Projekt do konsultacji PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Warszawa, dnia 2014 r. DDRT-WWS-6172-38/14( ) Gmina Nysa ul. Kolejowa 15 48-300 Nysa DECYZJA Nr DDRT-WWS-6172-38/14( ) Na podstawie art. 7 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675, z późn. zm. - zwanej dalej Ustawą ), w związku z art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm. - zwanej dalej Kpa ) oraz w związku z art. 206 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 243, z późn. zm. zwanej dalej,,pt ), po rozpatrzeniu wniosku gminy Nysa z dnia 29 kwietnia 2014 r. o uzyskanie zgody Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat: I.A. I.B. wyrażam zgodę na świadczenie przez gminę Nysa usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat za pomocą 23 urządzeń dostępowych, umożliwiających dostęp do sieci Internet, zwanych dalej hotspotami, które swoim zasięgiem obejmą miejsca publiczne na terenie gminy Nysa oraz potencjalnie około 5,82 % mieszkańców gminy Nysa, w miejscu ich zamieszkania, w tym: 1. 17 hotspotów, zainstalowanych w miejscach publicznych na terenie gminy Nysa, w lokalizacjach wskazanych w Załączniku nr 1 Lista A do niniejszej Decyzji, oraz 2. 6 hotspotów, zainstalowanych wewnątrz budynków użyteczności publicznej, w lokalizacjach wskazanych w Załączniku nr 1 Lista B do niniejszej Decyzji; określam zakres i warunki świadczenia przez gminę Nysa usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat za pomocą 23 hotspotów, o których mowa w punkcie I. w następujący sposób:
II.A. II.B. 1. obszar, na którym będzie świadczona usługa dostępu do Internetu bez pobierania opłat za pomocą 23 hotspotów, będzie obejmował teren gminy Nysa, w promieniu do 120 metrów od lokalizacji wskazanych w Załączniku nr 1 do niniejszej Decyzji; 2. funkcjonowanie poszczególnych hotspotów będzie zgodne z warunkami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Transportu z dnia 3 lipca 2007 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia radiowego (Dz. U. Nr 138, poz. 972 z późn. zm., zwanym dalej Rozporządzeniem ); 3. maksymalna przepływność łączy, dla wysyłania jak i odbierania danych, nie może być wyższa niż 512 kbit/s; 4. łączny czas trwania połączenia nie będzie dłuższy niż 45 minut w trakcie pojedynczej sesji, przy czym przerwa pomiędzy poszczególnymi sesjami nie będzie krótsza niż 15 minut, ograniczenie połączenia dotyczyć będzie: a) urządzenia końcowego lub b) użytkownika, jeżeli będzie on rejestrowany; 5. miesięczny limit transferu danych (tj. suma danych wysyłanych oraz odebranych) będzie wynosił 750 MB dla: a) urządzenia końcowego lub b) użytkownika, jeżeli będzie on rejestrowany; wyrażam zgodę na świadczenie przez gminę Nysa usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, za pomocą sieci przewodowej, 6 jednostkom organizacyjnym, podległym gminie Nysa, wskazanym w Załączniku nr 2 do niniejszej Decyzji; określam zakres i warunki świadczenia przez gminę Nysa usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat za pomocą sieci przewodowej w następujący sposób: 1. obszar, na którym świadczona będzie usługa dostępu do Internetu bez pobierania opłat obejmuje teren gminy Nysa; 2. maksymalna przepływność łączy, dla wysyłania jak i odbierania danych, nie może być wyższa niż 3 Mbit/s. Na podstawie art. 206 ust. 2aa w związku z art. 206 ust. 2 pkt 6 Pt, niniejsza Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. UZASADNIENIE I. Przebieg postępowania administracyjnego Wnioskiem z dnia 29 kwietnia 2014 r. (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej UKE : 5 maja 2014 r.) gmina Nysa, zwana dalej Gminą, wystąpiła o uzyskanie zgody Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej Prezesem UKE, na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, zwanym dalej Wnioskiem. 2
Prezes UKE, wypełniając dyspozycję art. 61 4 Kpa, pismem z dnia 6 maja 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(2), zawiadomił Gminę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie uzyskania zgody Prezesa UKE na świadczenie przez Gminę usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. Pismem z dnia 30 maja 2014 r. Gmina przekazała Prezesowi UKE kopię pisma Orange Polska S.A., zwana dalej Orange, z dnia 20 maja 2014 r., zawierającego stanowisko Orange dotyczące uruchomienia przez Gminę bezpłatnej usługi dostępu do Internetu. Pismem z dnia 24 czerwca 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(4), Prezes UKE wezwał Gminę do przedstawienia szczegółowych informacji na temat realizowanego przez Gminę projektu w zakresie świadczenia usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. Postanowieniem z dnia 1 lipca 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(5), Prezes UKE przedłużył termin załatwienia sprawy do dnia 5 września 2014 r. ze względu na szczególnie skomplikowany charakter sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, o którym mowa w art. 15 Pt. W odpowiedzi na wezwanie Prezesa UKE z dnia 24 czerwca 2014 r., pismem z dnia 2 lipca 2014 r., Gmina przedstawiła żądane informacje dotyczące świadczenia usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. Postanowieniem z dnia 4 września 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(8), Prezes UKE przedłużył termin załatwienia sprawy do dnia 5 listopada 2014 r. ze względu na szczególnie skomplikowany charakter sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, o którym mowa w art. 15 Pt. Pismem z dnia 29 października 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(10), Prezes UKE, wypełniając dyspozycję art. 77 4 Kpa, zawiadomił Gminę, iż na podstawie posiadanych informacji i dokumentów zebranych w trakcie postępowania administracyjnego, ustalił fakty w zakresie liczby przedsiębiorców telekomunikacyjnych działających na terenie Gminy na dzień 31 grudnia 2013 r., liczby aktywnych usług szerokopasmowej transmisji danych stacjonarnych i mobilnych oraz liczby mieszkańców zamieszkujących Gminę i liczby gospodarstw domowych na terenie Gminy. Postanowieniem z dnia 30 października 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-38/14(11), Prezes UKE przedłużył termin załatwienia sprawy do dnia 5 stycznia 2015 r. ze względu na szczególnie skomplikowany charakter sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, o którym mowa w art. 15 Pt. II. Informacje przedstawione przez Gminę w toku postępowania Wnioskiem Gmina zwróciła się do Prezesa UKE o wydanie zgody na świadczenie usługi bezpłatnego dostępu do sieci Internet za pomocą 23 hotspotów, zlokalizowanych w miejscach publicznych na terenie Gminy, oraz na świadczenie usługi bezpłatnego dostępu do Internetu i usługi nieodpłatnej transmisji danych na potrzeby jednostek organizacyjnych Gminy, a także określenie zakresu i warunków świadczenia tych usług. We Wniosku Gmina wskazała, że usługa dostępu do Internetu będzie świadczona za pomocą 23 hotspotów, zlokalizowanych na terenie Gminy, z czego 17 hotspotów będzie się znajdowało w przestrzeni publicznej, a pozostałe 6 wewnątrz budynków użyteczności publicznej. Maksymalny zasięg każdego z hotspotów nie będzie przekraczał 120 metrów od lokalizacji danego punktu dostępowego. Zainstalowane na terenie Gminy hotspoty, umożliwią korzystanie z sieci wszystkim osobom przebywającym w miejscach publicznych w zasięgu działania hotspotów oraz około 2 612 mieszkańcom Gminy mających potencjalną 3
możliwość korzystania z usługi dostępu do Internetu, w miejscu swojego zamieszkania z 44 899 ogólnej liczby jej mieszkańców 1, co stanowi około 5,82 % mieszkańców Gminy. Gmina wskazała dodatkowo, że mimo podjętych działań związanych z testami urządzeń w warunkach terenowych, z uwagi na specyfikę medium radiowego, powyższe dane należy traktować jako szacunkowe. Należy się spodziewać, iż w rzeczywistości potencjalna możliwość korzystania z dostępu do Internetu przez mieszkańców, będzie znacząco ograniczona. Czynnikami ograniczającymi, wpływającymi na znaczną degradację sygnału wewnątrz budynków są: konstrukcja i stopień przenikalności ścian, lokalizacja urządzeń radiowych użytkowników, moc sygnału radiowego urządzeń, parametry anten urządzeń dostępowych, poziom tła radiowego i zakłóceń przemysłowych, warunki pogodowe, wysokość zabudowy. Wobec powyższego można stwierdzić, iż możliwości korzystania z sieci przez mieszkańców Gminy Nysa w swoim miejscu zamieszkania będzie znikoma. Gmina poinformowała, że budynki mieszkalne znajdują się w zasięgu 11 z 23 hotspotów. Zasięg pozostałych 12 hotspotów nie będzie obejmował budynków mieszkalnych, ponieważ 6 z nich zostanie zainstalowanych na terenie oddalonym od zabudowań mieszkalnych. Natomiast kolejne 6 będzie się znajdowało wewnątrz budynków jednostek organizacyjnych Gminy, gdzie zasięg urządzeń radiowych będzie obejmował część pomieszczeń poszczególnych budynków oraz ewentualnie teren bezpośrednio do nich przyległy. We Wniosku Gmina wskazała, że jest właścicielem infrastruktury w zakresie: okablowania szkieletowego (światłowodowego), sieciowych urządzeń aktywnych oraz części przebiegów kanalizacji teletechnicznej. Gmina, w ramach uzupełnienia infrastruktury, dzierżawi od Orange część przebiegów kanalizacji teletechnicznej. Infrastruktura okablowania szkieletowego została wybudowana w ramach realizacji przez Gminę zadań inwestycyjnych związanych z budową systemu monitoringu wizyjnego miasta Nysa. Gmina wyjaśniła, że bezpłatna usługa dostępu do Internetu świadczona za pomocą hotspotów będzie wykonywana w technologii bezprzewodowej WiFi przez urządzenia pracujące w standardzie IEEE 802.11. Do połączenia hotspotów z węzłem sieci, zlokalizowanym w budynku Urzędu Miejskiego w Nysie, zostanie wykorzystania infrastruktura okablowania szkieletowego (światłowodowego). Natomiast usługa bezpłatnego dostępu do Internetu świadczona na potrzeby własne jednostek organizacyjnych podległych Gminie będzie wykonywana w technologii przewodowej, w oparciu o infrastrukturę okablowania szkieletowego (światłowodowego), łączącą poszczególne lokalizacje jednostek organizacyjnych Gminy z węzłem sieci znajdującym się w budynku Urzędu Miejskiego w Nysie. Gmina podała, że w węźle zlokalizowany jest punkt styku, aktualnie z jednym operatorem telekomunikacyjnym tj. Netia S.A., zwana dalej Netią. W celu zapewnienia wymaganych parametrów niezawodności Gmina planuje utworzenie punktu styku z kolejnym operatorem. Z informacji przekazanych przez Gminę wynika, że usługa bezpłatnego dostępu do Internetu świadczona na potrzeby własne jednostek organizacyjnych podległych Gminie będzie zapewniana w oparciu o okablowanie światłowodowe jednomodowe 9/125 zgodne ze standardem ITU-T G.652D oraz aktywne urządzenia abonenckie wyposażone w porty dostępowe pracujące w standardzie IEEE P802.3ab. Zachowanie powyższych standardów, zdaniem Gminy, gwarantuje, że wymogi dotyczące kompatybilności i połączalności w zakresie świadczonej przez Gminę usługi zostaną zachowane. 1 Dane Głównego Urzędu Statystycznego (zwanego dalej GUS ): Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2013 r. 4
Ponadto, Gmina wskazała, że w przypadku planowanej bezpłatnej usługi dostępu do Internetu na potrzeby własne jednostek organizacyjnych jej podległych, Gmina w celu zagwarantowania przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostępu do swojej sieci, działać będzie w trybie art. 13 Ustawy. Usługi bezpłatnego dostępu do Internetu świadczone za pomocą hotspotów oraz jednostkom organizacyjnym podległym Gminie będą świadczone bezpośrednio przez Gminę i nie będą powierzane przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu. Gmina poinformowała, że w celu zagwarantowania przejrzystości prowadzonej działalności opracowała Regulamin korzystania z bezprzewodowej sieci radiowej Miejski Internet Nysa, który w sposób jasny i niebudzący wątpliwości określa prawa i obowiązki stron, jak również dane dotyczące jakości usługi. Gmina wskazała, że logujący się za pomocą gminnych hotspotów do sieci użytkownik, w celu rozpoczęcia korzystania z dostępu do Internetu, będzie musiał potwierdzić akceptację regulaminu zaprezentowanego w formie strony startowej, po uruchomieniu przeglądarki internetowej. Dodatkowo Regulamin korzystania z bezprzewodowej sieci radiowej Miejski Internet Nysa udostępniony zostanie na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Nysie w formie wydzielonej podstrony poświęconej Usłudze Miejskiego Internetu. Gmina wskazała, że w celu zachowania wymogu niezakłócania rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych, gminna usługa będzie świadczona za pomocą hotspotów z uwzględnieniem następujących ograniczeń technicznych: wysyłanie i odbieranie danych z maksymalną prędkością połączenia nie więcej niż 512 kbit/s, czas jednorazowej sesji w ramach dostępu nieodpłatnego nie będzie dłuższy niż 45 minut, przy czym przerwa pomiędzy poszczególnymi sesjami nie będzie krótsza niż 15 minut. Ograniczenie połączenia dotyczyć będzie: urządzenia końcowego lub użytkownika, jeżeli będzie on rejestrowany, miesięczny limit transferu danych nie więcej niż 750 MB dla użytkownika, przyznanie użytkownikowi lub urządzeniu końcowemu indywidualnego kodu dostępu do sieci Internet w celu rozliczania ograniczeń, przyznanie użytkownikowi lub urządzeniu końcowemu indywidualnego kodu dostępu do sieci Internet w celu rozliczenia ograniczeń, ograniczenie (filtrowania) dostępu do treści zabronionych (np. związanych z pornografią, przemocą), ograniczenia dostępu do usług bezpośredniej wymiany danych typu P2P. Gmina wyjaśniła, że w zakresie usługi bezpłatnego dostępu do Internetu świadczonej na potrzeby własne jednostek organizacyjnych podległych Gminie będzie ona wykorzystywana tylko przez określoną grupę osób pracowników jednostek, bez możliwości korzystania z usługi przez osoby postronne. Usługa świadczona będzie w celu: zapewnienia dostępu do infrastruktury miejskiej optycznej sieci teleinformatycznej w celu umożliwienia transmisji danych między jednostkami, z zapewnieniem wymaganych parametrów dotyczących bezpieczeństwa i wydajności transmisji; konsolidacji i centralizacji zasobów informatycznych w ramach wspólnej serwerowni miejskiej jako lokalnej chmury usług publicznych, budowy gminnej platformy usług publicznych i elektronicznego urzędu, 5
zapewnienia bezpiecznego dostępu do Internetu, opartego o centralny punkt styku, wyposażony w infrastrukturę zabezpieczających urządzeń aktywnych (m.in. urządzeń typu firewall ), racjonalizacji wydatków ponoszonych ze środków publicznych, poprzez centralny zakup usługi dostępu do Internetu, o odpowiedniej przepustowości i parametrach niezawodności transmisji na wymaganym poziomie. Usługa świadczona przez Gminę na potrzeby własne jej jednostek organizacyjnych będzie świadczona przy zachowaniu następujących warunków: przepływność łącza na poziomie do 3 MB/s zarówno dla odbierania, jak i wysyłania danych; filtrowanie dostępu do treści zabronionych (np. związanych z pornografią, przemocą); ograniczenie dostępu do usług bezpośredniej wymiany danych P2P; wprowadzenie mechanizmów rejestrowania dzienników transmisji pakietów w ruchu generowanym przez poszczególne jednostki. We Wniosku Gmina wskazała, że pismem z dnia 6 marca 2014 r., znak: INF.1333.61.2013, wystąpiła do następujących przedsiębiorców telekomunikacyjnych, działających na jej terenie, w celu przeprowadzenia konsultacji w zakresie realizowanego przedsięwzięcia polegającego na świadczeniu bezpłatnego dostępu do Internetu za pomocą hotspotów oraz na świadczeniu bezpłatnego dostępu do Internetu na potrzeby własne jednostek organizacyjnych podległych Gminie: B&B Radosław Błajda; ITT S.A. Anreas Steppan, NCORE sp. z o.o., Neton S.A., Przedsiębiorstwo Informatyczne Bitcomputer Wanda Lach, Antenmax s.c. Zakład Usługowo-Produkcyjno -Handlowy A. Dratnal J.Pałasik, zwany dalej Antenmax, 3Play, Aero 2 sp. z o.o., zwana dalej Aero 2, Best Partner, Cyfrowy Polsat S.A., Fm Group Mobile sp. z o.o., Netia, Nordisk Polska sp. z o.o., Orange, P4 sp. z o.o., zwana dalej P4, Polkomtel sp. z o.o., zwana dalej Polkomtel, T-Mobile Polska S.A., zwana dalej T-Mobile, 6
TK Telekom sp. z o.o., zwana dalej TK Telekom, UPC Polska sp. z o.o., zwana dalej UPC, Vectra S.A. Gmina wyjaśniła, że aby nie pominąć żadnego z dostawców obecnych, jak i planujących prowadzenie działalności na nyskim rynku Gmina Nysa przeprowadziła konsultacje z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi w dwóch trybach, tj. w trybie bezpośredniego zaproszenia przesłanego do 20 zidentyfikowanych wcześniej krajowych oraz lokalnych operatorów telekomunikacyjnych, świadczących usługi na terenie Gminy oraz w trybie ogłoszenia umieszczonego na stronach internetowych: Biuletynu Informacji Publicznej Gminy oraz portalu Urzędu Miejskiego w Nysie. Gmina podała, że w trybie bezpośrednim na 20 wysłanych zaproszeń do złożenia opinii odpowiedziały tylko trzy firmy: T-Mobile, Aero 2 oraz Orange. T-Mobile w piśmie z dnia 12 marca 2014 r. nie przedstawiła negatywnego stanowiska wobec zamiaru świadczenia przez Gminę usługi dostępu do Internetu, ale przedłożyła zaproszenie Gminie do podjęcia współpracy i skorzystania z usług Internetu mobilnego za pośrednictwem sieci T-Mobile. Aero 2 w piśmie z dnia 20 marca 2014 r. również nie wskazała konkretnych żądań wobec gminnego przedsięwzięcia. Aero 2 wskazała, że spółka popiera działania mające na celu umożliwienie korzystania z Internetu osobom, które takiej możliwości nie posiadają ze względów ekonomicznych. Jednocześnie ( ) działanie takie powinny się przejawiać w zakupie odpowiedniego sprzętu, czy prowadzeniu nieodpłatnych zajęć komputerowych przy wykorzystaniu sieci Internet oraz innych aktywności gminy i jej właściwych jednostek dotyczących rozwoju umiejętności korzystania z komputera i Internetu. Gmina powinna również udostępniać swoje usługi publiczne za pośrednictwem Internetu, aby z jednej strony upraszczać obywatelom dostęp do urzędu i przy okazji budować właśnie zapotrzebowanie na dostęp do Internetu. Aby nie doprowadzić do zaburzenia konkurencji, bezpłatny Internet dotowany ze środków publicznych powinien być oferowany bardzo wąskiej grupie mieszkańców Nysy, tylko i wyłącznie ze względów ekonomicznych lub zdrowotnych uniemożliwiających korzystania z odpłatnej usługi dostępu do Internetu. Dodatkowo powinien on być dostarczany w jakości minimalnej, odróżniającej go do ofert komercyjnych. Orange w piśmie z dnia 20 maja 2014 r. zaprezentowała swoje stanowisko, w którym zaproponowała zaspokojenie potrzeby na usługę szerokopasmowego dostępu do Internetu przez mieszkańców Gminy, przy wykorzystaniu aktualnych ofert, funkcjonujących na tym obszarze operatorów telekomunikacyjnych. Zdaniem Orange, niezasadne wydaje się uruchamianie usługi dostępu do Internetu świadczonej przez Gminę w sytuacji pełnej dostępności usług na terenie Gminy. Realizacja projektu Gminy, zdaniem Orange, zakłóci konkurencję i negatywnie wpłynie na rozwój rynku. We Wniosku Gmina wskazała, że jest gminą o charakterze miejsko-wiejskim ze znacznymi walorami turystycznymi, które stanowią ważny obszar rozwoju gospodarczego regionu. W ciągu roku odwiedza Gminę wielu turystów ( ). Atrakcyjne położenie i dostępna infrastruktura sprawiają, że teren Jeziora Nyskiego cieszy się dużym zainteresowaniem wśród turystów. Jednak jednym z istotnych mankamentów tej oferty jest niezaspokojone zapotrzebowanie odwiedzających na okazjonalny dostęp do Internetu i to nie tylko na ternie Nyskiego Ośrodka Rekreacji, ale również na terenie miasta Nysa. Podobne niezaspokojone zapotrzebowanie na usługę okazjonalnego dostępu do Internetu dotyczy mieszkańców Nysy. Przedsiębiorcy działający na nyskim rynku nie oferują usług związanych z okazjonalnym odstępem do Internetu brak punktów usługowych typu kawiarenka internetowa 7
umożliwiających dostęp dla mieszkańców. Brak tego rodzaju usług pogłębia również problem wykluczenia cyfrowego. Gmina poinformowała również we Wniosku, że na podstawie własnych obserwacji i informacji zawartych w dokumentach takich, jak Diagnoza społeczno gospodarcza Gminy Nysa oraz Województwo opolskie 2013 podregiony, powiaty, gminy zdiagnozowano następujące problemy występujące na rynku lokalnym, tj. starzenie się społeczeństwa Gminy, zwiększająca się liczba bezrobotnych wśród mieszkańców Gminy, ujemny przyrost naturalny, migracja mieszkańców Gminy. Jednocześnie Gmina podkreśliła, że to problem starzejącego się społeczeństwa i wysokie bezrobocie są głównymi czynnikami, które mają ogromny wpływ na występowanie zjawiska wykluczenia cyfrowego na terenie Gminy. Zdaniem Gminy, uruchomienie usługi bezpłatnego dostępu do Internetu za pomocą hotspotów będzie działaniem mającym na celu ograniczenie zjawiska wykluczeni cyfrowego wśród starszego pokolenia. Usługa oprócz oswojenia i przybliżenia zalet Internetu, jakim dla tej grupy odbiorców byłoby m.in. dostęp do informacji, rozwijanie pasji, możliwość kontaktu z urzędami, pozwoliłoby na przełamanie ich obaw i niechęci. W konsekwencji, zdaniem Gminy, usługa bezpłatnego dostępu do Internetu świadczonego za pomocą hotspotów mogłaby pomóc przełamać barierę i doprowadzić do zakupu przez opornych dotąd klientów wobec usługi komercyjnego dostępu do Internetu. Gmina podkreśliła również, że problem bezrobocia w Gminie Nysa dotyka w znacznym stopniu osób bez wykształcenia średniego, które w dotychczasowych swoim życiu zawodowym nie wykorzystywały sprzętu teleinformatycznego, a ich znajomość nowinek technicznych sprowadza się często do umiejętności wykorzystania podstawowych funkcji telefonu komórkowego. Dzięki kursom organizowanym przez Powiatowy Urząd Pracy w Nysie bezrobotni mają możliwość poznania tajników obsługi sprzętu komputerowego, ale jak wiadomo umiejętności nabyte, a nie praktykowane zostają zapominane. Dzięki Usłudze Miejskiego Internetu bezrobotni, będą mieli możliwość ćwiczenia zdobytych umiejętności oraz poszerzenia swoich znajomości z obsługi Internetu. Z problemem bezrobocia wiąże się oczywiści aspekt utraty dochodów, co często powoduje konieczność ograniczania wydatków, a w konsekwencji często wypowiadanie umowy na komercyjny Internet. Natomiast usługa Miejskiego Internetu poza udogodnieniem kontaktów z Powiatowym Urzędem Pracy oraz komercyjnymi biurami pośrednictwa pracy, czy innymi urzędami umożliwi aktywne poszukiwanie pracy również za pomocą Internetu. Prawdopodobne jest, iż poprawa warunków życia skutkować będzie ponownym zakupem komercyjnej usługi dostępu do Internetu. Gmina poinformowała również, że za pomocą podstawowej, bezpłatnej usługi dostępu do Internetu mieszkańcy będą mogli poszerzać swoją wiedzę oraz zdobywać nowe kwalifikacje niezbędne do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Zdaniem Gminy, jest to forma dodatkowego wsparcia dla mieszkańców w celu zapewnienia im możliwości korzystania z Internetu w sytuacji gdy posiadają oni urządzenia umożliwiające dostęp do Internetu. Usługa bezpłatnego dostępu do Internetu, w opinii Gminy, będzie dawała również mieszkańcom sposobność korzystania z kolejnych usług on-line uruchamianych przez instytucje publiczne. Ponadto, umożliwi ona również dostęp do Internetu w celu poszukiwania pracy, rozwijania pasji, kontaktu ze znajomymi na bieżąco, wyszukiwania informacji. Natomiast turystom da ona możliwość m.in. dostępu do informacji publikowanych na portalu internetowym Urzędu Miejskiego w Nysie, zapoznania się z ofertą kulturalną i turystyczną regionu. 8
III. Stan prawny Stosownie do art. 206 ust. 1 Pt postępowanie przed Prezesem UKE toczy się na podstawie przepisów Kpa ze zmianami wynikającymi z Pt oraz Ustawy. W art. 3 ust. 1 Ustawy określone zostały podstawowe rodzaje dopuszczalnej działalności samorządów w sektorze telekomunikacyjnym. Zgodnie z pkt 1 i 2 tego przepisu jednostki samorządu terytorialnego, zwane dalej JST, mogą m.in.: 1) budować lub eksploatować infrastrukturę telekomunikacyjną i sieci telekomunikacyjne oraz nabywać prawa do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, 2) dostarczać sieci telekomunikacyjne lub zapewniać dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej. W myśl natomiast art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy, JST w zakresie telekomunikacji mogą świadczyć, z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, usługi na rzecz: a) przedsiębiorców telekomunikacyjnych, b) podmiotów, o których mowa w art. 4 pkt 1, 2, 4, 5 i 8 Pt, c) użytkowników końcowych w zakresie i na warunkach określonych w art. 6 i 7 Ustawy. W art. 7 ust. 1 Ustawy ustawodawca wskazał, jako szczególny rodzaj działalności JST w zakresie telekomunikacji, świadczenie usługi dostępu do Internetu, bez pobierania opłat. Podjęcie działalności w zakresie wskazanym w art. 7 ust. 1 Ustawy uzależnione zostało od kilku warunków: 1) spełnienia wymagań, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 5 Ustawy oraz art. 6 ust. 1 Ustawy oraz 2) uzyskania zgody Prezesa UKE, która jest udzielana, jeżeli zostały spełnione wymagania określone w art. 3 ust. 2 i 5 Ustawy lub art. 6 ust. 1 Ustawy. IV. Ocena spełnienia przez Gminę wymagań określonych w art. 3 ust. 2 i 5 oraz art. 6 ust. 1 Ustawy Po wpłynięciu wniosku JST o udzielenie zgody na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, Prezes UKE dokonuje oceny, czy: 1) JST podjęła uchwałę organu stanowiącego (art. 3 ust. 5 Ustawy); 2) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana przy zachowaniu kompatybilności i połączalności z innymi sieciami telekomunikacyjnymi tworzonymi przez podmioty publiczne lub finansowanymi ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t.: Dz. U. z 2013 r., poz. 885) oraz przy zagwarantowaniu przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich (art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy); 3) na lokalnym rynku telekomunikacyjnym nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych oraz działalność JST jest proporcjonalna do sytuacji panującej na lokalnym rynku telekomunikacyjnym i niedyskryminująca użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych (art. 6 ust. 1 Ustawy); 9
4) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana w sposób niezakłócający rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych (art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy); 5) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana w sposób przejrzysty (art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy). Wskazać przy tym należy, że wspomniana powyżej ocena jest prowadzona w stosunku do Gminy, której jako jedynej, przysługuje przymiot strony postępowania w rozumieniu przepisów Kpa. 1. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 5 Ustawy (podjęcie przez Gminę uchwały w zakresie wykonywania działalności telekomunikacyjnej) Rada Miejska w Nysie, realizując obowiązek wynikający z art. 3 ust. 5 Ustawy, w dniu 31 marca 2014 r. podjęła uchwałę Nr XLIV/659/14 w sprawie wykonywania przez Gminę Nysa działalności w zakresie telekomunikacji. Ww. uchwała została przedłożona przez Gminę wraz z Wnioskiem. Podjęcie powołanej powyżej uchwały stanowi wypełnienie ustawowej przesłanki warunkującej wydanie przez Prezesa UKE decyzji, o której mowa w art. 7 ust. 2 Ustawy. 2. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy (kompatybilność, połączalność, dostęp do sieci oraz infrastruktury) Na wstępie, należy wyjaśnić, iż hotspot to urządzenia dostępowe obejmujące swoim działaniem obszar, na którym możliwe jest podłączenie się i dostęp do sieci Internet, w technologii bezprzewodowej, przez użytkowników posiadających odpowiednie urządzenia wyposażone w kartę sieciową standardu IEEE 802.11. Za pomocą hotspotu świadczone są określone przez administratora usługi, np.: dostęp do zasobów sieci, udostępnianie połączenia internetowego lub usług opartych na technologii VoIP, czy też usług opartych na technologii WiFi. Podstawowym elementem hotspotu jest AP (ang. Access Point) punkt dostępu. Hotspot składa się co najmniej z jednego punktu dostępowego. Definicja powyższa została zawarta w Stanowisku Prezesa UKE z dnia 10 września 2013 r. w zakresie świadczenia przez jednostki samorządu terytorialnego usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa, na podstawie art. 7 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (opublikowanym na stronie internetowej Urzędu), zwanym dalej Stanowiskiem. Usługa dostępu do Internetu, która będzie świadczona przez Gminę grupie osób, wskazanej w punkcie I.A sentencji niniejszej Decyzji, za pomocą 23 hotspotów, będzie wykonywana w technologii umożliwiającej bezprzewodowy dostęp do sieci. Gmina będzie świadczyć usługę dostępu do Internetu za pomocą sieci hotspotów - punktów dostępowych w standardzie IEEE 802.11. Sieć WiFi działa w darmowym paśmie częstotliwości od 2400 do 2485 MHz (2,4 GHz) lub 4915 do 5825 MHz (5 GHz). Standard ten gwarantuje, że wymogi dotyczące kompatybilności i połączalności w zakresie świadczonej przez Gminę usługi będą spełnione. Dodatkowo, należy wyjaśnić, że sieć bezprzewodowa, za pomocą której świadczona będzie bezpłatna usługa dostępu do Internetu składać się będzie z 23 hotspotów, będących urządzeniami nadawczo-odbiorczymi. Zgodnie natomiast z 2 ust. 2 Rozporządzenia urządzenia o których mowa w ust. 1, nie mogą powodować zakłóceń w pracy innych urządzeń oraz nie podlegają ochronie przed zaburzeniami elektromagnetycznymi ze strony innych urządzeń. W myśl tego przepisu urządzenia, pracujące w pasmach uwolnionych, nie powinny powodować zakłóceń w pracy innych urządzeń radiowych nadawczych i nadawczo odbiorczych, działających na podstawie ważnych pozwoleń radiowych. Wobec 10
powyższego, Prezes UKE, określając zakres i warunki świadczenia przez Gminę usługi bezpłatnego dostępu do Internetu, wskazał w pkt I.B. ust. 2 sentencji niniejszej Decyzji, że funkcjonowanie poszczególnych hotspotów będzie zgodne z warunkami określonymi w Rozporządzeniu. W ocenie Prezesa UKE, w przypadku bowiem, gdy praca hotspotów, działających w paśmie nielicencjonowanym, będzie zgodna z warunkami określonymi w Rozporządzeniu, przesłanka wynikająca z art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy, mówiąca o zachowaniu kompatybilności i połączalności z innymi sieciami telekomunikacyjnymi będzie przez Gminę spełniona. Z kolei usługa dostępu do Internetu, która będzie świadczona przez Gminę w 6 jednostkach organizacyjnych jej podległych na ich potrzeby własne, wskazanych w pkt II.A. sentencji niniejszej Decyzji, będzie wykonywana w technologii przewodowej, w oparciu o infrastrukturę okablowania szkieletowego (światłowodowego), łączącą poszczególne lokalizacje gminnych jednostek organizacyjnych z węzłem sieci znajdującym się w budynku Urzędu Miejskiego w Nysie. Usługa dostępu do Internetu ww. jednostkom będzie wykonywana w oparciu o okablowanie światłowodowe jednomodowe 9/125 zgodne ze standardem ITU-T G.652D oraz aktywne urządzenia abonenckie wyposażone w porty dostępowe pracujące w standardzie IEEE P802.3. Standard ten gwarantuje, że wymogi dotyczące kompatybilności i połączalności w zakresie świadczonej przez Gminę usługi będą spełnione. W odniesieniu do wymagania określonego w art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy, tj. zagwarantowania przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich, należy zauważyć, iż miejska sieć została wybudowana w ramach realizacji przez Gminę zadań inwestycyjnych związanych z budową systemu monitoringu wizyjnego miasta Nysa. Sieć i infrastruktura telekomunikacyjna stanowi własność Gminy. Gmina we Wniosku wskazała, że w trybie art. 13 Ustawy zamierza zagwarantować przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostęp do swojej sieci. Podsumowując, w ocenie Prezesa UKE Gmina wypełniła przesłanki kompatybilności i połączalności z innymi sieciami telekomunikacyjnymi tworzonymi przez podmioty publiczne lub finansowanymi ze środków publicznych oraz przy zagwarantowaniu przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnej oraz dostępu do nich. 3. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 6 ust. 1 Ustawy (niezaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych na usługi dostępu do Internetu, działalność jest proporcjonalna i niedyskryminująca) Zgodnie z art. 6 ust. 1 Ustawy, świadczenie na rzecz użytkowników końcowych przez JST bezpłatnej usługi dostępu do Internetu, może mieć miejsce, jeżeli nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych. Działalność taka musi być proporcjonalna, co oznacza, że musi być odpowiednia do zidentyfikowanych lokalnych potrzeb oraz działań podejmowanych przez przedsiębiorców w zakresie rozwoju lokalnego rynku usług szerokopasmowych. Jednocześnie każde zróżnicowanie odbiorców w zakresie świadczonych usług powinno być uzasadnione. Ponadto, Ustawa wymaga, aby działalność ta była niedyskryminująca. Jak stanowi art. 6 ust. 2 Ustawy, powyższych wymagań nie stosuje się w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych na potrzeby organów administracji publicznej, państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych oraz innych podmiotów publicznych, a także w przypadku usług telekomunikacyjnych świadczonych wyłącznie w miejscach publicznych przez publicznie dostępne punkty dostępu do Internetu. 11
W tym miejscu, należy wskazać, że Gmina, Wnioskiem, wystąpiła m.in. o wydanie decyzji wyrażającej zgodę na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat 6 jednostkom organizacyjnym jej podległym, wskazanym w Załączniku nr 2 do niniejszej Decyzji. Jak wynika z informacji przekazanych przez Gminę w toku postępowania administracyjnego, wspomnianym jednostkom organizacyjnym Gminy zostanie zapewniony darmowy dostęp do Internetu na ich potrzeby własne w celu integracji zasobów informatycznych wykorzystywanych w tych jednostkach, a także budowę wspólnych platform usług publicznych. Zatem zgodnie z postanowieniami art. 6 ust. 2 Ustawy, świadczenie przez JST usługi dostępu do Internetu na potrzeby organów administracji publicznej, państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych oraz innych podmiotów publicznych, a także w przypadku usług telekomunikacyjnych świadczonych wyłącznie w miejscach publicznych przez publicznie dostępne punkty dostępu do Internetu nie podlega wymaganiom ustanowionym w art. 6 ust. 1 Ustawy. Oznacza to, iż powyższa działalność może być wykonywana nawet wówczas, gdy jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych, a ponadto, w stosunku do tej działalności nie zachodzi konieczność badania przesłanki proporcjonalności do sytuacji panującej na lokalnym rynku telekomunikacyjnym, jak również przesłanki niedyskryminowania użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych. W konsekwencji, w przypadku powyższych usług (w tym świadczenia przez Gminę usługi dostępu do Internetu 6 jednostkom organizacyjnym jej podległym, określonym w Załączniku nr 2 do niniejszej Decyzji) jednymi wymogami, jakie określa Ustawa w art. 3 ust. 2, jest przejrzystość, niezakłócanie rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych oraz zachowanie kompatybilności i połączalności z innymi sieciami telekomunikacyjnymi tworzonymi przez podmioty publiczne lub finansowanymi ze środków publicznych oraz zagwarantowanie przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich. Prezes UKE wskazuje, że istnieje konieczność dokonania oceny spełnienia przesłanek określonych w art. 6 ust. 1 Ustawy w stosunku do działalności wskazanej w punkcie I.A. sentencji niniejszej Decyzji, z uwagi na fakt, że część mieszkańców, ze względu na swoje miejsce zamieszkania, znajdzie się w zasięgu gminnej sieci hotspotów i ci użytkownicy końcowi będą mogli korzystać z bezpłatnej usługi dostępu do Internetu nie tylko w miejscach publicznych, ale też w miejscu swojego zamieszkania. Po analizie zebranego w trakcie postępowania materiału dowodowego, Prezes UKE ustalił, iż zasięgiem 23 hotspotów zostanie objętych około 2 612 mieszkańców Gminy, którzy będą mieli możliwość korzystania z dostępu do Internetu w swoim miejscu zamieszkania, co stanowi około 5,82 % ogólnej liczby mieszkańców Gminy. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, iż wskazane powyżej dane dotyczące liczby mieszkańców Gminy, którzy będą mieli potencjalną możliwość dostępu do sieci Internet w miejscu swojego zamieszkania, mają charakter szacunkowy i czysto teoretyczny. Są to bowiem dane, które przy uwzględnieniu technicznych możliwości pracy hotspotów w poszczególnych ich lokalizacjach, mogą ulec zmniejszeniu ze względu na zasady propagacji fal radiowych, poziomu tła radiowego i zakłóceń przemysłowych, danych warunków pogodowych oraz wysokości zabudowy w danym miejscu. Tym samym, dokonując oceny spełnienia przez Gminę przesłanek, o których mowa w art. 6 ust. 1 Ustawy, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm. ) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności 12
zadania własne gminy obejmują sprawy z zakresu działalności telekomunikacyjnej (art. 7 ust. 1 pkt 3a ustawy o samorządzie gminnym). W ramach zatem swoich zadań własnych Gmina zobowiązana jest do zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności w zakresie telekomunikacji. Na szczególną uwagę zasługuje spoczywający na Gminie obowiązek przeciwdziałania zjawisku tzw. cyfrowego wykluczenia, albowiem jego istnienie jest jednym z przejawów istnienia niezaspokojonych potrzeb wspólnoty. Należy mieć na uwadze, że wykluczenie cyfrowe oznacza systemowe różnice w dostępie i korzystaniu z komputerów i Internetu pomiędzy osobami o różnym statusie społeczno-ekonomicznym (wykształceniu, dochodach, zawodzie), na różnych etapach życia, między mężczyznami i kobietami, mieszkańcami obszarów miejskich i wiejskich, a także różnych regionów. Wymaga nadto podkreślenia, że indywidualne i zbiorowe potrzeby wspólnoty samorządowej powinny być zaspokajane przez władzę lokalną. W przypadku wystąpienia zjawiska ich niezaspokojenia, wspólnota samorządowa powinna podejmować działania zmierzające do niwelowania różnic w procesie zaspokajania podstawowych potrzeb, gdy są one wywołane czynnikami niezależnymi od jednostki czy rodziny. Zadania z zakresu działalności telekomunikacyjnej powinny być skierowane do osób najbardziej potrzebujących. Gminna administracja publiczna jest bowiem usytuowana najbliżej obywatela i ma możliwość zidentyfikować na takim poziomie osoby potrzebujące wsparcia. Interwencja publiczna powinna być zatem skierowana tylko tam, gdzie mechanizmy konkurencji i wolny rynek nie zapewniają w sposób wystarczający potrzeb w zakresie telekomunikacji. Należy zauważyć, iż zgodnie z informacjami przedstawionymi w Raporcie KPMG Rynek telekomunikacyjny po 2015 roku w kontekście inwestycji publicznych zrealizowanych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego z funduszy unijnych, w ramach budowy Regionalnych Sieci Szerokopasmowych, 2 zwanym dalej Raportem, na każdym szczeblu samorząd terytorialny pełni inną rolę w realizacji celów w zakresie rynku telekomunikacyjnego. Władze wojewódzkie zaangażowane są w rozwój sieci szerokopasmowych, natomiast władze powiatowe i gminne w znacznej mierze aktywne są w świadczeniu publicznych usług detalicznych dla użytkowników końcowych. Przy tym władze gminy zaangażowane są w szczególności w promowanie dostępu do publicznych usług internetowych dla użytkowników indywidualnych np. w formie hotspotów, kiosków internetowych czy publicznych punktów dostępu do Internetu. W celu dokonania właściwej oceny stanu lokalnego rynku usług dostępu do Internetu na obszarze Gminy, Prezes UKE wziął pod uwagę zarówno dane przedstawione przez Gminę we Wniosku, jak również dane będące w jego posiadaniu, np. analizy rynku telekomunikacyjnego. Zgodnie z danymi znanymi Prezesowi UKE z urzędu (według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r.), na terenie Gminy działało 16 3 przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących usługę dostępu do Internetu. Największym operatorem, dostarczającym usługę do 27,12 % osób spośród wszystkich posiadających dostęp do Internetu, była Orange. Drugi z kolei 2 http://www.uke.gov.pl/files/?id_plik=17958 3 We wniosku Gmina Nysa wśród operatorów, z którymi prowadzone były konsultacje, wymieniła m.in. następujące firmy: FIRMA B&B Radosław Błajda, ITT S.A. Andreas Steppan, NCORE sp. z o.o., Neton S.A., Przedsiębiorstwo Informatyczne Bitcomputer Wanda Lach, 3Play, Best Partner, Cyfrowy Polsat S.A., FM Group Mobile sp. z o.o., Vectra S.A. Prezes UKE nie posiada danych dotyczących działalności ww. przedsiębiorców. Ustalenia Prezesa UKE w powyższym zakresie dotyczyły przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących usługi dostępu do sieci Internet na terenie Gminy w roku 2013 oraz przedłożyli Prezesowi UKE sprawozdania za ten rok. 13
przedsiębiorca, UPC, świadczył usługi internetowe dla 23,11 % użytkowników. Na terenie Gminy działali następujący przedsiębiorcy telekomunikacyjni świadczący usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu (zarówno w technologii przewodowej jak i bezprzewodowej): Tabela 1 Przedsiębiorcy telekomunikacyjni świadczący usługi dostępu do sieci Internet na obszarze Gminy (stan na dzień 31 grudnia 2013 r.) Lp. Nazwa przedsiębiorcy Technologia 1. Aero 2 HSPA+, LTE 2. Antenmax (EURO)DOCSIS 1.x 3. Exatel S.A. FTTH 4. MNI Telecom S.A. POTS/ISDN 5. Multimedia Polska S.A. POTS/ISDN 6. Netia 100 Mb/s Fast Ethernet, ADSL, ADSL2, dzierżawa łączy, HSPA, VDSL, WiFi 2,4 GHz 7. Niezależny Operator Międzystrefowy sp. z o.o. SDH 8. P4 HSPA, HSPA+ 9. Polkomtel HSPA+ 10. T-Mobile ADSL, HSPA, SDH 11. Telefonia Dialog sp. o.o. 100 Mb/s Fast Ethernet, ADSL, HSPA, POTS/ISDN 12. Orange ADSL2+, CDMA, GPRS, VDSL 13. TK Telekom 100 Mb/s Fast Ethernet, ADSL2+ 14. Trade Partner sp. z o.o. 100 Mb/s Fast Ethernet 15. UPC (EURO)DOCSIS 3.x, TVK 16. Voice Net sp. z o.o. Brak danych Źródło: UKE na podstawie danych otrzymanych od przedsiębiorców telekomunikacyjnych. W 2013 r. penetracja Internetem szerokopasmowym na obszarze Gminy o przepływności poniżej 1 Mbit/s była nieznaczna, szczególnie w przeliczeniu na jedną osobę (0,79 %). Większą popularnością cieszyły się usługi o wyższej przepływności. Korzystało z nich 24,11 % mieszkańców, a przeliczając penetrację na gospodarstwa domowe 67,99 % z nich posiadało dostęp do Internetu o przepływności równej lub wyższej niż 1 Mbit/s. Zgodnie z publicznie dostępnymi danymi Głównego Urzędu Statystycznego, Gminę zamieszkuje 44 899 mieszkańców 4, tworzących 15 922 gospodarstw domowych 5. W świetle posiadanych przez Prezesa UKE danych, na koniec 2013 r. na terenie Gminy było aktywnych 11 179 usług szerokopasmowej transmisji danych (stacjonarnych oraz mobilnych 6 ). Przy ocenie kryterium spełnienia przez Gminę warunku niezaspokojenia popytu, należy kierować się przede wszystkim dwoma miernikami: 4 Dane GUS: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2013 r. 5 Uzyskana wartość to iloraz liczby ludności oraz średniej liczebności gospodarstwa domowego (2,82) w 2011 r. według danych GUS. 6 Dane przekazane przez operatorów sieci mobilnych uwzględniają także klientów korzystających z usług przedpłaconych, o ile udostępnili swoje dane lub operator mógł ich zidentyfikować. 14
1. poziomem penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na analizowanym rynku lokalnym w porównaniu do średniego poziomu w skali kraju, 2. poziomem penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na analizowanym rynku lokalnym w porównaniu do syntetycznego wskaźnika poziomu zapotrzebowania na usługi dostępu szerokopasmowego, wynikającego z algorytmu omówionego w dalszej części analizy. Zdaniem Prezesa UKE, głównym miernikiem pozwalającym stwierdzić, czy w przypadku konkretnej JST zostało spełnione kryterium braku zaspokojenia zapotrzebowania użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych jest odniesienie penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na obszarze danej JST do poziomu wskaźnika zapotrzebowania na tę usługę zgłaszanego w trakcie prowadzonych przez Prezesa UKE badań konsumenckich. Wskazać przy tym należy, iż powyższy wskaźnik odnosi się do kryterium określonego w art. 6 ust. 1 Ustawy i pozwala ocenić, czy zapotrzebowanie zgłaszane przez konsumentów jest zaspokojone. Wskaźnik pomocniczy stanowi natomiast odniesienie poziomu penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na obszarze danej JST do dostępności tej usługi na średnim poziomie ogólnopolskim (co pozwala ocenić, jak kształtuje się penetracja usługami w określonej JST, w porównaniu ze średnią krajową). Wykres 1. Penetracja usługami dostępu do sieci Internet (stacjonarnymi oraz mobilnymi) w Gminie w podziale na usługi o przepływności poniżej 1 Mbit/s oraz 1 Mbit/s i powyżej (31.12.2013 r.) Źródło: UKE na podstawie danych przekazanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Biorąc pod uwagę wszystkie usługi szerokopasmowego dostępu do sieci Internet dostępne na obszarze Gminy w 2013 r., ich penetracja wyniosła 24,90 % w przeliczeniu na mieszkańców. Była ona zatem niższa od penetracji usługami szerokopasmowymi w Polsce odpowiednio o 5,89 pp. w odniesieniu do liczby mieszkańców. 15
Wykres 2 Penetracja usługami dostępu do sieci Internet (stacjonarnymi oraz mobilnymi) w Polsce oraz w Gminie (31.12.2013 r.) Źródło: UKE na podstawie danych przekazanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Z powyższego wynika, iż, penetracja usługami szerokopasmowego dostępu do sieci Internet w Gminie znajduje się na poziomie niższym niż średnia dla Polski. Tak niski wskaźnik oznacza, że rynek telekomunikacji stacjonarnej w Polsce cechuje się niejednorodnym rozkładem ze względu na stopień urbanizacji kraju, występują znaczne różnice w dostępie do usług szerokopasmowych na terenach miejskich i wiejskich. Niwelowanie różnic między tymi obszarami ma strategiczne znaczenie dla inicjatywy walki ze zjawiskiem wykluczania cyfrowego. Gmina należy do obszarów opóźnionych w rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej i dostępności usług szerokopasmowego Internetu. Głównym celem Prezesa UKE jest wspieranie wszelkich inicjatyw mogących przyczynić się do zwiększenia stopnia nasycenia rynku dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce. Badając poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu, jak już wcześniej wskazano, należy określić poziom zainteresowania usługami na wskazanym obszarze. W celu oszacowania tej wielkości w niniejszej Decyzji posłużono się danymi pochodzącymi z raportu: Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2013 r. Raport z badania klientów indywidualnych 7. Badanie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie gospodarstw domowych w Polsce, wśród osób w wieku 15 lat i powyżej. Poziom zapotrzebowania na usługi dostępu do Internetu określono na podstawie: liczby ankietowanych, którzy wskazali, że posiadają dostęp do Internetu w domu, liczby ankietowanych, którzy wskazali, że nie posiadają dostępu do Internetu w domu z przyczyn finansowych lub z powodu braku możliwości podłączenia Internetu w miejscu zamieszkania (czyli de facto osób chcących go posiadać, gdyby pozwalały im na to warunki techniczne lub materialne). Znając orientacyjną wartość poziomu zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce można określić, czy JST (w tym przypadku Gmina) spełnia warunek, o którym mowa w art. 6 ust. 1 Ustawy, tj. czy na jej terenie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych. 7 http://www.uke.gov.pl/files/?id_plik=14746 16
Szczegółowe wyliczenia przedstawia poniższy schemat. Rysunek 1. Schemat wyliczenia poziomu zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w 2013 r. przez klientów indywidualnych. 60 % posiada dostęp do Internetu 0,60=X1 40 % nie posiada dostępu do Internetu 23 % z 40 % nieposiadających dostępu do Internetu chciałoby mieć taki dostęp 0,23 * 0,40 = 0,092=X2 X1 + X2 = 0,60+0,092 = 0,692 = 69,2 % - oszacowany poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce w 2013 r. Źródło: UKE na podstawie raportu: Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2013 r. Raport z badania klientów indywidualnych. Zgodnie z powyższymi wyliczeniami, poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce w 2013 r. wyniósł około 69,20 % (w przeliczeniu na mieszkańców). Zatem penetracja usługami dostępu do Internetu w Gminie, która kształtuje się na poziomie 24,90 % w odniesieniu do liczby mieszkańców, znajduje się poniżej wartości zapotrzebowania na te usługi w Polsce. Należy zauważyć, że z Raportu wynika, iż istotnym aspektem w kontekście działalności JST w zakresie darmowego Internetu jest potencjalna ewolucja zainteresowania tym rodzajem usług ze strony użytkowników w przyszłości. Czynnikiem mogącym wywierać wpływ na rozwój darmowego Internetu w perspektywie najbliższych lat, jest rosnące wykorzystanie technologii mobilnych w dostępie do Internetu. W ostatnich pięciu latach znacznie wzrósł odsetek użytkowników Internetu, deklarujących bezprzewodowe łączenie z siecią. Użytkownicy korzystający z bezprzewodowego połączenia z Internetem, stanowią obecnie ponad ¾ wszystkich Internautów w Polsce. Odsetek użytkowników Internetu, deklarujących bezprzewodowe łączenie z siecią przedstawia poniższy wykres: 17
Wykres 3. Odsetek użytkowników Internetu, deklarujących bezprzewodowe łączenie z siecią 100% 80% 60% 45% 55% 64% 73% 77% 40% 20% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 Źródło: Opracowanie KPMG na podstawie: CBOS, Internauci 2014 Niezależnie od powyższego należy podkreślić, iż na obszarze Gminy liczba osób, posiadających dostęp do Internetu jest dużo niższa od teoretycznego zapotrzebowania na usługę. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż na obszarze Gminy nie są zaspokojone potrzeby użytkowników końcowych w zakresie szerokopasmowego dostępu do sieci Internet. Dodatkowo, podkreślenia wymaga, że na rynku lokalnym w znacznej większości wykorzystywane są łącza powyżej 1 Mb/s, co oznacza, że świadczone przez operatorów komercyjnych usługi dostępu do Internetu są na wyższym poziomie zaawansowania niż oferowana przez Gminę bezpłatna usługa dostępu do Internetu. Analizując natomiast przedmiotową przesłankę w zakresie niedyskryminowania określonej grupy użytkowników końcowych, wymaga wskazania fakt, iż Gmina podjęła działania zmierzające do zapewnienia możliwości korzystania z bezpłatnej usługi dostępu do Internetu za pomocą hotspotów, wszystkim mieszkańcom Gminy znajdującym się w zasięgu sieci. Istotnym jest również to, że z darmowej usługi dostępu do Internetu świadczonej przez Gminę za pomocą hotspotów będą mogli korzystać nie tylko mieszkańcy Gminy, ale również inni użytkownicy końcowi będący w zasięgu sieci bezprzewodowej (przede wszystkim turyści). Ponadto gminna usługa będzie świadczona z ograniczeniami funkcjonalnymi, m.in. z maksymalną przepływnością do 512 kbit/s. Takie przepływności są w niewielkim stopniu wykorzystywane na lokalnym rynku Gminy, więc nie będą konkurencyjne w stosunku do wykorzystywanych przez użytkowników komercyjnych usług dostępu do Internetu. Z analizy przeprowadzonej przez Prezesa UKE wynika, że tylko około 0,79 % mieszkańców Gminy korzysta z łączy o prędkości poniżej 1 Mb/s, zaś około 24,11 % mieszkańców Gminy posiada dostęp do łączy szerokopasmowych o znacznie większych prędkościach niż te, które są określone dla gminnej usługi. Co za tym idzie, gminna usługa nie będzie zatem konkurencyjna dla oferowanych na rynku usług dostępu do Internetu, gdyż są one znacznie bardziej zaawansowane pod względem funkcjonalności. W związku z faktem, że sieć umożliwi dostęp do Internetu dla wszystkich mieszkańców będących w jej zasięgu, w tym potencjalnie dla około 5,82 % mieszkańców Gminy w miejscu ich zamieszkania, konieczne jest odpowiednie określenie warunków świadczenia bezpłatnej 18