N a s z e D ł u g i A. D Nasze Długi - główne wyniki badań. Próba badawcza

Transkrypt

1 N AS Z E DŁUGI A. D. 2009

2 N a s z e D ł u g i A. D Nasze Długi - główne wyniki badań 45% Polaków ma obecnie większe problemy finansowe, niŝ przed kryzysem 77% społeczeństwa uwaŝa, Ŝe osoby, które zaciągnęły kredyty przed kryzysem ma większe kłopoty z ich spłacaniem 49% osób zaciągnęło kredyt przed kryzysem finansowym 27% osób zaciągnęło dodatkowy kredyt juŝ w trakcie kryzysu, z czego 20% więcej niŝ jeden 26% Polaków ma zaległości w spłacie zadłuŝenia, a 56% z nich nadal nie moŝe się uporać z tymi trudnościami 1/3 badanych ma problem ze spłatą zadłuŝenia na karcie kredytowej, 33% z nich liczy, Ŝe ta sytuacja z czasem sama się poprawi Aby znaleźć rozwiązanie problemu, naleŝy najpierw poznać jego źródło. W tym celu Centrum Badań nad Zachowaniami Ekonomicznymi przeprowadziło badanie mające dostarczyć informacji na temat opinii i postaw społeczeństwa w zakresie zadłuŝania się i spłacania zobowiązań. Badanie zostało przeprowadzone w dniach października za pośrednictwem internetu. Dobór próby miał charakter losowy i odbył się za pomocą mailingu. Ankieta składała się z 28 pytań, które miały charakter zamknięty. W badaniu udział wzięło 520 osób. Próba była reprezentatywna dla dorosłych uŝytkowników internetu. Próba badawcza Płeć: Wiek: MęŜczyźni 51% Kobiety 49% lat 25% lat 23% lat 26% lat 21% PowyŜej 65 lat 5% Wykształcenie: Gimnazjum/podstawowe 8% Zawodowe 13% Średnie/student 43% WyŜsze 36% 2

3 Miejsce zamieszkania: Wieś 21% Miasto do 20 tys. 12% Miasto tys. 13% Miasto tys. 14% Miasto tys. 17% Miasto powyŝej 500 tys. 23% Dochody netto: Nie posiadam stałych dochodów 9% PoniŜej 1 tys. zł 16% 1-2 tys. zł 31% 2-3 tys. zł 22% 3-4 tys. zł 9% 4-5 tys. zł 5% PowyŜej 5 tys. zł 8% Wyniki 1. Sytuacja gospodarcza kraju Jak sądzisz, kiedy naleŝy się spodziewać końca kryzysu? NAJWCZEŚNIEJ ZA ROK 67% W CIĄGU NAJBLIśSZYCH 6-12 MIESIĘCY 20% W CIĄGU NAJBLIśSZYCH 3-6 MIESIĘCY 8% W CIĄGU NAJBLIśSZYCH 2-3 MIESIĘCY 6% Czy osobiście odczułaś/odczułeś skutki kryzysu? TAK, MAM WIĘKSZE KŁOPOTY FINANSOWE NIś PRZED KRYZYSEM MOJA SYTUACJA JEST DOKŁADNIE TAKA SAMA, JAK PRZED KRYZYSEM 45% 45% NIE, OBECNIE WIEDZIE MI SIĘ NAWET LEPIEJ NIś PRZED KRYZYSEM 10% Respondenci wydają się dość pesymistyczni, jeśli chodzi o przewidywanie przyszłej sytuacji gospodarczej kraju. Prawie 70% badanych przyznało, Ŝe kryzys potrwa jeszcze co najmniej przez rok. AŜ 45% osób potwierdziło negatywny wpływ kryzysu na ich sytuację ekonomiczną. Tyle samo twierdzi jednocześnie, Ŝe kryzys w Ŝaden sposób nie pogarsza ani nie polepsza warunków ich Ŝycia. Kryzs zdaniem badanych wpłynął na ich sytuację co najmniej neutralnie lub negatywnie. 3

4 2. Sytuacja gospodarcza kraju a zadłuŝenie Czy uwaŝasz, Ŝe osoby, które zaciągnęły kredyty przed kryzysem, mają teraz większe kłopoty z ich spłacaniem? ZDECYDOWANIE TAK RACZEJ TAK 37% 40% TRUDNO POWIEDZIEĆ RACZEJ NIE 11% 13% ZDECYDOWANIE NIE 1% Z udzielonych odpowiedzi moŝna wnioskować, Ŝe kryzys utrudnia takŝe spłacanie zaciągniętych wcześniej kredytów i poŝyczek. Prawie 80% przyznaje, Ŝe osoby, które wzięły kredyt jeszcze przed kryzysem, ma w tej chwili większe trudności z jego spłacaniem. Tę odpowiedź moŝna oczywiście traktować jako projekcyjny miernik opinii samych respondentów na temat ich problemów ze spłacaniem poŝyczek. Ludziom trudno jest czasem przyznać, Ŝe mają jakiś problem. Jeśli tak jest naprawdę, wówczas łatwo przypisują problemy innym osobom. 3. ZadłuŜenie społeczeństwa Czy przed kryzysem brałaś/brałeś jakiś kredyt? TAK, JEDEN 29% TAK, WIĘCEJ NIś JEDEN 20% NIE 52% Czy juŝ w czasie kryzysu brałaś/brałeś jakiś kredyt? TAK, JEDEN 7% TAK, WIĘCEJ NIś JEDEN 20% NIE 73% 4

5 Zaznacz, jakie poŝyczki obecnie spłacasz: INNA POśYCZKA RATY ZA ZAKUP JAKIEGOŚ PRODUKTU (NP. MEBLE, TELEWIZOR ITP.) ZADŁUśENIE NA KARCIE KREDYTOWEJ 18% 18% 21% POśYCZKA Z ZAKŁADU PRACY KREDYT HIPOTECZNY POśYCZKA OD ZNAJOMYCH 11% 11% 12% RATY ZA ZAKUP SAMOCHODU 7% POśYCZKA NA WYJAZD WAKACYJNY 3% Czy zaciągnąłeś/zaciągnęłaś kredyt w jednym źródle (jednym banku)? TAK 33% NIE 67% Około połowa respondentów zaciągnęła jeszcze przed zaistnieniem kryzysu co najmniej jedną poŝyczkę, a 20% osób spłaca nawet więcej niŝ jeden kredyt. Spośród tych, którzy wzięli więcej kredytów, 67% twierdzi, Ŝe zaciągnęło je w kilku instytucjach. Oczywiście moŝe być tak, Ŝe chodzi tu np. o kredyt hipoteczny i o ratalne spłacanie jakiegoś zakupu konsumenckiego. Aktywność związana z zaciąganiem kredytów wyraźnie wyhamowała juŝ w trakcie obecnego kryzysu gospodarczego. W ostatnich miesiącach poŝyczkę zaciągnęło 27% ankietowanych osób, przy czym większość tych osób zaciągnęła więcej niŝ jedną poŝyczkę. 4. Problem ze spłatą zadłuŝenia Czy w czasie spłacania poŝyczki zdarzyło Ci się mieć zaległości w spłatach? Tak 26% Nie 74% 5

6 Czy udało Ci się pokonać kłopoty ze spłacaniem rat poŝyczki? TAK, TERAZ SPŁACAM JUś RATY TERMINOWO 44% NIE, W DALSZYM CIĄGU MAM PROBLEMY I WCIĄś ZDARZA MI SIĘ MIEĆ ZALEGŁOŚCI ZE 56% Zaległości w spłatach deklaruje aŝ 26% badanych osób. Ta część badania miała dać równieŝ odpowiedź na pytanie, jak respondenci, którzy mają kłopoty z terminowym spłacaniem poŝyczek oceniają szanse na poprawę tej sytuacji. Prawie 60% respondentów przyznaje, Ŝe w dalszym ciągu ma problem z pokonaniem trudności z terminowymi spłatami kredytu. Jest to wynik dość pesymistyczny. Zakładając, Ŝe na takie pytanie nie wszyscy odpowiadają szczerze, moŝna oszacować, Ŝe odsetek ludzi, którzy nie są w stanie terminowo płacić rat kredytowych, jest jeszcze większy. 5. Działania mające na celu uregulowanie zadłuŝenia Jakie działania podejmujesz? (moŝna zaznaczyć kilka odpowiedzi) STARAM SIĘ SZUKAĆ DODATKOWEJ PRACY, ABY WIĘCEJ ZAROBIĆ STARAM SIĘ OGRANICZAĆ WYDATKI, ABY ZAOSZCZĘDZIĆ PIENIĄDZE NA SPŁATY POśYCZKI 27% 29% STARAM SIĘ POśYCZAĆ PIENIĄDZE OD ZNAJOMYCH LUB RODZINY CHCĘ NEGOCJOWAĆ Z BANKIEM ODROCZENIE SPŁAT LUB ZMIANĘ WARUNKÓW KREDYTU 9% 10% SZUKAM MOśLIWOŚCI KREDYTU KONSOLIDACYJNEGO SZUKAM TAŃSZEGO KREDYTU W INNYM BANKU 5% 6% PODEJMUJE JESZCZE INNE DZIAŁANIA 14% W tej sytuacji waŝne jest, czy ludzie próbują w jakikolwiek sposób aktywnie radzić sobie z opisanym problemem. Ponad połowa ankietowanych wydaje się podejmować racjonalne działania, które polegają na bardziej intensywnym oszczędzaniu lub szukaniu dodatkowych źródeł dochodów. Zachowania mniej racjonalne i pasywne, polegające na zaciąganiu nowych poŝyczek od rodziny wskazuje 10%. Co ciekawe, tylko 20% badanych szuka sposobu na spłatę zaległego zadłuŝenia w instytucjach finansowych w formie kredytu konsolidacyjnego, tańszego kredytu w innym banku lub chociaŝby negocjując z bankiem odroczenie spłat lub zmianę warunków kredytu. 6

7 Czy uwaŝasz, Ŝe gdy się ma kłopoty ze spłacaniem kredytu, to warto negocjować z bankiem? ZDECYDOWANIE TAK 43% RACZEJ TAK 28% TRUDNO POWIEDZIEĆ RACZEJ NIE 11% 14% ZDECYDOWANIE NIE 3% Choć tylko 20% badanych szuka rozwiązania problemów w ofercie instytucji finansowych, aŝ 70% respondentów uwaŝa, Ŝe sensownym działaniem jest podejmowanie prób negocjacji z bankiem. Jest to wynik, który powinien skłonić instytucje finansowe do bardziej intensywnego zachęcania klientów do szukania wspólnego rozwiązania problemów ze spłacaniem kredytu w drodze negocjacji. 6. ZadłuŜenie na karcie kredytowej Jak spłacasz zadłuŝenie na tej karcie (kartach)? SPŁACAM REGULARNIE, BEZ śadnych PROBLEMÓW 67% SPŁACAM RAZ NA JAKIŚ CZAS, GDY MAM WIĘCEJ PIENIĘDZY MAM PROBLEMY ZE SPŁACANIEM ZADŁUśENIA NA KARCIE SPŁACAM, GDY BANK SIĘ TEGO ODE MNIE DOMAGA 10% 9% 14% Czy podejmujesz jakieś działania, aby pokonać trudności ze spłacaniem rat poŝyczki? TAK, PODEJMUJĘ TAKIE DZIAŁANIA 67% NIE, LICZĘ NA TO, śe Z CZASEM, SYTUACJA SAMA SIĘ POPRAWI 33% W części pytań poświęconych karcie kredytowej, niemal co piąty respondent przyznał, Ŝe posługuje się więcej niŝ jedną kartą. Z drugiej strony, aŝ 47% osób twierdziło, Ŝe nie ma Ŝadnej karty. Osoby te najczęściej twierdzą, Ŝe nie chcą karty, aby nie wpadać w zadłuŝenie, co wydaje się dość racjonalne. Spośród osób posługujących się kartami kredytowymi, aŝ 1/3 przyznała się do problemu z regulowaniem zadłuŝenia na karcie. Co ciekawe i dość niepokojące, co trzecia osoba spośród tych, których dotykają problemy ze spłacaniem karty twierdzi, Ŝe nie podejmuje Ŝadnych aktywnych działań, aby sobie poradzić z tym problemem i czeka, aŝ sytuacja sama się unormuje. Oczywiście jest to przejawem nieracjonalnego myślenia i nadmiernego optymizmu. 7

8 Podsumowanie Połowa Polaków Ŝyje na kredyt. Pesymistyczne przewidywania odnośnie sytuacji gospodarczej w naszym kraju przekładają się jednak na wstrzymanie się z zaciąganiem nowych zobowiązań przez większość osób. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy moŝe być obawa dotycząca tego, czy w następnych miesiącach nie pojawią się problemy ze spłacaniem poŝyczki. Przewidywanie takich problemów powstrzymuje od poŝyczania pieniędzy lub kupowania na raty moglibyśmy więc mówić o wzroście percepcji ryzyka. Niechęć ta moŝe być spowodowana równieŝ spadkiem zaufania do instytucji finansowych, do czego przyznała się niemal połowa badanych. Osoby mające problemy z terminowym spłacaniem zadłuŝenia, negatywnie oceniają szanse na poprawę tej sytuacji. Ponad połowa z nich przyznaje, Ŝe w dalszym ciągu nie moŝe pokonać trudności związanych z regulowaniem naleŝności zgodnie z wymogami zawartych umów. Osoby próbujące unormować tą sytuację podejmują w przewaŝającej większości racjonalne działania, jak oszczędzanie czy szukanie dodatkowych źródeł dochodu. Ponad 2/3 respondentów uwaŝa, Ŝe sensownym działaniem jest podejmowanie prób negocjacji z bankiem. Mimo to, tylko kilka procent badanych szuka rozwiązania problemów w dialogu z instytucjami finansowymi. Odmiennie sytuacja kształtuje się w przypadku zadłuŝenia na kartach kredytowych. Co trzecia osoba twierdzi, Ŝe nie podejmuje Ŝadnych aktywnych działań, aby sobie poradzić z tym problemem i czeka, aŝ sytuacja sama się unormuje. Badania pokazują, Ŝe sami klienci będą podejmowali próby negocjacji z wierzycielami bardzo rzadko. Pierwszy krok powinien zatem naleŝeć do instytucji finansowej. 8