Czynniki umiędzynarodowienia spółek notowanych na GPW w Warszawie UMIĘDZYNARODOWIENIE POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW Tworzenie wartości polskich przedsiębiorstw przez inwestycje zagraniczne Warszawa, 19 lutego 2016 r. dr Dorota Ciesielska-Maciągowska, Instytut Rynków i Konkurencji SGH
Cele badania Dokonanie oceny poziomu i skali umiędzynarodowienia spółek notowanych na GPW posiadających BIZ Określenie motywów realizowania BIZ Zidentyfikowanie barier ograniczających przeprowadzanie BIZ
Próba badawcza Wyjściowa próba badawcza, obejmowała 339 spółek notowanych na krajowym rynku podstawowym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w 2014 r. Do pogłębionych badań zostały zakwalifikowane, spółki posiadające efektywną kontrolę nad pomiotami działającymi za granicą Z grupy badawczej zostały wykluczone: spółki prowadzące tylko działalność eksportową podmioty posiadające tylko mniejszościowy udział w spółkach zagranicznych podmioty posiadające BIZ działające wyłączenie lub w dominującym stopniu w celach optymalizacji finansowej i podatkowej
Etapy badania i spółki Badanie ankietowe przeprowadzono na grupie 91 podmiotów. Uzyskano zwrot na poziomie 52%. Etap Liczba I Analiza metodą desk research 339 Spółki giełdowe posiadające BIZ 101 II Analiza spółek zidentyfikowanych w etapie I 101 Spółki z BIZ o charakterze holdingowym i/lub w celu optymalizacji finansowej 10 III Przeprowadzenie badania ankietowego 91 Spółki które odmówiły udziału 44 Spółki, które wzięły udział w badaniu 40 Spółki, które zadeklarowały zlikwidowanie BIZ 5 Spółki, które posiadały BIZ w trakcie likwidacji 2 IV Szczegółowa analiza spółek o zidentyfikowanych BIZ 84 Brak danych dotyczących BIZ posiadanych przez spółki 9 Spółki poddane szczegółowej analizie desk research 75
Poziom umiędzynarodowienia Syntetyczny wskaźnika umiędzynarodowienia w 12 z analizowanych spółek osiągnął wartość przewyższającą 40%. Syntetyczny wskaźnik umiędzynarodowienia był liczony jako średnia arytmetyczna trzech wskaźników: wskaźnika umiędzynarodowienia sprzedaży wskaźnika umiędzynarodowienia zatrudnienia wskaźnika umiędzynarodowienia aktywów
Udział przychodów ze sprzedaży za granicą w przychodach ogółem w % > 80% i 100% 8 26% spółek miało udział sprzedaży za granicą w > 60% i 80% 12 przychodach ogółem przekraczający 60% wartości > 40% i 60% 19 przychodów ogółem > 20% i 40% 20% 17 19 0 10 20 W przypadku 48% spółek wartość wskaźnika była w przedziale od 20-60%
Dywersyfikacja lokalizacji BIZ 10 5 i < 10 3 i < 5 8 16 17 34 spółki miało BIZ w jednym lub w dwóch krajach 33 spółki miało BIZ w 3 do 9 państw 2 34 0 20 40 8 spółek miało BIZ w 10 lub więcej krajach
Lokalizacje BIZ regiony w % 60% 50% 40% 51% 51% BIZ zostało zlokalizowane w krajach CEE 30% 20% 10% 0% 23% 11% 3% 13% CEE EU-15 Azja Ameryka Pn. Pozostałe kraje
Lokalizacje BIZ kraje w % 14% Najczęstszą 12% 11,8% lokalizacją BIZ 10% był Niemcy 8% 6% 9,3% 8,3% 8,0% 5,4% 5,1% 4,2% 3,5% 3,2% 4% 2% 2,6% 0%
Branżowa struktura BIZ w % 40% 36% Dominujące znaczenie 35% mają BIZ o charakterze 30% 25% handlowym 20% 15% 10% 5% 0% 18% 17% 11% 9% 3% 2% 3% 1%
Modele ekspansji 60% 50% 50% 40% 30% 33% 20% 18% 10% 0% Inwestycja od podstaw Fuzja i przejęcia Inwestycja od podstaw i fuzje oraz przejęcia
Motywy BIZ 100% 90% 80% 60% 65% 40% 20% 0% 23% Wejście na nowe rynki Redukcja kosztów Poszukiwanie zasobów ludzkich 15% 8% 5% Wsparcie działalności eksportowej Poszukiwanie know-how Poszukiwanie zasobów naturalnych
Motywy BIZ na wybranych rynkach Głównymi motywami BIZ w Niemczech i Francji (15,2% BIZ) były: wsparcie działalności eksportowej możliwość wejścia na nowe rynki poszukiwanie know-how Czynnikiem do podejmowania BIZ na Ukrainie (9,3% BIZ), w Rosji (8,3%) i w Rumunii (5,1% BIZ) były: redukcja kosztów - tańsza siła robocza możliwość wejścia na nowe rynki zbytu Lokowanie BIZ na Słowacji (5,4% BIZ) i Litwie (2,6% BIZ) oraz na Węgrzech (4,2%) związane było z: wchodzeniem na nowe rynki zbytu wsparciem działalności eksportowej
Bariery dla BIZ 60% Bariery administracyjne Wysokie koszty pracy Wysokie koszty operacyjne Inne Duże nasycenie rynku Wysokie podatki 40% 20% 0% 43% Ograniczenia w dostępnie do zasobów pracy Ograniczenia w dostępie do zasobów naturalnych 30% 25%25% 20% 10% 5% 3%
Bariery BIZ Bariery administracyjne dominowały w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie znajduje się ponad 50% wszystkich inwestycji Wysokie koszty pracy oraz wysokie koszty operacyjne, dostrzegalne przede wszystkim w krajach UE-15 (23% BIZ), a w tym w: Niemczech, Francji, Szwecji, Austrii oraz Belgii Duże nasycenie rynków docelowych, szczególnie w krajach UE-15
Konkluzje Wiele z inwestycji ma na celu wsparcie prowadzonej działalności eksportowej Coraz istotniejszą rolę zaczynają odgrywać inwestycje w przedsiębiorstwa prowadzące łącznie działalność handlową i produkcyjną, oraz handlową i usługową Zdecydowanie mniejsze znaczenie mają inwestycje w działalność badawczo-rozwojową
Konkluzje BIZ są najczęściej zlokalizowane w Niemczech oraz w krajach regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Koncentracja ta świadczy o ograniczonym regionalnie zakresie internacjonalizacji Wybór Niemiec jako lokalizacji BIZ wynika z silnych powiązań handlowych pomiędzy Polską a Niemcami oraz związaną z tym znajomością rynku
Konkluzje Motywy i bariery BIZ różnią się w zależności od lokalizacji inwestycji Sukces na rynkach zagranicznych był osiągany dzięki: wysokim kwalifikacjom kapitału ludzkiego wyjątkowości sprzedawanych produktów korzystnej relacji ceny do jakości