INFORMATYCZNY SYSTEM OSŁONY KRAJU PRZED NADZWYCZAJNYMI ZAGROŻENIAMI
PARTNERZY KONSORCJUM PROJEKTU
SZCZEBLE ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO
SYTUACJA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO brak jednolitej struktury zarządzania kryzysowego brak odpowiednich map i baz danych oraz skutecznego sposobu ich zasilania brak standardów gromadzenia informacji o groźnych zdarzeniach brak dedykowanego systemu łączności dla wymiany informacji o groźnych zdarzeniach brak map oceny ryzyka wszelkich możliwych do wystąpienia w Polsce zagrożeń brak ujednoliconego i gotowego do powszechnego użycia sytemu informatycznego wspomagającego zarządzanie kryzysowe brak skutecznego systemu informowania społeczeństwa o występujących lub prognozowanych zagrożeniach niewystarczające powiązanie ochrony przed powodzią z planowaniem przestrzennym brak kompleksowej informacji o zagrożeniu powodziowym niski poziom wiedzy społeczeństwa o zagrożeniach
GŁÓWNY CEL PROJEKTU Stworzenie systemu osłony społeczeństwa, gospodarki i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami poprzez stworzenie elektronicznej platformy informatycznej, która stanowić będzie narzędzie wspomagające centra zarządzania kryzysowego
CELE SZCZEGÓŁOWE PROJEKTU
IDEA REALIZACJI PROJEKTU 1. Rozszerzenie skali działania i możliwości wykorzystania wdrożonego systemu SMOK W latach 1999 2005 IMGW zrealizował kompleksowy i wielowątkowy projekt informatyczny pod nazwą System Monitoringu i Osłony Kraju (SMOK). Komponenty SMOK: systemy pomiarowe, pracujące w czasie rzeczywistym ponad 1000 automatycznych, telemetrycznych stacji hydrologicznych i meteorologicznych system radarowy POLRAD składający się z ośmiu radarów meteorologicznych system wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PERUN stacja odbioru zdjęć satelitarnych EUMETSAT i NOAA; sieć pomiarów aerologicznych
IDEA REALIZACJI PROJEKTU wdrożenie systemu teleinformatycznego obejmujący systemy pomiarowe, biura prognoz oraz stacje hydrologiczno meteorologiczne, umożliwiający niezawodne przekazywanie produktów IMGW do odbiorców zakup 100-procesorowego superkomputera SGI Origin 3800 do obliczania modeli meteorologicznych ALADIN i LM-COSMO wyposażenie ekip pomiarowych, technicznych i serwisowych system przetwarzania i prezentacji danych meteorologicznych LEADS wspomaganie synoptyków meteorologicznych przy opracowywaniu ostrzeżeń i prognoz meteorologicznych Wdrożenie systemu hydrologii (SH) gromadzący i przetwarzający dane z systemów pomiarowych niezbędnych dla osłony przeciwpowodziowej oraz wykonywania prognoz hydrologicznych z wykorzystaniem matematycznych modeli hydrologicznych
IDEA REALIZACJI PROJEKTU 2. Warunki ekonomiczne i potrzeby społeczne zwiększające się obszary zurbanizowane i uprzemysłowione zwiększona gęstość szlaków komunikacyjnych i znaczący wzrost liczby poruszających się po nich środków transportu, przewożących często niebezpieczne substancje ogromna ilość środków łączności (głównie prywatnych rozwój telefonii komórkowej) do przekazywania informacji o zdarzeniach oraz aktywność mediów, które wykorzystują każdą informację by przyciągnąć czytelnika, widza czy słuchacza widokiem lub opisem ekstremalnych sytuacji intensywność zjawisk atmosferycznych i hydrologicznych, która wynika ze zmienności lub być może zmiany klimatu
ISTOTA PROJEKTU ujednolicenie i wielotematyczność map georeferencyjnych baz danych oraz dostęp do baz danych georeferencyjnych numerycznego modelu rzeźby i pokrycia terenu oraz obiektów topograficznych; dostępność do zasobów map kilkunastu ryzyk dla niektórych zagrożeń objętych katalogiem zagrożeń i siatki bezpieczeństwa; zasilanie danymi o zagrożeniach, pochodzącymi od wielu podmiotów, które gromadzą je w ramach obowiązków statutowych; ustalenie jednolitych standardów dotyczących dostępu do baz danych, z których w przyszłości będzie korzystał ISOK; wizualizacja występujących lub prognozowanych zagrożeń w otoczeniu warunków hydrologicznych i meteorologicznych, a równocześnie prezentacja otoczenia przemysłowego, urbanistycznego, użytkowania terenu oraz osadnictwa w rejonie zagrożenia.
POZIOMY ODBIORCÓW Centralny: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności, Komenda Główna Policji, Sztab Generalny Wojska Polskiego, Komenda Główna Straży Granicznej, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Morska Służba Poszukiwań i Ratownictwa, Ogólnopolski koordynator Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Ogólnopolski koordynator Górskiego (i Tatrzańskiego) Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, Polskie Sieci Energetyczne S.A. Krajowa Dyspozycja Mocy, Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Krajowa Dyspozycja Gazu, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, Główny Inspektor Ochrony Środowiska Wojewódzki: Wojewódzkie Centra Zarządzania Kryzysowego (16), Wojewódzkie Komendy PSP (16), Wojewódzkie Komendy Policji (16), Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych (16) Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego (16)
POZIOMY ODBIORCÓW Powiatowy: Powiatowe Centra Zarządzania Kryzysowego (379) Gminny: Gminne Zespoły Reagowania Kryzysowego (2 478) (wizualizacja aktualnych i historycznych informacji o występowaniu zagrożeń oraz o prognozach 1. dotyczących. ich rozprzestrzeniania) Inne: Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (7) (wizualizacja aktualnych i historycznych informacji o występowaniu zagrożeń oraz o prognozach dotyczących ich rozprzestrzeniania, raporty z systemu dotyczące aktualnych i historycznych danych o zagrożeniach) Ludność: (wizualizacja informacji o strefach występowania zagrożeń, odbieranie informacji i ostrzeżeń o zagrożeniach)
OGÓLNY ZAKRES PROJEKTU ISOK składa się z: jednego, centralnego węzła zlokalizowanego w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowym Instytucie Badawczym, obsługującego wszystkich odbiorców danych i usług na wszystkich szczeblach administracji w państwie czterech Centrów Modelowania Powodziowego (CMP) działających w IMGW-PIB Systemu Informatycznego Gospodarki Wodnej (SIGW), który zostanie zbudowany i wdrożony w strukturach Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz w Regionalnych Zarządach Gospodarki Wodnej
MODUŁY SYSTEMU ISOK 1. Moduł odpowiadający za zarządzanie i realizację procedur reagowania: identyfikowanie potencjalnych zagrożeń, przygotowanie planów reagowania kryzysowego, zapewnienie sił i środków niezbędnych do realizacji planów reagowania 2. Moduł zarządzający danymi: gromadzenie, przetwarzanie danych dla obszarów zarządzanymi przez system (przestrzenne, liczbowe, opisowe) 3. Zasoby sytemu: repozytorium danych (relacyjne bazy danych) i repozytorium plików 4. Portal: prezentowanie informacji zastrzeżonych dla uprawnionych użytkowników oraz informacji publicznych dla wszystkich zainteresowanych 5. Moduł wspomagający wytwarzanie produktów systemu: dane wejściowe dla komponentów wytwarzających produkty systemu (obiekty przestrzenne, mapy, opracowania prognostyczne i analizy, raporty) 6. Moduł odpowiadający za administrację systemu: usługi katalogowe repozytoria przechowujące informacje o tożsamościach, uprawnieniach zarządzanie dostępem procesy weryfikacji uwierzytelnień, kontroli dostępu do zasobów i usług 7. Warstwa dostępu do danych: interakcja poszczególnych komponentów systemu z zewnętrznymi źródłami danych 8. Warstwa usług SOA: architektura zorientowana na usługi
ZAKRES POTENCJALNEJ FUNKCJONALNOŚCI SYSTEMU ISOK Bardzo silny wiatr, Powódź Podtopienie Intensywny opad śniegu Intensywny opad gradu Gołoledź/oblodzenie Silna burza Mróz Upał Susza Osuwisko/lawina błotna Pożar Smog Trzęsienie ziemi Skażenie chemiczne na lądzie Skażenie chemiczne na morzu Skażenie chemiczne z sąsiednich krajów Skażenie radiacyjne (w kraju i z sąsiednich krajów) Katastrofa drogowa Katastrofa kolejowa Katastrofa lotnicza na lotnisku i poza nim Katastrofa wodna na morzu i na wodach śródlądowych Katastrofa wodna na wodach śródlądowych Katastrofa budowlana na lądzie i awaria urządzeń hydrotechnicznych Zakłócenie w systemie gazowym Zakłócenie w sieci telekomunikacyjnej Zakłócenie w systemie energetycznym Zakłócenie w systemie paliwowym Niepokoje społeczne Choroby zwierząt Choroby ludzi Choroby roślin
Relatywna wartość strat KORZYŚCI Z REALIZACJI PROJEKTU 1. Ograniczenie strat spowodowanych występowaniem zagrożeń strat bezpośrednich strat pośrednich 2. Usprawnienie funkcjonowania zarządzania kryzysowego 3. Wzrost poczucia bezpieczeństwa ludności 4. Ograniczenie strat wynikających z utraty zdrowia ludności na skutek występowania zagrożeń nadzwyczajnych Społeczeństwo nieprzygotowane Relatywny poziom strat występujący w społecznościach dotkniętych przez powódź Społeczeństwo przygotowane Źródło: Conducting Flood Loss Assessments, WMO, marzec 2007 Czas ostrzeżenia
TERMINY WYPEŁNIENIA DYREKTYWY POWODZIOWEJ
ETAPY PROJEKTU ETAP 1 Opracowanie Studium Wykonalności i Zaakceptowanie Projektu do realizacji ETAP 2 - Budowa bazy danych obiektów topograficznych (BDOT) - Opracowanie Numerycznego Modelu Terenu (NMT) - Wdrożenie sytemu zarządzania NMT - Opracowanie ortofotomapy ETAP 3 - Wykonanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego - Opracowanie map zagrożenia powodziowego (MZP), ryzyka powodziowego (MRP), zagrożeń meteorologicznych oraz map innych zagrożeń - Opracowanie Mapy Hydrograficznego Podziału Polski (MPHP) ETAP 4 - Opracowanie projektu funkcjonalno-technicznego systemu ISOK oraz SIGW - Budowa systemu ISOK wraz z interfejsami - Zapewnienie sprzętu oraz serwerowni - Przeprowadzenie szkoleń - Przygotowanie sieci teleinformatycznej - Doposażenie KZGW i RZGW - Przeprowadzenie testów akceptacyjnych i Uruchomienie systemu ETAP 5-5 letni okres użytkowania produktów Projektu, w czasie którego będzie dokonywana okresowa ocena rezultatów
ZAKRES DZIAŁALNOŚCI CENTRÓW MODELOWANIA POWODZI I SUSZY 1. Opracowanie Wstępnej Oceny Ryzyka Powodziowego Określenie stopnia niebezpieczeństwa powodzi umożliwia przejście do kolejnego etapu wdrażania Dyrektywy Powodziowej, a więc Map Zagrożenia i Ryzyka Powodziowego 2. Mapy zagrożenia powodziowego Dla wybranych zlewni, lub odcinków rzek zostanie przeprowadzone modelowanie 1D lub 2D którego wynikiem będą mapy zalewu powodziowego. Zostaną one przygotowane dla trzech scenariuszy reprezentujących odpowiedni stopień prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi: wysokie ( Q 10% ), średnie (Q 1% ), niskie (Q 0,2% ) lub ewentualnie zdarzenie ekstremalne 3. Mapy ryzyka powodziowego Mapy ryzyka powodziowego mają pokazać potencjalnie negatywne skutki powodzi w ujęciu ekonomicznym. W zależności od głębokości zalewu, prędkości przepływu oraz wskaźników ekonomicznych danej parceli mają być generowane wartości strat dla analizowanego obszaru.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Jacek Gierczak Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Oddział we Wrocławiu ul. Parkowa 30 51-616 Wrocław Tel. (71) 32-00-220 jacek.gierczakk@imgw.pl