 C, Przewody poziome należy prowadzić pod stropem piwnic ze spadkiem min.3 w kierunku rozdzielaczy, w miejscach pokazanych w graficznej części opracowania. Piony prowadzić po wierzchu ścian. Wszystkie odsadzki pionów na kondygnacjach użytkowych zaizolować i obudować. Z uwagi na wydłużanie się przewodów na skutek zmian temperatur projektuje się : - przewody poziome z wykorzystaniem samokompensacji, - przewody pionowe - łącząc piony z przewodami poziomymi ramionami kompensacyjnymi o dł. min. 1,5 m. Rozmieszczenie punktów stałych podano w części rysunkowej projektu. W najwyższych punktach przewodów zasilających przewidziano odpowietrzenia, w najniższych odwodnienia - zawory spustowe ze złączką do węża. Przejścia przewodów przez ściany wykonać należy w tulejach ochronnych z PVC, PP, PE lub stali o średnicy dwukrotnie wiekszej od nominalnej srednicy przewodu.wolną przestrzeń należy wypełnić materiałem nieagresywnym, elastycznym lub pozostawić pustą. Rura ochronna powinna być dłuższa od grubości stropu lub ściany o minimum 2 cm. Odpowietrzenie instalacji projektuje się jako odpowietrzenie miejscowe - odpowietrzniki automatyczne montowane na pionach. Przed odpowietrznikiem montować filtry. Projektowane grzejniki stalowe, płytowe typu PURMO oraz drabinkowe typu Santorini PURMO (montowane w łazienkach). Wielkości i usytuowanie grzejników pokazano w graficznej części opracowania. Grzejniki z pionami należy łączyć gałązkami o długości przewodu zasilającego min. 0,5 m. Wszystkie grzejniki należy wyposażyć w zawory termostatyczne z nastawą wstępną typu RA-N-P 4
firmy DANFOSS i głowice termostatyczne. Głowice zaworów termostatycznych w trakcie eksploatacji muszą być bezwzględnie odsłonięte (czujnik temperatury znajduje się w głowicy). Na gałązkach powrotnych, na życzenie inwestora, projektuje się montaż powrotnych zaworów odcinających typu RLV-P firmy Danfoss, umożliwiające awaryjne odcięcie i spust wody z grzejnika bez konieczności ingerencji w pozostałą część instalacji centralnego ogrzewania. Materiały stosowane w instalacji : - rozdzielacze c.o stalowe, DN 100, l 0,9 m ( istniejące) - przewody - rury z polipropylenu zgrzewanego PN 20 z wkładka aluminiową, typu STABI - grzejniki grzejniki płytowe PURMO oraz grzejniki łazienkowe drabinkowe PURMO. - armatura:- zawory grzejnikowe termostatyczne typu RA-N-P firmy DANFOSS, wyposażone w głowice termostatyczne typu RAW 5116 oraz RA 2920 w pomieszczeniach ogólnodostępnych. - odcinające zawory grzejnikowe powrotne typu RLV-P firmy DANFOSS, - zawory odcinające - kulowe, spawane PN 0,6 MPa t=120 C, montowane przy rozdzielaczach w węźle cieplnym, - na podstawie pionów na zasileniu zawory odcinające ASV-M, a na powrocie,automatyczne zawory równoważące, ASV-PV G 25 firmy Danfoss, zawory połaczone kapilarą - zawory spustowe PN 0,6 MPa t = 120 C, - odpowietrzniki automatyczne z zaworami odcinającymi DN15 montowane na pionach - komplet armatury kontrolno-pomiarowej na rozdzielaczach instalacji c.o. (manometry 0-0,6 MPa 2 szt., termometr rtęciowy 0-200 o C 1 szt., termometry rtęciowe 0-100 o C 2 szt.) prod. KFM, - filtry pod odpowietrznikami na pionach Wszystkie stosowane materiały muszą posiadać wymagane certyfikaty zgodności, aprobaty techniczne oraz deklaracje zgodności. Kompensacja Wydłużenia termiczne przewodów rozprowadzajacych będą kompensowane przez ich uklad. Przy każdym odejściu od pionu należy wykonac punkt stały usytuowany pod trójnikiem. Maksymalne odległości pomiedzy podporami przesuwnymi montowanymi na odcinkach poziomych przedstawia tabela: Średnica zewnętrzna Dz Maksymalne odległości pomiędzy podporami przesuwnymi Mm cm 20 100 25 120 32 125 40 145 5
50 150 63 180 Maksymalne odległości pomiedzy podporami przesuwnymi montowanymi na pionach przedstawia tabela: Średnica zewnętrzna Dz Maksymalne odległości pomiędzy podporami przesuwnymi Mm cm 20 110 25 120 32 140 40 160 50 180 63 200 Regulacja hydrauliczna. Regulację hydrauliczną projektuje się zaworami termostatycznymi z nastawą wstępną w obiegach grzejnikowych oraz automatycznymi zaworami równoważącymi połączonymi kapilarą Regulacja nastaw zaworów termostatycznych - po wypłukaniu instalacji, co powinno być potwierdzone przez inspektora nadzoru wpisem do dziennika budowy. 5. Zabezpieczenie instalacji. Instalacja będzie zabezpieczona poprzez naczynie przeponowe wg załącznika nr 1. Na termostacie bezpieczeństwa STW 5343-4 nastawa 80 o C. 6. Izolacja termiczna. Przewody poziome oraz piony (8, 6,11,17) należy zaizolować otuliną rurową Thermaflex FRZ Zalecane grubości otulin wg Rozp.Min.z 6.listopada 2008r,Srednica zewnętrzna Dz Mm 6 Grubość warstwy izolacyjnej mm 20 20 25 20 32 25 40 30 50 30 63 42
7. Montaż, próby i odbiór instalacji. Całość robót należy wykonać zgodnie z: - Wytycznymi Techniczno-Eksploatacyjnymi SPEC, - Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru instalacji grzewczych zeszyt 6, maj 2003 wyd. COBRTI INSTAL Ponadto należy przestrzegać następujących zasad: - w czasie wykonywania próby szczelności połączonej z płukaniem zładu wszystkie zawory grzejnikowe i przelotowe muszą znajdować się w położeniu całkowitego otwarcia, naczynie wzbiorcze musi być odłączone - z uwagi na dużą wrażliwość na zanieczyszczenia mechaniczne zaworów termostatycznych cała instalacja musi być wypłukana szczególnie starannie. Instalacje c.o. z zaworami termostatycznymi należy nawadniać wodą uzdatnioną o jakości zgodnej z PN-93/C-04601. Próbę szczelności należy wykonać przed izolacją przewodów. Wszelkie próby (zwłaszcza próbę ciśnieniową) instalacji należy przeprowadzać przy odłączonym naczyniu wzbiorczym (p pr = 5 bar). Próbę należy przeprowadzić dokładnie wg wytycznych producenta zawartych w poradniku fusiotherm firmy Aquatherm. 8. Uwagi końcowe: 9.1. W związku z istniejącymi instalacjami krytymi w ścianach wszelkie przebicia należy wykonywać ze szczególną ostrożnością. Roboty należy prowadzić przestrzegając przepisy ppoż.i bhp. 9.2. Istniejące wnęki grzejnikowe należy przystosować do wymiarów nowych grzejników lub zamurować i grzejnik wieszać na ścianie. 9.3. Po zakończeniu robót montażowych należy wykonać naprawy ścian, stropów oraz uszkodzeń pokryć malarskich i podłóg. 9.4. Obliczenia hydrauliczne instalacji c.o. dołączono do egzemplarza archiwalnego. 9.5. Dobór powierzchni grzejników uwzględnia zmianę parametrów instalacji oraz rezerwę 10-15% powierzchni ogrzewalnej (wymóg SPEC). 9.6. Dopust wody uzdatnionej do instalacji c.o. (rozdzielacz powrotny) należy wykonać w pomieszczeniu węzła cieplnego.na dopuście należy zamontować wodomierz JS 1,5 DN15 (Q n = 1,5 m 3 /h) oraz zawór antyskażeniowy DN15 typu EA 291NF. 9.7. Montaż grzejników innego typu niż projektowane bez uzgodnienia z projektantem - na odpowiedzialność Inwestora. 9.8. Przeponowe naczynie wzbiorcze należy włączyć do rozdzielacza powrotnego instalacji c.o. 9.9. Z uwagi na układ instalacji (kilka pionów w jednym lokalu) rozliczenie indywidualne lokatorów możliwe jest jedynie przy pomocy podzielników kosztów montowanych na grzejnikach. 9.10. Niedopuszczalne jest samowolne zwiększanie, zmniejszanie lub eliminacja powierzchni ogrzewalnej z uwagi na wpływ na temperatury wewnętrzne pomieszczeń przyległych oraz regulację instalacji c.o. Jednocześnie właściwe wielkości grzejników pozwolą na prawidłowe indywidualne rozliczenie kosztów ogrzewania (podzielniki) w poszczególnych lokalach. 7
9.11.Inwestor zobowiązany jest zapewnić użytkownikom instalacji c.o. informację na temat zasad działania zaworów termostatycznych i warunków eksploatacji instalacji wyposażonej w zawory termostatyczne. 9.12.Głowice termostatyczne montowane w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej wynoszącej 20 o C lub więcej muszą mieć blokadę, aby nie był możliwy spadek temperatury wewnątrz poniżej 16 o C. 9.13. Na klatce schodowej zamontować głowice termostatyczne posiadajace zabezpieczenie przed kradzieżą i zniszczeniem. 8
Załącznik nr 1 Dobór i obliczenia sprawdzające urządzeń zabezpieczających. Naczynie wzbiorcze: Zabezpieczenie instalacji projektuje się naczyniem wzbiorczym przeponowym zlokalizowanym w pomieszczeniu węzła cieplnego przy założeniu kompletnej hermetyzacji instalacji c.o., którego dobór dokonano wg PN-EN 12828:2006 Pojemność całkowita zładu c.o. V = 0,945 m 3, Wysokość hydrostatyczna instalacji c.o. h = 17,0 m Ciśnienie statyczne p st = ρ 10 x gxh/1x 10 5 = 999,7x9,81x17/1x10 5 = 1,67 bar Ciśnienie poduszki gazowej ( minimalne) P o = 1,67 + 0,3 = 1,97 bar Cisnienie końcowe ( maksymalne) P e = 5,0 bar 0,5 bar = 4,5 bar - gęstość wody przy temp. 10 o C - ρ = 999,7 kg/m 3 - gęstość wody instalacyjnej przy temp. 75 oc - ρ = 974,8 kg/m 3 - ubytki wody instalacyjnej - E = 0,5 % - przyrost objętości wody przy ogrzaniu do 75 o C - v = 0,0256 kg/m 3 Objętość rozszerzona naczynia wzbiorczego V e = V x v = 945 x 0,0256 = 24,19 dm 3 Rezerwa wody V wr = 0,05 V = 0,005 x 945 = 4,7 dm 3 Wspólczynnik ciśnieniowy naczynia wzbiorczego D f = =, = 2,17,, Minimalna pojemność naczynia wzbiorczego V Nmin = ( V e + V wr ) x D f = 28,89 x 2,17 = 62,69 dm 3 Dobrano naczynie wzbiorcze typu N 100 (p max = 6,0 bar) firmy Reflex o całkowitej pojemności 100 dm 3. Naczynie wzbiorcze należy podłączyć w pomieszczeniu węzła cieplnego do rozdzielacza powrotnego instalacji c.o. stosując się do wytycznych producenta naczynia wzbiorczego za pomocą rury wzbiorczej DN25. Istniejące naczynie wzbiorcze może pozostać. Dobór zaworu bezpieczeństwa: - wg PN-B-02414:1999 Ciśnienie dla przyłacza sieciowego Ciśnienie początku otwarcia zaworu bezpieczeństwa p2 = 16 bar p1 = 5 bar ρ = 941kg/m3 Gęstość wody sieciowej Dopuszczalny współczynnik wypływu α c = 0,36 Współczynnik zależny od róznicy ciśnień b = 2 Powierzchnia przekroju poprzecznego jednej rurki wężownicy: 9
- wymiennik ciepła płytowy A = 1*10-4 d = 54 M α p ρ C M = 447,3 b A ( p1 p) ρ 1 M = 447,3 x 2 x 10-4 x ( 16 5) 941 M = 9,1 kg/s d o = 4,55 54 0,36 5 941 = 23,17 mm: Dobrano dwa membranowe zawory bezpieczeństwa DN 11/4 SYR typu 1915, d o = 27 mm, które należy zamontować na rurze wylotowej (zasilającej instalację wewnętrzną) z istniejącego wymiennika c.o. Ciśnienie otwarcia zaworu 5,0 bar. Sprawdzenie istniejącej pompy obiegowej: W węźle cieplnym zainstalowana jest pompa obiegowa Magna 32-120F Wymagane parametry pompy Opory wymiennika 19,10 kpa Opory instalacji w węźle 4,28 kpa Opory instalacji 25,0 kpa Σ = 48,38 kpa Wymagana wydajność pomy obiegowej G co 1,15 100,673 1000 3600 = = 4,08 t/h 4186 ( 75 50) 974, 8 Wymagana wysokość podnoszenia pompy H p = 1,1 x 48,38 = 53,2 kpa Istniejąca pompa spełnia warunki pracy nowej instalacji, (w.g załączonej charakterystyki) 10