RAPORT przygotowany przez P.R.E.S.C.O. GROUP SA Lipiec 2014 1
Spis treści Wprowadzenie... 3 Dług chcę, czy muszę?... 4 Mam dług mam problem?... 5 Długi do remontu... 6 Z długiem w świat... 7 Dzieci ważniejsze niż pieniądze... 8 Auto (za) własne czy pożyczone?... 9 Metodologia... 10 Kontakt... 11 2
Wprowadzenie Szanowni Państwo, niniejszym przekazuję na Państwa ręce drugi już raport Wydatki kontrolowane przygotowany przez P.R.E.S.C.O. GROUP. Opracowanie to ma służyć nakreśleniu skali zjawiska zadłużenia w naszym społeczeństwie ze szczególnym naciskiem na problem zaległych zobowiązań, a przy okazji zbadać, jak Polacy zamierzają zaciągać pożyczki i kredyty w kolejnych miesiącach roku. Raport ten prezentujemy wraz z rozpoczynającymi się wakacjami. To bardzo dobry czas, by rozplanować finanse do końca roku, tym bardziej, że okres letni szczególnie sprzyja zwiększonym wydatkom. Z naszego raportu wynika, że ponad 980 tys. Polaków zamierza jeszcze w tym roku zaciągnąć kredyt lub pożyczkę, a kolejne 3,2 mln się nad tym zastanawia. Zadłużeniem planują sfinansować różne wydatki remont mieszkania, zakup własnego lokum, nowy samochód, wyjazdy czy nawet jedzenie. Wsparcie domowego budżetu ze środków zewnętrznych jest oczywiście rzeczą naturalną i nieraz umożliwia podniesienie standardu życia. Niemniej jednak zawsze powinno iść w parze z umiejętnym i racjonalnym gospodarowaniem pieniędzmi, by później nie musieć stawić czoła finansowym kłopotom. Warto o tym pamiętać również planując wydatki na lato, tym bardziej, że nierzadko z końcem wakacji większe zapotrzebowanie na gotówkę nie mija, bo wtedy do głosu dochodzą nowe potrzeby, jak choćby edukacja dziecka. Dane z raportu P.R.E.S.C.O. GROUP pokazują, że kredyty dotyczą już 61% Polaków, pożyczki 56%, a karty kredytowe - 55% naszych rodaków. Tym samym, problem zadłużenia dotyczy ponad połowy Polaków. Bywa, że takie osoby nie tylko nie spłacają swoich pożyczek terminowo, ale często zalegają ze spłatą zadłużenia dłużej niż 2 miesiące. Odnosi się to do połowy osób posiadających zaległości w spłacie kredytu, 67% zalegających ze spłatą zadłużenia na karcie kredytowej czy 43% osób niespłacających terminowo pożyczki. Dlatego tak ważna jest konieczność edukacji w zakresie planowania własnych wydatków. Mam więc nadzieję, że lektura raportu Wydatki Kontrolowane pozwoli naświetlić zjawisko zadłużenia i przyczyni się do szerzenia wiedzy na temat racjonalnego zarządzania domowym budżetem. Z poważaniem, Wojciech Andrzejewski Wiceprezes zarządu P.R.E.S.C.O. GROUP SA 3
Dług chcę, czy muszę? Ponad 980 tys. Polaków zamierza zaciągnąć jeszcze w tym roku kredyt lub pożyczkę, a 3,2 mln nadal się waha wynika z badań przeprowadzonych przez TNS Polska na zlecenie P.R.E.S.C.O. GROUP w ramach programu edukacyjnego Wydatki Kontrolowane. Połowa planujących pożyczyć pieniądze w tym roku zamierza je przeznaczyć na cele mieszkaniowe, w tym 43% na remont, a 7% na zakup mieszkania lub domu. Blisko co szósty Polak (17%) planuje zaciągnięcie jeszcze w tym roku długu na zakup samochodu, 13% chce w ten sposób sfinansować wydatki na dzieci, a 7% na podróże. Aż co dziesiąty Polak planujący wziąć kredyt lub pożyczkę w tym roku zamierza ją przeznaczyć na jedzenie. Ponad połowa Polaków posiadających zadłużenie zalega z jego spłatą (53%). Spośród osób planujących wziąć pożyczkę w tym roku więcej niż co czwarty (27%) ma już dług. Zadłużonych jest już 31% Polaków planujących wziąć kredyt lub pożyczkę na remont domu lub mieszkania, co drugi planujący zadłużyć się na podróże oraz co czwarty Polak, który zamierza jeszcze w tym roku pożyczyć pieniądze na wydatki związane z dziećmi. Długi posiada także aż 67% Polaków planujących w tym roku wziąć pożyczkę na jedzenie. Osoby w wieku 20-29 lat zamierzają dwukrotnie częściej zaciągnąć kredyt lub pożyczkę w tym roku niż statystyczny Polak. Najrzadziej będą zadłużać się w tym roku osoby powyżej 60 roku życia (zaledwie 0,5%) Dług na jedzenie zamierza zaciągnąć w tym roku ponad 98 tys. osób: 33% zamierza pożyczyć do 500 zł, a kolejne 33% do 1 tys. zł. Aż 2/3 planujących zadłużenie na ten cel z pożyczki zamierza sfinansować większość wydatków na żywność, a jedna trzecia około połowy. 4
Mam dług mam problem? Kwestia posiadania kredytów dotyczy ponad 61% Polaków, a pożyczek 43%. Niestety, 7% posiadaczy pożyczek nie spłaca ich w terminie (blisko co druga osoba ma zaległości przekraczające 2 miesiące). Zaległości w spłatach ma też 6% posiadaczy kredytów (50% zalega ponad 2 miesiące). Na czas nie dokonuje spłat też 3% posiadaczy kart kredytowych (67% zalega ponad 2 miesiące), 2% posiadaczy ubezpieczeń (50% powyżej 2 miesięcy) oraz 2% korzystających z najmu lub dzierżawy (połowa z nich ma zaległości w płatnościach starsze niż 2 miesiące). Polacy zalegają też z płatnościami za bieżące usługi. Wśród płacących czynsz za mieszkanie 7% nie reguluje go terminowo. W tej grupie 57% ma zaległości starsze niż 2 miesiące. Nieco rzadziej Polacy zalegają z płatnościami za usługi telekomunikacyjne jak telefon i internet (4% zalega z płatnościami, z tego 25% ponad 2 miesiące) oraz za opłaty za telewizję kablową i satelitarną (z płatnościami zalega 3% korzystających z tych usług, z tego co trzeci powyżej 2 miesięcy). Opłat za prąd, gaz, olej opałowy, wodę, ścieki, ciepło nie płaci terminowo 5% użytkowników tych mediów, a co piąty z nich ma zaległości na okres dłuższy niż 2 miesiące. Zadłużenie na jedzenie ma 650 tys. Polaków. Aż 89% z nich zalega z jego spłatą. Zazwyczaj jednak są to niezbyt wysokie kwoty. Blisko co czwarty posiadający przeterminowane zadłużenie na jedzenie zalega do 200 zł, a dwie trzecie (65%) do 500 zł. W grupie tej rzadziej niż co piąty ma przeterminowany dług na żywność w wysokości powyżej 2 tys. zł. Zaległości w spłatach ma 47% osób, które posiadają kredyt lub pożyczkę zaciągnięte na remont domu, 30% zadłużonych na zakup mieszkania lub domu i co drugi zadłużony na zakup samochodu. Przeterminowany dług ma też zdecydowana większość osób (80%), które zaciągnęły kredyt lub pożyczkę na podróże. Ze spłatą zadłużenia zalegają również trzy na cztery osoby, które wzięły kredyt lub pożyczkę na leczenie dziecka, 86% posiadających zadłużenie na ubrania lub buty dla dziecka i około połowy posiadających dług na jego edukację. 5
Długi do remontu Co drugi Polak planujący wziąć pożyczkę w tym roku, zamierza się zadłużyć na cele mieszkaniowe (50%). W sumie zaciągnąć pożyczkę na ten cel planuje 490 tys. Polaków. Zdecydowana większość z nich zamierza zadłużyć się na remont (87%), a 13% na zakup domu lub mieszkania. Częściej niż co czwarty (27%) Polak, który zamierza pożyczyć w tym roku pieniądze na wydatki mieszkaniowe, ma już jednak dług. Co więcej nierzadko ma z nim problem. Aż 47% osób, które posiadają kredyt lub pożyczkę na remont domu, zalega ze spłatą. Dotyczy to także 30% posiadających zadłużenie na zakup mieszkania lub domu. Wśród osób posiadających przeterminowane zadłużenie na zakup własnego lokum aż 45% zalega na kwotę powyżej 10 tys. zł, zaś po 28% osób ma zaległości do 1 tys. zł oraz do 5 tys. zł. Na znacznie niższe kwoty zalegają osoby posiadające zadłużenie na remont mieszkania lub domu. Wśród osób mających przeterminowany dług zaciągnięty na ten cel, blisko co trzecia (30%) zalega na kwotę do 500 zł, a ponad połowa (56%) do 2 tys. zł. Zaledwie 4% zalegających ze spłatą kredytu lub pożyczki zaciągniętej na remont mieszkania lub domu, ma przeterminowane zadłużenie na kwotę powyżej 10 tys. zł. Osoby planujące zadłużyć się w tym roku na remont swoich czterech kątów, chcą zazwyczaj, by pożyczone pieniądze pokryły większość (46%) lub całość (15%) kosztów. Rzadziej niż co czwarty chce z kredytu lub pożyczki sfinansować około połowy wydatków na remont, a tylko 15% - mniejszą ich część. Na jaką kwotę Polacy zalegają z zadłużeniem na remont mieszkania/domu? Powyżej 10 tys. zł 4% Powyżej 5 tys. zł do 10 tys. zł 17% Powyżej 2 tys. zł do 5 tys. zł 22% Powyżej 1 tys. zł do 2 tys. zł Powyżej 500 zł do 1 tys. zł 13% 13% Powyżej 200 zł do 500 zł 17% Do 200 zł 13% Źródło: TNS Polska na zlecenie P.R.E.S.C.O. GROUP 6
Z długiem w świat Ponad 65 tys. Polaków zamierza jeszcze w tym roku zaciągnąć kredyt lub pożyczkę na podróże. Połowa z tych osób ma już dług. Wśród planujących się zadłużyć na podróże do końca tego roku, niemal wszyscy chcą przeznaczyć co najmniej część pożyczonych środków na wyjazd dziecka. Blisko połowa (43%) zamierza z kolei sfinansować z kredytu wyjazd rodzinny. Obecnie zadłużenie na cele związane z podróżowaniem posiada blisko 164 tys. Polaków. Około 60% z nich posiada kredyty lub pożyczki zaciągnięte na wyjazd bez dzieci, a blisko 40% - na wyjazdy rodzinne. Spośród osób planujących wziąć pożyczkę jeszcze w tym roku 7% zamierza się zadłużyć na podróże Prawie 80% Polaków pożyczających pieniądze na podróże, nie reguluje tych zobowiązań w terminie. Niemal każdy badany posiadający zadłużenie na wyjazd z rodziną, ma zaległości w jego spłacie. Dotyczy to także 67% posiadających pożyczkę na wyjazd bez dzieci. Wysokość przeterminowanego zadłużenia na podróże wynosi zazwyczaj do 2 tys. zł przy wyjazdach bez dzieci, w przypadku długów na wycieczki rodzinne - nierzadko sięga 10 tys. zł. 7
Dzieci ważniejsze niż pieniądze Co ósmy (13%) Polak planujący wziąć kredyt lub pożyczkę w tym roku, zamierza się zadłużyć na wydatki związane z dziećmi. Oznacza to, że zadłużenie na dzieci zamierza zaciągnąć w tym roku ponad 130 tys. osób. Tegoroczne pożyczki na ten cel będą przeznaczone przede wszystkim na wyjazdy najmłodszych (50%). Pozostałe osoby planujące się zadłużyć w tym roku na wydatki na dzieci zamierzają zazwyczaj spożytkować pozyskane w ten sposób środki na zakup wyprawki do szkoły lub na studia (podręczniki, zeszyty i inne artykuły szkolne) czy Co czwarty Polak, który planuje się zadłużyć na wydatki związane z dziećmi, ma już dług edukację pociechy (zajęcia dodatkowe, korepetycje, niepubliczna szkoła, prywatna uczelnia itp.) - w każdym przypadku jest to po ok. 25%. Obecnie zadłużenie na sprawy związane z dziećmi ma blisko 330 tys. Polaków. Zdecydowana większość z nich posiada zadłużenie zaciągnięte na zakup ubrań lub butów dla dziecka (70%), 40% na leczenie dziecka, a co piąty na wyprawkę do szkoły lub na studia. Co piąta osoba posiadająca zadłużenie na wydatki dla swojej pociechy finansowała pozyskanymi w ten sposób środkami edukację dziecka. Na jakie wydatki związane z dziećmi Polacy posiadają zadłużenie? 70% 40% 20% 20% wyprawkę dla dziecka do szkoły, na studia (podręczniki, zeszyty i in. artykuły szkolne) leczenie dziecka na ubrania\buty dla dziecka edukację dziecka (zajęcia dodatkowe, korepetycje, niepubliczna szkoła, prywatna uczelnia itp.) Źródło: TNS Polska na zlecenie P.R.E.S.C.O. GROUP Niestety, osoby decydujące się wziąć kredyt lub pożyczkę na wydatki związane z dziećmi, mają często problemy z regulowaniem takiego zadłużenia. Obecnie 75% posiadających dług na leczenie dziecka zalega z jego spłatą, dotyczy to też zdecydowanej większości mających zadłużenie na ubrania lub buty dla dziecka (86%) i połowy posiadających dług na edukację dziecka. 8
Auto (za) własne czy pożyczone? Co szósty Polak, który zamierza wziąć w tym roku kredyt lub pożyczkę, planuje przeznaczyć ją na zakup samochodu. W sumie zaciągnąć zobowiązanie na ten cel chce blisko 164 tys. Polaków. Z tych środków zamierzają sfinansować całość (60% planujących wziąć kredyt lub pożyczkę na samochód) lub większość kosztów zakupu auta (40%). Niespełna dwie trzecie osób (60%) planujących zadłużyć się na nowy samochód zamierza zaciągnąć kredyt lub pożyczkę do kwoty 10 tys. zł, zaledwie co piąty (20%) powyżej 10 tys. zł. Na jaką kwotę planuje Pan\Pani wziąć pożyczkę\kredyt w tym roku na zakup samochodu? 40% 20% 20% 20% Powyżej 500 zł do 1 tys. zł Powyżej 5 tys. zł do 10 tys. zł Powyżej 10 tys. zł Jeszcze nie wiem Źródło: TNS Polska na zlecenie P.R.E.S.C.O. GROUP Finansowanie zakupu samochodu z pożyczki lub kredytu pozwala szybko cieszyć się z wymarzonego pojazdu, nierzadko bywa jednak źródłem problemów. Obecnie co drugi (50%) mieszkaniec naszego kraju posiadający dług na zakup auta zalega z jego spłatą. Niemal co trzeci (29%) niepłacący w terminie zadłużenia na zakup samochodu zalega z tego tytułu powyżej 10 tys. zł. W większości są to jednak kwoty znacznie niższe. Do 1 tys. zł zalega 28% posiadających przeterminowane zadłużenie na samochód, a do 5 tys. zł ponad połowa (57%). 9
Metodologia Niniejszy raport został opracowany przez P.R.E.S.C.O. GROUP w ramach programu edukacyjnego Wydatki Kontrolowane. Program ten ma na celu szerzenie wiedzy z zakresu planowania domowego budżetu, oszczędzania oraz unikania nadmiernego zadłużania się. W raporcie wykorzystano dane pochodzące z badań opinii publicznej typu omnibus przeprowadzonych przez TNS Polska na zlecenie P.R.E.S.C.O. GROUP. Badanie Zadłużenia Polaków zostało zrealizowane w maju br. na ogólnopolskiej reprezentatywnej grupie 1000 mieszkańców Polski w wieku co najmniej 15 lat. 10
Kontakt Katarzyna Galant Dyrektor Działu Komunikacji P.R.E.S.C.O. GROUP e-mail: pr@presco.pl tel.: 22 697 64 55 Kinga Szkutnik Practum Consulting e-mail: kinga.szkutnik@practum.pl tel.: 609 884 480 Joanna Milewska Practum Consulting e-mail: joanna.milewska@practum.pl tel.: 605 866 166 Anna Omelańska Practum Consulting e-mail: anna.omelanska@practum.pl tel.: 666 366 188 11